Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การส่งเสริมสุขอนามัยและการพักผ่อนนอนหลับ - Coggle Diagram

- - - - เป็นหน้าที่ของ พยาบาลเวรเช้า หากท ากิจกรรมภายในช่วงก่อนเวลา 16.00 น. หากทำในช่วงเวลาตอนเย็น จะเป็น หน้าที่ของเวรบ่ายในการดูแลทำความสะอาด
    - - เป็นหน้าที่ของพยาบาลเวรบ่าย เป็นการพยาบาลที่ให้การดูแลเรื่องการให้หม้อนอนหรือกระบอก ปัสสาวะ การล้างมือ
    - - เป็นหน้าที่ของพยาบาลเวรเช้า ที่จะให้การพยาบาลภายหลังผู้ป่วยรับประทานอาหารเช้าเสร็จเรียบร้อย เป็นการพยาบาลเพื่อดูแล สุขอนามัยส่วนบุคคลประจำวัน
    - - พยาบาลให้การพยาบาลตามความต้องการของผู้ปุวยตลอด 24 ชั่วโมง เช่น ถ้าผู้ปุวยปัสสาวะรดที่ นอนเปียกทั้งตัว พยาบาลจะช่วยเช็ดตัว
    - - เป็นหน้าที่ความ รับผิดชอบของพยาบาลเวรดึก ที่ให้การพยาบาลตอนเช้าตรู่หรือเช้ามืด เมื่อผู้ปุวยตื่นนอนแล้ว
  - - - การอาบน้ำที่ห้องน้ำ (Bathing in bath room/ Shower)
        
        เป็น การช่วยเหลือพาผู้ปุวยไปทำความสะอาดร่างกายในห้องน้ำ โดยมากเป็นการอาบโดยใช้ฝักบัว หรือตัก น้ำอาบร่างกาย เมื่อผู้ปุวยสามารถลุกจากเตียงได้ พยาบาลช่วยพยุงเดินไปห้องน้ำ ช่วยเตรียมของใช้ ให้พร้อม เปิดก๊อกน้ำให้ปรับอุณหภูมิที่เหมาะสม
      - การอาบน้ำผู้ป่วยบนเตียงเฉพาะบางส่วน (Partial bath)
        
        เป็นการ ทำความสะอาดร่างกายผู้ป่วยที่ช่วยเหลือตัวเองได้บ้าง ไม่สามารถอาบน้ำเช็ดตัวได้ครบทุกส่วน พยาบาลต้องช่วยเช็ดบางส่วนที่ผู้ป่วยไม่สารถเช็ดเองได้
      - การอาบน้ำผู้ป่วยบนเตียงชนิดสมบูรณ์ (Complete bed bath)
        
        จุดประสงค์
        
        ประเมินการเคลื่อนไหวของร่างกายและส่งเสริมการออกกำลังกายของข้อต่าง
        
        สังเกตความผิดปกติของผิวหนัง
        
        ให้ผู้ป่วยรู้สึกสบาย สดชื่นและผ่อนคลาย
        
        กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิตและปูองกันแผลกดทับ
        
        กำจัดสิ่งสกปรก ที่สะสมบนผิวหนังและส่งเสริมความมั่นใจในตนเอง
        
        การนวดหลัง (Back rub or back massage)
        
        หลักการนวดหลัง
        
        จัดท่าให้ผู้ป่วยสุขสบาย
        
        ไม่นวดบริเวณที่มีการอักเสบ มีแผล กระดูกหัก
        
        ไม่นวดแรงเกินไปจนผู้ป่วยเจ็บ
        
        นวดเป็นจังหวะสม่ำเสมอ
        
        เลือกใช้แปูงหรือโลชันหรือครีม เพียงอย่างใดอย่างหนึ่ง
        
        ใช้เวลานวดประมาณ 5-10 นาที
        
        การดูแลความสะอาดปากและฟัน
        
        หลักการทำความสะอาดปากและฟัน
        
        แปรงฟันทุกซี่ ทุกด้าน นาน 5 นาที เพื่อขจัดคราบหินปูน และเศษอาหารใน เวลาเช้า หลังอาหารทุกมื้อและก่อนนอน
        
        ผู้ปุวยที่ไม่รู้สึกตัว พยาบาลต้องทำความสะอาดปากและฟันให้เป็นพิเศษ สำลี ที่ใช้เช็ดทำความสะอาดต้องเปลี่ยนบ่อย
        
        ผู้ปุวยที่มีปัญหาในช่องปาก มีแผล ปากแห้ง ไม่สามารถรับประทานอาหาร และน้ าทางปากได้ ต้องทำความสะอาดปากและฟันให้ทุก 2 ชั่วโมง
        
