Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 9 การพยาบาลเด็กจนถึงวัยรุ่นที่มีปัญหาทางโลหิตวิทยาและนีโอพลาสม -…

- - - - กาตรวจร่างกาย
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ การตรวจนับจำนวนและดูลักษณะของเม็ดเลือดแดง
      - การซักประวัติ ประวัติการซีดเรื้อรัง ประวัติครอบครัว
    - - การให้ยาขับธาตุเหล็ก
      - การผ่าตัดม้าม
      - การให้เลือด
      - การเปลี่ยนถ่ายกระดูก
      - การักษาทั่วไป อธิบายให้ผู้ป่วยและผู้ปกครองเข้าใจเกี่ยวกับโรคการถ่ายทอดทางพันธุกรรม
      - การให้คำปรึกษาทางพันธุศาสตร์
    - - เกิดจากความผิดปกติในการสังเคราะห์โกลบิน ทำให้การสร้างฮีโมโลบินลดลงโดยที่สูตรโครงสร้างของฮีโมโกลบินยังเป็นปกติ ทำให้เม็ดเลือดแดงมีอายุสั้นเกิดปัญหาซีดเรื้อรังตั้งแต่แรกเกิด
    - - 2.ภาวะแทรกซ้อนเนื่องจากภาวะเหล็กเกิน
      - 1.ภาวะแทรกซ้อนเนื่องจากเม็ดเลือดแดงแตก
  - - - เลือดกำเดาไหล
      - เลือดออกในเยื่อบุต่างๆ
      - จุดจ้ำเลือดที่ผิวหหนัง ทั้งที่เป็นจุดเล็กๆและเป็นจ้ำเลือด
      - ผู้ป่วยจะไม่มีอาการผิดปกติอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ตับ ม้าม ต่อมน้ำเหลืองไม่โต
    - - การตรวจร่างกาย เช่น มีเลือดกำเด่ไหล
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ พบว่าเกล็ดเลือดต่ำกว่าปกติ แต่
        เม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาวปกติ
      - การซักประวัติ อาการและความผิดปกติที่ควรซักถาม
    - - การตรวจเลือดทางห้องปฏิบัติการจะพบว่า Platelet antibody บนผิวของเกล็ดเลือด ซึ่งทำให้เกล็ดเลือดถูกทำลายอย่างรวดเร็ว โดย macrophage ที่ม้าม ทำให้ระดับเกล็ดเลือดลดต่ำลงอย่างรวดเร็ว และเกิดภาวะเลือดออกในอวัยวะต่างๆตามมา
    - - ส่วนใหญ่โรคหายได้เอง 70-80% ภายใน 1-2 เดือน และไม่กลับมาเป็นซ้ำอีก
    - - เกล็ดเลือดถูกทำลายมากกว่าปกไติ
      - เกล็ดเลือดถูกใช้ไปมากกว่าปกติ
      - การสร้างเกล็ดเลือดลดลง เนื่องจากโรคไขกระดูกเอง
  - - - G-6-PD เป็นเอนไซม์ที่พบในเซลล์ทุกชนิดในร่างกายมีหน้าที่เกี่ยวกับการรักษาความคงทนของเซลล์ ในภาวะที่มีระดับเอนไซม์ลดลงหรือมีโครงสร้างที่ผิดปกติ เซลล์อื่นๆซึ่งมีนิวเคลียสจะสร้างเอนไซม์ขึ้นมาใหม่แต่เซลล์เม็ดเลือดแดงซึ่งไม่มีนิวเคลียสจะไม่สามารถสร้างเอนไซม์ได้ทำให้เม็ดเลือดแดงมีสภาวะที่ไม่คงทน เนื่องจากอีโมโกลบินเกิดการเสื่อมสภาพ
    - - 3.ภาวะไตวายเนื่องจากมีกรดยูริกเพิ่มจำนวนไปอุดเลือดฝอยในไต
