Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบทางเดินปัสสาวะ (Urinary system) - Coggle Diagram
ระบบทางเดินปัสสาวะ (Urinary system)
ลักษณะทางกายวิภาคศาสตร์ของระบบขับถ่ายปัสสาวะ
** ไต (kidney) เป็นอวัยวะคู่อยู่อกเยื่อบุช่องท้องด้านหน้าจะถูกปกคลุมเเต่ด้านหลังไม่มีเนื้อเยื่อมาคลุม จึงจัดเป็นอวัยวะนอกช่องท้อง ผิวด้านนอกเรียบ ริมนอกโค้งออกเเละริมในเว้าเข้าเรียกว่า ขั้วไต
** renal corpuscle มี 2 ส่วน คือ glonerulus เป็นกลุ่มหลอดเลือดเเดงฝอยที่มารวมกันเป็นก้อนใหญ่ เเละ bowman's capsule เป็นเนื้อเยื่อคล้ายถุงโอบรอบโกลเมอรูรัส
** หลอดไตฝอย เเบ่งเป็น หลอดไตฝอยส่วนต้น / ท่อไตรูปตัวยู / หลอดไตฝอยส่วนปลาย / หลอดไตรวม
** กระเพาะปัสสาวะ (Urinary bladder) เนื้อเยื่อบุเป็นเเบบที่มีการเปลี่ยนแปลงได้และเรียงหลายชั้นหนากว่าท่อไต ในภาวะที่มีน้ำปัสสาวะจะเห็น 2-3 ชั้น ถ้ากระเพาะปัสสาวะว่างจะพบ 6-8 ชั้น กระเพาะปัสสาวะเเบ่งเป็น fundus,body และ neck โดยมีชั้นกล้ามเนื้อเรียบ detrusor
** หลอดปัสสาวะ (Urethra) สำหรับผู้หญิงเป็นทางออกของปัสสาวะเท่านั้น ส่วนของผู้ชายเป็นทางออกปัสสาวะเเละน้ำอสุจิ
** หลอดไตรวม ( Collecting duct) เป็นส่วนที่ขับออก อยู่ในชั้น medulla rays ชั้นเปลือกนอกจะมี arched collecting tubule เส้นผ่าศูนย์กลางประมาฯ 40 ไมครอน ยาว 20-22 มม. เยื่อบุผิวเเบบลูกบาศก์ชั้นเดียวเเล้วค่อยสูงขึ้นจนเป็นรูปแท่ง
หน้าที่ของระบบทางเดินปัสสาวะ
** ขับของเสีย เช่น ยูเรีย ที่เกิดจากการเผาผลาญโปรตีน
** ควบคุมสมดุลโซเดียมในร่างกาย
** ดูดกลับสารที่ประโยชน์ต่อร่างกายหลังจากการกรองจากหลอดไตฝอย ก่อนจะถูกขับเป็นปัสสาวะ
** ขจัดสารพิษที่เกิดขึ้นในร่างกาย
** รักษาสภาพกรด-ด่างและออสโมลาริตี้ในเลือดให้คงที่
** ทำให้วิตามินดีอยู่ในรูปที่ทำงานได้เเละสังเคราะห์กลูโคส
** รักษาสภาพของเหลวในร่างกายทั้งปริมาตรเเละความเข้มข้น
*Lymphatic drainage
** Superficial system เป็นระบบน้ำเหลืองบริเวณผิวด้านนอกของไตเเละเเคปซูล จะติดต่อกับระบบน้ำเหลืองในอวัยวะข้างเคียง
** Deep system น้ำเหลืองจาก glandular tissue ของไต เข้า lymphatic trunk เเล้วออกจากไตบริเวณขั้วไต ต่อมน้ำเหลืองที่เกาะรอบ abdominal aorta
หลอดเลือดที่มาเลี้ยงไต ได้รับเลือดมาเลี้ยงโดยตรงจาก renal artery จะเข้าสู่ขั้วไต เเยกออกเป็น sagmantal artery ที่กรวยไต เมื่อเข้าสู่ไตส่วนในเรียก lobar artery วิ่งไปตาม medulla rays ของ renal pyramid หลอดเลือดที่วิ่งไป เรียกหลอดเลือดเเดงฝอยขาเข้า จากนั้นเป็นกระจุกของหลอดเลือดเเดงฝอยเเล้ววิ่งออกมาอีกครั้ง เรียกหลอดเลือดเเดงฝอยขาออก ซึ่งเเตกเเขนงเป็นร่างเเหเเล้วพันตามรอบท่อต่าง ๆ
การขับถ่ายปัสสาวะ ปัสสาวะจากหลอดไตรวมไหลลงกรวยไต โดยอาศัยเเรงดึงดูดของโลกเเละการหดตัวเเบบหูรูดของท่อไตในอัตรา 1-5 ครั้งต่อนาที เทน้ำปัสสาวะลงในกระเพาะปัสสาวะ เมื่อปัสสาวะเต็มกล้ามเนื้อ detrusor จะหดตัวหูรูดด้านนอกของหลอดปัสสาวะจะคลายตัว ปัสสาวะถูกขับออกนอกร่างกาย
เส้นประสาทที่มาเลี้ยงไต กระเพาะปัสสาวะเเละท่อปัสสาวะ จะมีเส้นประสาท celiac plexus , greater splanchnic nerve , intermesentreric และ superior hypogastric plexus