        การดูแลความสะอาดของเล็บ
        
        จุดประสงค์
        
        ให้เล็บสะอาด และสุขสบาย
        
        ปูองกันการเกิดเล็บขบ
        
        เครื่องใช้
        
        อ่างใส่น้ำอุ่น
        
        ถุงมือสะอาด และmask
        
        ถาดใส่สบู่ ผ้าถูตัว ผ้าเช็ดตัว กรรไกรตัดเล็บ ตะไบเล็บ กระดาษรอง
        
        การดูแลความสะอาดของตา
        
        จุดประสงค์
        
        ความสุขสบายของผู้ปุวย
        
        ส่งเสริมภาพลักษณ์ของผู้ปุวย
        
        ก าจัดขี้ตา ทำให้ดวงตาสะอาด
  - - - กำจัดสิ่งสกปรกภายในช่องหู
      - ทำความสะอาดใบหูและหลังใบหู
    - - สำลีสะอาด หรือไม้พันสำลี 4 อัน
      - ผ้าสะอาด
      - ชามลูกไต
      - กระดาษเช็ดปาก
  - - - ป้องกันสารคัดหลั่งแห้งยึดขนจมูกกับสายที่คาไว้
      - ป้องกันการเกิดแผลกดทับที่ด้านในรูจมูกจากสายที่คาไว้
      - กำจัดสิ่งขับถ่ายและสิ่งสกปรกภายในจมูก
  - - - กำจัดสิ่งขับถ่าย สิ่งสกปรก และกลิ่นไม่พึงประสงค์
      - ลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะในผู้ปุวยที่ได้รับ การสวนปัสสาวะคาไว้
      - เสริมสร้างความสุขบายให้กับผู้ปาวย
- - - - เป็นการพักผ่อนโดยให้ผู้ปุวยนอนอยู่บนเตียง ไม่ให้ ร่างกายออกแรงในกิจกรรมใด ที่จะทำให้รู้สึกเหนื่อย
    - - เป็นการพักผ่อนโดยให้ผู้ปุวยนอนอยู่บนเตียง สามารถทำ กิจกรรมประจำวันได้ตามความสามารถของผู้ปุวย
  - - - ท าให้เกิดอาการเปลี่ยนแปลงต่าง เช่น อาการเมื่อยล้าคลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก ปวดศีรษะ วิงเวียนเหมือนบ้านหมุน
    - - ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงของ อารมณ์ได้ง่าย อาจมีอาการเซื่องซึมและหงุดหงิด โมโหง่าย เกิดความสับสนและความสามารถในการ ควบคุมตนเองจาก
    - - เมื่อนอนหลับไม่เพียงพอท า ให้การปฏิบัติกิจกรรมในช่วงกลางวันลดลง สมาธิไม่ดี และแก้ไขปัญหาได้ช้า
    - - บุคคลที่นอนหลับไม่เพียงพอ จะส่งผลทาง สังคม ได้แก่ การมีปฏิสัมพันธ์ในครอบครัวและสังคมลดลง ความมั่นใจในการทำงานลดลง
  - - - ระยะที่ 2 (หลับตื้น)
        
        การหลับในช่วงต้น เป็นสภาพที่ไม่ได้ยินเสียงรบกวน จากภายนอก เป็นระยะแรกที่มีการหลับอย่างแท้จริง แต่ยังไม่มีการฝัน ระยะนี้จะถูกปลุกให้ตื่นได้ โดยง่าย
      - ระยะที่ 3 (หลับปานกลาง)
        
        ทั้งคลื่นสมองและชีพจรจะเต้นช้าลง ความมีสติ รู้ตัวจะหายไป การเคลื่อนไหวของตาจะหยุดลง แม้ได้รับสิ่งเร้าจากภายนอกก็จะไม่ตื่นโดยง่าย ขั้นนี้จะ ใช้เวลาประมาณ 20 - 30 นาที
      - ระยะที่ 1 (เริ่มมีความง่วง)
        
        เป็นช่วงเริ่มหลับที่เปลี่ยนจากการตื่นไปสู่ การ นอน ในคนทั่วไปใช้เวลาตั้งแต่ 30 วินาที - 7 นาทีเป็นสภาพที่แม้จะได้รับการกระตุ้นเพียงเล็กน้อยก็ จะตื่น
      - ระยะที่ 4 (หลับลึก)
        
