Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

(การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาทางโลหิตวิทยา), นางสาวนฤมล เพชรทอง รหัสนักศึกษา…

- - - - ซีด : สีผิวหนัง ฝ่ามือฝ่าเท้า ริมฝีปาก เหงือก เปลือกตาด้านใน
      - เหนื่อยง่าย: เนื่องจากหัวใจต้องทำงานเพิ่มขึ้น เพื่อจะหมุนเวียน
        เม็ดเลือดแดงที่มีน้อยลงให้นำออกซิเจนไปยังเซลล์ให้เพียงพอ
      - ปวดศีรษะ เฉื่อยชา
      - ชีพจรเร็ว ความดันโลหิตต่ำ
      - เบื่ออาหาร อาหารไม่ย่อย ท้องผูกหรือท้องเสีย
    - - การซักประวัติ
        
        การตั้งครรภ์ของมารดา ประวัติการคลอด ชนิดของนมและอาหารเสริม
      - การตรวจร่างกาย
        
        เพื่อสังเกตและหาสาเหตุภาวะซีด ได้แก่ สีผิว ฝ่ามือฝ่าเท้า ริมฝีปาก เยื่อบุตา
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        เม็ดเลือดแดงของผู้ป่วยที่มีภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กจะมีขนาดเล็ก ติดสีจาง serum feritin น้อยกว่า 10 นาโนกรัม/ดล.
    - - การให้เหล็กโดยการกิน (Ferrous sulfate) ให้วันละ 3 ครั้ง ระหว่างมื้ออาหาร
      - แก้ไขปัญหาที่เป็นสาเหตุ เช่น การให้ยาถ่ายพยาธิ
      - การให้เลือด รายที่มีภาวะซีดมาก หรือมีอาการแสดงของภาวะหัวใจวาย โดยให้เม็ดเลือดแดงเข้มข้น (Packed red cell)
  - - - ความผิดปกติที่เกิดขึ้นภายหลัง จากการ ทำลายของเนื้อเยื่อ stem cell ในไขกระดูก จากหลายสาเหตุ
        
        ไม่ทราบสาเหตุ (idiopathic)
        
        การได้รับยาบางชนิด ได้แก่ ยาเคมีบำบัด, Chloramphenical, ยาแก้ปวด, ยากันชัก
        
        การได้รับสารเคมีบ่อยๆซึ่งเป็นพิษต่อระบบเลือด เช่น ยาฆ่าแมลง ทินเนอร์
        
        เกิดภายหลังการติดเชื้อ เช่น ไวรัสตับอักเสบ
        
        เกิดภายหลังการได้รับรังสีการรักษาในขนาดสูง
      - ความผิดปกติแต่กำเนิด (Congenital)
    - - Low Platelet
        
        เลือดออกในอวัยวะต่างๆ มีจุดจ้ำเลือดตามลำตัวและแขนขา เลือดออก
        ตามไรฟันและเลือดกำเดา ทำให้มีอาเจียนหรือถ่ายเป็นเลือด
      - Low RBC
        
        ซีด เหนื่อยง่าย ชีพจรเบาเร็ว และถ้ามีการเสียเลือดร่วมด้วย ทำให้มีอาการซีดรุนแรงเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้
      - Low WBC
        
        ติดเชื้อง่าย มีไข้ เป็นแผลในปาก
    - - การเจาะไขกระดูก
        
        จะพบว่ามีเซลล์ไขกระดูกน้อยกว่าปกติ
      - การตรวจนับเม็ดเลือดทั้งสามชนิด
        
        จะพบเม็ดเลือดทั้งสามชนิดมีจำนวนลดลงอย่างชัดเจน
    - - การเปลี่ยนถ่ายไขกระดูก
        
        ใช้ในผู้ป่วยเด็กที่ไขกระดูกไม่ทำงานขั้นรุนแรง คือ ซีด
        เลือดออก และติดเชื้อรุนแรง ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา
      - การรักษาด้วยฮอร์โมน
        
        ใช้ในผู้ป่วยเด็กที่มีอาการไม่รุนแรงมาก
      - การรักษาด้วยยากดระบบ Immune
        
        ใช้ในผู้ป่วยเด็กภาวะโลหิตจางจากไขกระดูกไม่ทำงานที่มีผลต่อการตรวจวินิจฉัยยืนยันว่าไขกระดูกไม่ทำงานจากปฏิกิริยาทางอิมมูน
        
        ยากดระบบอิมมูน ได้แก่ Antilymphocyte Globulin (ALG), Antithymocyte Globulin (ATG) หรือ Cyclosporin
      - การรักษาตามอาการ
        
        เป็นการรักษาประคับประคองตามอาการ ได้แก่ การรักษาด้วยการให้เลือด เมื่อผู้ป่วยมีอาการซีดรุนแรง
  - - - เกิดจากความผิดปกติในการสังเคราะห์โกลบิน ทำให้การสร้างฮีโมโกลบินลดลงโดยที่สูตรโครงสร้างของฮีโมโกลบินยังเป็นปกติ ทำให้เม็ดเลือดแดงมีอายุสั้น
    - - กลุ่มอาการรุนแรงมาก
        
        ได้แก่ ฮีโมโกลบินบาร์ทโฮดรอพส์ ฟิทัลลิสเป็นชนิดที่รุนแรงที่สุด ส่วนใหญ่เสียชีวิตในครรภ์มารดาหรือภายในไม่กี่ชั่วโมงหลังคลอด
      - กลุ่มอาการรุนแรงปานกลาง
        
        ได้แก่ โฮโมซัยกัส เบต้า-ธาลัสซีเมียและเบต้า-ธาลัสซีเมีย/ฮีโมโกลบินอี แรกเกิดปกติ จะเริ่มมีอาการตั้งแต่ภายในขวบปีแรกหรือหลังจากนั้น
        
        อาการสำคัญ คือ ซีด อ่อนเพลีย ท้องป่อง ตับม้ามโต กระดูกใบหน้าเปลี่ยน โหนกแก้มสูง ดั้งจมูกแบน ฟันยื่น ตัวเตี้ยแคระแกรน ผิวคล้ำ เจริญเติบโตไม่สมอายุ
      - กลุ่มอาการรุนแรงน้อย
        
        ได้แก่ ฮีโมโกลบินเอ็ช ผู้ป่วยจะมีอาการน้อย เช่น
        ซีด และเหลืองเล็กน้อย หากมีไข้หรือติดเชื้อผู้ป่วยจะซีดลง
    - - การตรวจร่างกาย
      - การซักประวัติ ประวัติการซีดเรื้อรัง ประวัติครอบครัว
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ การตรวจนับจำนวนและดูลักษณะของเลือดเลือดแดง
    - - การรักษาทั่วไป อธิบายให้ผู้ป่วยและญาติเข้าใจเกี่ยวกับโรค การปฏิบัติตนเพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อน
      - การให้เลือด เพื่อเพิ่มปริมาณเม็ดเลือดแดงในร่างกาย
      - การให้ยาขับธาตุเหล็ก เพื่อป้องกันและลดภาวะเหล็กเกินในเลือด
      - การผ่าตัดม้าม (Splenectomy) จะทำในกรณีที่ม้ามโตมากจนทำให้เกิดอาการอึดอัด หรือมีภาวะม้ามทำงานมากกว่าปกติ (Hypersplenism)
      - การเปลี่ยนถ่ายไขกระดูก เป็นการรักษา โรคธาลัสซีเมียให้หายได้
      - การให้คำปรึกษาทางพันธุศาสตร์
    - - ภาวะแทรกซ้อนเนื่องจากเม็ดเลือดแดงแตก
      - ภาวะแทรกซ้อนเนื่องจากภาวะเหล็กเกิน
  - - - การสร้างเกล็ดเลือดลดลง เนื่องจากโรคของไขกระดูกเอง
      - เกล็ดเลือดถูกทำลายมากกว่าปกติ
      - เกล็ดเลือดถูกใช้ไปมากกว่าปกติ
    - - ส่วนใหญ่ มีอาการเกิดขึ้นภายหลังการติดเชื้อไวรัสบางชนิด
      - การตรวจเลือดทางห้องปฏิบัติการจะพบว่ามี Platelet antibody หรือ Platelet – associated Immunoglobulin บนผิวของเกล็ดเลือด ซึ่งทำให้เกล็ดเลือดถูกทำลายอย่างรวดเร็ว โดย macrophage ที่ม้าม ทำให้ระดับเกล็ดเลือดลดต่ำลงอย่างรวดเร็ว และเกิดภาวะเลือดออกในอวัยวะต่างๆ
    - - จุดจ้ำเลือดที่ผิวหนัง ทั้งที่เป็นจุดเล็กๆ (petechiae) และเป็นจ้ำเลือด (ecchymosis) อาจเกิดขึ้นเองหรือภายหลังการกระทบกระเทือนเพียงเล็กน้อย
      - เลือดกำเดาไหล
      - เลือดออกในเยื่อบุต่างๆ
      - ผู้ป่วยจะไม่มีอาการผิดปกติอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ตับ ม้าม ต่อมน้ำเหลืองไม่โตแต่อาจตรวจพบอาการซีด
    - - การซักประวัติ ความผิดปกติที่ควรซักถาม ได้แก่ การมีเลือดออกตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย เช่น จุด จ้ำเลือดตามลำตัว แขนขา
      - การตรวจร่างกาย เช่น มีเลือดกำเดาไหล
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ พบว่า เกล็ดเลือดต่ำ กว่าปกติ แต่เม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาวปกติ
    - - ส่วนใหญ่โรคหายได้เอง 70-80 % ภายในเวลา 1-2
        เดือน และจะไม่กลับเป็นซ้ำอีก
      - บางรายที่ไม่หาย หรือมีเลือดออกใต้ผิวหนังหลายแห่ง หรือมีจุดเลือดออกในปากควรให้กิน prednisolone เพื่อให้ผนังของหลอดเลือด
        แข็งแรงขึ้น หากเกล็ดเลือดเพิ่มขึ้นก็ค่อยๆ ลดขนาดของยาลงจนหยุดยา
  - - - ฮีโมฟีเลีย A (Classical Hemophilia) พร่องแฟคเตอร์ 8 พบได้บ่อยที่สุด ประมาณ 80-85 % ของโรคฮีโมฟีเลีย
      - ฮีโมฟีเลีย C พร่องแฟคเตอร์ 11 พบได้ประมาณ 5 % ของฮีโมฟีเลีย อาการไม่รุนแรงมีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบ autosomal recessive
      - ฮีโมฟีเลีย B (Christmas disease) พร่องแฟคเตอร์ 9 พบได้ประมาณ 10-15 % ของโรคฮีโมฟีเลีย
    - - องค์ประกอบในการแข็งตัวของเลือด ซึ่งเป็นโปรตีนที่ไหลเวียนอยู่ในกระแสเลือด เมื่อมีการฉีกขาดของหลอดเลือด องค์ประกอบในการแข็งตัวของเลือด ซึ่งมีปัจจัยตัวที่ 1, 2, 3, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 จะมีปฏิกิริยาต่อเนื่องกันจนเกิดไฟบรินมาปิดหลอดเลือดที่ฉีกขาด จากนั้นเกล็ดเลือดจะมารวมตัวกันเป็นกลุ่มเพื่อเสริมกับไฟบรินทำให้เกิดลิ่มเลือดที่แข็งแรง
      - ผลจากการขาดองค์ประกอบในการแข็งตัวของเลือดทำให้ร่างกายไม่สามารถสร้างไฟบรินได้ เลือดจึงไหลผ่านบริเวณหลอดเลือดที่ฉีกขาด ทำให้มีเลือดไหลออกนอกหลอดเลือดตลอดเวลา
    - - ให้ FFP หรือ Cryoprecipitate
      - ห้ามเลือดและลดการมีเลือดออก ในวันแรกประคบด้วยความเย็นเพื่อให้เลือดหยุด วันต่อมาประคบด้วยน้ำอุ่นเพื่อให้ลิ่มเลือดละลายเร็วขึ้น
      - ถ้าเลือดออกในข้อให้ใช้ผ้ายืดพันไว้และให้พักข้อนิ่งๆ ป้องกันและหลีกเลี่ยงการทำให้เลือดออก / สังเกตอาการทางระบบประสาท
      - เมื่อเลือดหยุดออกเริ่มให้เคลื่อนไหวเพื่อป้องกันข้อติด
    - - มีบัตรประจำตัวติดตัวเด็กตลอดเวลา ชื่อระบุ โรคที่เป็น
      - การป้องกันอุบัติเหตุ การจัดสิ่งแวดล้อม การเล่น
      - การสวมเสื้อผ้า เฉพาะในเด็กและวัยรุ่นโรคนี้
      - การพาเด็กมารับ Vaccine ใช้เข็มเล็กสุด กดนาน 5-10 นาที
      - หลีกเลี่ยงกีฬาที่กระทบกระแทก
      - ไม่ให้ผู้ป่วยอ้วน หรือ น้ำหนักมากเกินไป
      - ป้องกันภาวะท้องผูก ให้อาหารอ่อน ย่อยง่าย
      - ดูแลสุขภาพฟันไม่ให้ฟันผุ หลีกเลี่ยง การใช้แปรงสีฟันที่มีขนแปรงแข็ง
  - - - เกิดจากการขาด vitamin K โดยมีปัจจัยที่ส่งเสริมให้ทารกขากวิตามิน เค ดังนี้
        
        ทารกแรกเกิดมี vitamin K ในเลือดน้อยมาก
        
        ทารกไม่ได้รับ vitamin K เมื่อแรกเกิด
        
        การได้รับอาหารเสริมที่ไม่ถูกต้อง
    - - เมื่อร่างกายขาด โปรทรอมบิน คอมเพล็กซ์ ทำให้กระบวนการแข็งตัวของเลือดหยุดชะงักในระยะของการสร้างโปรทรอมบินและทรอมบิน ทำให้การสร้างไฟบริน เพื่อช่วยในการอุดรอยฉีกขาดของหลอดเลือดหยุดชะงักไปด้วย จึงเกิดภาวะเลือดออกผิดปกติในอวัยวะต่างๆ โดยเฉพาะในสมอง
    - - มีเลือดออกในสมอง ทางเดินอาหาร ผิวหนัง อาการมักเกิดอย่างเฉียบพลัน โดยไม่มีอาการเจ็บป่วยใดๆ นำมาก่อน
      - มีจ้ำเขียวตามตัว หรือเลือดหยุดยาก
      - อาการตับโต ในผู้ป่วยเด็กบางราย
      - ในรายที่ไม่เสียชีวิตจากการมีเลือดในสมอง อาจมีอาการพิการทางสมองในระยะต่อมา
      - อาการซีด
    - - เมื่อได้รับการวินิจฉัยแล้ว ให้วิตามินเค 2-5 มิลลิกรัม เข้าทางหลอดเลือดดำ เป็นเวลา 1- 3 วัน
      - ให้ Fresh Frozen Plasma ถ้าผู้ป่วยมีอาการเลือดออกรุนแรง เพื่อเป็นการเพิ่มโปรทรอมบิน คอมเพล็กซ์
      - ให้เม็ดเลือดแดงเข้มข้น (Packed Red Cell) ถ้าซีดมาก
  - - - ยา
        
        ยารักษามาลาเรีย ยาปฏิชีวนะ เช่น chloramphenical
        
        ยาแก้ปวด เช่น aspirin, paracetamal
      - สารเคมี เสื้อผ้าที่อบด้วยลูกเหม็น
      - อาหาร ถั่วปากอ้าดิบๆ
      - การติดเชื้อ: ไทฟอยด์ ปอดอักเสบ ตับอักเสบ ไข้หวัด มาลาเรีย
    - - ในภาวะที่มีระดับเอ็นไซม์ลดลงหรือมีโครงสร้างที่ผิดปกติ เซลล์อื่นๆ ซึ่งมีนิวเคลียสจะสร้างเอ็นไซม์ขึ้นมาใหม่ แต่เซลล์เม็ดเลือดแดงซึ่งไม่มีนิวเคลียสจะไม่สามารถสร้างเอ็นไซม์ได้ทำให้เม็ดเลือดแดงมีสภาวะที่ไม่คงทน เนื่องจากฮีโมโกลบินเกิดการเสื่อมสภาพ ตกตะกอนเป็น Heinz bodies ทำให้เม็ดเลือดแดงเสียความยืดหยุ่น เกิดการแตกทำลายได้ง่าย ทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการซีดอย่างเฉียบพลัน มีฮีโมโกลบินในกระแสเลือดเป็นจำนวนมาก (Hemoglobinemia) ปัสสาวะสีโค๊ก เนื่องจากมีฮีโมโกลบินในปัสสาวะ (Hemoglobinuria)
    - - ซีดลงอย่างรวดเร็ว
      - ปัสสาวะดำเป็นสีโค๊ก (Hemoglobinuria)
      - ภาวะไตวาย เนื่องจากมีกรดยูริกเพิ่มจำนวนขึ้นไปอุดหลอดเลือดฝอยในไต
      - ตัวเหลืองภายหลังคลอดในทารกแรกเกิดที่มีภาวะพร่องเอ็นไซม์ G-6-P-D
      - ภาวะซีดเรื้อรัง
    - - หาสาเหตุที่ทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการซีด
      - การรักษาภาวะแทรกซ้อน เช่น ภาวะไตวาย
      - ให้เลือด ถ้ามีอาการซีดมากๆ
      - ทารกแรกเกิดที่มีอาการตัวเหลือง รักษาด้วยPhototherapy