Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 5 ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน - Coggle Diagram
บทที่ 5 ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน
ยาต้านโรคมะเร็ง (Antineoplastic drugs)
ยากลุ่มสารสกัดจากพืชธรรมชาติ (Natural and semi-synthetic products)
ยากลุ่มtaxanes
Clinical use
รักษากลุ่มมะเร็ง: เต้านม, ปอด,รังไข่, ศีรษะและคอ
ยากลุ่ม vinca alkaloids
Vinblastine
Clinical use
ต่อมน้ําเหลืองชนิด Hodgkin’s และnon-Hodgkin lymphoma, อัณฑะ, เต้านม
Vinorelbine
Clinical use
Non-small cell lung cancer และมะเร็งเต้านม
Vincristine
Clinical use
รักษามะเร็งในเด็ก: Wilms’ tumor และ Ewing’s sarcoma
เม็ดเลือดขาวชนิดALL, ต่อมน้ําเหลืองชนิด Hodgkin’s และNon-hodgkin lymphoma
5.ยากลุ่มฮอร์โมน (Hormone and hormone antagonists)
Antiestrogens
Clinical use
Toremifene: มะเร็งเต้านม
Raloxifene: ป้องกันการเกิดมะเร็งกระดูกพรุน
Tamoxifen: ตัวเลือกแรกใช้รักษามะเร็งเต้านม
Androgen (anti androgens)
Clinical use
Goserelin , Leuprolide : มะเร็งต่อมลูกหมาก, มะเร็งเต้านมที่แพร่กระจาย, Endometriosis
Abarelix: บรรเทาอาการผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากระยะสุดท้าย
Glucocorticoids
Clinical use
รักษากลุ่มมะเร็ง:ต่อมน้ําเหลืองชนิด Hodgkin’s และNon-hodgkin lymphoma,เม็ดเลือดขาวชนิด ALL
Progestins
Clinical use
Endometrial carcinoma, มะเร็งเต้านม, มะเร็งไต
3.ยากลุ่ม Anticancer antibiotics
Mitomycin C
Clinical use
มะเร็งปากมดลูกมะเร็งปอด มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ
มะเร็งลําไส้ใหญ่ (ใช้ร่วมกับ 5-FU, cisplatin / doxorubicin)
Doxorubicin
Clinical use
เม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน,ต่อมน้ําเหลือง,พลาสมาเซลล์, เต้านม, เยื่อบุโพรงมดลูก, รังไข่,ไทรอยด์ และปอด
Dactinomycin
Clinical use
มะเร็งเยื่อรก (choriocarcinama) ใช้ร่วมกับยา Methotrexate
มะเร็งในกระดูกEwing’s tumor และ มะเร็งผิวหนัง Kaposi’s sarcoma
Wilms’ tumor และมะเร็งเนื้อเยื่อเกี่ยวพันในเด็กใช้ร่วมกับยา Vincristine
Bleomycin
Clinical use
รักษากลุ่มมะเร็ง:อัณฑะ,ผิวหนัง,ต่อมน้ําเหลืองชนิด Hodgkin’s และNon-hodgkin lymphoma
6.ยามะเร็งมุ่งเป้า (Targeted gene therapy)
ยาโมโนโคลนอลแอนติบอดี (Monoclonal antibodies)
Rituximab
Clinical use
มะเร็งต่อมน้ําเหลืองชนิด B-cell lymphoma
Cetuximab
Clinical use
มะเร็งศีรษะ, ลําคอ, มะเร็งลําไส้ส่วนล่าง
Transtuzumab
Clinical use
มะเร็งเต้านมที่แพร่กระจาย
Alemtuzumab
Clinical use
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด BCLL
ยาโมเลกุลขนาดเล็ก (Small molecules)
Dasatinib
Clinical use
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด CML และ ALL, มะเร็งที่ดื้อต่อยา Imatinib
Nilotinib
Clinical use
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด CML และ ALL, มะเร็งที่ดื้อตQอยา Imatinib
Imatinib
Clinical use
Gastrointestinal stromal tumor, มะเร็งเม็ดเลือดขาว
2.ยากลุ่มAntimetabolites/
Antineoplastic agents
Purine analogs
6-thioguanine (6-TG)
Clinical use
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ANLL, AML (ใช้ร่วมกับยา Daunorubicin และ Cytarabine)
Fludarabine
Clinical use
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดCLL,
มะเร็งต่อมน้ําเหลืองที่ไม่รุนแรง
6-mercaptopurine (6-MP)
Clinical use
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALL, AML, ANLL
Pyrimidine analogs
Capectibine
Clinical use
ใช้รักษามะเร็งเต้านมที่แพร่กระจาย
ใช้รักษามะเร็งลําไส้ใหญ่ที่แพร่กระจาย
Cytarabine
Clinical use
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด AML
5-fluorouracil (5-FU)
Clinical use
ใช้รักษามะเร็งลําไส้ใหญ่ที่แพร่กระจาย(ใช้ร่วมกับยา Oxaliplatin)
ใช้รักษามะเร็งเต้านมที่แพร่กระจาย(แบบpalliative treatment)
Gemcitabine
Clinical use
รักษากลุ่มมะเร็ง:ตับอ่อนที่แพร่กระจาย,ปอด, รังไข่,กระเพาะปัสสาวะ, กระเพาะอาหาร, ศีรษะและคอ
Antifolate/Folate antagonist
