Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน - Coggle Diagram

- - - - กลไกลการออกฤทธิ์ เมื่อยาเช้าสู่ร่างกายจะถูกเปลี่ยนแปลงโดย CYP450 ให้กลายเป็น phosphoramide mustard แทรกเข้าไปในกระบวนการสร้าง DNA ทำให้เซลล์มะเร็งตาย
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก มีทั้งฉีดและรัลประทาน ใช้รักษามะเร็งรังไข่ มะเร็งเต้านม มะเร็งต่อมน้ำเหลืองที่งชนิด Hodgkin's และ non-Hodgkin lymphoma มะเร็งเม็ดเลือดขาวทุกชนิด
    - - กลไกลการออกฤทธิ์ ออกฤทธิ์เหมือน Cyclophoshamid
      - การนำไปใช้ทางคลินิค มีทั้งฉีดและรับทาน ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งอัณฑะ และมะเร็งเนื้อเยื่ออ่อน
    - - กลไกลการออกฤทธิ์ เมื่อยาเข้าสู่ร่างกายจะถูกเปลี่ยนแปลงโดย CYP450 ให้กลายเป็นสารที่มีพิษต่อ DNA และ RNA
      - การนำไปใช้ทางคลินิค เป็นยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำใช้ร่วมกับยา Adriamycin, Bleomycin, Vinblastine Dacarbazine ในการีักษามะเร็งชนิด Hodgkin's lymphoma และมะเร็งผิวหนัง
    - - กลไกลการออกฤทธิ์ เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA ทำให้เกิดการยับยั้ง กระบวนการ DNA replication และ DNA transcription
      - การนำไปใช้ทางคลินิค เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำ หรือทางช่องท้อง ใช้รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งรังไข มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งปอดและมะเร็งทางเดินอาหาร
    - - กลไกลการออกฤทธิ์ เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA แบบ cross linking ส่งผลทำให้เซลล์มะเร็งสร้างหรือแบ่งตัวได้และทำให้เซลล์ตาย
      - การนำไปใช้ทางคลินิค รักษามะเร้งเลือดขาวบางชนิดและใช้ร่วมกับยาเคมีบำบัดอื่น เช่น cyclophamide ก่อนการปลูกถ่ายไขกระดูก
    - - กลไกลการออกฤทธิ์ข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA ทำให้เกิดการยับยั้ง กระบวนการ DNA transcription แตก
      - การนำไปใช้ทางคลินิค เดิมใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin's lymphoma แต่ปัจจุบันใช้ยานี้น้อยลง
    - - กลไกลการออกฤทธิ์ เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA แบบ cross linking ส่งผลทำให้เซลล์มะเร็งสร้างหรือแบ่งตัวได้และทำให้เซลล์ตาย
      - การนำไปใช้ทางคลินิค เป็นยามาตรฐานในการการรักษา มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเรื้อรัง และมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด follicular
    - - กลไกลการออกฤทธิ์หมู่ Alkyl ไปจับกับสาย DNA ส่งผลให้ DNA เซลล์มะเร็งแบ่งตัวไม่ได้
      - การนำไปใช้ทางคลินิค รักษามะเร็งสมอง
    - - -ผลข้างเคียงต่อระบบอาหาร มีแผลในปาก และมีอาการเบื่ออาหาร
      - -อาการพิษต่อระบบประสาท
      - -ทำให้เกิดการกดการทำงานของไขกระดูก
      - -ความเป็นพิษต่อไต
      - -ผลต่อผิวหนัง
  - - - Methotrexate
        
        กลไกลการออกฤทธิ์ เป็นยาต้านโฟเลต ที่เปลี่ยน dihydrofolate ไปเป็น tetrahydrofolate ที่เป็น cofactor สำคัญที่นำไปใช้สร้างสารตั้งต้นของ DNA, RNA
        
        การนำไปใช้ทางคลินิค มีทั้งรับประทานและฉีดเข้าหลอดเลือดดำเข้ากล้ามเนื้อ และทางไขสันหลัง ใช้ในการรักษามะเร็งที่ศีรษะและคอ มะเร็งปอด มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด non-Hodgkin's lymphoma มะเร็งเต้านม
      - Pemetrexed
        
        กลไกลการออกฤทธิ์ เมื่อยาเข้าสู่ร่างกายจะถูก metabolite ให้กลายเป็นสารที่มีฤทธิ์ยับยั้งการสังเคราะห์และสร้างสารตั้งต้นของ DNA,RNA และโปรตีน
        
        การนำไปใช้ทางคลินิค ใช้รักษามะเร็งปอดและมะเร็งตับอ่อน
      - ผลข้างเคียงของยากลุ่ม Antifolate/Folate antagonist
        
        -ผิวหนังจะถูกแสงแดดเผาได้ง่าย
        
        -ผมร่วง
        
        -อาจทำให้แท้งได้เมื่อตั้งครรภ์
        
        -จำนวนเม็ดเลือดขาวลกลง
        
        -ระคายเคียงต่อระบบทางเดินอาหาร ช่องปากอักเสบ
    - - ยา 6-thioguanine (6-TG)
        
        กลไกลการออกฤทธิ์ คล้ายกับ 6-MP
        
        การนำไปใช้ทางคลินิค ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ANLL หรือ AML โดยใช้ร่วมกับยา Daunorubicin และ Cytarabine
      - ยา Fludarabine
        
        กลไกลการออกฤทธิ์ เข้าไปแทรกกระบวนการเชื่อจับของสาย DNA เกิดการยับยั้งการสร้าง DNA
        
        การนำไปใช้ทางคลินิค เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำ เนื่องจากเป็นพิษต่อทางเดินอาหารมาก หากให้โดยการรับประทาน ใช้รักษา CLL และมะเร็งต่อมน้ำเหลืองที่ไม่รุนแรง
      - ยา 6-mercaptopurine (6-MP)
        
        กลไกลการออกฤทธิ์ เป็นสารที่มีโครงสร้างคล้ายเบสเพียวรีน (purine analog)เป็นยาชนิดแรกที่ นำมาใช้รักษามะเร็ง เมื่อเข้าสู่กระแสเลือดจะเปลี่ยนเป็นสารไรโบนิวคลีโอไทด์ (ribonucleotide)
        
        การนำไปใช้ทางคลินิค เป็นยาเม็ดรับประทาน ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALL (acute lympholytic leukemia) และ AML (acute myelogenous leukemia) หรือ acute nonlymphocytic leukemia ; ANLL
      - ผลข้างเคียงของยากลุ่มยาPurine analogs
        
        -มีแผลในปาก
        
        -อุจจาระสีดำ ปัสสาวะหรืออุจจาระเป็นเลือด
        
        -กดไขกระดูก
    - - 2.Capectibine
        
        กลไกลการออกฤทธิ์ คล้ายกับ 5-FU
        
        การนำไปใช้ทางคลินิค เป็นยาเม็ดรับประทาน ใช้เพื่อบรรเทาอาการผู้ป่วยโรคมะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายไปแล้ว ปัจจุบันนิยมใช้ร่วมกับยา Oxaliplatin [เพื่อรักษาามะเร็งลำไส้ใหญ่ที่แพร่กระจาย
      - 3.Cytarabine
        
        กลไกลการออกฤทธิ์ ยาจะไปเติมหมู่ฟอตเฟต ทำให้เกิดการยับยั้งการเชื่อมต่อของสาย DNA
        
        การนำไปใช้ทางคลินิค เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำ นิยมใช้การหยดแบบช้าๆ เป็นเวลา 5-7 วัน ใช้รักษามะเร้งเม็ดเลือดขาวชนิด AML
      - 5-fluorouracil (5-FU)
        
        กลไกลการออกฤทธิ์ ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ thymidylate synthase ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่จำเป็นในการสร้าง DNA และ RNA
        
        การนำไปใช้ทางคลินิค ฉีดทางหลอดเลือดดำ รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งทางเดินอาหาร เช่น มะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็งตับอ่อนและมะเร็งลำไส้ใหญ่
      - 4.Gemcitabine
        
        กลไกลการออกฤทธิ์ เมื่อยาเข้าสู่เซลล์ ยาจะถูกกระตุ้นให้เติมหมู่ฟอตเฟต จะเข้าไปแทรกกระบวนการเชื่อมจับของสาย DNA เกิดการยับยั้งการสร้าง DNA
        
        การนำไปใช้ทางคลินิค ฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำ ใช้รักษามะเร็งตับอ่อนที่แพร่กระจายไปแล้ว มะเร็งปอด มะเร็งรังไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งกระเพาะอาหาร และมะเร็งที่ศีรษะและคอ
  - - - กลไกลการออกฤทธิ์ ยับยั้ง topoisomerase 2 แทรกไปอยู่ระหว่าง DNA base pairs ในสาย DNA ปอดกั้นการสังเคราะห์ DNA and RNA และสร้างอนุมูลอิสระซึ่งทำให้สาย DNA แตก
      - การนำไปใช้ทางคลินิค เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำ ใช้รักษาทะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน มะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งของพลาสมาเซลล์ มะเร็งเต้านม มะเร็งเยื่อบุโพรงมดูก มะเร็งรังไข่ มะเร็งไทรอยด์ และมะเร็งปอด
    - - กลไกลการออกฤทธิ์ ทำให้เกิดการตกสลายของ DNA และสอดแทรกในสาย DNA ยามีผลต่อเซลล์ระยะ G2
      - การนำไปใช้ทางคลินิค ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ กล้ามเนื้อ ชั้นใต้ผิวหนัง เช่น ช่องท้อง ช่องอก ช่องอุ้งเชิงกราน รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งต่อมน้ำเหลือง
    - - กลไกลการออกฤทธิ์ สอดแทรกเข้าไปในสาย DNA ยับยั้ง RNA polymerase ทำให้สาย single-strand ของ DNA แตก
      - การนำไปใช้ทางคลินิค เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำ ใช้ร่วมกับยา Vincritine ในการรักษา Wilms' tumor และมะเร้งของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันในเด็ก
    - - กลไกลการออกฤทธิ์ ถูกเปลี่ยนแปลงในเซลล์ไปเป็นสาร Alkylating agents ที่มีฤทธิ์แรงมาก ทำให้เกิดสะพานในสาย DNA มีผยับยั้งการสังเคราะห์ DNA
      - การนำไปใช้ทางคลินิค ใช้รักษามะเร็งปากมกลูก มะเร็งปอด มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ และมะเร็งลำไส้ใหญ่ โดยอาจใช้ร่วมกับ 5-FU, cisplatin หรือ doxorubicin แต่ปัจจุบันนิยมใช้น้อยลง
    - - -Mitomycin ก่อให้เกิดพิษต่อไต และเกิดพังผืดในปอด
      - -ยากดการทำงานของไขกระดูก
      - -Bleomycin มีพิษต่อปอด
      - -รบกวนทางเดินอาหาร
      - -Doxorubicin (DOX) มีพิษต่อหัวใจ
      - -ผิวหนังไวต่อการฉายรังสี
      - -หากยารั่วออกนอกหลอดเลือดจะทำให้ผิวหนังบริเวณรอบๆตาย
- - - - การนำไปใช้ ช่วยในผู้ป่วยที่ปลูกถ่าย หัวใจ ตับ และปอด
      - ผลข้างเคียง
        
        -พิษต่อระบบประสาท
        
        -ความดันโลหิตสูง
        
        -มีพิษต่อไต
        
        -กดไขกระดูกเล็กน้อย
      - กลไกล ยับยั้งเอนไซม์ calcineurin ส่งผลยับยั้งการสนร้างและหลั่ง IL-2 จาก T cell ส่งผลให้ T lymphocytenactivation ลดลง
    - - กลไกล ออกฤทธิ์เหมือน Cyclosporin
      - การนำไปใช้ รักษาผู้ป่วยที่ไดรับการปลุกถ่ายอวัยวะ
      - ผลข้างเคียง คล้ายกับ cyclosporin อาจปวดศีรษะ สั่น นอนไม่หลับ และชัก
  - - - การนำไปใช้ ป้องกันรักษาการปฏิเสธปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพล้น
      - ผลข้างเคียง กดไขกระดูก ท้องร่วง อาเจียน ตับอ่อนอักเสบ พิาต่อตา
      - กลไกล ยามีผลยับยั้งการแบ่งเซล์ของ B และ T lymphocyte
    - - การทำงาน ใช้ป้องกันการเกิดป้องกันรักษาการปฏิเสธปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพล้น
      - ผลข้างเคียง กดไจกระดูก ซีด ไขมันในเลือดสูงรุนแรง เป็น hypokalemia
      - กลไกล ยับยั้งการเจริญเติบโตหรือแบ่งตัวของ T cell และยับยั้งการตอบสนองของT cell
    - - การนำไปใช้ รักษา จากการปลุกถ่ายไตหรือตับ หรือรักษาโรคภูมิแพ้ตนเอง
      - ผลข้างเคียง กดการทำงานของำขกระดูก คลื่นไส้อาเจียน ตัวเหลือง
      - กลไกล มีฤทธิืยั้งยั้งเอนไซม์ต่างๆในการสร้างพิวรีน
    - - การนำไปใช้ รักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
      - ผลข้างเคียง พิษต่อตับ พิษต่อไต กดไจกระดูก
      - กลไกล ยับยั้งการสังเคราะห์ pyrimidine ต้านการเจริญของเซลล์
- - - - กลไกลการออกฤทธิ์ ยาจะไปจับกับโปรตีน tubulin ทำให้ยับยั้งการประกอบ microtubuline ยับยั้งการประกอบตัวเองของ mitotic spindle เซลล์หยุดการเติบโตในระยะ metaphase (M phase; ระยะที่มีการแบ่งตัวแบบ mitosis)
      - 1 Vincristin (VCR): Oncovin ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด acute lymphocytic leukemia, มะเร็งต่อมน้ำเหลืองทั้ง2ชนิด มะเร็งหลายชนิดในเด็ก มะเร็งในเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
      - 2 vinblastine (VLB) Velban เป็นยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำ ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองทั้ง 2 ชนิด มะเร็งลูกอัณฑะและมะเร็งเต้านม
      - 3 vinorelbine ใช้รักษา non-small cell lung cancer และมะเร็งเต้านม
      - ผลข้างเคียงจากยาVinca alkaloids
        
        -vinblastine และ vinorelbine กดไขกระดูกมากว่า Vincristin
        
        -คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ท้องเดิน ปวดท้อง เม็ดเลือดขาวต่ำ เกล็ดเลือดต่ำ ซีด ความดันต่ำ
        
        -Vincristin มีพิษต่อระบบประสาทกล้ามเนื้อ เช่น ชาตามปลายมือปลายเท้า
        
        -อาจพบการอักเสบของหลอดเลือดดำบริเวณที่ให้ยา
    - - กลไกลการออกฤทธิ์ของกลุ่มยา taxanes ยาจะไปจับกับ B-tubulin ทำให้เพิ่มการก่อตัวเป็น microtubules แต่ยับยั้งการสลายของสาย microtubules ทำให้การแบ่งเซลล์ไมโตซิสไม่สมบูรณ์
      - ผลข้างเคียงของยากลุ่ม taxanes
        
        -Paclitaxel ทำให้เกิดภาวะคั่งน้ำในร่างกาย รุนแรงถึงเกิดปอดบวมน้ำ
        
        -ผลต่อทางเดินอาหาร
        
        -กดไขกระดุก
        
        -อวัยวะส่วนปลายบวม
        
        -ปลายประสาทผิดปกติ
  - - - การนำไปใช้รักษาในคลินิค
        
        Toremifeneใช้ในการรักษามะเร็งเต้านมและ, Raloxifeneใช้ป้องกันการเกิดมะเร็งในกระดูกพรุน
        
        Tamoxifen ตัวเลือกแรกในการนำมาใช้รักษามะเร็งเต้านม
      - ผลข้างเคียง
        
        -ร้อนวูบวาบ คลื่นไส้อาเจียน
        
        -มีเลือดประจำเดือนผิดปกติ
        
        -เสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือด
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิค
        
        -ยาGosreelin เป็นยาที่ใช้ฝังในกล้ามเนื้อ ส่วนยา Leuprolide เป็นยาฉีดเข้าชั้นใต้ผิวหนัง
        
        -ยา Abarelix เป็นยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อบรรเทาอาการของคนเป็นมะเร้งต่อมลูกหมากระยะสุดท้าย
      - ผลข้างเคียง
        
        -เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
        
        -ระยะแรกอาจทำให้เซลล์มะเร็งเจริญมากขึ้นจากผลกระตุ้นการหลั่ง FSH and LH
        
        -ร้อนวูบวาบ
    - - การนำไปใช้รักษาทางคลินิค ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือทั้งสองชนิด และมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALL
      - ผลข้างเคียง มีโอกาสติดเชื้อง่าย กลูโคสในเลือดสูง โรคกระดูกพรุน โรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
    - - การนำไปใช้ในรักษาในคลินิค รักษามะเร็งเยื่อบุบมดลุก มะเร็งเต้านม และมะเร็งของไต
      - ผลข้างเคียงprogestins เพิ่มอุบัติการณ์ของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
  - - - 2.Rituximab (Rituxan)
        
        กดไขกระดูก
      - 3.Cetuximab(Erbutux)
        
        แรกๆอาจทำให้ความดันต่ำ และหายใจลำบากได้
      - 1.Trastuzumab (Herceptin)
        
        อาจทำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลว
      - 4.Alemtuzumab (Campath)
        
        กดไขกระดุก เกร็งบวม
    - - 2.Dastinib (Sprycel)
        
        ใช้รักษามัเร็งที่ดื้อยาและมะเร็งเม้ดเลือดขาว
      - 3.Nilotinib (Tasigna)
        
        ใช้รักษามะเร็งที่ดื้อยา
      - 1.Imatinib (Gleevec)
        
        ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวและมะเร็งในลำไส้
      - ผลข้างเคียง
        
        -กดไขกระดุก
        
        -เกล็ดเลือดต่ำ
        
        -เป็นพิษต่อตับ
        
        -มีของเหลวคั่งในร่างกาย
  - - - กลไกล ยาจะไปเร่งปฏิกิริยา hydrolysis ทำให้เซลล์ มะเร็งขาดสารจำเป็นทำให้ไม่สามารถสร้างและสังเคาระห์ตัวเองได้
      - ผลข้างเตียง อาจจะแพ้รุนแรง ตับอ่อนอักเสบ
    - - กลไกล รบกวนการทำงานของไมโตครอยเดียทำให้ฝ่อ
      - การใช้ ใช้รักษามะเร็งต่อมหมวกไตชั้นนอก
      - ผลข้างเคียง อาจทำให้เกิดอาการซึมเศร้า
- - - - การนำไปใช้ รักษาผุ้ป่วยโรคสะเก็ดเงิน
      - ผลข้างเคียง ไข้ หนาวสั่น ปวดกล้ามเนื้อ ติดเชื้อง่าย
      - กลไกล ยับยั้งการกระตุ้น T cell ทำให้ลดลงในกระแสเลือด
    - - นำไปใช้ รักษาโรคหอบหือที่เกิดจากภูมิแพ้
      - ผลข้างเคียง เสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสเพิ่มขึ้น ปวดหัว
      - กลไกล ยาที่ปิดกั้นการจับของ IgE and Fc receptor ส่งผลให้การหลั่งสารที่เกิดการแพ้
    - - นำไปใช้ รักษาโดยการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะแบบเฉียบพลัน
      - ผลข้างเคียง อาจพบการแพ้ยาได้
      - กลไกล กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันร่ากายทำให้เกิดการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะแบบเฉียบพลัน
    - - การนำไปใช้ รักษาโรคข้ออักเสบรูม่ตอยดื
      - ผลข้างเคียง กดไขกระดุก ผื่นแดงที่ฉีด ปวดหัว ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
      - กลไกล กระตุ้นการเคลื่อนตัวของเม็ดเลือดขาว
    - - การนำไปใช้ รักษาการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะ
      - ผลข้างเคียง มักมีไข้ หนาวสั่น เม็ดเลือดขาวต่ำ เกล้ดเลือดต่ำ มีตุ่มตามผิวหนังและปวดข้อ
      - กลไกล เกิดการทำลาย T cell กดภูมิคุ้มกัน