Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน - Coggle Diagram
ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน
ยาต้านโรคมะเร็ง
มะเร็ง
คือกลุ่มของโรคที่เกิดจากความผิดปกติของรหัสสารพันธุกรรมส่งผลให้การเจริญเติบโตหรือการเพิ่มจํานวนเซลล์เป็นไปอย่างรวดเร็วมากกว่าปกติ
วัฏจักรเซลล์
5ระยะ
S phase เป็นระยะที่เซลล์กําลังสร้างและสังเคราะห์ DNA ให้เพิ่มขึ2นเท่าตัว
G2 phase เป,นระยะที่เซลล์สร้างองค์ประกอบต่างๆเพื่อใช่ในการแบ่งDNA และแบ่งเป็น 2 เซลล์
G1 phase เป,นระยะแรกที่เซลล์เริ่มเข้าสู่การแบ่งตัว
M phase เป,นระยะที่โครโมโซมหนาตัวขึ้นและเซลล์มีการแบ่งตัวแบบMitosi
G0 phase เป,นระยะพักของเซลล์หลังจากที่เซลล์แบ่งตัวเสร็จสมบูรณ์แล้ว
แบ่งแระเภทยาตามการออกฤทธิ5ได้ 2 ประเภท
Cell cycle-specific drugs (CCS)
เป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อเซลล์ที่อยู่ในระยะใดระยะหนึ่งของวงจรเซลล์เท่านั้น
ใช้ได้ดีในมะเร็งที่มีอัตราการแบ่งตัวอย่างรวดเร็วหรือมีการแบ่งตัวอย่างต่อเนื่อง
Cell cycle-nonspecific drugs (CCNS)
เป็นยาที่ออกฤทธิ์ได้ทุกระยะในวงจรเซลล์ยากลุ่มนี้ใช้ได้ผลดีในมะเร็งทีมีอัตราการโตของก้อนมะเร็งทั้งต่ำและสูง
แบ่งตามคุณสมบัติทางเคมี
ยากลุ่ม Anticancer antibiotics
กลไกของยา
1 more item...
ตัวอย่างยา
2 more items...
เป็นสารที่สกัดมาจากเชื้อราดินที่เรียกว่า streptomycesยามีผลต่อเซลล์ในทุกระยะจึงทําให้ยามีผลข้างเคียงมาก
ยากลุ่มสารสกัดจากพืชธรรมชา
ยากลุ่ม Vinca alkaloids
2 more items...
การนําไปใช้รักษาในคลินิก
1 more item...
ผลข้างเคียง
3 more items...
ยากลุ่ม Antimetabolites
เป็นฤทธิ์ยาต้านมะเร็งโดยการไปยับยั้งการทํางานของเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์ DNA โดยยาจะเข้าไปขัดขวางขบวนการสร้างfolate,pyrimide
ยากลุ่มนี้จึงแบ่งเป็น 3 ประเภทตามการขัดขวางการสร้างเอนไซม์
3 more items...
ยากลุ่มฮอร์โม
ยากลุ่มสเตียรอยด์
1 more item...
prednisolone
3 more items...
ยาฮอร์โมนโปรเจสติน
1 more item...
ยาออกฤทธิ์ต้านฮอร์โมน androgen
3 more items...
ยากลุ่ม Alkylating agents
ตัวอย่างกลุ่มยา
2 more items...
ยากลุ่มนี้เป็นสาร alkylating agents ที่ทําให้เกิดหมู่อัลคิลโดยไปจับกับสายของ DNA ส่งผลให้ DNAไม่สามารถแยกออกจากกันได้
ผลข้างเคียง
3 more items...
ยากลุ่มอื่นๆ
Asparaginase
2 more items...
Mitotane
3 more items...
ยามะเร็งมุ่งเป้า
ยาโมโนโคลนอลแอนจิบอดี
3 more items...
ยาโมเลกุลขนาดเล็ก
4 more items...
