Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บท3การส่งเสริมสุขอนามัยและการพักผ่อน - Coggle Diagram
บท3การส่งเสริมสุขอนามัยและการพักผ่อน
การส่งเสริมสุขภาพอนามัย
การส่งเสริมสุขอนามัย
สุขอนามัย(Hygiene)
หลักการและความรู้ของการคงไว้หรือรักษาสุขภาพและการป้องกันโรค
สุขภาพอนามัยส่วนบุคคล(Personal hygiene)
การดูแลตนเอง
ความสำคัญ
การทำความสะอาดร่างกายตนเองเป็นพฤติกรรมสุขภาพขั้นพื้นฐานที่ต้องได้รับการดูแลเอาใจใส่
เพื่อสร้างความมั่นใจในการอยู่รวมกัน
ปัจจัย
อาชีพ
ถิ่นที่อยู่
เศรษฐกิจ
ภาวะเจ้บป่วย
การศึกษา
สิ่งแวดล้อม
ภาวะสุขภาพ
ขนบธรรมเนียมประเพณีและความเชื่อ
เพศ
ความชอบ
อายุ
การดูแลสุขภาพอนามัยส่วนบุคคล
ช่วงเวลาในการดูแล
การพยาบาลตอนเช้า(Morning care/ A.M care)
หน้าที่พยาบาลเวณเช้า
ดูแลหลังจากทานอาหารเช้าเสร็จ
นวดหลัง
เปลี่ยนผ้าปูเตียง เสื้อผ้า
ดูแลเล็บมือเล็บเท้า
การรักษาพยาบาลอื่นๆตามแผนการรักษา
การพยาบาลตอนบ่ายหรือตอนเย็น(Afternoon/P.M care)
หน้าที่ของพยาบาลเวรเช้า/บ่าย
การพยาบาลตอนเช้าตรู่(Early morning care) :
เป็นหน้าที่ของพยาบาลเวรดึก
เมื่อผู้ป่วยตื่นแล้วพยาบาลจะดูแลผู้ป่วย
เพื่อพร้อมที่จะพบปะกับบุคคลอื่นๆและทานอาหารเช้า
การพยาบาลตอนก่อนนอน
(Evening care /Hour of sleep care/H.S care)
หน้าที่พยาบาลเวรบ่าย
จัดท่าให้ผู้ป่วยไ้พักผ่อนอย่างสุขสบาย
การพยาบาลเมื่อจำเป็นหรือเมื่อผู้ป่วยต้องการ (As needed care/ P.R.N. care)
พยาบาลตามความต้องการของผู้ป่วย24ชม.
การดูแลความสะอาดร่างกาย
ดูแลความสะอาดของ
ผิวหนัง/การอาบน้ำ(Bathing)
Sponge bath in the sink
Tub bath
Partial bed bath
ผู้ป่วยที่สามรถช่วยเหลือตัวเองได้บาง แต่ไม่สามรถอายน้ำได้เองทุกส่วน
หลังการผ่าไส้ติ่ง
กระดูกขาหักใส่เฝือก
Shower
ช่วยเหลือผู้ป่วยไปอาบน้ำในห้องน้ำ
การพยุง
เตรียมของใช้
ระวังผู้ป่วยพลัดตกหกล้ม
Complete bed bath
ให้ผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้
การผ่าตัดใหญ่วันแรก
กระดูกเชิงกรานหัก
ผู้ป่วยติดเตียง
Bag bath/ travel bath
การนวดหลัง(Back rub or back massage)
เรียงตามขั้นตอน
Beating
กำมือหลวมๆทุบเบาๆบริกล้ามเนื้อแก้มก้น
Hacking
ใช้สันมือสับเบาๆตามขวางใยกล้ามเนื้อบริเวณตะโพก ก้น ต้นขา
Kneading
เป็นการบีบนวดกล้ามเนื้อ
Clapping
ใช้อุ้งมือตบเบาๆบริเวณหลัง
Friction
วางฝ่ามือทั้งสองข้างลงบนกล้ามเนื้อแล้วถูขึ้ลงสลับกันตามกล้ามเนื้อ
1.ใช้ฝ่ามือลูบแบบถูไปมาตามแนวยาวของกล้ามเนื้อไหล่,สีข้าง ทั้งสองข้างนิ้วชิดกัน
Stoking
Stroking
