Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การบริหารยากินและยาเฉพาะที่ - Coggle Diagram

- - - - 20 เกรน (grain) = 1 สครูเปิล (scruple)
      - 3 สครูเปิล (scruple) = 1 แดรม (dram)
      - 8 แดรม (dram) = 1 ออนซ์ (ounce)
      - 12 ออนซ์ (ounce) = 1 ปอนด์ (pound)
  - - - 1 ลิตร = 1000 มิลลิลิตร (ซี.ซี.)
      - 1 กิโลกรัม = 1000 กรัม (gm)
      - 1 กรัม = 1000 มิลลิกรัม (mg)
      - 1 มิลลิกรัม = 1000 ไมโครกรัม (mcg)
      - 1 กรัม = 1 มิลลิลิตร (ซี.ซี.)
  - - - 15 หยด = 1 มิลลิลิตร (ซี.ซี.)
      - 1 ช้อนชา= 5 มิลลิลิตร (ซี.ซี.)
      - 1 ช้อนหวาน =8 มิลลิลิตร (ซี.ซี.)
      - 1 ช้อนโต๊ะ= 15 มิลลิลิตร (ซี.ซี.)
      - 1 ถ้วยชา =180 มิลลิลิตร (ซี.ซี.)
      - 1 ถ้วยแก้ว= 240 มิลลิลิตร (ซี.ซี.)
- - - - คำสั่งที่ให้เมื่อจำเป็น (prn order)
        
        เป็นคำสั่งที่กำหนดไว้ให้ปฏิบัติเมื่อผู้ป่วยมีอาการบางอย่างเกิดขึ้น
      - คำสั่งครั้งเดียวใช้ได้ตลอดไป (Standing order / order for continuous)
        
        เป็นคำสั่งที่สั่งครั้งเดียวและใช้ได้ตลอดไปจนกว่าจะมีคำสั่งระงับ หรือบางครั้งแพทย์อาจระบุวันที่ระงับยาไว้เลยก็ได้
        
        การให้ยาปฎิชีวนะ
      - คำสั่งใช้ภายในวันเดียว (Single order of order for one day)
        
        เป็นคำสั่งที่ใช้ได้ใน 1วัน เมื่อได้ให้ยาไปแล้วเมื่อครบก็ระงับไปได้เลย
      - คำสั่งที่ต้องให้ทันที (Stat order)
        
        เป็นคำสั่งการให้ยาครั้งเดียวและต้องให้ทันที
    - - ชื่อของผู้ป่วย
        
        ต้องเขียนทั้งชื่อและนามสกุลของผู้ป่วยห้ามเขียนแต่ชื่อเพียงอย่างเดียวเพราะว่าอาจเกิดความผิดพลาดเกิดขึ้นได้หากมีชื่อซ้ำกัน
      - วันที่เขียนคำสั่งการรักษา
      - ชื่อของยา
      - ขนาดของยา
      - วิถีทางการให้ยา
      - เวลาและความถี่ในการให้ยา
      - ลายมือผู้สั่งยา
    - - ทางปาก (oral)
        
        ยาที่ให้ผู้ป่วยรับประทานทางปาก
        
        ยาอม (lozenge)
        
        ยาผง (powder)
        
        ยาน้ำเชื่อม (syrup)
        
        ยาเม็ด (tablet)
        
        ยาแคปซูล (capsule)
        
        อีลิกเซอร์ (elixir)
        
        ยาน้ำผสม (mixture)
      - ทางสูดดม (inhalation)
        
        ยาที่ใช้พ่นให้ผู้ป่วยสูดดมทางปากหรือจมูก
        
        ชนิดสเปรย์ (spray)
        
        พ่นทางสายให้ออกซิเจน (nebulae)
      - ทางเยื่อบุ (mucous)
        
        ยาที่ใช้สอดใส่หรือหยอดทางอวัยวะต่างๆ ของผู้ป่วย
        
        ชนิดเม็ด (tablet)
        
        ใช้สอด (suppository) ทางช่องคลอด/ทวารหนัก
        
        อมใต้ลิ้น (sublingual)
        
        ยาที่ละลายในน้ำ (aqueous solution)
        
        ใช้หยอด (instillate)
      - ทางผิวหนัง (skin)
        
        ยาที่ใช้ทาบริเวณผิวหนังของผู้ป่วย
        
        ชนิดโลชั่น (lotion)
        
        ครีม (cream)
        
        ยาขี้ผึ้ง (ointment)
        
        ยาเปียก (paste)
        
        ยาถูนวด (inunction)
        
        ยาผงใช้โรย (powder)
      - ทางกล้ามเนื้อ (intramuscular)
        
