Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน - Coggle Diagram

- - - - เป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อเซลล์ที่อยู่ในระยะใดระยะหนึ่งของวงจรเซลล์เท่านั้น ไม่มีผลต่อเซลล์ระยะอื่น
        
        มะเร็งเม็ดเลือด
    - - เป็นยาที่ออกฤทธิ์ได้ทุกระยะในวงจรของเซลล์ ได้ผลดีในมะเร็งที่มีอัตราการโตของก้อนมะเร็งทั้งต่ำและสูง
      - แบ่งตามคุณสมบัติทางชีวเคมี (Biochemical)
        
        ยากลุ่ม Antimetabolites มีฤทธิ์ต้านมะเร็งโดยการยับยั้งเอ็นไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์ DNA
        
        Purine analogs
        
        6-mercaptopurine (6-MP)
        
        กลไกการออกฤทธิ์ เป็นโครงสร้างคล้ายเบสเพียวรีน ออกฤทธิ์ยับยั้งการสร้างเอนไซม์หลายตัวที่เกี่ยวกับการสร้าง Purine
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALL
        
        Fludarabine
        
        กลไกการออกฤทธิ์ เข้าไปแทรกกระบวนการเชื่อมจับของสาย DNA เกิดการยับยั้งการสร้าง DNA
        
        การนำไปรักษาในคลินิก เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำเนื่องจากเป็นพิษต่อทางเดินอาหาร
        
        6-thioguanine (6-TG)
        
        กลไกการออกฤทธิ์ คล้ายกับ 6-MP
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ANLL หรือ AML
        
        ผลข้างเคียง
        
        กดไขกระดูก
        
        ระกวนระบบทางเดินอาหาร
        
        อุจจาระสีดำ อาจมีเลือด
        
        ตัวเหลืองตาเหลือง ผิวหนังมีสีคล้ำ
        
        Primidine analogs
        
        Capectibine
        
        กลไกการออกฤทธิ์ คล้ายกับ 5-FU
        
        การนำไปรักษาในคลินิก .ช้รักษาเพื่อบรรเทาอาการในผู้ป่วยมะเร้งเต้านมที่แพร่กระจายไปแล้ว
        
        Cytarabine
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ยาจะไปเติมหมู่ฟอตเฟต ทำให้เกิดการยับยั้งการเชื่อมต่อสายของ DNA
        
        การนำไปรักษาในคลินิก เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำ ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด AML
        
        5-fluorouracill (5-FU)
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ thymidylate synthase
        
        การนำไปรักษาในคลินิก รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งทางเดินอาหาร
        
        Gemcitabine
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ยาจะไปเติมหมู่ฟอตเฟต ทำให้เกิดการยับยั้งการเชื่อมต่อสายของ DNA และยับยั้งการสร้าง DNA
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ชนิดยาฉีดทางหลอดเลือดดำ ใช้รักษามะเร็งตับอ่อนที่แพร่กระจายไปแล้ว มะเร็งปอด มะเร็งรังไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ
        
        ผลข้างเคียง
        
        อาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียนพะอืดพะอมหรืออาการท้องเสีย
        
        อาพบอาการอ่อนเพลัยไม่มีแรง
        
        กดการสร้างเม็ดเลือด และกดการทำงานของไขกระดูก
        
        ผมร่วง
        
        Antifolate/Folate antagonist
        
        Methotrexte MTX
        
        การนำไปรักษาในคลินิก รักษามะเร็งรก มะเร็งที่ศีรษะและลำคอ มะเร็งปอด
        
        Pemetrexed
        
        ใช้รักษา มะเร็งปอด มะเร็งตับอ่อน
        
        กลไกการออกฤทธิ์ เป็นยาต้านโฟเลตตัวใหม่ มีฤทธิ์ไปยับยั้งการสังเคราะห์และสร้างสารตั้งต้นของ DAN RNA และโปรตีน
        
        ผลข้างเคียง
        
        เยื่อบุในช่องปากอักเสบ
        
        อาจทำให้แท้งและเด็กในภรรค์เป็นพิการได้
        
        ระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหาร
        
        ผิวหนังมีความไวต่อแสง
        
        ยากลุ่ม Anticancer antibiotics
        
        เป็นสารที่สกัดมาจาดเชื้อรามีผลต่อเซลล์ในทุกระยะ
        
        ตัวอย่างยากลุ่มนี้
        
        Doxorubicin (DOX)
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้ง topoisomerase 2 แทรกไปอยู่ระหว่าง DNA base pairs ในสาย DNA ปิดกั้นการสังเคราะห์ DNA RNA
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน มะเร็งเต้านม มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก มะเร็งรังไข่ มะเร็งไทรอยด์ มะเร็งปอด
        
        Bleomycin
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ออกฤทธิ์โดยจับกับธาตุเหล็ก (Fe2+)
        
        การนำไปรักษาในคลินิก เป็นการฉีดเข้าหลอดเลือดดำ กล้ามเนื้อ ชั้นใต้ผิวหนัง ใช้รักษามะเร็งอัณฑะ
        
        Dactinomycin
        
        กลไกการออกฤทธิ์ สอดแทรกเข้าไปในสาย DNA ยับยั้ง RNA polymerase
        
        การนำไปรักษาในคลินิก เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำ ใช้ร่วมกับยา vincristine ในการรักษามะเร็งเนื้อเยื่อเกี่ยวกันในเด็ก
        
        Mitomycin
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ยาถูกเปลี่ยนเป็นสาร Alkylating agents ที่มีฤทธิ์แรงมาก มีผลยับยั้งการสังเคราะห์ DNA
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งปาดมกลูก มะเร็งปอด มะเร็งลำไส้ใหญ่
        
        ผลข้างเคียง
        
        มีพิษต่อปอด ทำให้ปอดอักเสฐและมีผังพืดในปอด
        
        ก่อให้เกิดความเป็นพิษต่อไต
        
        มีพิษต่อหัวใจทั้งเฉียบพลันและเรื้อรัง
        
        กดการทำงานของไขกระดูก
        
        รบกวนระบบทางเดินอาหาร มีดารเบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
        
        ยากลุ่ม Alkylating agents เป็นสารที่ทำให้เกิดหมู่ Alkyl group เข้าไปทำปฏิกิริยารบกวนการสร้าง DNA ทำให้เซลล์มะเร็งตาย
        
        ตัวอย่างยาในกลุ่มนี้
        
        Carmustine
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ทำให้เกิดหมู่ Alkyl ไปจับกับสาย DNA ส่งผลให้ DNA เซลล์มะเร็งแบ่งตัวไม่ได้ ทำให้เซลล์ตาย
        
        การนำไปรักษาในคลินิก รักษามะเร็งสมอง
        
        Dacarbazine (DTIC)
        
        กลไกการออกฤทธิ์ จะถูกเปลี่ยนแปลงโดย CYP450 ให้กลายเป็นสารพิษต่อการสร้าง DNA และ RNA
        
        การนำไปรักษาในคลินิก รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin's lymphoma มะเร็งผิวหนัง
        
        Chlorambucil
        
        กลไกการออกฤทธิ์ เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA แบบ cross-linking ส่งผลให้เซลล์มะเร็งไม่สามารถสร้างและแบ่งตัวได้ ทำให้เซลล์ตาย
        
        การนำไปรักษาในคลินิก รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเรื้อรัง มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด follicular
        
        Cisplatin, Carboplatin
        
        กลไกการออกฤทธิ์ เข้าไปแทรกการเชื่อมของ DNA ทำให้เกิดการยับยั้งกระบวนการ DNA replication and DNA transcription
        
        การนำไปรักษาในคลินิก รักษามะเร้งอัณฑะ ระเร็งรังไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งปอด มะเร็งทางเดินอาหาร
        
        Ifosfamind (Holoxan; IFOS)
        
        กลไกการออกฤทธิ์ เหมือนกับ Cyclophosphamide
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งอัณฑะ มะเร็งของเนื้อเยื่ออ่อน
        
