Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หน่วยที่ 5 กระบวนการเปลี่ยนแปลงด้านสรีระวิทยา จิตสังคม และจิตวิญญาณในผู้สู…

- - - - ผื่นคัน ติดเชื้อ เกิดบาดแผลได้ง่าย แผลหายช้า เสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งผิวหนัง เป็นต้น
    - - ใช้โลชั่นทาผิวอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง
      - ทาครีมกันแดด ใส่หมวก แว่นตากันแดด
      - อยู๋ที่ที่อบอุ่นและสวมเสื้อผ้าให้อุ่นพอ
      - ดื่มน้ำอย่างน้อย 1,500 - 2,000 CC/วัน
      - ใช้สบู่ที่มีสภาพเป็นกลาง เช่น สบู่เด็กและตัดเล็บให้สั้น
  - - - อาการและอาการแสดงที่พบบ่อย
        
        รูม่านตาเล็กลง การตอบสนองต่อแสงน้อยลง ความดันโลหิตลดลงเมื่อเปลี่ยนอิริยาบถ มีความเสื่อมของการควบคุมอุณหภูมิร่างกาย
    - - เซลล์ประสาทและการนำกระเเสประสาทลดลง 10-15 %
      - ความสามารถส่งกระแสประสาทในไซแนปส์ลดลง
      - สารเคมีที่ปลายประสาทลดลงส่งผลให้มีปฏิกิริยาต่อสิ่งเร้าช้าลง แต่มีปฏิกิริยาตอบสนองและการเคลื่อนไหวช้าลง
    - - น้ำหนักของสมองลดลงและสารสื่อประสาท Catecholamine, Serotonin และ Acetylcholine ลดน้อยลง
    - - ทำกิจกรรมต่างๆใช้เวลานานขึ้น
      - เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ
      - เสี่ยงต่อการได้รับอันตรายจากการได้รับกลิ่นลดลง
      - ความสามารรถด้านการพูด/การสื่อสาร การเรียนรู้ การคิดคำนวณ สติปัญญาและความจำลดลง
      - มักจะจดจำเรื่องราวในอดีชัดเจนกว่าเหตุการณ์ปัจจุบัน
  - - - ลูกตาเล็กลง ความยืดหยุ่นหนังตาลดลง หนังตาตก รูม่านตาเล็กลง
        ปฎิกิริยาตอบสนองต่อแสงลดลง
      - เลนส์หนาและเเข็งมากขึ้น การหักเหของแสงลดลง มองใกล้ไม่ชัด ความไวและความคมชัดต่อการมองภาพลดลง
      - แก้วตาขุ่นมัวมีสีเหลือง จึงมองแสงที่มีความเข้มสูงได้ดีกว่าแสงที่มีความเข้มต่ำ
      - ตาแห้ง เยื่อบุตาระคายเคืองง่ายความดันลูกตาสูงทำให้เกิดต้อหินง่าย
    - - การได้ยินลดลง หูตึงพบในผู้ชายมากกว่าผู้หญิง
      - การผลิตขี้หูลดลงเเต่มีการสะสมมากขึ้น
      - การไหลเวียนเลือดลดลงประกอบกับการฝ่อลีบในส่วนของ vestibular จึงมีอาการเวียนศีรษะโดยเฉพาะเมื่อเปลี่ยนอิริยาบถ
      - จมูกเยื่อบุโพรงจมูกเสื่อมประกอบกับมีการสูญเสียหน้าที่ของเส้นประสาทคู่ที่ 1 ทำให้ความสามารถในการรับกลิ่นลดลง
    - - ตุ่มรับรสฝ่อลีบลงส่งผลให้รับรสชาติอาหารเสื่อมลง
    - - การเเตะต้องรวมถึงการรับอุณหภูมิและการรับความเจ็บปวดจะเสื่อมลงโดยเฉพาะบริเวณปลายมือปลายเท้า
    - - ประเมินการเรียนรู้อย่างช้าๆและใช้สิ่งช่วยเตือนความทรงจำ
        
