Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
หน่วยที่ 5 กระบวนการเปลี่ยนแปลงด้านสรีระวิทยาจิตสังคม และจิตวิญญาณในผู้สูง…
หน่วยที่ 5 กระบวนการเปลี่ยนแปลงด้านสรีระวิทยาจิตสังคม และจิตวิญญาณในผู้สูงอายุ
ปัจจัยที่มีผลต่อกระบวนการสูงอา่ยุ
ปัจจัยภายใน : สุขภาพ พฤติกรรม ความเชื่อ
ปัจจัยภายนอก : การศึกษา เสรษฐานะ เกษียณอายุ
กระบวนเปลี่ยนแปลงด้านสรีระวิทยา
ระบบหายใจ
กล่องเสียง: ยืดหยุ่นลดลง ปิดไม่สนิท สำลักได้ง่าย
หลอดลม: สะสมของแคลเซียม ยืดขยายลดลง ทำให้ขับสิ่งแปลกปลอมได้ไม่ดี
ขนโบกพัด (Cilia): ขจัดสิ่งแปลกปลอมลดลง
ปลายจมูก: งุ้มลง Connective tissueเสื่อมลง ผนังกั้นโพรงจมูกถูกดึงรั้ง
ทรวงอกและปอด: คล้ายถังเบียร์ ยืดขยายของผนังทรวงอกลดลง **ก๊าซค้างในปอดมากขึ้น(Residual volume)
ถุงลม: จำนวนลดลง ยืดขยายลดลง พื้นที่การแลกเปลี่ยนก๊าซลดลง
ผลกระทบ
คอแห้งและเจ็บคอ นอนกรน เมื่อตื่นนอนรู้สึกเจ็บคอ ติดเชื้อทางเดินหายใจได้ง่าย สำลักได้ง่าย **ประสิทธิภาพการทำงานของปอดลดลง
การพยาบาล
หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ชุมชนแออัด ฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ ออกกำลังกาย บริหารการหายใจบ่อยๆ และเลิกสูบบุหรี่
ระบบทางเดินอาหาร
ลำไส้เล็ก: เคลื่อนไหวลดลง วิตามิน A K ดูดซึมมากขึ้น วิตามิน D ดูดซึมลดลง และแคลเซียมดูดซึมลดลง
ลำไส้ใหญ่และทวารหนัก: ลำไส้ใหญ่โตขึ้น ท้องผูก อุจจาระเล็ดราด
กระเพาะอาหาร: กรดน้ำย่อยหลั่งลดลง เบื่ออาหาร ท้องอืด
ตับและระบบน้ำดี: ตับเล็กลง เลือดไหลเข้าตับน้อย และทำลายพิษลดลง
ฟัน: หลุดง่าย เนื้อเยื่อรอบฟันอักเสบ
ตับอ่อน: พังผืดเพิ่มขึ้น มีไขมันแทรก และท่อตับอ่อนโตขึ้น
ผลกระทบ
ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ ภาวะทุพโภชนาการหรือโลหิตจางได้ง่าย ท้องผูก กลั้นอุจจจาระไม่อยู่ สารพิษตกค้าง และนิ่วในถุงน้ำดี
การพยาบาล
ตรวจสุขภาพฟันทุก 6 เดือน/ปีละครั้ง รับประทานอาหารที่มีกากใย ไม่กลั้นอุจจาระ และถ่ายให้เป็นเวลา
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ
หัวใจ : กล้ามเนื้อหัวใจยืดหยุ่นลดลง S-A nodeทำงานช้า อัตราการเต้นของหัวใจลดลง แคลเซียมและไขมันมากขึ้น ทำให้เกิดหลอดเลือดแข็งตัว(Arteriosclerosis)
หลอดเลือด : ความยืดหยุ่นลดลง เส้นเลือดแข็งตัวเพิ่มขึ้น ความดันโลหิตเปลี่ยนแปลง **ไดแอสโตลิคจะลดลง แต่ซิสโตลิคจะยังคงสูงขึ้น ทำให้ Pulse pressure เพิ่มมากขึ้น
ผลกระทบ
สูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆลดลง แลกเปลี่ยนก๊าซลดลง ความดันโลหิตสูง อาจเกิดหลอดเลือดดำโป่งขอด (Varicose vein) หลอดเลือดโป่งพอง(Aneurysm artery or vein) และหลอดเลือดดำอุดตัน (Venousthromboembolism)