Methotrexate
Clinical use
มะเร็งรก, ศีรษะและคอ, ปอด, เม็ดเลือดขาวชนิด ALL, ต่อมน้ําเหลืองชนิด non-Hodgkin lymphoma,กระดูก และเต้านม
Pemetrexed
Clinical use
รักษามะเร็ง ปอดและตับอ่อน
7.ยากลุ่ม อื่น ๆ
(Other anticancer agents)
Asparaginase
Clinical use
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALLในเด็ก (ใช้ร่วมกับ Vincristine และ Prednisone)
Mitotane
Clinical use
มะเร็งต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenocortical carcinoma)
1.ยากลุ่ม Alkylating agents
Dacarbazine
Clinical use
มะเร็งผิวหนัง
ต่อมน้ําเหลืองชนิด Hodgkin’s lymphoma
Cisplatin, Carboplatin
Clinical use
รักษากลุ่มมะเร็ง : อัณฑะ, รังไข่,กระเพาะปัสสาวะ, ปอด, ทางเดินอาหาร
Carmustine
Clinical use
มะเร็งสมอง
Busulfan
Clinical use
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด CML
ให้ก่อนการปลูกถ่ายไขกระดูก
Chlorambucil
Clinical use
เป็นยามาตรฐานในการรักษา มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด CLLและมะเร็งต่อมน้ําเหลืองชนิด follicular
Mechlorethamine
Clinical use
รักษารักษามะเร็งต่อมน้ําเหลืองชนิด Hodgkin’s lymphoma
Ifosfamide
Clinical use
รักษากลุ่มมะเร็ง : ต่อมน้ําเหลือง, อัณฑะ, มะเร็งเนื้อเยื่ออ่อน
ผลข้างเคียง
ระบบประสาท:จะทําอารมณ์แปรปรวน เสียการทรงตัว เดินเซหรือชัก
ไต : cyclophosphamide และifosfamide ทําให้เลือดออกในกระเพาะปัสสาวะได้
ระบบทางเดินอาหาร :ผลต่อ mucosal cells ของทางเดินอาหาร ทําให้คลื่นไส้อาเจียน มีแผลในปาก และเบื่ออาหาร
หัวใจ:เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดพิษต่อหัวใจ
การทํางานของกระดูก : Bone marrow suppression, leucopenia, anemia, thrombocytopenia
ผิวหนัง : ผิวหนังมีสีคล้ํา(ขาหนีบ, เอว, รักแร้)
ผม : ผมร่วง (อาการจะหาย เมื่อหยุดยา)
เล็บ: มีรอยดํา
Cyclophosphamide
Clinical use
รักษากลุ่มมะเร็ง : รังไข่, เต้านม, เม็ดเลือดขาวทุกชนิด, ต่อมน้ําเหลืองและมะเร็งในเด็ก
กดภูมิคุ้มกัน: ผู้ป่วยปลูกถ่ายอวัยวะหรือ autoimmune diseases
ยากดภูมิคุ้มกัน (Immunosuppressive agents)
ใช้กดหรือลดความแข็งแรงของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย
2.กลุ่มยาที่มีพิษต่อเซลล์
(Cytotoxic agents)
Mycophenolate mofetil (MMF)
Clinical use
Acute graft rejection จากการปลูกถ่ายอวัยวะ
Sirolimus หรือ Everolimus
Clinical use
ใช้กดระบบภูมิคุ้มกัน
Acute graft rejection(ใช้ร่วมกับcorticosteroidsและ cyclosporin)
Azathioprine (Imuran®)
Clinical use
Acute graft rejection จากการปลูกถ่ายไตและตับ แบบ triple therapy
โรคภูมิคุ้มกันต้านตัวเอง:RA ที่ไม่ตอบสนองต่อยาอื่น, SLE, AIHA และ ITP
Leflunomide
Clinical use
รักษา RA
กลุ่มอดรีโนคอร์ติคอยด์
(Adrenocorticoids)
Clinical use
ใช้กดอาการแสดงของโรคภูมิคุ้มกัน เช่น SLE
ป้องกันและรักษาTransplant rejection,GVHD ในการปลูกถ่ายไขกระดูก
1.กลุ่มยับยั้งเอนไซม์แคลซินิวริน (Calcineurin inhibitors)
Cyclosporin A (CsA)
Clinical use
GVHD: ปลูกถ่ายไขกระดูก
โรคภูมิคุ้มกันต้านตัวเอง :RA, psoriasi, ม่านตาอักเสบ (uveitis)
Acute graft rejection :ปลูกถ่ายไต หัวใจ ปอดและตับ
Tacrolimus (FK506®)
Clinical use
ใช้แทน Cyclosporinในการรักษาผู้ป่วยที่ได้รับorgan transplantation
เนื่องจากมีผลข้างเคียงน้อยและลดขนาดของยา corticosteroids ที่ใช้ร่วมด้วยได้
4.กลุ่มสารยับยั้ง Cytokines
(Cytokines inhibitors)
Anti-IgE mAbs
Clinical use
รักษา Allergic asthma ในผู้ที่ไม่ตอบสนองต่อ steroids ชนิดสูดพ่น
Anti-TNF-αantibody
Clinical use
รักษาRA ร่วมกับยา Methothexate(ในผู้ที่ไม่ตอบสนองต่อกลุ่มยา DMARDs)
รักษา Crohn’s disease ที่ไม่ตอบสนองต่อยาอื่น
Anti-CD2
Clinical use
รักษา Psoriasis, ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วย HIV
ATGและ ALG
Clinical use
รักษาAcutetransplant rejection จากการปลูกถ่ายไต (ใช้ร่วมกับยากดภูมิคุ้มกันอื่น ๆ)
รักษาโรคไขกระดูกฝ่อ
Anti-IL-2 receptor antibody
Clinical use
ป้องกันAcute graft rejectionจากการปลูกถ่ายไต (ใช้ร่วมกับยา cyclosporine และ corticosteroids)