      - 4.ตัวเหลืองภายหลังคลอดในทารกแรกเกิดที่มีภาวะพร่องเอนไซม์ G-6-P-D
      - 2.ปัสสาวะดำเป็นสีโค้ก
      - 5.ภาวะซีดเรื้อรัง
      - 1.ซีดลงอย่างรวดเร็ว
    - - สารเคมี เสื้อผ้าที่อบด้วยลูกเหม็น
      - อาหาร ถั่วปากอ้าดิบๆ
      - ยารักษามาลาเรีย ยาปฏิชีวนะ
      - การติดเชื้อ:ไทฟอยด์ ปอดอักเสบ ตับอักเสบ ไข้หวัด มาลาเรีย
    - - 2.การักษาภาวะแทรกซ้อน
      - 3.ให้เลือด ถ้ามีอาการซีดมากๆ
      - 1.หาสาเหตุที่ทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการซีด
      - 4.ทารกแรกเกิดที่มีอาการตัวเหลืองรักษาด้วย Phototherapy
  - - - ผลจากการขาดองค์ประกอบในการ
        แข็งตัวของเลือดทำให้ร่างกายไม่สามารถสร้างไฟบรินได้ เลือดจึงไหลผ่านบริเวณหลอดเลือดที่ฉีกขาด ทำให้มีเลือดไหลออกนอก
        หลอดเลือดตลอดเวลาหากเป็นการเสียเลือดภายในร่างกาย จะต้องใช้เวลานานกว่าจะแสดงอาการของการเสียเลือด ยกเว้นการมีเลือดออกในข้อหรือในอวัยวะที่สำคัญ เช่น สมอง ซึ่งผู้ป่วยเด็กจะ
        แสดงอาการได้เร็ว
    - - ปวดและบวมตามข้อแบบเฉียบพลัน เช่น หัวไหล่ ข้อศอก สะโพก หัวเข่า กล้ามเนื้อขาและแขน
      - เลือดไหลไม่หยุดเมื่อบาดเจ็บ
      - ปวดศีรษะรุนแรง
      - ปวดคอ อาเจียน เห็นภาพซ้อน
    - - ฮีโมฟีเลีย B (Christmas disease)
        พร่องแฟคเตอร์ 9 พบได้ประมาณ 10-15
        % ของโรคฮีโมฟีเลีย
      - ฮีโมฟีเลีย C พร่องแฟคเตอร์ 11 พบ
        ได้ประมาณ 5 % ของฮีโมฟีเลีย อาการไม่รุนแรงมีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบ autosomal recessive
      - ฮีโมฟีเลีย A (Classical Hemophilia)
        พร่องแฟคเตอร์8 พบได้บ่อยที่สุด
        ประมาณ 80-85 % ของโรคฮีโมฟีเลีย
    - - ให้ FFP หรือ Cryoprecipitate
      - ห้ามเลือดและลดการมีเลือดออก ในวันแรกประคบด้วยความเย็นเพื่อให้เลือดหยุด วันต่อมาประคบด้วยน้ำอุ่นเพื่อให้ลิ่มเลือดละลายเร็วขึ้น
      - ถ้าเลือดออกในข้อให้ใช้ผ้ายืดพันไว้และให้พักข้อ
    - - ป้องกันภาวะท้องผูก ให้อาหารอ่อน ย่อยง่าย
      - มีบัตรประจำตัวติดตัวเด็กตลอดเวลา ชื่อระบุ โรคที่เป็น
      - ไม่ให้ผู้ป่วยอ้วน หรือ น้ำหนักมากเกินไป
      - การป้องกันอุบัติเหตุ การจัดสิ่งแวดล้อม การเล่นการสวมเสื้อผ้า เฉพาะในเด็กและวัยรุ่นโรคนี้
      - หลีกเลี่ยงกีฬาที่กระทบกระแทก
      - การพาเด็กมารับ Vaccine ใช้เข็มเล็ก
        สุด กดนาน 5-10 นาที
      - ดูแลสุขภาพฟันไม่ให้ฟันผุ หลีกเลี่ยง การใช้แปรงสีฟันที่มี
        ขนแปรงแข็ง
  - - - Low RBC
        
        ซีด เหนื่อยง่าย ชีพจรเบาเร็ว และมีการเสียเลือดร่วมด้วย ทำให้อาการซีดรุนแรงเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้
      - Low WBC
        
        ติดเชื้อง่าย มีไข้ เป็นแผลในปาก
      - Low platelet
        
        เลือดออกในอวัยวะต่างๆมีจุดจ้ำเลือดตามลำตัวและแขนขา เลือดออกตามไรฟันและเลือดกำเดา เลือดออกทางเดินอาหาร ทำให้มีอาการอาเจียนหรือถ่ายเป็นเลือด
    - - การเจาะไขกระดูก
        
        จะพบว่ามีเซลล์ไขกำระดูกน้อยกว่าปกติ และอาจตัดชิ้นเนื้อไขกระดูกมาตรวจดพื่อยืนยันการวินิจฉัยให้ชัดเจนขึ้น
      - การตรวจนับเม็ดเลือดทั้งสามชนิด
        
        จะพบเม็ดเลือดทั้งสามชนิดมีจำนวนลดลงอย่างชัดเจน
    - - การได้รับสารเคมี ยา หรือเชื้อจุลชีพบางชนิด รมทั้งการได้รับรังสีและภาวะผิดปกติในระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในไขกระดูก ทำให้มีการทำลายเซลล์ต้นกำเนิด(Stem cell)มีผลทำให้จำนวนเซลล์ต้นกำเนิดลดลง หรือทำให้กระบวนการเจริญเติบโตของเซลล์ต้นกำเนิดไปเป็นเซลล์เลือดชนิดต่างๆเสียไป ทำให้เม็ดเลือดทั้งสามชนิดลดลงและเกิดอาการของโรคขึ้น
    - - 2.การรักษาด้วยฮอร์โมน
      - 3.การรักษาด้วยยากดระบบ Immune
      - 1.การเปลี่ยนถ่ายกระดูก
      - 4.การรักษาตามอาการ
    - - เกิดขึ้นภายหลังการติดเชื้อ
      - เกิดภายหลังการได้รับรังสีจากการรักษาในขนาดสูง
      - การได้รับสารเคมีบ่อยๆ ซึ่งเป็นพิษต่อระบบเลือด
  - - - โปรทรอมบิน คอมเพล็กซ์ คือ กลุ่มขององค์ประกอบในการ
        แข็งตัวของเลือดตัวที่ 2, 7, 9,10 ซึ่งสร้างโดยตับ โดยมีวิตามิน เค เป็น
        ส่วนประกอบสำคัญที่จะทำให้เกิดการสร้างโปรทรอมบิน คอมเพล็กซ์
        ที่เป็น active form เมื่อร่างกายขาด โปรทรอมบิน คอมเพล็กซ์ทำให้
        กระบวนการแข็งตัวของเลือดหยุดชะงักในระยะของการสร้างโปรทรอมบินและทรอมบิน ทำให้การสร้างไฟบรินเพื่อช่วยในการอุดรอย ฉีกขาดของหลอดเลือดหยุดชะงักไปด้วยจึงเกิดภาวะเลือดออกผิดปกติในอวัยวะต่างๆ โดยเฉพาะในสมอง
    - - มีจ้ำเขียวตามตัว หรือเลือดหยุดยาก
      - อาการตับโต ในผู้ป่วยเด็กบางราย
      - อาการซีด
      - ในรายที่ไม่เสียชีวิตจากการมีเลือด
        ในสมอง อาจมีอาการพิการทางสมองในระยะต่อมา
      - มีเลือดออกในสมอง
    - - ทารกไม่ได้รับวิตามิน เค เมื่อแรกเกิด
      - การได้รับอาหารเสริมที่ไม่ถูกต้อง
      - ทารกแรกเกิดมีวิตามิน เค ในเลือดน้อยมาก
    - - ให้ Fresh Frozen Plasma ถ้าผู้ป่วยมีอาการเลือดออกรุนแรง เพื่อเป็นการเพิ่มโปรทรอมบิน คอมเพล็กซ์
      - ให้เม็ดเลือดแดงเข้มข้น (Packed RedCell) ถ้าซีดมาก
      - เมื่อได้รับการวินิจฉัยแล้ว ให้วิตามินเค2-5 มิลลิกรัม เข้าทางหลอเลือดดำ เป็นเวลา1- 3 วัน
  - - - ปวดศีรษะ เฉื่อยชา
      - ชีพจรเร็ว ความดันต่ำ
      - เหนื่องง่าย
        
        เนื่องจากหัวใจต้องทำงานเพิ่มขึ้นในการที่จะหมุนเวียนเม็ดเลือดแดงที่มีน้อยลงให้นำออกซิเจนไปยังเซลล์ให้เพียงพอ
      - เบื่ออาหาร อาหารไม่ย่อย ท้องผูกหรือท้องเสีย
      - ซีด
        