1.ลูบตามแยวยาวใช้ฝามือทั้งสองข้างวางที่บริเวณก้นกบค่อยๆลูบขึ้น
2.ตามแนวกระดูสันหลังจนถึงต้นคอ มาที่ไหล่ สีข้าง สะโพก
หลักการนวด
จัดท่าให้ผู้ป่วยสบายที่สุด
ไม่นวดที่มีการอักเสบ มีแผล กระดูก ผู้ป่วยโรคหัวใจ มีไข้
ไม่นวดแรงจนเกินไปจนผู้ป่วยเจ็บ
นวดเป็นจังหวะสม่ำเสมอ
เลือกใช้โลชัน/ครีม อย่างใดอย่างหนึ่ง
ใช้เวลานวด5-10นาที
การดูแลความสะอาดปากและฟัน
หลักการทำความสะอาดปากและฟัน
ผู้ป่วยที่มีปัญหาในช่องปาก มีแผล ปากแห้ง ต้องทำความสะอาดปากและฟันทุก2ชั่วโมง
ผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัว พยาบาลต้องทำความสอาดปากและฟันให้เป็นพิเศษ
แปรงฟันทุกซี่ ทุกด้าน นาน5นาที
การดูแลความสะอาดของเล็บ
จุดประสงค์
ให้เล็บสะอาดและสุขสบาย
ป้องกันเล็บไม่ให้เกิดเล็กขบ
เล็บ
มือ
ตัดโค้งตามความโค้งของสรีระของนิ้ว
เท้า
ตัดตรง
การดูแลความสะอาดของตา
จุดประสงค์
กำจัดขี้ตา ทำให้ดวงตาสะอาด
ความสุขสบายของผู้ป่วย
ส่งเสริมภาพลักษณ์ของผู้ป่วย
การเช็ด
เช็ดจากหัวตาไปหาตา
การดูแลทำความสะอาดหู
จุดประสงค์
กำจัดสิ่งสกปรกภายในช่องหู
ทำความสะอาดใบหูและหลังหู
การทำความสะอาด
เช็ดทำความสะอาดในช่องหู ใบหู หลังใบหู
การทำความสะอาดของจมูก
จุดประสงค์
กำจัดสิ่งขับถ่ายและสิ่งสกปรกภายในจมูก
ป้องกันสารคัดหลั่งแห้งยึดขนหมูกกับสายที่คาไว้
ป้องกันการเกิดแผลกดทับที่ด้านในรูจมูกจากสายที่คาไว้
การทำความสะอาด
ใช้ไม้พันสำลีชุบน้ำ บีบพอหมาดๆ เช็ดในรูจมูกเบาๆรอบๆ
การทำความสะอาดของเส้นผมและหนังศีรษะ
วัตถุประสงค์
ความสุขสบายปละสดชื่นของผู้ป่วย
ส่งเสริมภาพลักษณ์ของผู้ป่วยและรู้สึกมีความมั่นใจ
ขจัดความสกปรกและสารที่ใส่บนผมและหนังศรีษะเพื่อการตรวจรักษา
การทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกของชายและหญิง(P-care)
เพศชาย
จะจัดให้ผู้ป่วยนอนหงาย(Dorsal position)
เปิดเฉพาะอวัยวะสืบพันธ์ุ
เพศหญิง
จัดท่าผู้ป่วยให้นอนหงายชันเข่าขึ้น
(Dorsal recumbent position)
เหน็บผ้าคลุมขาให้เรียบ้อย
กระบวนการพยาบาลในการส่งเสริมสุขอนามัยส่วนบุคคลของผู้ป่วย
1.การประเมินผู้ป่วย(Health assessment)
ความชอบ ความเชื่อและวัฒนธรรมของผู้ป่วย
ผิวหนัง ช่องปาก เส้นผมและหนังศีรษะ ตา หู จมูก
ระดับความสามารถในการดูแตนเอง
ปัญหาและความเสี่ยงของการรักษาและอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นระหว่างการรดูแล
2.การวินิจฉัยทางการพยาบาล(Nursing diagnosis)
3.การวางแผนการพยาบาล(Planning)
กำหนดวัตถุประสงค์
เลือกกิจกรรมการดูแล เพื่อแก้ไขปัญหาให้ตรงตามข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