        ประเมินสภาพแวดล้อมและจัดวางอุปกรณ์
        
        ส่งเสริมให้ปฎิบัติกิจกรรมง่ายๆอย่างสม่ำเสมอโดยไม่เร่ง
        
        เพิ่มแสงสว่างในที่ทำงาน
        
        ใช้เเว่นสายตายาวในการอ่านหนังสือ
        
        ใช้สีสว่างหรือสีฉูดฉาดกับอุปกรณ์ข้าวของเครื่องใช้เพื่อป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ
        
        ใช้ประโยคสั้นๆช้าๆขณะสื่อสารเพื่อให้มองเห็นริมฝีปากผู้พูดเพื่อให้เกิดความเข้าใจ
        
        หลีกเลี่ยงและระมัดระวังของร้อน
  - - - สูญเสียภาพลักษณ์และบทบาททางครอบครัว
      - เกิดความไม่สุขสบายและรบกวนแบบแผนการดำเนินชีวิตประจำวัน
      - เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ
    - - ทำกิจกรรมหรือออกกำลังกายที่มีการลงน้ำหนักหรือมีการต้านแรงและไม่เกิดการกระแทก
      - ดูแลจัดสิ่งแวดล้อมป้องกันอุบัติเหตุ
      - ใส่อุปกรณ์พยุงข้อ เช่น สนับเข่า ร่วมกับบริหารข้อและกล้ามเนื้อ
  - - - กล้ามเนื้อหัวใจ : เนื้อเยื่อ collagen มากขึ้นส่งผลให้ความยืดหยุ่นลดลง ประสิทธิภาพการหดและคลายตัวลดลง น้ำหนักของหัวใจลดลง
      - ลิ้นหัวใจ : ตีบแคบ เปิดปิดได้น้อยลง นอกจากนี้หลังจากอายุ 60 ปี left bundle branch จะถูกแทนที่ด้วย Fibrous tissue
      - ระบบสื่อไฟฟ้าของหัวใจ มีการลดลงของ Pacemaker ใน S-A node ลดลงอย่างช้าๆ
      - หลอดเลือดแดงโคโรน่า ปริมาณElasticในผนังหลอดเลือดลดลง 1 ใน 3 มีการสะสมของแคลเซียมและไขมันมากขึ้นทำให้เกิดหลอดเลือดแข็งตัว (Arteriosclerosis)
    - - อัตราการเต้นของหัวใจลดลงเพราะ
      - การไหลเวียนเลือดเข้าสู่ Ventricle ซ้ายช้าลงโดยลดลง 50 %
      - ปริมาณเลือดที่ออกจากหัวใจ (cardiac output) ลดลง
      - หลอดเลือด
        
        ผนังความยืดหยุ่นลดลง เส้นเลือดแข็งตัวเพิ่มขึ้น
        
        ผนังชั้นใน : หนาตัวขึ้น มีการแตกสลายและมีโปรตีนมาเกาะมากขึ้น
        
        ผนังชั้นกลาง :
        
        มีการเสื่อมสลายเเละมีไขมันมาเกาะสะสมมากขึ้นและจะเริ่มมีแคลเซียมมาสะสมมากขึนด้วยทำให้เส้นเลือดเเข็งตัวและเกิดเส้นเลือดแตกหรืออุดตันได้ส่งผลให้ความดันเปลี่ยนแปลง
    - - 1.หัวใจและหลอดเลือดที่เลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจ
        
        ประสิทธิภาพในการสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆลดลง
        
        อาจเกิดเลือดไหลย้อนทำให้ประสิทธิภาพการแลกเปลี่ยนก๊าซลดลง
        
        อาจเกิดหัวใจล้มเหลวและกล้ามเนื้อหัวใจตาย
      - 2.หลอดเลือดแดงและหลอดเลือดดำ
        
        อาจเกิดความดันโลหิตสูง
        
        อาจเกิดหลอดเลือดดำโป่งขอด (Varicose vein) หลอดเลือดโป่งพอง (Aneurysm artery or vein) และหลอดเลือดดำอุดตัน (Venous thromboembolism)
    - - แนะนำเรื่องอาหารที่ควรรับประทาน คือ ลดน้ำตาล ลดเค็ม งดอาหารที่มีไขมันสูง หลีกเลี่ยงการดื่มชากาแฟ สุรา
      - แนะนำให้ควบคุมน้ำหนัก
      - ใส่อุปกรณ์ที่กระตุ้นการไหลเวียนเลือดและให้บริหารข้อขาและเท้า
      - หลีกเลี่ยงการนั่งไขว้ขา การยืนนานๆ
      - ตรวจและฟังเสียงหัวใจอย่างสม่ำเสมอ
  - - - คอแห้งและเจ็บคอ หลังการนอนหลับ เนื่องจากการไหลผ่านของอากาศเข้าทางจมูกลดลงทำให้ต้องใช้ปากในการช่วยหายใจ
      - เกิดการติดเชื้อทางเดินหายใจได้ง่าย
      - เกิดการสำลักได้ง่าย
      - ประสิทธิภาพการทำงานของปอดลดลง
      - ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันลดลง
    - - จัดท่าผู้สูงอายุที่มีปัญหาระบบทางเดินหายใจให้อยู่ในท่านั่งศีรษะสูง
      - หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ชุมชนแออัด ให้อยู่ในที่อากาศถ่ายเทสะดวก
      - แนะนำให้ฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่
      - จัดโปรแกรมการออกกำลังกาย เช่น การเดิน การขี่จักรยานและไม่หักโหมจนเหนื่อยเกินไป
      - แนะนำให้บริหารการหายใจบ่อยๆรวมทั้งให้เลิกสูบบุหรี่
  - - - ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย
      - อาจเกิดภาวะท้องผูกและการกลั้นอุจจาระไม่อยู่
      - อาจเกิดภาวะสารพิษตกค้างหรือภาวะแทรกซ้อนจากฤทธิ์ของยา
      - อาจเกิดนิ่วในถุงน้ำดี
    - - แปรงฟัน 2-3 ครั้งต่อวัน ใช้แปรงขนนุ่มและใช้ไหมขัดฟัน
        กรณีใส่ฟันปลอมต้องล้างทําความสะอาดทุกวัน
      - ตรวจสุขภาพฟันทุก 6 เดือนหรืออย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
      - หลีกเลี่ยงอาหารที่ทําให้ท้องอืดหรืออาหารไม่ย่อย ควร
        รับประทานอาหารทีมีกากใยเพิ่มขึ้น
      - ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 1500 CC
      - แนะนำเรื่องการขับถ่ายอุจจาระให้เข้าทันทีที่ปวดไม่กลั้นและฝึกการถ่ายให้เป็นเวลา
  - - - เสี่ยงต่อประสิทธิภาพการทำงานของไตลดลงจากการไหลเวียนเลือดไปที่ไตลดลง
      - เกิดปัญหาการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่และปัสสาวะลำบาก
      - อาจเกิดปัญหาการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
    - - ติดตามและบันทึกประสิทธิภาพการทำงานของไต
      - ประเมินการถ่ายปัสสาวะ ถ้ากลั้นไม่อยู่ให้วางแผนการขับถ่าย
      - จัดห้องไม่ให้มีสิ่งกีดขวางและคอยช่วยเหลือในการเข้าห้องน้ำ
  - - - Growth hormone : ทําให้ผิวหนังบางแห้ง มีการสะสมไขมันบริเวณลำตัวมากขึ้น กระดูกบางลง ความเเข็งเเรงและความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อลดลง
      - Antidiuretic hormone : หน่วยไตไม่สามารถดูดน้ำกลับและสูญเสียความสมดุลของโซเดียมภายในร่างกาย
      - Corticotrophic : การผลิตฮอร์โมนทั้งเพศชายและเพศหญิงลดลง
    - - ต่อมส่วนนอก : มีเนื้อเยื่อพังผืดเพิ่มขึ้นอัตราการหลั่ง cortisal ลดลงทำให้ร่างกายสร้าง ACTH เพิ่มขึ้นไปยับยั้ง Aldosterone ในเลือดและปัสสาวะลดลง 50% ทำให้สูญเสียไปกับปัสสาวะมากขึ้น
      - ต่อมส่วนใน : การหลั่งของ
        Epinephrine และ Norepinephine ใช้เวลายาวนานกว่าวัยอื่นๆ
    - - น้ำหนักไม่เปลี่ยนแปลงแต่มีเนื้อเยื่อพังผืดมาสะสมมากขึ้น
      - ความสามารถในการผลิตฮอร์โมนลดลง T3,T4 ลดลง
    - - ตับอ่อน : เซลล์ฝ่อลีบลง ทำให้ระดับกลูโคสในเลือดสูงกว่าคนอายุน้อย
    - - เกิดภาวะเสียสมดุลของเกลือแร่ภายในร่างกาย
      - อาจเกิดความดันโลหิตสูง
      - เกิดหัวใจเต้นไม่สม่ำเสมอ
      - เกิดน้ำตาลในเลือดสูง
      - เกิดภาวะกระดูกพรุนและเสี่ยงต่อกระดูกหักได้
    - - ตรวจระดับ TSH , น้ำตาลและความดันโลหิตเป็นช่วงๆอย่างสม่ำเสมอ
      - แนะนำให้รับประทานอาหารที่มีเเคลเซียมสูง
      - แนะนำให้ออกกำลังกายท่ามกลางแสงแดดอ่อนๆ
  - - - ขนาดเล็กลง
      - เชื่ออสุจิที่หลั่งแต่ละครั้งมีจำนวนเท่าเดิม
      - การสร้างเชื้ออสุจิในเเต่ละวันจะลดลงกว่าคนอายุน้อย
      - ความถี่ในการร่วมเพศน้อยลง
      - การเคลื่อนไหวของอสุจิแต่ความสามารถในการผสมกับไข่ยังไม่เปลี่ยนแปลง
      - Testosterone สร้างน้อยลงทำให้ในเลือดมีปริมาณลดลง
    - - เสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
      - ต่อมลูกหมากโต ปัสสาวะลำบาก ส่งผลรบกวนแบบแผนการนอนหลับจากปัสสาวะบ่อยเวลากลางคืนอาจส่งผลให้การนอนหลับไม่เพียงพอ
      - ภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศ กลัวประสบความล้มเหลวทางเพศ สูญเสียบทบาททางเพศส่งผลให้เกิดปัญหาด้านจิตใจตามมา
      - ผลกระทบเพศหญิง
        
