Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 3 ยากดภูมิคุ้มกัน - Coggle Diagram
บทที่ 3
ยากดภูมิคุ้มกัน
กลุ่มออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์แคลซินิวริน
Cyclosporin A (CsA)
การนำไปใช้
ใช้ป้องกัน รักษา acute graft rejection
ผู้ป่วยที่ปลูกถ่ายไต หัวใจ ปอดและตับ
รักษาโรคภูมิคุ้มกันต้านตัวเอง
เช่น โรคเรื้อนกวาง ม่านตาอักเสบ
ผลข้างเคียง
พิษต่อระบบปประสาท เช่น แขน ชาสั่น
กดไขกระดูกเล็กน้อย ติดเชื้อได้น้อนกว่ายากดภูมิคุ้มกันตัวอื่นๆ
พิษต่อไต ขึ้นกับขนาดยาทีให้
กลไก
ยับยั้งเอนไซม์ calcineurin
ยับยั้งการสร้างและการหลั่ง IL - 2
ส่งผลให้ T lymphocyte activation ลดลง
Tacrolimus
การนำไปใช้
ใช้แทน cyclosporin ในการรักษา
ผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะ
ลดขนาดยา corticosteroid ที่ใช้ร่วมกันได้
ผลข้างเคียง
คล้ายกับ Cyclosporin ไม่ทำให้เหงือหนาและขนดก
พิษต่อระบบประสาท เช่น ปวดศีรษะ สั่น นอนไม่หลับ
กลไก
ออกฤทธิ์เหมือนกับ cyclosporin
เป็นยาที่ใหม่กว่า cyclosporin
มีฤทธิ์แรงกว่า cyclosporin 100 เท่า
กลุ่มอดรีโนคอร์ติคอยด์ (Adernocorticoid)
การนำไปใช้
ให้ขนาดสูง นำไปกดอาการแสดงของโรคภูมิคุ้มกัน เช่น SLE
ใช้ร่วมกับยากดภูมิคุ้มกันอื่นๆ เพื่อป้องกัน รักษาการต้านเนื้อเยื่อจากการปลูกถ่ายอวัยวะ
รักษาภาวะผู้รับปฎิเสธเซลล์ของผู้ให้ (graft versus host disease) จากการปลูกถ่ายไขกระดูก
ผลข้างเคียง
ภาวะร่างกายเป็นกรด คลื่นไส้อาเจียน
เพิ่มการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร
ใช้นานมีผลต่อระบบต่างๆ เช่น น้ำหนักตัวเพิ่ม หน้ากลมคล้ายจันทร์ ติดเชื้อง่าย
เหมือนกับการใช้ยา steroids
กลไกการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์กดภูมิคุ้มกัน เช่น กดการทำงานของเซลล์ macrophage
ควบคุมการทำงานของ gene โดยจับกับ steroid receptor ภายในเซลล์ได้เป็น drung - receptor complex ออกฤทธิ์ไปที่นิวเคลียส ไปยังยั้งการสร้าง mRNA ของโปรตีนหลายชนิด
กลุ่มยาที่มีพิษต่อเซลล์ (Cytotoxic agents )
Sirolimus
การใช้งาน
ป้องกันการเกิด acute graft rejection ปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพลัน
ให้ร่วมกับ cyclosporine และ corticosteroids
ผลข้างเคียง
กดไขกระดูก เกล็ดเลือดค่ำ เม็ดเลือดขาวต่ำ ติดเชื้อง่าย
ภาวะโพแทสเซียมต่ำในเลือด
กลไก
ยับยั้งการเจริญ การแบ่งตัวของ T cell
ยับยั้งการตอบสนองของ T cell ต่อ IL - 2
ยับยั้งการทำงานของ mammalian target of rapamycin
Leflunomide
การนำไปใช้ : รักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
ผลข้างเคียง
พิษต่อตับ ไต มีพิษต่อทารกในครรภ์
กดไขกระดูก เกล็ดเลือดต่ำ เม็ดเลือดขาวต่ำ ติดเชื้อง่าย
กลไก
ยับยั้งการสังเคราะห์ pyrimidine ส่งผลการสังเคราะห์ การสร้าง DNA และ RNA ถูกยับยั้ง
มีฤทธิ์ต้านการอักเสบและการต้านเจริญเติบโตของเซลล์
Mycophenolate mofetil (MMF)