การพยาบาล
ลดน้ำตาล เค็ม และอาหารที่มีไขมันสูง เลี่ยงดื่มชา กาแฟ สุรา และควบคุมน้ำหนัก
บริหารข้อขาและเท้า ตรวจและฟังเสียงหัวใจอย่างสม่ำเสมอ
ระบบทางเดินปัสสาวะ
กระเพาะปัสสาวะ: ผู้หญิงกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ เพราะกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานหย่อน ผู้ชายปัสสาวะขัดเนื่องจากต่อมลูกหมากโต
ไต: มีแคลเซียมมาสะสม ปัสสาวะมีสีเข้มมากขึ้น
ผลกระทบ
ประสิทธิภาพการทำงานของไตลดลง กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ ปัสสาวะลำบาก และติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
การพยาบาล
ติดตามการทำงานของไต ประเมินการขับถ่ายปัสสาวะ วางแผลการขับถ่าย จัดหาอุปกรณ์ปัสสาวะไว้ใกล้ๆ
ระบบกล้ามเนื้อ กระดูกและข้อต่อ
กล้ามเนื้อ
ความแข็งแรงลดลง เสียน้ำ ขาดโปแตสเซียม เอ็นไซม์และเลือด
กระดูกและข้อ
สูญเสียมวลกระดูก ผู้ชายน้อยกว่าผู้หญิง หลังโก่ง หัวเข่าและสะโพกงอ ส่วนสูงลดลง
ผลกระทบ
สูญเสียภาพลักษณ์ ไม่สุขสบาย รบกวนแบบแผนการดำเนินชีวิต เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ
การพยาบาล
ออกกำลังกายที่ลงน้ำหนัก ไม่กระแทก รับประทานอาหารที่มีแคลเซียม ป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ และใส่อุปกรณ์ช่วยพยุงข้อ
ระบบต่อมไร้ท่อ
ต่อมใต้สมอง
Antidiuretic hormone : ไม่ดูดน้ำกลับ สูญเสียความสมดุล
Corticotrophic : ผลิตฮอร์โมนเพศลดลง
Growth hormone : ผิวหนังบางแห้ง กระดูกบางลง ความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อลดลง
ต่อมไทรอยด์
สลายของเซลล์กระดูกสู่กระแสเลือดมากขึ้น กระดูกบางเปราะง่าย ตกตะกอนแคลเซียมในหน่วยไต **แต่แคลเซียมที่สะสมตามกระดูกลดลง
ต่อมหมวกไต
ต่อมส่วนนอก : พังผืดเพิ่มขึ้น หลั่งCorticol ลดลง สร้างACTH เพิ่มขึ้น
ต่อมส่วนใน : ใช้เวลานานในการหลั่ง Epinephrine และ Norepinephine
ตับอ่อน : เซลล์ฝ่อลีบลง กลูโคสในเลือดสูง
ต่อมพาราไทรอยด์ : เอสโตรเจนต้านฮอร์โมนพาราไทรอยด์ลดลง ฮอร์โมนจึงทำงานเพิ่มขึ้น
ต่อมเพศ : FSH, LH สร้างปกติ แต่ตอบสนองลดลง
การพยาบาล
ตรวจระดับTSH, น้ำตาลและความดันโลหิตอย่างสม่ำเสมอ รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง ออกกำลังกายท่ามกลางแสงแดดอ่อนๆ
ผลกระทบ
เสียสมดุลเกลือแร่ ความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นไม่สม่ำเสมอ น้ำตาลในเลือดสูง และอาจเกิดภาวะกระดูกพรุน
ระบบประสาทและสมอง
ระบบประสาท
ประสาทอัตโนมัติ
จำนวนเซลล์ประสาทลดลง Pigmentation และ Vacuolation เพิ่มขึ้น ประสาทอัตโนมัติเสื่อม
อาการแสดงที่พบบ่อย
รูม่านตาเล็กลง กลัวแสง ความดันโลหิตลดลง หนาวสั่นง่าย