        ยาที่ใช้ฉีดเข้าทางกล้ามเนื้อของผู้ป่วย
        
        ชนิดของการปรุงยาเป็นลักษณะยาที่ละลายในน้ำ(aqueous solution) เท่านั้น
      - ทางชั้นผิวหนัง (intradermal)
        
        ยาที่ใช้ฉีดเข้าทางชั้นผิวหนังของผู้ป่วย
        
        ชนิดของการปรุงยาเป็นลักษณะยาที่ละลายในน้ำ(Aqueous solution) เท่านั้น
      - ทางหลอดเลือดดำ (intravenous)
        
        ยาที่ใช้ฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำของผู้ป่วย
        
        เป็นลักษณะยาที่ละลายในน้ำ (aqueous solution) เท่านั้น
      - ทางใต้ผิวหนัง (subcutaneous / hypodermal)
        
        ยาที่ใช้ฉีดเข้าที่ใต้ผิวหนังของผู้ป่วย
        
        เป็นลักษณะสารละลาย (Aqueous
        solution) เท่านั้น
  - - - ความเข้มข้นของยา(ในแต่ละส่วน) = ขนาดความเข้มข้นของยาที่มี/ปริมาณยาที่มี
- - - - การให้ยาถูกคน หรือถูกตัวผู้ป่วย โดยการเช็คชื่อผู้ป่วยทุกครั้งก่อนให้ยาหรือก่อนฉีดยา
    - - การให้ยาถูกชนิด โดยการอ่านชื่อยาอย่างน้อย 3 ครั้ง
    - - การให้ยาถูกขนาด โดยการจัดยาหรือคำนวณยาให้มีขนาดและความเข้มข้นของยาตามคำสั่งการให้ยา
    - - การให้ยาถูกหรือตรงเวลา โดยการให้ยาตรงตามเวลาหรือความถี่ตามคำสั่งการให้ยา
    - - การให้ยาถูกทาง โดยการให้ยาแก่ผู้ป่วยตามที่แพทย์สั่งการรักษาเป็นการประกันว่าผู้ป่วยได้รับยาสอดคล้องกับวิถีการบริหารยา
    - - การให้ยาถูกตามวิธีการ ใช้เทคนิคที่เหมาะสม
    - - การบันทึกการให้ยาที่ถูกต้อง โดยพยาบาลลง
        นามในเวลาเดียวกับที่ให้ยากับผู้ป่วยในเอกสารที่ได้กำหนดไว้
    - - การตรวจสอบให้แน่ใจว่าได้รับความยินยอมจากผู้ป่วยในการจัดการยาผู้ป่วยมีสิทธิที่จะปฏิเสธการใช้ยาหากเขามีความสามารถในการทำเช่นนั้น
    - - การซักประวัติและการประเมินอาการก่อน-หลังให้ยา
        โดยการสอบถามข้อมูล/ ตรวจสอบประวัติการแพ้ยาของผู้ป่วยทุกครั้งก่อนการให้ยา
    - - การที่จะต้องให้ยาร่วมกัน จะต้องดูก่อนว่ายานั้นสามารถให้ร่วมกันได้ไหม เมื่อให้ร่วมกันจะมีผลทำให้ยาออกฤทธิ์มากขึ้นหรือน้อยลง หรือมีผลต่อประสิทธิภาพยา ระยะเวลาที่ยาคงอยู่ในร่างกายเป็นอย่างไร
    - - ก่อนที่พยาบาลจะให้ยาผู้ป่วยทุกครั้งต้องแจ้ง ชื่อยาที่จะให้ ทางที่จะให้ยา ผลการรักษา ผลข้างเคียงของยาที่อาจจะเกิด และอาการที่ต้องเฝ้าระวัง ก่อนการให้ยาทุกครั้ง
- - - - ยาที่ระคายเคืองทางเดินอาหารให้กินหลังอาหารหรือนม (ยกเว้นยาพวก Tetracycline ไม่ควรให้ผู้ป่วยรับประทานพร้อมนม)
      - การให้ยาเม็ดในเวลาเดียวกัน สามารถรวมกันได้ ส่วนยาน้ำให้แยกใส่แก้วยาต่างหาก
      - ยาชนิดผงให้ใช้ช้อนตวงปาดแล้วเทใส่แก้วยา
      - ยาจิบแก้ไอควรให้ภายหลังรับประทานยาเม็ดแล้วเพื่อให้ยาค้างอยู่ที่คอไม่ถูกน้ำล้างออก
      - ยาลดกรดในกระเพาะอาหารควรให้อันดับสุดท้ายเพื่อช่วยลดอาการระคายเคืองและเคลือบผนังของหลอดอาหารและกระเพาะ
      - ยาอมใต้ลิ้น ควรให้หลังจากรับประทานยาทุกชนิด
        แล้ว และแนะนำให้ห้ามกลืนหรือเคี้ยวยา รอจนกว่ายาละลายหรือดูดซึมเข้าใต้ลิ้นเอง
    - - ยาชนิด Unit dose (ยาที่จัดมาเป็นแบบวันต่อวัน) หยิบยาใส่ถ้วยยาจำนวนตามที่แพทย์สั่ง ยาที่หุ้มมาด้วย Foil ให้แกะยาที่เตียงของผู้ป่วย
      - ยาชนิด Multidose ค่อยๆ เทยาจากซองยา หรือขวดที่บรรจุยาหรือ Foil โดยที่ไม่ให้มือสัมผัสยา
      - ยาน้ำ ให้หันป้ายยาหรือฉลากยาเข้าหาฝ่ามือ
      - ดูชื่อ ขนาดยาให้ตรงกับใบ MAR อีกครั้งก่อนเก็บยาเข้าที่
      - ให้ผู้ป่วยรับประทานยาตรงตามเวลาในใบ MAR
      - ดูเบอร์เตียง ถามชื่อ -สกุลผู้ป่วยให้ตรงกับใบ MAR ของผู้ป่วยแต่ละรายตรวจดูป้ายชื่อที่ข้อมือ เพื่อระบุตัวผู้ป่วยเป็นการตรวจสอบว่าผู้ป่วยได้รับยาถูกคน
      - แจกยาให้ผู้ป่วยรับประทานภายในเวลาที่กำหนด
      - ประเมินสัญญาณชีพผู้ป่วยก่อนให้ยา
      - ให้ผู้ป่วยรับประทานยาต่อหน้าพยาบาล
      - สังเกตการเปลี่ยนแปลงหลังรับประทำนยาเพื่อให้การช่วยเหลือได้ทันท่วงที และเป็นการประเมินผลการรักษาหลังจากที่ได้รับยา
      - บันทึกในแผนการพยาบาลและในใบ MAR ทุกครั้งหลังให้ยา
  - - - การสูดดม (Inhalation)
        