การนำไปใช้ : ป้องกัน acute graft rejection จากการปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพลัน
ผลข้างเคียง
มีผลต่ำกว่า Azathioprine เช่น กดไขกระดูกทำให้
เม็ดเลือดขาวต่ำ เสี่ยงต่อการติดเชื้อ
ความผิดดปกติของระบบส่วนกลาง
กลไก
ถูกเปลี่ยนแปลง mycophenolic acid
ยับยั้งเอนไซม์ insosine monophophate dehydrogenase
ยีบยั้งการสร้าง DNA RNA และโปรตีน ยับยั้งการแบ่งตัวของ B
และ T lymphocytes
Azathioprine
การนำไปใช้
รักษาแบบ triple therapy เพื่อป้องกัน acute graft rejection จากการปลูกถ่ายไตและตับ
รักษาโรภูมิคุ้มกันต้านตัวเอง
ผลข้างเคียง
กดการทำงานของไขกระดูก เกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำบ่อยกว่าโลหิตจาง / เกล็ดเลือดต่ำ พิ่มความเสี่ยงเป็นมะเร็งมากขึ้น
ตัวเหลือง ตาเหลือง ผมร่วง กล้ามเนื้ออ่อนแรง
กลไก
ยับยั้งการสร้าง DNA RNA และโปรตีน
ส่วน active metabolite คือ 6 - thioinosinic acid ยับยั้งเอนไซม์ต่างๆในการสร้างพิวรีนและการสร้าง DNA การแบ่งตัวของเซลล์
กลุ่มสารยับยั้งยั้ง Cytokines (Cytokines inhibitors)
Anti - TNF - α antibody
การนำไปใช้
ใช้รักษา Crohn' s disease กรณีไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยาอื่น
รักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ ร่วมกับยา Methothexate ให้ในผู้ป่วยที่ไม่ตอบสนองต่อกลุมยา DMARDs
ผลข้างเคียง
ผื่นแดง คัน ปวด บวม
ปวดศีรษะ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
กดไขกระดูก เสี่ยงต่อการติดเชื้อง่าย
กลไก
เป็น antibodies ที่จับกับ TNF - α ซึ่งเป็น cytokine ที่เหนี่ยวนำเกิดการอักเสบ
เช่น IL - 1 , IL - 6 และกระตุ้นการเคลื่อนตัวของเม็ดเลือดขาว
Anti - CD2
การนำไปใช้ : รักษาโรคสะเก็ดเงิน (psoriasis)
ผลข้างเคียง : อาการหนาวสั่น ปวดกล้ามเนื้อ ติดเชื้อง่าย ห้ามผู้ป่วย HIV ใช้
กลไก
ยาออกฤทธิ์จับกับ CD2 บนพื้นผิว T cell ทำให้ลดการแบ่งตัว
ยับยั้งการกระตุ้น เกิดการทำลาย T cell ทำให้ T cell
ในกระแสเลือดลดลง
Anti - IgE mAbs
การนำไปใช้
รักษาภาวะปฏิเสธการปลูกถ่ายไตแบบเฉียบพลัน
ผู้ที่ได้รับการปลูกถ่ายไต
ใช้รักษาโรคไขกระดูกฝ่อ
ผลข้างเคียง
มีไข้ หนาวสั่น ภาวะเม็เลือดต่ำ เกล็ดเลือดต่ำ
เป็นตุ่มตามผิวหนังและปวดข้อ เกิดการติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรียได้สูง
กลไก
ยับยั้งการกระตุ้นและเกิดการทำลาย T cell
ยาออกฤทธิ์แรง กดภูมิคุ้มกันแบบ cell - mediated immune response ทำให้จำนวน T cell ลดลงมาก
จับโมเลกุลบนพื้นผิว T cell ทำให้ลดการแบ่งตัว
Anti - IL - 2 receptor antibody
การนำไปใช้ : ผู้ที่มีการปลูกถ่ายไต ป้องกันการเกิด ปฎิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพลัน
ผลข้างเคียง : อาการแพ้ยาได้
กลไก
ยับยั้งการกระตุ้น lymphocyte ด้วย IL - 2 ที่เป็น pathway ในการกระตุ้นภู้มิคุ้มกันร่างกาย
ที่ทำให้เกิดการปฎิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพลัน