Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาต้านโรคมะเร็ง - Coggle Diagram

- - - - ยาถูกเปลี่ยนโดย CYP450 ให้กลายเป็น phosphoramide mustard แทรกเข้าเข้าไปใน DNA แบบ cross-linking และเติมหมู่ alkyl ที่เบส guanine บนสาย DNA และกระตุ้นให้เกิดการตายของเซลล์มะเร็ง
    - - ใช้รักษา มะเร็งรังไข่ มะเร็งเต้านม มะเร็งเม็ดเลือดขาว และใช้เป็นยากดภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยที่ปลูกถ่ายอวัยวะ
  - - - เหมือน Cyclophosphamide
    - - ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งอัณฑะ และมะเร็งของเนื้อเยื่ออ่อน
  - - - แทรกเข้าเข้าไปใน DNA แบบ cross-linking เซลล์มะเร็งไม่สามารถแบ่งตัวได้ และทำให้เซลล์ตาย
    - - ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเรื้อรัง และมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด follicular
  - - - เกิดหมู่ alkyl ไปจับกับสาย DNA เซลล์มะเร็ง ทำให้แบ่งตัวไม่ได้ เกิด DNA steand break ทำให้เซลล์ตาย
    - - รักษามะเร็งสมอง
  - - - ยาถูกเปลี่ยนโดย CYP450 ให้กลายเป็นสารพิษต่อการสร้าง DNA และ RNA ของเซลล์มะเร็ง
    - - ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin ' s lymphoma และมะเร็งผิวหนัง
  - - - ทำให้เกิดการยับยั้ง กระบวนการ DNA replication และ DNA transcription
    - - รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งรังไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งปอด และมะเร็งทางเดินอาหาร
  - - - แทรกเข้าเข้าไปใน DNA แบบ cross-linking เซลล์มะเร็งไม่สามารถแบ่งตัวได้ และทำให้เซลล์ตาย
    - - รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวบางชนิดและใช้ร่วมกับยาเคมีบำบัดอื่น เช่น Cyclophosphamide ก่อนการปลูกถ่ายไขกระดูก
  - - - เดิมใช้รักษา มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin ' s lymphoma แต่ปัจจุบันใช้ยานี้น้อยลง มีการเปลี่ยนไปใช้ Cyclophosphamide และยาอื่นๆ แทน
    - - แทรกการเชื่อมจับของสาย DNA และยับยั้ง กระบวนการ DNA transcription
- - - - ยับยั้ง RNA Polymerase ทำให้สาย single-strand ของ DNA แตก
    - - รักษา Wilms's tumor และมะเร็งเนื้อเยื่อเกี่ยวพันในเด็ก ใช้ร่วมกับยา Methotrexate ในการรักษา Choriocarcinama ใช้ในการรักษา Ewing's tumor และ Kaposi' sarcoma
  - - - มีหลายกลไก เช่น ยับยั้ง topoisomerase 2 แทรกไปอยู่ระหว่าง DNA base pairs และสร้างอนุมูลอิสระซึ่งทำให้สายแตก
    - - รักษามะเร็งได้หลายชนิด เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน มะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งเต้านม
  - - - ออกฤทธิ์จับกับธาตุเหล็ก ทำให้เกิดการแตกของสาย DNA และสอดแทรกในสาย DNA มีผลต่อเซลล์นะยะ G2
    - - รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งต่อมน้ำเหลือง
  - - - ยาถูกเปลี่ยนแปลงในเซลล์ไปเป็นสาร Alkylating agent ทำให้เกิดสะพานในสาย DNA มีผลยับยั้งการสังเคราะห์ DNA
    - - รักษามะเร็งปากมดลูก มะเร็งปอด มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ
        มะเร็งลำไส้ใหญ่
- - - - ระยะพัก หรือระยะที่เซลล์อยู่เฉยๆ ไม่มีการแบ่งตัว
    - - ระยะที่เซลล์เริ่มเข้าสู่การแบ่งตัว มีการสร้างองค์ประกอบต่างๆ เช่น โปรตีนและเอนไซม์
    - - ระยะที่เซลล์ทำการสร้างและสังเคราะห์ DNA
    - - ระยะที่เซลล์สร้างองค์ประกอบต่างๆ
    - - ระยะที่โครโมโซมหนาตัวขึ้น และมีการแบ่งตัวแบบ mitosis มีการแบ่งโครโมโซม
- - - - มีโอกาสติดเชื้อง่าย กลูโคสในเลือดสูง โรคกระดูกพรุน โรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
  - - - ร้อนวูบวาบ รบกวนทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
      - มีเลือกประจำเดือนผิดปกติ
      - ใช้ในระยะยาวเสี่ยงเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด
  - - - ร้อนวูบวาบ
      - เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
      - ในระยะแรกอาจทำให้เซลล์มะเร็งเจริญมาก
  - - - Progestins เพิ่มอุบัติการณ์ของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
- - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ DHFR ที่เปลี่ยน dihydrofolate ไปเป็น tetrahydrofolate ทำให้เซลล์ไม่สามารถสร้างหรือแบ่งตัวได้
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        ใช้รักษามะเร็งรก มะเร็งศรีษะและคอ มะเร็งปอด มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งกระดูก
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาถูก metabolite ให้กลายเป็นสารที่มีฤทธิ์ไปยับยั้งการสังเคราะห์และสร้างสารตั้งต้นของ DNA RNA และโปรตีน
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งปอด มะเร็งตับอ่อน
    - - ระบบทางเดินอาหาร เกิดขึ้นเมื่อได้รับยาในขนาดสูง เช่น คลื่นไส้ อาเจียน
      - จำนวนเม็ดเลือดขาวลดลง
      - อาจทำให้แท้งและเด็กพิการได้
      - ผิวหนังถูกแสงแดดเผาง่าย
      - ผมร่วง พบได้น้อย ผมจะงอกขึ้นใหม่หลังหยุดยา
        แต่ลักษณะและเส้นผมอาจเปลี่ยนไป
  - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาเข้าสู่กระแสเลือดจะถูกเปลี่ยนเป็นสารไรโบนิวคลีโอไทด์ ยับยั้งการสร้างเอนไซม์หลายตัวที่เกี่ยวข้องกับการสร้าง purine จึงทำให้ไม่สามารถสร้างและสังเคราะห์ DNA และ RNA
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        เป็นยาเม็ด รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        คล้ายกับ 6-MP
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ANLL หรื อ AML
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        แทรกกระบวนการเชื่อมจับของสาย DNA ยับยั้งการสร้าง DNA
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษา CLLและมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
    - - กดไขกระดูก เกิดพิษต่อตับและรบกวนระบบทางเดินอาหาร
      - มีแผลในปาก
      - อาการอื่นๆ แต่พบไม่บ่อย เช่น อุจจาระสีดำ ผิวหนังมีสีคล้ำ
  - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ thymidylate synthase
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        ยาฉีด รักษา รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งทางเดินอาหาร
        