        ริมฝีปาก
        
        เหงือก
        
        ฝ่ามือฝ่าเท้า
        
        เปลือกตาด้านใน
        
        สีผิวหนัง
    - - การตรวจร่างกาย เพื่อสังเกตและหาสาเหตุภาวะซีด ได้แก่
        
        ฝ่ามือฝ่าเท้า
        
        ริมฝีปาก
        
        สีผิว
        
        เยื่อบุตา
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ เม็ดเลือดแดงของผู้ป่วยที่มีภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กจะมีขนาดเล็ก ติดสีจาง serum feritin น้อยกว่า 10 นาโนกรัม/ดล.
      - การซักประวัติ การตั้งครรภ์ของมารดา ประวัติการคลอด ชนิดของนมและอาหารเสริม
    - - แก้ไขปัญหาที่เป็นสาเหตุ เช่น การให้ยาถ่ายพยาธิ
      - การให้เลือด รายที่มีภาวะซีดมาก หรือมีอาการแสดงภาวะหัวใจวาย โดยให้เม็ดเลือดแดงเข้มข้น(Packed red cell)
      - การให้เหล็กโดยการกิน(Ferrous sulfate) ให้วันละ 3 ครั้งระหว่างมื้ออาหาร ถ้าให้เหล็กไปพร้อมอาหาร หรือให้ร่วมกับนมจะขัดขวางการดูดซึม ทำให้การดูดซึมลดลง
- - - - ไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริง แต่อาจเกิดจากการติดเชื้อไวรัสการได้รับยากด
        ภูมิคุ้มกันเป็นระยะเวลานานๆ
    - - เกิดจากการที่เซลล์ในต่อมน้ำเหลืองที่ตำแหน่งใดตำแหน่ง หนึ่งในร่างกาย มีการแบ่งตัวผิดปกติ จนเกิดเป็นก้อน ตำแหน่งที่พบบ่อย คือ ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ (Cervical lymphnode)
    - - ตับม้ามโต
      - อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
      - ต่อมน้ำเหลืองโต
    - - ผสมผสานระหว่างเคมีบำบัด รังสีรักษาและการปลูกถ่ายไขกระดูก
      - ยาเคมีบำบัดที่ได้ผลดี:CyclophosphamideVincristine, เพรดนิโซโลน,
  - - - เบื่ออาหาร ปัสสาวะเป็นเลือด และมีอาการซีด
      - ความดันโลหิตสูง
      - คลำพบก้อนในท้อง
    - - รังสีรักษา ที่บริเวณตำแหน่งของโรค
      - ให้เคมีบำบัด
      - ผ่าตัดเอาก้อนเนื้องอกออก
      - ห้ามคลำท้อง
    - - มีการเจริญเติบโตผิดปกติกลายเป็นก้อนเนื้องอกภายในเนื้อไต
  - - - ไข้ ซีด เลือดออก ปวดข้อหรือปวดกระดูก ตับ ม้าม และต่อม น้ำเหลือง มีขนาดโต มีก้อนที่คอหรือในท้อง
    - - การแก้ไขภาวะซีด ภาวะติดเชื้อ
      - การเปลี่ยนถ่ายไขกระดูก
      - การให้เคมีบำบัด
    - - ยา
      - พันธุกรรม
      - รังสี
      - ติดเชื้อ
  - - - ถ้ามีการแพร่กระจายของมะเร็งอาจมีตาโปน
      - เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลง ซีด อ่อนเพลีย ปวดกระดูก
      - มักพบที่บริเวณต่อมหมวกไตชั้นเมดัลลา (adrenal medulla) มีอาการท้องโตหรือคลำก้อนได้ในท้อง
    - - การตรวจเลือด อาจพบภาวะซีด เกล็ดเลือดต่ำ หากมีการกระจายของโรค
        เข้าไปในไขกระดูก
      - Ultrasound, CT abdomen
      - การเจาะไขกระดูก อาจพบเซลล์มะเร็ง
    - - ก้อนเนื้องอกมักเป็นก้อนขนาดใหญ่ที่เกิดจากการแบ่งตัวผิดปกติของเซลล์ประสาทอ่อน (neural crest) ซึ่งมีทั่วไปในร่างกาย แต่มักพบที่บริเวณต่อมหมวกไตชั้นเมดัลลา (adrenal medulla) จึงทำให้มีอาการท้องโตหรือคลำก้อนได้ในท้องตำแหน่งอื่นๆ ที่อาจพบก้อน ได้แก่ แนวเส้นประสาทซิมพาเธติค เช่น ในช่องอก ช่องไขสันหลัง คอ หลังลูกตา
    - - การให้รังสีรักษา หลังผ่าตัด
      - การให้ยาเคมีบัดบัด
      - การผ่าตัด
      - การปลูกถ่ายไขกระดูก
    - - ไม่ทราบแน่นอน แต่เนื่องจากเป็นเนื้องอกที่พบมากในวัยเด็ก และมีรายงานพบว่ามีผู้ป่วยหลายคนในครอบครัวเดียวกันจึงมีข้อสันนิษฐานว่าอาจมีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้
    - - ท้องผูก
      - การกดไขกระดูก
      - ปากอักเสบ/แผลในปาก
      - ผมร่วง
      - เบื่ออาหาร
      - อ่อนเพลีย เหนื่อยล้า
      - คลื่นไส้อาเจียน