        เป็นการให้ยาในรูปของก๊าซ (Gas) ไอระเหย (Vapor) หรือละออง (Aerosol) สามารถให้โดยการพ่นยาเข้ำสู่ทางเดินหายใจ เพื่อให้ยาไปสู่บริเวณที่ต้องการให้ยาออกฤทธิ์
      - การให้ยาทางตา (Eye instillation)
        
        ยาหยอดตา
        
        ยาป้ายตา
        
        ยาล้างตา
      - การให้ยาทางหู(Ear instillation)
        
        เป็นการหยอดยาเข้าไปในช่องหูชั้นนอก ยาที่ใช้
        เป็นยาน้ำ ออกฤทธิ์เฉพาะเยื่อบุในช่องหู มักเป็นยาชาหรือยาฆ่าเชื้อโรคเฉพาะที่
      - การหยอดยาจมูก(Nose instillation)
        
        ให้ผู้ป่วยเงยหน้าขึ้น และพยาบำลยกปีกจมูกผู้ป่วยข้ำงที่จะหยอดยำขึ้นเบำๆ
      - การเหน็บยา
        
        การให้ยาที่มีลักษณะเป็นเม็ด เข้าทางเยื่อบุตามอวัยวะต่าง ๆเพื่อให้ยาออกฤทธิ์เฉพาะที่
        
        วิธีการเหน็บยาทางทวารหนัก (Rectum suppository)
        
        วิธีการเหน็บยาทางช่องคลอด (Vaginal suppository)
- - - - พยาบาลลอกคำสั่งแพทย์หรืออ่านคำสั่งแพทย์ไม่ถูกต้อง ไม่ตรงตามแพทย์สั่ง ทำให้ข้อมูลที่คัดลอกไว้นั้นมีความคลาดเคลื่อน
    - - เจ้าหน้าที่ศูนย์คอมพิวเตอร์ ทำหน้าที่คัดกรองการลงข้อมูลยาในคอมพิวเตอร์ไม่ครอบคลุม หรือคัดกรองข้อมูลผิดพลาด
    - - เจ้าหน้าที่ห้องยา/เภสัชกร อ่านคำสั่งแพทย์ ไม่ถูกต้อง ไม่ตรงตามแพทย์สั่ง
  - - - ผิดชนิดยา
      - ความแรงยา
      - จำนวนยาที่สั่งจ่าย
      - จ่ายยาผิดตัวผู้ป่วย