        ยาทา รักษามะเร็งผิวหนัง
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        คล้ายกับ 5-FU
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษาเพื่อบรรเทาอาการในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายไปแล้ว นิยมใช้ร่วมกับยา Oxaliplatin ในการรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ที่แพร่กระจาย
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการเชื่อมต่อสายของ DNA
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        นิยมใช้แบบหยดช้าๆ เป็นเวลา 5-7 วัน รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด AML
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งตับอ่อนที่แพร่กระจายไปแล้ว มะเร็งปอด มะเร็งรังไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งกระเพาะอาหาร และมะเร็งที่ศีรษะและคอ
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ถูกกระตุ้นให้มีการเติมหมู่ฟอตเฟต แทรกกระบวนการเชื่อมจับของสายDNA เกิดการยับยั้งการสร้าง DNA
    - - มีแผลในทางเดินอาหารตั้งแต่ริมฝีปาก
      - อาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียน พะอืดพะอม
      - กดการสร้างเม็ดเลือดและการทำงานของไขกระดูก
      - อาจพบอาการอ่อนเพลีย ไม่มีแรง
      - มีการลอกของฝ่ามือและฝ่าเท้า เล็บมือเล็บเท้าคล้ำลง
      - ผิวหนังจะถูกแสงแดดเผาง่าย
      - ผมร่วง แต่จะงอกขึ้นใหม่เมื่อหยุดยา
- - - - จับกับโปรตีน tubulin ยับยั้งการประกอบ microtubules , mitotic spindle หยุดการเจริญเติบโตในระยะ M phase
    - - รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งในกระดูกและเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
    - - รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็วลูกอัณฑะ และมะเร็งเต้านม
    - - รักษา non-small cell lung cancer และมะเร็งเต้านม
    - - Vincistine มีพิษต่อระบบประสาทกล้ามเนื้อ
      - Vinblastine และ Vinoeprelbine กดไขกระดูกมากกว่า vincistine
      - คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ท้องเดิน เม็ดเลือขาวต่ำ ซีด ความดันโลหิตต่ำ
      - อาจพบการอักเสบของหลอดเลือดดำ บริเวณที่ให้ยา
  - - - ยับยั้งการสลายของ microtubules ทำให้การแบ่งเซลล์ไม่สมบูรณ์โดยหยุดชะงักที่ ana phase
    - - รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งปอด มะเร็งรังไข่ ยา Cabazitaxel ยังสามารถใช้ร่วมกับ steriods ในการรักษามะเร็งต่อมลูดหมากระยะแพร่กระจายและดื้อต่อยา
    - - กดไขกระดูก
      - Paclitaxel ถ้าใช้หลายครั้งอาจทำให้เกิดภาวะคั่งน้ำในร่างกาย อาจถึงขั้นเกิดปอดบวมน้ำ
      - ปฏิกิริยาแพ้ เช่น ผื่นลมพิษ หายใจลำบาก การให้ยา steroids ล่วงหน้าอาจจะช่วยบรรเทาอาการได้
      - ผลต่อทางเดินอาหาร เช่น คลื่นไส้ อาเจียน
      - อวัยวะส่วนปลายบวม
      - ปลายประสาทผิดปกติ
- - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาจับกับ HER-2 ซึ่ง receptor ชนิดนี้เกียวข้องกับ tyrosine kinase ทำให้ HER-2 receptor ไม่สามารถส่งสัญญานไปกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        ใช้รักษาโรคมะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายไปแล้ว
      - ผลข้างเคียง
        
        อาจเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวคั่ง ผลข้างเคียงอื่นๆ คือ คลื่นไส้ อาเจียน เป็นต้น
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาจับกับ CD20 จะกระตุ้นให้เกิดการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันให้มากำจัดเซลล์มะเร็ง
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด B cell lymphoma
      - ผลข้างเคียง
        
        อาจทำให้เกิด influsion reaction เป็นอันตรายถึงชีวิต
        
        กดไขกระดูก
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        จับที่ EGFR ทำให้ ไม่สามารถส่งสัญญานไปกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งบริวเณศีรษะและลำคอ และมะเร็งลำไส้ส่วนล่าง
      - ผลข้างเคียง
        
        ในระยะแรก อาจทำให้ความดันต่ำและหายใจลำบาก
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        จับกับ CD52 เป็นโปรตีน จะไปกระตุ้นให้เกิดการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันให้มากำจัดเซลล์มะเร็ง
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด B cell
      - ผลข้างเคียง
        
        อาจทำให้เกิด infusion reaction เป็นอันตรายถึงชีวิต
        
        กดไขกระดูก
  - - - ยาไปยังยั้งเอนไซม์ไคเนส ทำให้เกิดกระบวนการยับยั้งการเจริญเติบโตและแบ่งตัวของเซลล์และยับยั้งการสร้างหลอดเหลือดใหม่ในก้อนมะเร็ง
    - - รักษา gastrointestinal stromal tumor เป็้นมะเร็งลำไส้ที่พบได้น้อย และมะเร็งเม็ดเลือดขาว Imatinib สามารถผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ไปออกฤทธิ์ได้โดยตรง
    - - รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว ชนิด chronic myeloid และ acute lymphoblastic leukemia และรักษามะเร็งที่ดื้อยา Imatinib ได้
    - - รักษา chronic myeloid leukemia และรักษามะเร็งที่ดื้อยา Imatinib ได้
    - - ยับยั้งเอนไซม์ CYP450 ถ้าหากให้ร่วมกับยา warfarin , Theophylline ทำให้ระดับยาในกระแสเลือดสูงขึ้น เกิดพิษจากยาได้
      - ยาต้านเชื้อราในกลุ่ม Azole และ Erythromycin ลดการทำลายและขับยา Imatinib ทำให้ระดับยา Imatinib ในเลือดสูงขึ้น เกิดพิษจากยาได้
    - - มีของเหลวคั่งในร่างกาย
      - พิษต่อตับ
      - เกล็ดเลือดต่ำ
      - กดไขกระดูกทำให้เม็ดเลือดขาวชนิด neutrophil ต่ำ
      - Dasatinib และ Nilotinibทำให้คลื่อไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ ทำให้หัวใจเต้นผิดปกติ
- - - - ยาไปเร่งปฏิกิริยา hydrolysis ทำให้มะเร็วขาดสารที่จำเป็นในการเจริญเติบโตและสร้างโปรตีน ทำให้เซลล์ไม่สามารถสังเคราะห์และสร้างตัวเองได้
    - - รักษา ALL ในเด็ก ใช้ร่วมกับ Vincristine และ Prednisone
    - - อาจะเกิดปฏิกิริยาแพ้รุนแรง ทำให้เกิด พิษต่อตับ ชัก และโคม่า
  - - - รบกวนการทำงานของไมโตครอนเดรีย ทำให้ฝ่อลงและลดการสร้าง cortisol
    - - รักษามะเร็งต่อมหมวกไตชั้นนอก
    - - อาจทำให้เกิดอาการซึมเศร้า มึนศีรษะ มีผื่น รบกวนทางเดินอาหาร เช่น คลื่นไส้ อาเจียน อุจจาระร่วง เป็นต้น และทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง