Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน - Coggle Diagram
ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน
วัฏจักของเซลล์
G0 phase เป็นระยะพักของเซลล์
G1 phase สร้างโปรตีนและเอนไซม์ เพื่อใช้สร้าง DNA และ RNA
S phase สร้างและสังเคราะห์ DNA
G2 phase เพื่อแบ่ง DNA และแบ่งเซลล์เป็น 2 เซลล์
M phase การแบ่งแยกโครโมโซมเป็น 2 เซลล์ ที่มีองค์ประกอบเหมือนกันและกัน
ยา
Cell cycle-specific drugs (CCS) ออกฤทธิ์ต่อเซลล์ที่อยู่ในระยะใดระยะหนึ่งของวงจรเซลล์เท่านั้น ยากลุ่มนี้ใช้ได้ผลดีในมะเร็งที่มีอัตราการแบ่งตัวอย่างรวดเร็วหรือมีการแบ่งตัวอย่างต่อเนื่อง
Cell cycle-nonspecific drugs (CCNS) ยาที่ออกฤทธิ์ได้ทุกระยะในวงจรของเซลล์ ยากลุ่มนี้ใช้ได้ผลดีในมะเร็งที่มีอัตราการโตของก้อนมะเร็งทั้งต่ำและสูง
1. ยากลุ่ม Alkylating agents
Ifosfamide (Holoxan;IFOS) ใช้รักษามะเร็งต่อมเหลือง มะเร็งอัณฑะ มะเร็งของเนื้อเยื่ออ่อน
Cisplatin, Carboplatin รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งรังไข่ มะเร็งปอด มะเร็งทางเดินอาหาร
Busulfan (Myleran) ใช้รักษาก่อนการปลูกถ่ายไขกระดูก
Cyclophosphamide ใช้รักษามะเร็งรังไข่ มะเร็งเต้านม ใช้เป็นยากดภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยที่ปลูกถ่ายอวัยวะ
ผลข้างเคียง
เกิดการกดไขกระดูก ทำให้เม็ดเลือดขาว เม็ดเลือดแดง เกร็ดเลือด ต่ำ
มีแผลในปาก
ผมร่วง
เล็บมีรอยดำ
2. ยากลุ่ม Antimetabolites/Antineoplastic agents
Purine analogs
ยา Fludarabine เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำ เนื่องจากเป็นพิษต่อทางเดินอาหาร ใช้รักษา CLL และ มะเร็งต่อมน้ำเหลืองที่ไม่รุนแรง
ผลข้างเคียง
กดไขกระดูก
อุจจาระสีดำ
ผิวหนังคล้ำ
ยา 6-mercaptopurine (6-MP) ใช้รักษามะเร็งเลือดขาว
Pyrimidine analogs
5-fluorouracil (5-FU) ยาฉีดทางหลอดเลือดดำ ใช้รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งทางเดินอาหาร มะเร็งตับอ่อนและมะเร็งลำไส้ใหญ่
Capectibine ใช้รักษามะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายแล้ว
ผลข้างเคียง
กดการทำงานของไขกระดูก
มีแผลในทางเดินอาหารตั้งแต่่ริมฝีปาก
ผมร่วง
Antifolate/Folate antagonist
Methotrexate (MTX) ใช้รักษามะเร็งปอดและมะเร็งเต้านม
ผลข้างเคียง
คลื่นไส้ อาเจียน
เม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือด ลดลง ทำให้เลือดออกง่าย
พิษต่อตับ ไต
ผมร่วง
3. ยากลุ่ม Anticancer antibiotic
Doxorubicin (DOX) ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งเต้านม มะเร็งรังไข่ มะเร็งปอด
Bleomycin ใช้รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งต่อมน้ำเหลือง
ผลข้างเคียง
ยา doxorubicin มีพิษต่อหัวใจ
ยา bleomycin มีพิษต่อปอด
หากยารั่วออกนอกหลอดเลือดจะทำให้ผิวหนังบริเวณรอบๆตาย
4. ยากลุ่มสารสกัดจากพืชธรรมชาติ (Natural and semi-synthetic products)
ยากลุ่ม vinca alkaloids
Vinblastine (VLB) : Velban รักษามะเร็งเต้านม
Vinorelbine:Navelbine
Vincristine (VCR) : Oncovin รักษามะเร็งหลอดเลือด มะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งหลายชนิดในเด็ก
ผลข้างเคียง
Vincistine มีพิษต่อประสาทกล้ามเนื้อ เช่น ชาปลายมือปลายเท้า เดินเซ
Vinblastine และ vinorelbine กดไขกระดูกมากกว่า vincristine
ยากลุ่ม taxanes
รักษามะะเร็งเต้านม มะเร็งรังไข่ มะเร็งที่ศีรษะและคอ
ผลข้างเคียง
กดไขกระดูกมากกว่ายาตัวอื่น
การแพ้ยา
5.ยากลุ่มฮอร์โมน(Hormone and hormone antagonists)
ยาฮอร์โมนเอสโตรเจน (antiestrogens)
คลื่นไส้ อาเจียน ร้อนวูบวาบ
มีเลือดประจำเดือนผิดปกติ
ยาออกฤทธิ์ต้านฮอร์โมน androgen (anti androgens)
เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
ระยะแรกทำให้เซลล์มะเร็งเจริญมากขึ้น จากผลกระตุ้นการหลั่ง FSH และ LH ในช่วงแรก
ยากลุ่มสเตียรอยด์ (Glucocorticoids) รักษา Hodgkin's และ non-Hodgkin lymphoma
มีโอกาสติดเชื้อง่าย กลูโคสในเลือดสูง กระดูกพรุน
ยาฮอร์โมโปรเจสติน (Progestins)
รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งของไต
6. ยามะเร็งมุ่งเป้า (Targeted gene therapy)
ยาโมโนโคลนอลแอนติบอดี
Rituximab รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด B cell lymphoma
Cetuximab
Trastuzumab (Herceptin) รักษามะเร็งเต้านม
Alemtuzumab
ยาโมเลกุลขนาดเล็ก (Small molecules)
Dasatinib
Nilotinib
Imatinib รักษามะเร็งลำไส้และมะเร็งเม็ดเลือดขาว