ประสาทสั่งการ
เซลล์ประสาท นำกระแสประสาท และสารเคมีปลานประสาทลดลง ทำให้ตอบสนองช้า
ระบบสมอง
น้ำหนักของสมองลดง เซลล์ประสาทของสมองตาย สารสื่อประสาท Catecholamine, Serotonin และ Acetylcholine ลดลง
ผลกระทบ
ทำกิจกรรมนาน เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ สติปัญญาและความจำลดลง จำเหตุการณ์ในอดีตได้ดีกว่าปัจจุบัน
ระบบประสาทรับ
ความรู้สึก
ตา : กระจกตาเบียว สายตายาว ตาแห้งและขุ่นมัว
หู : ได้ยินลดลง ขี้มากขึ้น vestibularฝ่อลีบ ทำให้เวียนศีราะเมื่อเปลี่ยนท่า
จมูก : รับกลิ่นลดลง เยื่อบุโพรงจมูกเสื่อม
ลิ้น : ตุ่มรับรสฝ่อลีบ รสเค็มเสื่อมก่อน
กาย : การแตะ รับอุณหภูมิ ความเจ็บปวดเสื่อมลง
การพยาบาล
ประเมินการเรียนรู้อย่างช้าๆ และใช้สิ่งช่วยเตือน
ประเมินสภาพแวดล้อมที่ไม่ปลอดภัย และไม่เปลี่ยนที่บ่อย
สนับสนุนให้ทำกิจกรรมง่ายๆ ไม่เร่ง ใช่สีสว่าง พูดคุยเสียงทุ้ม ระมัดระวังของร้อนและของมีคม
ระบบสืบพันธุ์
เพศชาย
อัณฑะ : เล็กลง สร้างเชื้ออสุจิลดลง Testosterone สร้างน้อยลง
ต่อมลูกหมากขยายโตขึ้น
องคชาติ : แข็งตัวลดลง หย่อนสมรรถภาพทางเพศ
ผลกระทบ
เสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ต่อมลูกหมากโต ปัสสาวะลำบาก และหย่อนสมรรถภาพทางเพศ
เพศหญิง
มดลูกเล็๋กลง น้ำหลั่งลดลง มีพังผืดมากขึ้น ท่อนำไข่มีเส้นผ่าศูนย์กลางและความยาวลดลง
ประจำเดือนเริ่มหมด รังไข่ฝ่อเล็กลงและหยุดสร้างเอสโตรเจน ทำให้เต้านมห้อยย้อย
ผลกระทบ
เนื้องอก ปวดขณะมีเพศสัมพันธ์ และสูญเสียภาพลักษณ์
การพยาบาล
ใช้ฮอร์โมนทดแทน สารหล่อลื่นขณะมีเพศสัมพันธ์
ระบบผิวหนัง
ชั้นหนังกำพร้า : ความชื้นลดลง ผิวบาง แตก ลอกหลุดได้ง่าย
ชั้นหนังแท้ : ความยืดหยุ่นลดลง ผิวซีด การควบคุมอุณหภูมิทำได้ไม่ดี
ชั้นใต้ผิวหนัง : ไขมันเพิ่มขึ้น ต่อมเหงื่อต่อมกลิ่นลดลง ต่อมน้ำมันโตขึ้น แต่หลั่งน้ำมันลดลง
ผลกระทบ
ผื่นคัน ติดเชื้อได้ง่าย แผลหายช้า เสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งผิวหนัง หนังตาตก หูยาวและเหนียงยาน
การพยาบาล
ใช้โลชั่นทาผิว ทาครีม แว่นตา หมวกกันแดด สวมเสื้อผ้าให้อุ่น ดื่มน้ำมากๆ ใช้สบู่ที่มีสภาพเป็นกลาง และตัดเล็บสั้น
ระบบภูมิคุ้มกัน
ภูมิคุ้มกันลดลง อัตราการเกิดโรคAutoimmune และโรคมะเร็งสูง
ผลกระทบ
ติดเชื้อง่าย เกิดโรคAutoimmune และโรคมะเร็งได้ง่าย
การพยายาล
ล้างมือก่อนและหลังให้การพยาบาล รับวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่และปอดอักเสบ และปฏิบัติพยาบาลโดยยึดหลักปราศจากเชื้อ
กระบวนการเปลี่ยนแปลงด้านจิตสังคมและจิตวิญาณ
พัฒนาการด้านจิตใจ
ความจำ (Memory) : จำเรื่องในอดีตได้ แต่จำสิ่งใหม่ๆลดลง
สติปัญญา (Intelligence) : ลดลง ขึ้นอยู่กับระดับการศึกษา และประสบการณ์