        ภายนอกเหี่ยวย่น ไขมันใต้ผิวหนังลดลง
        
        พื้นผิวช่องคลอดบางและยืดหยุ่นลดลง น้ำหลั่งต่างๆลดลง
        
        ปากมดลูกมีขนาดเล็กลง เยื่อบุผิวมดลูกเสื่อมลงจำนวนต่อมต่างๆลดลงพังผืดมากขึ้น
        
        รังไข่ขนาดเล็กลง Atreticfollicles ค่อยๆหายไปและมีพังผืดมาเเทนที่
        
        ประจำเดือน เมื่ออายุมากขึ้นรอบเดือนจะสั้นลง จนประมาณอายุ 45-50 ปี ประจำเดือนจึงเริ่มขาด
        
        การเปลี่ยนแปลงด้านฮอร์โมน เมื่อเข้าสู่่วัยสูงอายุรังไข่จะฝ่อเล็กลงและหยุดสร้างฮอร์โมนเอสโตรเจน
        
        อาจเกิดเนื้องกทั้งชนิดธรรมดาและชนิดที่เป็นเนื้อร้าย
        
        เกิดความเจ็บปวดในการมีเพศสัมพันธ์และอาจเกิดการติดเชื้อภายในระบบสืบพันธุ์
        
        เกิดการสูญเสียภาพลักษณ์ในตนเอง
    - - แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ในการใช้ฮอร์โมนทดแทน
      - แนะนำใช้สารหล่อลื่นช่องคลอดขณะมีเพศสัมพันธ์
      - ขจัดความเชื่อที่ว่าเพศสัมพันธ์เป็นเรื่องต้องห้ามสำหรับผู้สูงอายุ
  - - - เกิดการติดเชื้อง่าย
      - ป่วยด้วยโรค Autoimmune & Cancerได้ง่าย
    - - ล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังการให้พยาบาล
      - ดูแลให้ได้รับวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่และปอดอักเสบ
      - หลีกเลี่ยงการสัมผัสเชื้อโรคและปฏิบัติการพยาบาลโดยยึดหลักปราศจากเชื้อ
- - - - 1.บุคลิกภาพ (Personality) วัยสูงอายุมักจะไม่ต่างจากเดิม
      - การเรียนรู้ (Learning) เริ่มลดลงเมื่ออายุ 40-50ปี ขึ้นอยู่กับสติปัญญา การศึกษา แรงจูงใจ ความตั้งใจและความสามารถ
      - 3.ความจำ (Memory) จำเรื่องราวในอดีตได้ดีแต่จำสิ่งใหม่ๆได้ลดลง
      - สติปัญญา (Intelligence) เริ่มลดลงหลังอายุ 30 ปีและเกี่ยวข้องกับระดับการศึกษา การเรียนรู้ในอดีตและประสบการณ์ในการแก้ปัญหา
      - 5.สมรรถภาพ (Competence and performance) การรับรู้ข้อมูล (Competence) และการนำความรู้ไปปฎิบัติ (Performance) ลดลง โดยส่วนใหญ๋การนำความรู้ไปปฏิบัติจะต่ำกว่าการรับรู้ข้อมูล
      - 6.เจตคติ ความสนใจและคุณค่า (Attitudes, Intersrts and Values) แตกต่างกันในเเต่ละบุคคลซึ่งการเปลี่ยนเจตคติผู้สูงอายุไม่ใช่สิ่งง่าย
      - 7.การรับรู้ตนเองและความรู้สึกมีคุณค่า (Self-concept and Self-esteem ) ถ้าเป็นทางบวกจะช่วยให้ปรับตัวและแก้ปัญหาได้ดีและการเตรียมงานที่เหมาะสมจะช่วยส่งเสริมความรู้สึกที่มีคุณค่าในตนเองได้
  - - - Reorganizers ค้นหากิจกรรมเพื่อปรับความสามารถเดิมที่หายไป
      - Focused มีกิจกรรมและระดับความพึงพอใจปานกลาง
      - Disengaged ถอยตนเองออกจากสังคม มีกิจกรรมน้อยแต่มีระดับความพอใจสูง
    - - Holding on : เกลียด กลัวความชรา พยายามยึดบุคลิกภาพของตนในวัยกลางคนไว้
      - Constricted : เกลียด กลัวความชรา มีความพอใจสูงถ้าบทบาทตนมีน้อยตามที่คาดหวังไว้
    - - Succurance seeking : พึ่งพาบุคคลอื่นเพื่อตอบสนองความต้องการด้านอารมณ์ของตนเอง
      - Apathy or rocking chair : พฤติกรรมเฉยชามึนซึม ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม
    - - พบในผู้สูงอายุที่ไม่สามารถปรับตัวให้ยอมรับความชราของตนเองได้ การควบคุมอารมณ์ มีการบกพร่องด้านความคิดอ่านและสภาวะจิตใจอย่างเห็นได้ชัด
  - - - กระตุ้นและเสริมแรงด้านต่างๆ
      - ให้เวลามากขึ้นในการทำกิจกรรม
      - ให้ทำกิจกรรมที่สัมพันธ์กับประสบการณ์เดิม
    - - เขียนหนังสือตัวโตๆ การใช้สี
      - การจดบันทึกมีสมุดพกติดตัว
      - ฝึกคิดคำนวณเล่นเกมส์บ่อยๆ
      - ทำสมาธิ ออกกำลังกาย
      - แนะนำอาหารที่มีวิตามินบี 12
      - ไม่ควรถามซ้ำหรือเน้นเรื่องที่จำไม่ได้
- - - - Stage 1 reactionary : ไม่เชื่อ ปฏิเสธ โกรธไม่เเน่ใจ
      - Stage 2 withdrawal : ซึมเศร้า ไร้อารมณ์ การรับรู้ช้า นอนไม่หลับ
      - Stage 3 recuperation : อาการซึมเศร้าเริ่มลดลงและกลับเข้าสู่ภาวะปกติ
      - Stage 4 exploration : เริ่มผจญภัยกับบทบาทใหม่ ทดสอบบทบาทใหม่
      - Stage 5 integration : รับบทบาทใหม่ได้และพอใจกับบทบาทนั้น