4.การปฏิบัติการพยาบาล(Implementation)
ปฏิบัติการดูแลความสะอาดร่างกาย
ทำความสะอาดปากและฟัน
เส้นผมและหนังศีรษะ
นวดหลัง
อวัยวะสืบพันธ์ุ
อาบน้ำ
5.การประเมินผลการพยาบาล(Evaluation)
ประเมินผลลัพธ์การพยาบาล
ประเมินผลคุณภาพการบริการ
การส่งเสริมการนอนหลับพักผ่อน
ความหมาย
การพักผ่อน(Rest)
การพักกิจกรรมการทำงานของร่างกายโดยการนั่งเฉยๆชั่วขณะหนึ่ง
การผ่อนคลาย มีความสงบทั้งจิตใจและร่างกาย รวมถึงไม่วิตกกังวล
ความสำคัญ
สงวนพลังงาน
ส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้และความจำ
ซ่อมแซมและสร้างเนื้อเยื่อขึ้นมาใหม่
ควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย
ส่งเสริมการเจริญเติบโต ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ
ผลกระทบจากปัญหาการนอนหลับ
ร่างกาย
เกิดการเปลี่ยนแปลงต่างๆ
อาการเมื่อยล้า คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก เป็นต้น
จิตใจและอารมณ์
มีการเปลี่ยนแปลง
อาการเชื่องซึม หงุดหงิด โมโหง่าย สับสน เป็นต้น
สติปัญญาและการรับรู้
การปฏิบัติกิจกรรมในช่วงกลางวันลดลง สมาธิไม่ดี
สังคม
ความมั่นใจในการำงานลดลง
มีการใช้ระบบบริการทางสุขภาพมากขึ้น
วงจรการนอนหลับ
2ช่วง
ช่วงหลับธรรมดา(Non-rapid eye movement sleep : NREM)
4ระยะ
ระยะ2 หลับตื้น
20นาที
สภาพที่ไม่ได้ยินเสียรบกวนจากภายนอก
ระยะแรกที่หลับอย่างแท้จริงแต่ไม่มีการฝัน
ระยะ3 หลับปานกลาง
20-30นาที
สติจะหาายไป การเคลื่อนไหวลูกตาจะหยุดลง
ไม่ตื่นโดยง่าย
ระยะ1 เริ่มมีความง่วง
30วินาที-7 นาที
ถูกกระตุ้นเล็กน้อยจะตื่น
ระยะ4 หลับลึก
30-50นาที
growth hormoneจะหลั่ง
อุณหภูมิ ความดันโลหิต อัตราการเต้นของหัวใจจะลดลง
ช่วงหลับฝัน(Rapid eye movement sleep : REM)
ช่วงนี้ตาจะกลอกไปซ้ายขวาอย่างรวดเร็ว ร่างกายจะได้พักผ่อน
ระยะนี้ช่วยจัดระบบความจำทำให้จำเรื่องบางเรื่องได้นานขึ้น
ระยะที่คนฝัน แต่จะตื่นง่ายเพราะสมองยังทำงานเหมือนระยะที่1 NREM
ช่วงหลับฝันจะกินเวลา30นาที ก็จะเริ่มที่ระยะ1 NREMใหม่
ปัจจัย
ปัจจัยภายใน
ปัจจัยส่วนบุคคล
อายุ
เพศ
ความไม่สุขสบาย
ความเจ็บปวด
การใส่สายยางและท่อระบายต่างๆ
ท่านอนที่ไม่เหมาะสม
อาการคลื่นไส้ อาเจียน
ภาวะไข้หลังผ่าตัด
ปัจจัยภายนอก
เสียง
อุณหภูมิ
แสง
ความไม่คุ้นเคยต่อสถานที่สิ่งแวดล้อมของโรงพยาบาล
กิจกรรมการรักษาพยาบาล
อาหาร
ยา
การประเมินคุณภาพการนอนหลับและการนอนหลับที่ผิดปกติ
ความผิดปกติในการนอน
3ลักษณะ
การนอนหลับมาก/ง่วงนอนมากกว่าปกติ(hypersomai)
แสดงออกในแง่การนอนหลับในที่ไม่ควรรหลับ
ขณะขับรถยนต์
ในห้องประชุม