        Busulfan (Myleran)
        
        กลไกการออกฤทธิ์ เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA ส่งผลให้เซลล์ไม่สามารถแบ่งตัวได้ และทำให้เซลล์ตาย
        
        การนำไปรักษาในคลินิก รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวบางชนิด และมีการใช้ร่วมกับยาเคมีบำบัด
        
        Cyclophosphamide
        
        กลไกการออกฤทธิ์ เมื่อเข้าสู่ร่างกายจะถูกเปลี่ยนแปลงโดย CYP450 ให้เป็น phosphoramide ในกระบวนการสสร้าง DNA กระตุ้นให้เกิดการตายของเซลล์มะเร็ง
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งรังไข่ มะเร็งเม็ดเลือดขาวทุกชนิด มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin's and non-Hodgkin's lymphoma
        
        Mechlorethamine
        
        กลไกการออกฤทธิ์ เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA ทำให้สาย DNA แตก และยับยั้งกระบวนการ DNA transcription
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin's lymphoma
        
        ผลข้างเคียง
        
        ทำให้เกิดการกดการทำงานของไขกระดูก
        
        อาการพิษต่อระบบประสาท
        
        ทำให้ผิวหนังมีสีคล้ำ โดยเฉพาะบริเวณขาหนีบ เอว และรักแร้
        
        มีโอกาสเพิ่มความเสี่ยงการเกิดพิษต่อหัวใจได้
        
        ยากลุ่มสารสกัดจากพืชธรรมชาติ
        
        Vinbllastine (VLB)
        
        การนำไปรักษาในคลินิก เป็นการฉัดเข้าหลอดเลือดดำ ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง และมะเร็งเต้านม
        
        Vinorelbine
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษา non-small cell lung cancer และมะเร็งเต้านม
        
        Vincristine (VCR)
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน มะเร็งในกระดูกและเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
        
        ผลข้างเคียง
        
        มีพิษต่อระบบประสาทกล้ามเนื้อ เช่น ชาตามปลายมือปลายเท้า เดินเซ
        
        คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน เม็ดเลือดขาวต่ำ
        
        อาจพบการอักเสบของหลอดเลือดดำบริเวณที่ให้ยา
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ยาจะไปจับกับโปรตีน tubulin ทำให้ยับยั้งการประกอบ mocrotubules เซลล์หยุดการเจริญเติบโตในระยะ M phase
        
        ยากลุ่มฮอร์โมน
        
        ยาฮอร์โมนเอสโตรเจน
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ช้รักษามะเร็งเต้านม ป้องกันการเปิดมะเร็งโรคกระดูกพรุน
        
        ผลข้างเคียง
        
        ร้อนวูบวาบ รบกวนทางเดินอาหาร คลื่นไส้อาเจียน
        
        มีเลือดประจำเดือนผิดปกติ
        
        ตัวอย่างยา
        
        Tamoxifen , Toremifrne , Roloxifene
        
        ยาออกฤทธิ์ต้านฮอร์โมน androgen
        
        ตัวอย่างยา
        
        Gosereline , Leuprolide , Abarelix
        
        การนำไปรักษาในคลินิก
        
        รักษามะเร็งต่อมลุกหมาก มะเร็งเต้านมระยะเเพร่กระจาย
        
        ผลข้างเคียง
        
        ร้อนวูบวาบ
        
        เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
        
        ยากลุ่มสเตียรอยด์
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin's และ non-Hodgkin lymphoma
        
        ผลข้างเคียง
        
        มีโอกาสติดเชื้อง่าย กลูโคสในเลือดสูง
        
        ตัวอย่างยา
        
        Prednisolone , Predsinone , Hydrocortisone
        
        ยาฮอร์โมนโปรเจสติน
        
        ตัวอย่างยา
        
        Megestrol acetate , Megace , progesterone
        
        การนำไปรักษาในคลินิก
        
        .ช้รักษามะเร็งเยื่อบุมดลูก มะเร็งเต้านม มะเร็งของไต
        
        ผลข้างเคียง
        
        progestines เพิ่มอุบัติการณ์ของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
        
        ยากลุ่มอื่นๆ
        
        Asparaginase
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ยาจะไปเร่งปฏิกิริยา hydrophil ทำให้เซลล์มะเร็งขาดสารจำเป็นที่จะนำไปสร้างการเจริญเติบโตและสร้างโปรตีน
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษา ALL ในเด็ก โดยใช้ร่าวมกับ Vincristine และ Prednisone
        
        ผลข้างเคียง อาจทำให้เกิดการแพ้อย่างรุนแรง อาจทำให้เสียชีวิตได้
        
        Mitotane
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งต่อมหมวกไตชั้นนอก
        
        ผลข้างเคียง ทำให้เกิดอาการซึมเศร้า มึนศรีษะ มีผื่น รบกวนทางเดินอาหาร
        
        กลไกการออกฤทธิ์ รบกวนการทำงานของไมโตครอนเดรียในเซลล์ต่อมหมวกไตชั้นนอก ทำให้ฝ่อลงและลดการสร้าง cortisol
        
        ยามะเร็งมุ่งเป้า
        
        ยาโมโนโคลนอลแอนติบอดี
        
        Rituximab
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษาต่อมน้ำเหลืองชนิด B-cell lymphoma
        
        ผลข้างเคียง กดการไขกระดูก และอาจทำให้เกิดการ infusion reaction ซึ่งเป็นอันตรายต่อชีวิต
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ยาไปจับกับ CD20 ที่ผิว B cell ได้ เกิดการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันให้มากำจัดเซลล์มะเร็ง
        
        Cetuximab
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งบริเวณศรีษะและลำคอ และมะเร็งลำไส้ส่วนล่าง
        
        ผลข้างเคียง ความดันต่ำ หายใจลำบากได้
        
        กลไกการออกฤทธิ์ จับที่ epidermal growth factor ไม่สามารถรับสัญญาณที่จะไปกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งได้
        
        Trastuzumab
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ยาจะไปจับกับ HER-2 ไม่สามารถส่งสัญญาณไปกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลลืมะเร็งได้
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายไปแล้ว
        
        ผลข้างเคียง อาจทำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวคั่ง
        
        Alemtuzumab
        
        การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด B-cell chronic lymphocytic Leukemia
        
        ผลข้างเคียง กดการไขกระดูก และอาจทำให้เกิดการ infusion reaction ซึ่งเป็นอันตรายต่อชีวิต
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ไปจับกับ CD52 กระตุ้นการตอบสนองระบบภูมิคุ้มกันให้กำจัดเซลล์มะเร็งออกไป
        
        ยาโมเลกุลขนาดเล็ก
        
        กลไกการออกฤทธิ์ ยาไปยับยั้งเอนไซม์ไคเนส ทำให้เกิดกระบวนการยับยั้งการเจริฐเติบโตและแบ่งตัวของเซลล์
        
        Imatinib
        
        การนำไปรักษาในคลินิก รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว
        
        Dasatinib
        
        การนำไปรักษาในคลินิก รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด chronic myeliod leukemia
        
        Nilotinib
        
        การนำไปรักษาในคลินิก chronic myeliod leukemia
        
        ผลข้างเคียง
        
        มีของเหลวคั่งในร่างกาย
        
        พิษต่อตับ ทำให้บวมน้ำ
        
        เกล็ดเลือดต่ำเลือดออกง่าย
- - - - การนำไปรักษาในคลินิก ใชรักษาการปฎิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพลัน จากการปลูกถ่ายไตหรือตับ หรือใช้รักษาโรคภูมิคุ้มกันต้านตัวเองหลายชนิด
      - ลดการทำงานของไขกระดูก ตัวเหลืองตาเหลือง ผมร่วง กล้ามเนื้อ่อนแรง
      - กลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้งการสร้าง DNA RNA และโปรตีน
    - - การนำไปรักษาในคลินิก ใช้ป้องกันและรักษาการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพลัน
      - ผลข้างเคียง กดไขกระดูทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ
      - กลไกการออกฤทธิ์ มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ inosine monophosphate dehydrogenase ส่งผลยับยั้ง DNA RNA และโปรตีน
    - - การนำไปรักษาในคลินิก ใช้ป้องกันและรักษาการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพลัน
      - ผลข้างเคียง กดไขกระดูก ทำให้เกร็ดเลือดต่ำ ติดเชื้อง่าย ซีด ภาวะโพแทสเซียมต่ำในเลือด
      - กลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้งการเจริญและการแบ่งตัวและการตอบสนองของ T-cell
    - - การนำไปรักษาในคลินิก รักษาข้ออักเสบรูมาตอยด์
      - ผลข้างเคียง พิษต่อตับ พิษต่อไต ไม่ควรใช้ในผู้ป่วยโรคตับและโรคไต
      - กลไกการออกฤทธิ์ ยาไปยับยั้งการสังเคราะห์ pyrimidine ส่งผลให้การสังเคราะห์แลพการสร้าง DNA RNA ถูกยับยั้ง
  - - - prednidolong , Prednisone , Betamethasone , Dexamethasone , Methyprednisolone
  - - - การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษาในผู้ป่วยปลูกถ่ายไต หัวใจ ปอดและตับ
      - ผลข้างเคียง พิษต่อไต พิษต่อระบบประสาท
      - กลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้งเอนไซม์ calcineurin ส่งผลยับยั้วการสร้างและการหลั่ง IL-2 จาก T-cell
    - - การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษาผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะ
      - ผลข้างเคียง มีพิษต่อระบบประสาท อาจพบอาการผมร่วงได้
      - กลไกการออกฤทธิ์ ออกฤทธิ์เหมือน cyclosporin แต่เป็นยาใหม่กว่า
  - - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก ใช้รักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
      - ผลข้างเคียง กดไขกระดูก ทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย พบอาการปวดศีรษะ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
      - กลไกการออกฤทธิ์ เป็น antibodies ที่จับกับ TNF-α ซึ่งเป็น cytokine ที่เหนี่ยวนำให้เกิดการอักเสบ
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก ใช้รักษาโรคหอบหืดที่เกิดจากภูมิแพ้
      - ผลข้างเคียง เสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสเพิ่ม แาจเหนี่ยวนำให้เกิดมะเร็งได้
      - กลไกการออกฤทธิ์ ยาจะไปปิดกั้นการจับ IgE กับ Fc receptor ส่งผลให้ลดการหลั่งสารที่ก่อให้เกิดการแพ้แบบ hypersensitivity ชนิดที่ 1
    - - การนำไปรักษาในคลินิก ใช้รักษาในผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงิน
      - ผลข้างเคียง อาจพบอาการไข้ หนาวสั่น ปวดกล้ามเนื้อ ติดเชื้อได้ง่าย
      - กลไกการออกฤทธิ์ ออกฤทธิ์ดดยจับกับ CD2 บนพื้นผิว T-cell ทำให้ลดการแบ่งตัวบัยบยั้งการกระตุ้นและเกิดการทำลาย T-cell
    - - การนำไปใช้ในคลินิก ใช้รักษาภาวะปฏิบัติเสธการปลูกถ่ายไตแบบเฉียบพลัน
      - ผลข้างเคียง มักมีไข้ หนาวสั่น ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ เป็นตุ่มตามผิวหนังและปวดข้อ
      - กลไกการออกฤทธิ์ ยาออกฤทธิ์โดยจับกับโมเมกุลบนพื้นผิว T-cell ทำให้ลดการแบ่งตัว ยับยั้งการกระตุ้นและเกิดการทำลาย T-cell
    - - การนำไปรักษาในคลินิก ใช้ในผู้ป่วยปลูกถ่ายไต
      - ผลข้างเคียง อาจพบการแพ้ยาได้
      - กลไกการออกฤทธิ์ ออกฤทธิ์ยับยั้งการกระตุ้น lymphocyte ด้วย IL-2