การเรียนรู้ (Learning) : ลดลง ขึ้นอยู่กับการศึกษา แรงจูงใจ
บุคลิกภาพ (Personality) : ไม่ต่างจากเดิมบุคลิกภาพเดิม
สมรรถภาพ (Competence and performance) : นำความรู้ไปปฏิบัติต่ำกว่ารับข้อมูล
เจตคติ ความสนใจและคุณค่า(Attitudes, Interests and Values) : แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับสังคม อาชีพ เชื้อชาติและวัฒนธรรม
การรับรู้ตนเองและความรู้สึกมีคุณค่า (Self-concept and self-esteem) : การเตรียมงานที่เหมาะสมจะช่วยส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง
หลักการช่วยเหลือ
กระตุ้นและเสริมแรงด้านต่างๆ ทำกิจกรรมไม่เร่งรัด และสัมพันธ์กับประสบการณ์เดิม
เขียนตัวหนังสือโตๆ จดบันทึก ฝึกคำนวณ ทำสมาธิและออกกำลังกาย
ทฤษฎีของอีริคสัน : ถ้าทำหน้าที่ดีที่สุดเเล้ว พึงพอใจ จะมั่นคงทางใจ(Integrity) แต่ถ้าไม่ประสบผลสำเร็จในชีวิต จะรู้สึกไร้ค่า(Despair)
หลักการดูแล : ปล่อยวาง ยอมรับในความสำเร็จและความล้มเหลว
ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงด้านสังคม
ปลดเกษียณหรือออกจากงาน
เกิดปัญหาและทุกข์ใจ
การเปลี่ยนแปลงของสังคมครอบครัว
พึ่งพาตนเองมากขึ้น และจำเป็นต้องพึ่งพาผู้อื่น
แบบแผนการปรับตัวต่อการเป็นหม้าย
Stage 3: recuperation (second 6 months) ให้คุ้นกับแบบแผนชีวิตที่เปลี่ยนไป
Stage 4: exploration (second year) ต้องพยายาม ประคับประคอง สนับสนุนให้ผ่านช่วงนี้ให้ได้
Stage 2: withdrawal (first few [6]months) ต้องระวังการฆ่าตัวตาย และให้เข้ากลุ่มทำกิจกรรม
Stage 5: integration (fifth year) ช่วยให้ยอมรับ และแบ่งปันแบบแผนที่ดี
Stage 1: reactionary (first few weeks) ต้องประคับประคอง รับฟัง ใช้เหตุผล
การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม
แยกตัวออกจากสังคม และอาจมีบุคลิกภาพเปลี่ยนไป
การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม
ถูกมองว่าล้าสมัย ช่องว่างระหว่างวัยมากขึ้น แยกตัวและท้อแท้มากขึ้น
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อจิตวิญญาณ
ความเชื่ออำนาจภายในตน: เชื่อว่าเกิดจากการกระทำของตน
ความเชื่ออำนาจภายนอกตน: เชื่อว่าเกิดจากเคราะห์กรรมหรือโชคชะตา
ผลกระทบด้านจิตวิญญาณต่อพฤติกรรมสุขภาพ
การป้องกันโรค : เชื่ออำนาจภายในสูง จะป้องกันโรค
การเผชิญความเจ็บป่วย : เชื่ออำนาจภายในสูง จะหายจากโรค และปรับตัวเร็วกว่า
ภาวะสุขภาพ : เชื่ออำนาจภายในสูง สุขภาพดีจากการปฎิบัติตัว แต่เชื่ออำนาจภายนอกสูง ไม่ต้องแสวงหาความรู้หรือปฏิบัติตนให้ถูกต้องก็ได้
การให้ความร่วมมือในการรักษาพยาบาล : เชื่ออำนาจภายในสูง จะเต็มใจรับการรักษา
นางสาวรัชนีกร พันชน 61106010117