ขณะรับประานอาหาร
พฤติกรรมที่ควรเกิดขณะตื่นแต่กลับเกิดขณะหลับ(parasomnia)
ความผิดปกติของการตื่น(around disorder)
อาการสับสน
ละเมอเดิน
ฝันร้าย
ความผิดปกติที่เกิดขึ้นในช่วงจากหลับมาตื่นหรือจจากตื่นมาหลับ
อาการขากระตุกขณะหลับ
ละเมอพูด
ศีรษะโขกกำแพง
กลุ่มอาการที่เกิดขึ้นขณะหลับชนิดที่มีการกรอกตา
ภาวะฝันร้าย
ภาวะผีอำ
กลุ่มอืนๆ
การนอนกัดฟัน
ปัสสาวะรดที่นอนขณะหลับ
กรน
ไหลตาย
การอนหลับไม่เพียงพอ(Insomnia)
การนอนหลับไม่เพียงพอระยะสั้น(Short tem insomnia)
ช่วงเวลาไม่เกิน 3อาทิตย์
การนอนหลับไม่เพียงพอแบบเรื้อรัง(Chronic insomnia)
นานกว่า1เดือน
โรคทางจิตเวช
โรคทางอายุรกรรม
อาการข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ของยารักษาโรคบางชนิด
โรคของการนอนหลับโดยตรง
การนอนหลับไม่เพียงพอชั่วคราว(Transient insomnia)
ช่วงเวลา3-5วัน
ผลที่เกิดจากการนอนหลับผิดปกติ
การนอนชนิดREM
ความคิดบกพร่อง
การรับรู้บกพร่อง
ประสาทหลอน
ผลในภาพรวมจะทำให้การทำงานของร่างกายขาดประสิทธิภาพ
การนอนชนิดNREM
เมื่อยล้า
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก
ภูมิต้านทานลดลง
การส่งเสรืมการพักผ่อนการนอนหลับ
การจัดสิ่งแวดล้อม
ความสะอาด
ความพร้อมของอุปกรณ์ เครื่องใช้ เครื่องอำนวยความสะดวก
อุณหภูมิ
เสียง
กลิ่น
หอม
กลิ่นสะอาด สดชื่น
เหม็น
กลิ่นที่ส่งออกมาจากสิ่งที่ขับถ่ายภายในร่างกาย
แสงสว่าง
ความเป็นส่วนตัว
ความอบอุ่น
การจัดท่าสำหรับผู้ป่วย
Prone position
ท่าอนคว่ำ
Lateral position
ท่านอนตะแคง
Fowler's position
ท่านอนรายศีรษะสูง 30-90องศา
sitting position
ท่านั่ง
Dorsal position (supine position)
ท่านอนหงายราบ
การทำเตียง(Bed making)
มี4ชนิด
การทำเตียงผู้ป่วยลุกจากเตียงได้(Open/unoccupied bed)
อาจเป็นผู้ป่วยที่แข็งแรง ช่วยเหลือตนเองได้ดี หรือพึ่งบางคนอื่นบางส่วน
การทำเตียงผู้ป่วยลุกจากเตียงไม่ได้(Occupied bed)
ผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัว ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้
การทำเตียงว่าง(Close bed)
เพื่อเตรียมรับผู้ป่วยใหม่ / ทำเตียงผู้ป่วยสามารถลงเดินช่วย้หลือตนเองได้
การทำเตียงรับผู้ป่วยหลังผ่าตัดและผู้ป่วยที่ได้รับยาสลบ(Surgical)
เป็นการทำเตียงหลังจากส่งผู้ป่วยไปรับการผ่าตัด/การตรวจและได้รับยาสลบ
กระบวนการพยาบาล
3.การวางแผนการพยาบาล(Planning)
4.การปฏิบัติการพยาบาล(Implementation)
2.การวินิจฉัยทางการพยาบาล(Nursing diagnosis)
5.การประเมินผลการพยาบาล(Evaluation)
1.การประเมินภาวะสุขภาพ(Health assessment)