        เป็นช่วงหลับสนิทของการนอน ใช้เวลา 30 - 50 นาที หากว่าร่างกายนอนหลับโดยปราศจากระยะที่ 4 นี้ อาจมีการนอนละเมอหรือฝันร้ายได้
    - - เป็นช่วงที่กล้ามเนื้อ ต่าง ของร่างกายแทบจะหยุดการทำงานกันหมด แต่ระบบการทำงานของหัวใจ กระบังลมเพื่อการ หายใจ กล้ามเนื้อตา และกล้ามเนื้อเรียบ
      - ความดันเลือดซิสโตลิค (systolic) จะลดลง 20-30 mmHg ขณะหลับสนิท
      - อัตราการเต้นของชีพจรจะลดลง 10-30 ครั้งต่อนาที
      - อุณหภูมิของร่างกายลดลง 0.5-1.0 องศาฟาเรนไฮด์
      - การหายใจจะลดลง หายใจลึกและอัตราไม่สม่ำเสมอ
      - การผลิตความร้อนลดลง ร้อยละ 10-15
      - กล้ามเนื้อและเส้นเอ็นต่าง คลายตัว
      - ความเจ็บปวด การได้ยิน การสัมผัส กลิ่น และการมองเห็นจะลดลง
      - ปริมาณปัสสาวะลดลง
  - - - ปัจจัยส่วนบุคคล
        
        อายุ
        
        เพศ
      - ความไม่สุขสบาย
        
        การใส่สายยางและท่อระบายต่าง จากสายยางและท่อ ระบายต่าง
        
        ท่านอนที่ไม่เหมาะสม ท่านอนมีผลต่อคุณภาพการนอนหลับ จากงานวิจัยของคลอส
        
        ความเจ็บปวด
        
        อาการคลื่นไส้ อาเจียน มักพบหลังจากได้รับยาระงับรู้สึกทั่ว ร่างกาย (general anesthesia) หรือการได้รับยาชาเฉพาะที่ (local anesthesia)
        
        ภาวะไข้หลังผ่าตัด การมีอุณหภูมิร่างกายสูงหลังผ่าตัดเป็น ปฏิกิริยา การตอบสนองของร่างกาย จะมีไข้ต่ำๆ
      - ความวิตกกังวล
        
        ความไม่คุ้นเคยต่อการนอนโรงพยาบาล การสูญเสียบทบาทหน้าที่ทางครอบครัวและ สังคม การไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้เหมือนปกติ
    - - แสง
      - ความไม่คุ้นเคยต่อสถานที่สิ่งแวดล้อมของโรงพยาบาล
      - กิจกรรมการรักษาพยาบาล
      - อุณหภูมิ
      - อาหาร
      - เสียง
      - ยา
  - - - การนอนหลับไม่เพียงพอชั่วคราว (Transient insomnia)
      - การนอนหลับไม่เพียงพอระยะสั้น (Short term insomnia)
      - การนอนหลับไม่เพียงพอแบบเรื้อรัง (Chronic insomnia)
        
        โรคทางจิตเวช เช่น โรคซึมเศร้า
        
        โรคทางอายุรกรรม เช่น โรคสมองเสื่อม
        
        อาการข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ของยารักษาโรคบางชนิด
        
        โรคของการนอนหลับโดยตรง เช่น อาการขากระตุกเป็นระยะๆ
    - - เป็นการนอนหลับมาก หรือง่วงนอนมากกว่าปกติ ซึ่ง จะแสดงออก ในแง่การนอนหลับในที่ไม่ควรหลับ เช่น หลับขณะขับรถยนต์
    - - ความผิดปกติที่เกิดขึ้นในช่วงจากหลับมาตื่น หรือจากตื่นมาหลับ
        
        อาการขากระตุกขณะก าลังหลับ (hypnic jerks) ละเมอพูด (sleep talking)
      - กลุ่มอาการที่เกิดขึ้นขณะหลับชนิดที่มีการกรอกตา
        
        ภาวะฝัน ร้าย (nightmares) ภาวะผีอำ (sleep paralysis)
      - ความผิดปกติของการตื่น (around disorder)
        
        อาการ สับสน (confusion arousals) ละเมอเดิน (sleepwalking) ฝันร้าย (sleep terror)
      - กลุ่มอื่น ๆ
        
