Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่มีความผิดปกตขิองรก น้ําคร่ำและความผิดปกติของทารกใ…

- - - - การตั้งครรภ์ที่มีน้ําคร่ำมาก ผิดปกติเกินเปอรเ์ซ็นไทล์ที่95หรือ97.5ของแต่ละอายุครรภ์ โดยมีปริมาณน้ําคร่ำมากกว่ากว่า 2,000มล.หรือวัดค่าAmnioticfluidIndex:AFI ได้ 24 - 25 ซม. ขึ้นไป
    - - ภาวะน้ําคร่ำมากอย่างเฉียบพลัน (acute hydramnios ) พบได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 20-24 สัปดาห์จะมีปริมาณน้ําคร่ำเพิ่มขึ้นมากอย่างรวดเร็วภายใน2-3วัน
      - ภาวะน้ําคร่ำมากเรื้อรัง (chronic hydramnios ) พบว่าปริมาณน้ําคร่ำจะค่อยๆเพิ่มขึ้นส่วนใหญ่จะพบเมื่ออายุครรภ์ 30 สัปดาห์ขึ้นไป
    - - ต่อมารดา
        
        ไม่สขสบายจากการกดทับของมดลูกที่มีขนาดใหญ่เช่นอึดอัด หายใจลําบาก ท้องอืด เนื่องจากมีการขยายตัวของมดลูกมากเกินไป
        
        อาจเกิดการคลอดก่อนกําหนด
        
        ช็อคจากความดันในช่องท้องลดลงอย่างรวดเร็ว
        
        ตกเลือดหลังคลอดเเละติดเชื้อหลงัคลอด
      - ต่อทารก
        
        1.เสี่ยงตอ่การเกิดภาวะพิการและการคลอดก่อนกําหนด
        
        เกิดภาวะ fetaldistressจากการเกิดสายสะดือย้อย(prolapsedumbilicalcord)
        
        ทารกอยู่ท่าผิดปกติและไม่คงที่เนื่องจากมีปริมาณน้ำคร่ำมากทารกจึงหมุนเปลี่ยนท่าไปมาได้ง่าย
    - - แน่นอึดอัด หายใจลําบาก เจ็บชายโครง
        
        มีอาการบวมบริเวณเท้าขาและปากช่องคลอด
        
        น้ําหนักตัวเพิ่มขึ้น
    - - การซักประวัติอาการและอาการแสดงการเกิดภาวะครรภ์แฝดน้ำ
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        การหาค่า amniotic fluid index (AFI)
        
        ชนิดรุนแรงน้อย(mild)คือวัดAFIได้>24เซ็นติเมตร
        
        ชนิดรุนแรงปานกลาง(moderate)คือวัดAFIได้>32เซ็นติเมตร
        
        ชนิดรุนแรงมาก(severe)คือวัดAFIได้>44เซ็นติเมตรขึ้นไป
      - การตรวจร่างกาย
        
        หน้าท้องขยายใหญ่มดลูกมรีูปร่างกลมมากกว่ารปูร่างไข่ขนาดมดลูกโตกว่าอายุ ครรภ์มากผิดปกติวัดเส้นรอบท้องได้มากกว่า 100 เซนติเมตร ผนังหน้าท้องตึง บาง ใส เห็นเส้นเลือด ดําทางหน้าท้องชัดเจน
        
        คลําหาส่วนต่างๆของทารกได้ลําบาก เมื่อเคาะบรเิวณท้องพบมีคลื่นน้ำกระทบมือ (fluid thrill)
        
        ฟังเสียง FHS ไม่ได้ยินหรือได้ยินไม่ชัดเจน
        
        น้ําหนักตัวมารดาเพิ่มมากขึ้นอย่างรวดเร็วมากกว่า 1 กิโลกรม/สัปดาห์
    - - การเจาะดูดน้ำคร่ำออก(amnioreduction)
      - การรักษาด้วยยาprostaglandinsynthetaseinhibitors
      - รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง
      - ให้ยาขับปัสสาวะหากพบมีภาวะบวม
      - ให้ยายับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก (tocolytic drug) ในรายที่มีภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกําหนด
      - การเจาะถุงน้ำาในระยะคลอดให้น้ำคร่ำไหลช้าที่สุด
    - - ประเมินการเกิดภาวะตั้งครรภ์แฝดน้ำจากการซักประวัติอาการและอาการแสดง การตรวจร่างกาย
      - ดูแลเพื่อบรรเทาอาการอึดอัดแน่นท้องจากการขยายตัวของมดลูก
        
        จัดท่ามารดานอนตะแคงยกศีรษะสูงเล็กน้อยประมาณ30องศา
        
        สังเกตอาการและอาการแสดงของภาวะ congestive heart failure
        
        แนะนําให้มารดารับประทานอาหารที่ย่อยง่ายครั้งละน้อยๆแต่บ่อยครั้ง
        
        แนะนําให้มารดาสวมใสเ่สื้อผ้าที่หลวมสบาย
        
        ดูแลให้ได้รับการเจาะดูดน้ำคร่ำออกตามแผนการรักษาของแพทย์ โดยการประเมินสัญญาณชีพ, FHS, การหดรัดตัวของมดลูก ก่อนและหลังการรักษา
  - - - การตั้งครรภ์ที่มีน้ำคร่ำน้อยกว่า 300 มิลลิลิตร ภาวะน้ําคร่ำน้อยอาจพบร่วมกับความผิดปกติของทารก ความผิดปกติของโครโมโซม ภาวะเจริญเติบโตช้าในครรภ์ และครรภ์เกินกําหนด
    - - ผลต่อมารดา
        
        มีโอกาสผ่าตัดคลอดทารกทางหน้าท้องมากกว่าการตั้งครรภ์ปกติเนื่องจากทารกในครรภ์เสี่ยงต่อการเกิดภาวะ fetal distress
      - ผลต่อทารก
        
        มีโอกาสคลอดก่อนกําหนดถ้าเกิดในอายุครรภ์น้อยทารกมักมีความพิการรุนแรง
        
        ภาวะปอดแฟบ (pulmonary hypoplasia) เนื่องจากมีการกดต่อผนังทรวงอก
        
        Amnioticbandsyndromeคือการเกิดเยื่อพังผืดรัดและดึงรั้งมือและแขนหลายบริเวณ
        
        ทารกอยู่ในภาวะคับขัน(fetaldistress)
        
        ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์(IUGR)
    - - การวัดโพรงน้ำคร่ำที่ลึกที่สุดในแนวดิ่ง (maximum ventrical pocket, MVP) โดยการ สํารวจโพรงน้ําคร่ําเพื่อหาส่วนที่ลึกที่สุดหากพบว่าMVPมีค่าน้อยกว่า1หรือ2เซนตเิมตรให้ถือว่า มีภาวะน้ำคร่ำน้อย
      - การวัดดัชนีน้ำคร่ำ amnioticfluidindex(AFI)มีค่าน้อยกว่า5เซนติเมตร
    - - การเติมน้ำคร่ำ (amnioinfusion)ด้วยnormalsaline/ringerslactate5% glucose เพื่อลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ เช่น ปอดแฟบ ความพิการผิดรูปของ ใบหน้าและแขน ขา
      - การดื่มน้ํามากๆทําให้ปรมิาณน้ําคร่ําเพิ่มขึ้นเล็กน้อยและได้ผลชั่วคราวเท่านั้น
    - - อธิบายถึงสาเหตุการเกิดภาวะดังกล่าวและแนวทางการรักษา
      - 2.ดูแลให้ได้รบัการใส่สารน้ําเข้าไปในถุงน้ําคร้ํา(amnioinfusion)ตามแผนการรักษาของแพทย์
      - รับฟังปัญหาแสดงความเห็นอกเห็นใจ และกระตุ้นให้หญิงตั้งครรภ์ระบายความรู้สึก
- - - - ทารกในกลุ่มนี้จะมีการเจริญเติบโต ช้าทุกระบบของร่างกาย ทั้งส่วนที่กว้างของศีรษะ (BPD) เส้นรอบศีรษะ (HC) เส้นรอบท้อง (HC) ความยาวกระดูกต้นขา (FL) มีค่าต่ำกว่าเกณฑ์ขั้นต่ำในอายุครรภ์นั้น ๆ
    - - พบได้ร้อยละ 80 ซึ่งทารกจะเจริญเติบโตช้าในไตรมาสที่ 3 ของการตั้งครรภ์ ซึ่งมีผลต่อ ขนาดของเซลล์มากกว่าจํานวนเซลล์ พบว่าอัตราการเจริญเติบโตของส่วนท้อง (AC) จะช้ากว่าส่วนศีรษะ (HC)
  - - - การตรวจครรภ์พบว่าขนาดของมดลกูเล็กกว่าอายุครรภ์3เซนติเมตรขึ้นไป
      - การชั่งน้ำหนักของสตรีตั้งครรภ์พบว่าน้ำหนักเพิ่มขึ้นน้อยหรือไม่มีการเพมิ่ขึ้นของน้ํำหนัก
    - - วัดเส้นรอบท้อง (Abdominal Circumference = AC)
      - วัดขนาดของศีรษะทารก (Biparietal diameter = BPD)
      - วัดเส้นรอบศีรษะ (Head circumference = HC)
      - วัดความยาวของกระดูกต้นขา (femur length = FL)
      - ปริมาณน้ําคร่ำ(amniotic fluid volume)
      - เกรดของรก (placenta grading)
  - - - แนะนํามารดาเกี่ยวกับการรับประทานอาหาร หลีกเลี่ยงการใช้ยาหรือสารเสพติด
      - แนะนําให้มารดาพักผ่อนมาก ๆ โดยเฉพาะการนอนตะแคงซ้าย ซึ่งจะช่วยให้การไหลเวียนเลือดที่รกดีขึ้น ทารกจะได้รับสารอาหารและออกซิเจนเพิ่มมากขึ้น
      - ติดตามสุขภาพของทารกในครรภ์ โดยแนะนําให้มารดานับลูกดิ้นทุกวัน การทํา NST, OCT นอกจากนี้ควรได้รับการตรวจสุขภาพโดยการ U/S โดยตรวจซ้ําทุก 2-3 สัปดาห์
    - - ให้การดูแลทารกเพื่อเฝ้าระวัง และป้องกันการเกิดภาวะ hypoglycemia, hypothermia, polycythemia
    - - ควรติดตาม ประเมินสุขภาพของทารกในครรภ์อย่างใกล้ชิด เพราะทารกมีโอกาสเสี่ยง
        ที่จะเกิดภาวะ fetal distress ได้สูง
      - ติดตามประเมินความก้าวหน้าของการคลอดอย่างใกล้ชิด
      - ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกและเสียงหัวใจทารกทุก 1⁄2 - 1 ชั่วโมง
      - หลีกเลี่ยงการให้ยาแก้ปวด เนื่องจากยาจะกดการหายใจของทารกได้
      - กุมารแพทย์ และเตรียมอุปกรณ์ในการช่วยฟื้นคืนชีพทารกแรกเกิดไว้ให้พร้อม
- - - - เป็นแฝดที่ เกิดจากการปฏิสนธิจากไข่ 1 ใบ และตัวอสุจิ 1 ตัว แล้วมีการแบ่งตัวในระยะเวลาต่าง ๆ กันภายใน 14 วันหลังจากการปฏิสนธิ ทารกแฝดชนิดนี้จะมีรูปร่าง หน้าตา เพศ และลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนกัน
    - - เป็นการตั้งครรภ์แฝด ที่เกิดจากไข่ 2 ใบผสมกับอสุจิ 2 ตัว amnion 2 อัน และ chorion 2 อัน มีรก 2 อัน
  - - - ประวัติที่สนับสนุน ได้แก่ ประวัติการตั้งครรภ์แฝดในครอบครัวโดยเฉพาะญาติทางฝ่ายผู้หญิง อายุมารดามากในครรภ์หลัง มารดาตัวใหญ่ และประวัติการใช้เทคโนโลยีการช่วยเจริญพันธุ์ซึ่งเป็น ประวัติที่ถือว่ามีความสัมพันธ์กับการตั้งครรภ์แฝดมาก เช่น ได้รับยากระตุ้นไข่ การฉีดน้ําเชื้อเข้าโพรง มดลูก หรือการทําเด็กหลอดแก้ว
    - - ขนาดของมดลูกโตมากกว่าอายุครรภ์ (size > date)
      - คลําพบมี ballottement ของศีรษะหรือคลําได้ทารกมากว่าหนึ่งในบริเวณที่ต่างกันของมดลูก
      - คลําได้ small part มากกว่าปกติ
      - ฟังเสียงหัวใจทารกในครรภ์ได้ 2 แห่งซึ่งฟังได้ชัดในตําแหน่งที่ต่างกันและอัตราการเต้นที่แตกต่างกัน
      - ยังคลําทารกได้ที่มดลูก หรือคลําพบส่วนนําของทารกจากการตรวจภายในหลังจากทารกคนหนึ่งคลอดแล้วร่วมกับมดลูกยังมีขนาดใหญ่อยู่ แม้ว่าทารกจะคลอดออกมาแล้ว
    - - ตรวจด้วยอัลตราซาวด์เป็นวิธีวินิจฉัยภาวะครรภ์แฝดได้มากที่สุดในปัจจุบันและ
        สามารถตรวจพบได้ตั้งแต่ช่วงไตรมาสแรก
      - ระดับฮอร์โมน estriol, HCG, HPL สูงกว่าปกติ
      - การถ่ายภาพรังสีทางหน้าท้อง (radiographic examination
- - - - ดูแลด้านจิตใจสําหรับบิดา มารดา ที่ทารกมีปัญหาปากแหว่าง เพดานโหว่ เพื่อลดความ วิตกกังวลของบิดา มารดา
      - ให้คําแนะนําเกี่ยวกับการดูแลทารกแรกเกิดที่พบปัญหาปากแหว่ง เพดานโหว่ เช่น เตรียมลูกสูบยางแดงไว้เพื่อดูดเสมหะในปากหรือจมูก สังเกตลักษณะการหายใจผิดปกติ หายใจ ลําบาก หายใจเร็ว หอบ
      - ดูแลการให้นมแม่
  - - - การตรวจโครโมโซมโดยวิธี chorionic villus เมื่ออายุครรภ์ 9-12 สัปดาห์ หรือการทํา amniocentesis เมื่ออายุครรภ์ 16-18 สัปดาห์
      - การซักประวัติครอบครัว หรือ มารดาที่มีอายุมากกว่า 35 ปี
    - - การรักษาในปัจจุบันเป็นการรักษาแบบประคับประคองตามอาการ มุ่งเน้นให้เด็กสามารถ ช่วยเหลือตัวเองได้
  - - - ให้การพยาบาลทารกแรกเกิดโดยทั่วไป ได้แก่ ท่านอน การหายใจ การให้ความอบอุ่น
      - ให้การพยาบาลตามอาการ วัดขนาดของรอบศีรษะทารกทุกวัน
      - สังเกตอาการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ
      - อธิบายให้บิดามารดาเข้าใจสภาพของทารก
      - บันทึกอาการและการพยาบาล
  - - - ให้การพยาบาลทารกแรกเกิดโดยทั่วไป ได้แก่ การดูแลเกี่ยวกับท่านอน การหายใจ การ ให้ความอบอุ่น
      - ให้การพยาบาลตามอาการและอาการแสดง
      - สังเกตการณเ์ ปลี่ยนแปลงต่าง ๆ และอาการเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาทของทารก เก่ียวกับระบบ Motor และ Mental retardation
      - อธิบายให้บิดามารดาเข้าใจเกี่ยวกับ สภาพของทารก
  - - - ให้การพยาบาลทารกแรกเกิดโดยทั่ว ๆ ไป โดยเฉพาะท่านอนให้นอนในท่าตะแคง หรือ นอนคว่ํา
      - 2.ให้การพยาบาลตามอาการและการพยาบาลกอ่นผ่าตัดในรายที่เป็นน้อยซึ่งอาจช่วยได้
      - สังเกตอาการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ
      - การให้ folic acid ในสตรีตั้งครรภจ์ ะช่วยลดอัตราการเกิดโรคกระดูกสันหลังโหว่ได้
- - - - น้ำหนักตัวของมารดาคงที่หรือลดลง เต้านมมีขนาดเล็กลง
      - คลํายอดมดลูกพบว่าไม่สัมพันธ์กับอายุครรภ์ ไม่พบว่าทารกมีการเคลื่อนไหว หรือบางรายที่ทารกเสียชีวิตมานานอาจคลําพบกะโหลกศีรษะทารกยุบตัวหรือผิดรูปได้
      - ฟังเสียงหัวใจทารกไม่ได้
      - พบสิ่งคัดหลั่งสีน้ําตาลไหลออกทางช่องคลอด
    - - ทารกไม่มีการเต้นของหัวใจ หรือการเคลื่อนไหวของทารก
      - การเกยกันของกะโหลกศีรษะ (overlapping) เรียกว่า spalding sign ซึ่งจะพบได้ภายหลังที่ทารกเสียชีวิตแล้ว 5 วัน
      - มีการหักงอของกระดูกสันหลัง เนื่องจากการเปื่อยยุ่ยของเอ็นที่ยึดกระดูกสันหลัง
      - ตรวจพบแก๊สในหัวใจ เส้นเลือดใหญ่ หรือช่องท้องทารก เรียกว่า Robert sign
      - ฮอร์โมน Estriol: E3 ในปัสสาวะลดลง หลังจากทารกเสียชีวิตแล้ว 24-48 ชั่วโมง
      - เอ็นไซม์ Amniotic fluid creatinekinase เพิ่มขึ้น 2 วันหลังจากที่ทารกเสียชีวิตและจะมีค่าเพิ่มขึ้นตามระยะเวลาที่ทารกเสียชีวิต