ยากดภูมิคุ้มกัน
กลุ่มยาที่มีพิษต่อเซลล์
Mycophenolate mofetil (MMF)
ผลข้างเคียง
ป้องกันและรักษา acute graft rejectionในผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะร่วมกับยาตัวอื่นแทน
การนำไปใช้ทางคลินิก
มีผลข้างเคียงที่ต่ำกว่า Azathioprine ที่พบบ่อย
กดไขกระดูกทําให้เม็ดเลือดขาวต่ำเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
ผลข้างเคียงที่พบน้อย
ความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง
ตับอ่อนอักเสบ
พิษต่อตา
พิษต่อตับ
กลไก
เมื่อยาเข้าสู้ร่างกายจะถูกเปลี่ยนเป,น mycophenolic acid (MPA)มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ inosine monophosphate deh
Sirolimus หรือ Everolimus
ผลข้างเคียง
ป้องกันการเกิด acute graft rejectionโดยให้ร่วมกับ cyclosporine และcorticosteroids
การนำไปใช้ทางคลินิก
กดไขกระดูกทําให้เกร้ดเลือดต่ำ
หากใช้ยา Sirolimus ร่วมกับ Cyclosporine จะทําให้เป็นพิษต่อไต
กลไก
ยาไปยับยั้งการทํางานของ mammalian target of rapamycin ; mTOR
Azathioprine
ผลข้างเคียง
ใช้ร่วมกับยากลุ่ม Corticosteroids และ Cyclosporin ในการรักษาแบบtriple therapy เพื อป9องกัน acute graft rejection
การนำไปใช้ทางคลินิก
กดการทํางานของไขกระดูกเกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำบ่อยกว่าโลหิตจางหรือเกร็ดเลือดต่ำ
คลื่นไส้อาเจียนเกิดพิษต่อตั
ตัวเหลืองตาเหลืองผมร่วง
กลไก
ยาไปยับยั้งการสังเคราะห์ pyrimidineส่งผลให้การสังเคราะห์และการสร้าง DNA และ RNA ถูกยับยั้งจึงทําให้มีฤทธิ์ต้านการอักเสบและต้านการเจริญเติบโตของเซลล์
กลุ่มอดรีโนคอร์ติคอยด์
กลไก
จะไปควบคุมการทํางานของ gene โดยจับกับ steroid receptorภายในเซลล์ได้เป,น drug-receptor complexไปออกฤทธิ์ที่นิวเคลียสโดยไปยับยั้งการสร้างmRNAของโปรตีนหลายชนิด
การนําไปใช้รักษาในคลินิก
ในด้านการกดภูมิคุ้มกันหากใช้ยาขนาดสูงสามารถนําไปใช้กดอาการแสดงของโรคภูมิคุ้มกัน โรคถูมิแพ้ตนเอง
ยากลุ่มนี้เป็นยากดภูมิคุ้มกันที่ใช้ในระยะยาว
Prednisolone
Betamethasone
Dexamethasone
ผลข้างเคียง
การใช้ยา corticosteroidsเป,นระยะเวลานานมีผลต่อระบบต่างๆของร่างกายหลายระบบ
เหมือนกับใช้ยากลุ่ม Steroidsโดยใช้ความรุนแรงของผลข้างเคียงขึ้นกอยู่กับขนาดและระยะเวลาในการใช้ยาเพื่อลดผลข้างเคียง
กลุ่มออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์แคลซินิวริน
Cyclosporin A (CsA)
กลไก
ยับยั้งเอนไซม์ calcineurin ส่งผลยับยั้งการสร้างและการหลั่ง IL-2 จากT cell ส่งผลให้ T-cell lymphocyte activation ลดลง
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้ป้องกันและรักษา acute graft rejectionในผู้ป่วยที่ลูกถ่ายไตหัวใจปอดและตับโดยนิยมให้ร่วมกับยากลุ่ม corticosteroids และ cytotoxicagents
ผลข้างเคียงจากยา
พิษต่อไตขึ้นกับขนาดยาที่ให้
พิษต่อระบบประสาทเช่นแขนขาชาสั่น
อาจทําให้ความดันโลหิตสูง
Tacrolimus
กลไก
ออกฤทธิ5เหมือนกับ cyclosporin แต่เป็นยาใหม่กว่า cyclosporinและฤทธิ์แรงกว่า cyclosporin 10เท่า
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้แทน cyclosporinในการรักษาผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะเนื่องจากมีผลข้างเคียงน้อยกว่าและลดขนาดยาcorticosteroids ที่ช้ร่วมด้วยได้
ผลข้างเคียงจากยา
คล้ายกับ cyclosporin แต่ยาไม่ทําให้เหงือกหนาและขนดก
ยามีพิษต่อระบบประสาท
ปวดศีรษะ
สั่น
นอนไม่หลับ
เป็นกลุ่มยาที่ใช้เพื่อกดหรือลดความแข็งแรงของระบบภูมิคุ้มกันระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรคและระบบภูมิต้านทานในร่างกาย
กลุ่มสารยับยั้ง
Anti-CD2
ผลข้างเคียง
มีไข้
หนาวสั่น
ปวดกล้ามเนื้อ
ติดเชื้อได้ง่าย
ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วย HIV
การนำไปใช้รักษาทางคลินิก
ใช้รักษาผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงิน (psoriasis
กลไก
ยาออกฤทธิ์โดยจับกับ CD2 บนพื2นผิว T cellทําให้ลดการแบ่งตัวยับยั้งการกระตุ้นและเกิดการทําลาย T cellและทําให้จํานวน T cell ในกระแสเลือดลดลง
ตัวอย่างกลุ่มยา
Anti-lymphocyte globulin (ATG) และ Antilymphocyte globulin
Anti-IL-2 receptor antibody
กลไก
ออกฤทธิ์ยับยั้งการกระตุ้น lymphocyte ด้วย IL-2ที่เป็น pathwayสําคัญในการกระตุ้นภูมิคุ้มกันร่างกาย
การนําไปใช้รักษาทางคลินิก
ใช้ในผู้ป่วยที่มีการปลูกถ่ายไตเพื่อเป็นการป้องกันการเกิด acute graftrejection
ผลข้างเคียง
อาการแพ้ยา
ตัวอย่างยากลุ่มนี้
Daclizumab
Basiliximab