        การนอนกัดฟัน (sleep bruxism)
    - - ผลจากการนอนไม่เพียงพอในการนอนชนิด NREM
      - ผลในภาพรวมจะทำให้การทำงานของร่างกายขาดประสิทธิภาพจากร่างกาย อ่อนล้า และขาดสมาธิ
      - ผลจากการนอนไม่เพียงพอในการนอนชนิด REM
  - - - ความสะอาด ความเป็นระเบียบเรียบร้อย
      - ความพร้อมของอุปกรณ์ เครื่องใช้
      - อุณหภูมิ
      - เสียง
      - กลิ่น
      - แสงสว่าง
      - ความเป็นส่วนตัว และมิดชิดอย่างปลอดภัย
      - ความอบอุ่น
    - - Prone position เป็นท่านอนคว่ำ เป็นท่านอนที่สุขสบาย
      - Lateral position เป็นท่านอนตะแคง
      - Fowler’s position เป็นท่านอนราบศีรษะสูง 30-90 องศา
      - Sitting position เป็นท่านั่งที่สุขสบายส าหรับผู้ปุวยได้เปลี่ยน อิริยาบถ และพักผ่อนได้อย่างมีความสุข
      - Dorsal position (supine position) เป็นท่านอนหงายราบ
  - - - หากมีปูเตียงที่มีผู้ปุวยควรแจ้งให้ผู้ปุวยทราบก่อนการปฏิบัติ
      - รักษาท่าทางให้อยู่ในลักษณะที่ดี
      - ไม่ควรสะบัดผ้าหรือปล่อยให้เสื้อผ้าที่สวมอยู่สัมผัสกับเครื่องใช้ของผู้ป่วย
      - หันหน้าไปทิศทางในงานที่จะทำ ไม่ควรบิดหรือเอี้ยวตัว
      - คลุมผ้าคลุมเตียง วางผ้าห่มและและผ้าเช็ดตัวที่ราวพนักหัวเตียง จัดโต๊ะข้างเตียงให้เรียบร้อย
      - ควรใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ ในการหยิบของและควรย่อเข่าแทนการก้มทำงานอย่างนุ่มนวลและ สม่ำเสมอ
      - ควรทำเตียงให้เสร็จทีละข้าง โดยเริ่มจากผ้าปูที่นอน ผ้ายางขวางเตียง ผ้าขวางเตียง ใส่ปลอก หมอน
      - ยึดหลักการทำเตียงให้เรียบ ตึง ไม่มีรอยย่น สะอาด ไม่เปียกชื้น
      - วางผ้าให้จุดกึ่งกลางของผ้าทับลงตรงจุดกึ่งกลางของที่นอน
      - เตรียมของพร้อมใช้ตามลำดับก่อนหลังและวางให้ง่ายในการหยิบใช้สะดวก
      - จัดบริเวณรอบ ให้สะดวกต่อการปฏิบัติ
  - - - วัตถุประสงค์
        
        คุณภาพการนอนหลับเชิงปริมาณไม่ต่ ากว่า ร้อยละ 80
        
        คุณภาพการนอนหลับเชิงคุณภาพ ผู้ปุวยนอนหลับสนิทได้มากขึ้น
      - การวางแผน
        
        วางแผนให้ผู้ปุวยได้นอนหลับพักผ่อนเพียงพอกับความต้องการของร่างกายและ ปลอดภัย
      - เกณฑ์การประเมินผล
        
        เพื่อให้ผู้ปุวยได้พักผ่อนได้เพียงพอกับความต้องการของร่างกายและ
        ปลอดภัย
    - - แจ้งให้ผู้ป่วยทราบเรื่องแขกผู้มาเยี่ยม เพื่อขอความร่วมมือ
      - ไม่ให้ดื่มน้ำหลัง 6 โมงเย็น เพื่อไม่ให้ลุกขึ้นถ่ายปัสสาวะตอนกลางคืน
      - จัดกิจกรรมการพยาบาลเป็นช่วง ไม่รบกวนการนอนของผู้ปุวย
      - งดกาแฟ ชา โค้ก ก่อนนอน
      - จัดสิ่งแวดล้อมให้เงียบ แสงสว่างเพียงพอ ขจัดสิ่งรบกวน
      - ให้มีกิจกรรมท าในตอนกลางวัน เช่น การอ่านหนังสือ ดูทีวี
      - ประเมินคุณภาพการนอนหลับทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ
      - สร้างสัมพันธภาพให้ผู้ปุวยไว้วางใจและระบายความวิตกกังวล
      - ประเมินสาเหตุและแบบแผนการนอนตามปกติ (แบบแผนที่ 5)
      - สอนเรื่องเทคนิคการคลายเครียด และการจัดการกับความเครียด
      - พิจารณาให้ยาคลายเครียด ตามแผนการรักษา และดูแลความปลอดภัย อาจ เกิดอุบัติเหตุ
    - - พักผ่อนไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกายเนื่องจากมีความวิตกกังวล
    - - ผลการประเมินคุณภาพการนอนหลับเชิงปริมาณไม่ต่ำกว่า ร้อยละ 80
      - ผลการประเมินคุณภาพการนอนหลับเชิงคุณภาพ
    - - ประเมินคุณภาพการนอนหลับ พบว่า คุณภาพการนอนหลับเชิงปริมาณ ร้อยละ 50 และคุณภาพการนอนหลับเชิงคุณภาพ