Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาต้านโรคมะเร็ง Antineoplastic drug - Coggle Diagram
ยาต้านโรคมะเร็ง Antineoplastic drug
Hormone and hormone antagonists
Antiestrogens
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
Tamoxifen เป็นตัวเลือกเเรกในการรักาามะเร็งเต้านม
Toremifene รักษามะเร็งเต้านม
Raloxifene ป้องกันการเกิดมะเร็งโรคกระดูกพรุน
ผลข้างเคียงจากยา
ร้อนวูบวาบ รบกวนทางเดินอาหาร
มีเลือดประจำเดือนผิดปกติ
Anti androgens
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
ยา Goserelin เป็นยาใช้ฝังในกล้ามเนื้อ
ยา Abarelix เป็นยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ใช้บรรเทาอาการในผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากระยะสุดท้าย
ผลข้างเคียงจากยา
ร้อนวูบวาบ
เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
Glucocorticoids
ผลข้างเคียงจากยา
มีโอกาสติดเชื้อง่าย กลูโคสในเลือดสูง
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง
Progestins
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
รักาามะเร็งเยื่อบุมดลูก มะเร็งเต้านม มะเร็งของไต
ผลข้างเคียงจากยา
Progestins เพิ่มอุบัติการณ์ของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
กลุ่ม Antimetabolites
Antifolate/Folate antagonist
Pemetrexed
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการสังเคราะห์และการสร้างสารตั้งต้นของ DNA & RNA และโปรตีน
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
รักษามะเร็งปอด และ มะเร็งตับอ่อน
ผลข้างเคียงจากการใช้ยา
จำนวนเม็ดเลือดขาวลดลง ทำให้เกิดการติดเชื้อได้ง่าย
เกิดการแท้งและทำให้เด็กในครรภ์พิการได้
เกิดการระคายเคืองในระบบทางเดินอาหาร
ผิวหนังถูกเผาจากแดดได้ง่าย และเกิดอาการผมร่วง
Methotrexate(MTX)
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งเอนไซต์ DHFR
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
ใช้เป็นยาฉีด ในการรักาามะเร็งหลายชนิด เช่น มะเร็งที่ศีรษะและคอ
Purine analog
6-thioguanine(6-TG)
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการสร้างเอนไซต์ที่เกี่ยงข้องกับการสร้าง purine ทำให้ไม่สามารถสร้างและสังเคราะห์ DNA &RNA ได้
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ใช้เป็นยาเม็ดรับประทาน รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ANLL or AML
Fludarabine
กลไกการออกฤทธิ์
แทรกเข้าไปจับสาย DNA จนเกิดการยับยั้งการสร้าง DNA
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ใช้เป็นยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำ เพื่อรักษา CLL และมะเร็งต่อมน้ำเหลืองรุนแรง
6-mercaptopurine (6-MP)
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการสร้างเอนไซต์ที่เกี่ยงข้องกับการสร้าง purine ทำให้ไม่สามารถสร้างและสังเคราะห์ DNA &RNA ได้
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ใช้เป็นยาเม็ดรับประทาน รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ANLL or AML
อาการข้างเคียงจากกลุ่มยานี้
กดไขกระดูก
มีแผลในปาก หรือริมฝีปาก
รบกวนระบบทางเดินอาหาร เช่น คลื่นไส้ อาเจียน อุจจาระร่วง
Pyrimidine analogs
Gemcitabine
กลไกการออกฤทธิ์
แทรกการเชื่อมจับของสาย DNA จนยับยั้งการสร้าง DNA
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ฉีดในหลอดเลือดดำ เพื่อรักษามะเร้งตับอ่อนที่แพร่กระจายแล้ว
Cytarabine
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการเชื่อมสาย DNA
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด AML
Capectibine
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ thymidylate synthase
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ใช้บรรเทาอาการ palliative treatment ในผู้ป่วนมะเร็งงเต้านมที่แพร่กระจายแล้ว
อาการข้างเคียงจากกลุ่มยานี้
กดการสร้างเม็ดเลือดและกดการทำงานของไขกระดูก
มีแผลในทางเดินอาหาร
พบอาการอ่อนเพลียไม่มีแรง การลอกของฝ่ามือและเท้า และผิวจะถูกเผาไหม้ได้ง่าย
5-fluorouracil (5-FU)
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ thymidylate synthase
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งทางเดินอาหาร
กลุ่ม Alkylating agents
Dacarbazine(DTIC)
กลไกการออกฤทธิ์
CYP450 เปลี่ยนให้กลายเป็นสารที่มีพิษต่อการสร้าง DNA และ RNA ของเซลล์มะเร็ง
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง
Cisplatin , Carboplatin
กลไกการออกฤทธิ์
แทรกเข้าจับสาย DNA ยับยั้ง DNA replication และ DNA transcription
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งปอด และทางเดินอาหาร
Carmustine
กลไกการออกฤทธิ์
เกิดหมู่ Alkyl ไปจับกับCross-linking ทำให้เซลล์ไม่สามารถแบ่งตัวได้ จนเกิดเซลล์ตาย
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
รักษามะเร็งสมอง
Busulfan
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
ใช้ร่วมกับยาเคมีบำบัดอื่น เช่น cyclophosphamide ก่อนการปลูกถ่ายไขกระดูก
กลไกการออกฤทธิ์
แทรกการเชื่อมจับของ Cross-linking DNA ทำให้แบ่งตัวไม่ได้และเกิดเซลล์ตาย
Chlorambucil
กลไกการออกฤทธิ์
แทรกการจับกับของ cross-linking DNA ทำให้แย่งตัวไม่ได้ และเกิดเซลล์ตาย
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
เป็นยามาตราฐานในการรักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวแบบเรื้อรัง
Mechlorethamine
กลไกการออกฤทธิ์
แทรกการเชื่อมสาย DNA ทำให้สายแตกและยับยั้ง DNA transcription
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง แต่ในปัจจุบันไม่นิยมใช้แล้ว
Ifosfamide
กลไกการออกฤทธิ์
เหมือนกับ Cyclophosphamide
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งอัณฑะ มะเร็งเนื้อเยื่ออ่อน
ผลข้างเคียงจากยากลุ่ม Alkylating agents
คลื่นไส้ อาเจียน มีแผลในปาก มีอาการเบื่ออาหาร
มีพิษต่อระบบประสาท โดยเฉพาะ Ifosfamide จะทำให้เกิดอารมณ์แปรปรวน เสียการทรงตัว เกิดอาการชัก
กดการทำงานของไขกระดูก
เกิดพิษต่อหัวใจ จึงต้องหลีกเลี่ยงการใช้งานกลุ่มนี้กับผู้ป่วยโรคหัวใจ และมีผลต่อผิวหนังทำให้เกิดสีคล้ำ
Cyclophosphamide
กลไกการออกฤทธิ์
CYP450 เปลี่ยนแปลงให้เป็น phosphoramine mustard แล้วแทรกเข้าไปในขนวบการสร้าง cross-linking DNA ทำให้เกิดการตายของเซลล์มะเร็ง
การนำไปใช้รักษาในคลินิก
รักษามะเร็งรังไข่ มะเร็งเต้านม และใช้เป็นยากดภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยที่ปลูกถ่ายอวัยวะ
กลุ่ม Anticancer antibiotics
Bleomycin
กลไกการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์โดยจับธาตุเหล็ก ทำปฏิกิริยากับออกซิเจนได้อนุมูลอิสระ ทำให้เกิดการแตกของสาย DNA
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ใช้เป็นยาฉีด ในการรักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งต่อมน้ำเหลือง
Mitomycin
กลไกการออกฤทธิ์
เปลี่ยนเป็นสาร Alkylating agents มีฤทธิ์แรงมาก มีผลยับยั้งการสังเคราะห์ DNA
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ใช้รักษามะเร็งปากมดลูก มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ แต่ในปัจจุบันใช้น้อยลง
Dactinomycin หรือ actinomycin D
กลไกการออกฤทธิ์
แทรกเข้าไปในสาย DNA ยับยั้ง RNA polymerase ทำให้สาย single-strand ของ DNA แตก
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ฉีดยาเข้าหลอดเลือดดำ เพื่อรักษา Wilms' tumor และ rhabdomycosarcoma ในเด็ก
ผลข้างเคียงจากยากลุ่มนี้
ยา Doxorubicin มีพิษต่อหัวใจทั้งเฉียบพลันและเรื้อรัง
ยา Mitomycin เป็นพิษต่อไตและเกิดพังผืดในปอด
ยา bleomycin มีพิษต่อปอด ทำให้ปอดอักเสบและมีพังผืดในปอด
กดการทำงานของไขกระดูก มีอาการเบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
ผิวหนังไวต่อการฉายรังสี หากยารั่วออกมา จะทำให้ผิวหนังรอบๆตาย
Doxorubicin (DOX)
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้ง topoisomerase 2 ปิดกั้นการสังเคราะห์ DNA & RNA
และสร้างอนุมูลอิสระเพื่อทำลายสาย DNA ให้แตก
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
มีฤทธิ์ในการรักษามะเร็งหลายชนิดได้
Natural and semi-synthetic products
ยากลุ่ม Vinca alkaloids
Vinorelbine ; Navelbine
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ใช้รักษา non-small cell lung cancer และมะเร็งเต้านม
อาการข้างเคียงจากกลุ่มยานี้
Vinblastine และ Vinorelbine กดไขกระดูกมากกว่า vincristine
คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ท้องเดิน เกล็ดเลือดต่ำ ซีด ความดันดลหิตต่ำ
Vincristine มีพิษต่อประสาทกล้ามเนื้อ เช่นชาตามปลายมือปลายเท้า
Vinblastine ; VLB
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง
Vincristine ;VCR
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ใช้ในการรักษามะเร็ง acute lymphocytic leukemia มะเร็งหลายชนิดในเด็ก
กลไกการออกฤทธิ์
ยาจับกับโปรตีน tubulin ยับยั้งการประกอบ microtubules /mitotic spindle เซลล์หยุดการเจริญเติบโตในระยะ M phase
ยากลุ่ม taxanes
การนำไปใช้รักษาในคลินิค
ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งรังไข่ มะเร็งที่ศีรษะและคอ
อาการข้างเคียงจากกลุ่มยานี้
Paclitaxel ถ้าใช้หลายครั้งอาจทำให้เกิดภาวะคั่งน้ำในร่างกาย
ปฏิกิริยาแพ้ยา เช่นผื่นลมพิษ คลื่นไส้ อาเจียน
กดไขกระดูก
อวัยวะส่วนปลายบวม และปลายประสาทผิดปกติ
กลไกการออกฤทธิ์
เพิ่มการก่อตัวเป็น microtubules ทำให้การแบ่งเซลล์ไมโตซิสไม่สมบูรณ์
Targeted gene therapy
Monoclonal antibodies
Rituximab
การนำไปใช้ในคลินิค
รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด B-cell lymphoma
ผลข้างเคียงของยา
อาจทำให้เกิด infusion rection และกดไขกระดูก
กลไกการออกฤทธิ์
จับกับ CD20 ที่ผิวของ B cell กระตุ้นภูมิคุ้มกันให้มากำจัดเซลล์มะเร็ง
Cetuximab
การนำไปใช้ในคลินิค
รักษามะเร็งบริเวณศีรษะและลำคอ รวมถึงมะเร็งลำไส้ส่วนล่าง
ผลข้างเคียงของยา
ในระยะแรกทำให้เกิดความดันต่ำ
กลไกการออกฤทธิ์
จับที่ EGFR ทำให้ไม่สามารถรับสัญญาณที่จะไปกระตุ้นเซลล์มะเร็ง
Trastuzumab
การนำไปใช้ในคลินิค
รักษามะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายแล้ว
ผลข้างเคียงของยา
อาจทำให้เกิดภาวะ CHF
กลไกการออกฤทธิ์
จับกับ HER-2 ทำให้ไม่สามารถกระตุ้นการเจริญของเซลล์มะเร็งได้
Alemtuzumab
การนำไปใช้ในคลินิค
ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด B CLL
ผลข้างเคียงของยา
อาจทำให้เกิด infusion rection และกดไขกระดูก
กลไกการออกฤทธิ์
จับกับ CD52 กระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันมากำจัดเซลล์มะเร็ง
Small molecules
Dasatinib
การนำไปใช้ในคลินิค
รักษา chronic myeloid leukemia
Nilotinib
การนำไปใช้ในคลินิค
รักษา chronic myeloid leukemia และมะเร็งที่ดื้อยา Imatinib
Imatinib
การนำไปใช้ในคลินิค
รักษา gastrointestinal stromal tumor
ผลข้างเคียงของยา
พิษต่อตับ ทำให้บวมน้ำ
้กล็ดเลือดต่ำ กดไขกระดูก
มีของเหลวคั่งในร่างกาย
Dasatinib
และ
Nilotinib
ทำให้คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ จนทำให้เกิดหัวใจเต้นผิดจังหวะ
กลไกการออกฤทธิ์
เกิดการยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็ง
และยับยั้งการสร้างหลอดเลือดใหม่ในก้อนเนื้อมะเร็ง