Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่3 ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน - Coggle Diagram

- - - - ใช้ป้องกันรักษาการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะแบบเฉียบพลัน
      - ผลข้างเคียงจากยาMycophenolate mofetill
        
        เกิดความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง
        
        ตับอ่อนอักเสบ
        
        กดไขกระดูก
        
        พิษต่อตา
    - - ใช้ป้องกันรักษาการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะแบบเฉียบพลัน โดยร่วมกับ cyclosporine
      - ผลข้างเคียงจากยาSirolimus หรือ Everolimus
        
        กดไขกระดูก
        
        ภาวะโพเเทสเซียมในเลือดต่ำ
    - - ยับยั้งการสร้าง DNA RNA และโปรตีน
      - ใช้ป้องกันการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะแบบเฉียบพลัน จากการปลูกถ่ายไต
      - ใช้รักษาโรคภูมิแพ้ตัวเอง
      - ผลข้างเคียงจากยาAzathioprine
        
        กดการทำงานของไขกระดูก
        
        คลื่นไส้ อาเจียน
        
        ตัวเหลือง ตาเหลือง
    - - ยับยั้งการสังเคราะห์ pyrimidine
      - รักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
      - ผลข้างเคียงจากยาLeflunomide
        
        พิษต่อตับ
        
        พิษต่อไต
        
        ไม่ควรใช้กับผู้ป่วยทีมีโรคไตและโรคตับ
        
        กดไขกระดูก
  - - - อารมณ์แปรปรวนได้ง่าย
      - ระดับน้ำตาลในเลือดสูง
      - น้ำหนักตัวเพิ่ม
  - - - ยับยั้งเอนไซม์ calcineurin
      - ใช้ป้องกันการรักษาการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะแบบเฉียบพลัน
      - ผลข้างเคียงจากยาCyclosporin A
        
        พิษต่อระบบประสาท
        
        อาจทำให้ความดันโลหิตสูง
        
        พิษต่อไต
        
        กดไขกระดูกเพียงเล็กน้อย
    - - ออกฤทธิ์เหมือนกับCyclosporin แต่ยาใหม่กว่าและฤทธิ์แรงกว่า 100เท่า
      - รักษาผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะ
      - ผลข้างเคียงจากยาTacrolimus
        
        มีพิษต่อระบบประสาท
        
        ขนดก
  - - - ผลข้างเคียงจากยา Anti-TNF- α antibody
        
        พบปฏิกิริยาบริเวณที่ฉีดยา
        
        ผื่นแดง คัน ปวดหรือบวม
        
        กดไขกระดูก
      - ใช้ในการรักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ ร่วมกับยา Methothexate
    - - ใช้รักษาโรคหอบหือที่เกิดจากภูมิแพ้
      - ผลข้างเคียงจากยา Anti-igE mAbs
        
        เสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสเพิ่มขึ้น
        
        อาจพบอาการปวดศีรษะ หรือปวดปริเวณที่ฉีดยา
    - - ใช้รักษาผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงิน
      - ผลข้างเคียงจากยาAnti-CD2
        
        อาจพบอาการ ไข้ หนาวสั่น ปวดกล้ามเนื้อ ติดเชื้อง่าย
        
        ห้ามใช้ในผู้ป่วยHIV
    - - ใช้รักษาภาวะปฏิเสธการปลูกถ่ายไตเฉียงพลัน
      - ผลข้างเคียงจากยาAnti-lymphocyte globulin(ATG) และ Antilymphocyte globulin
        
        เป็นตุ่มตามผิวหนังและปวดข้อ
    - - ผลข้างเคียงจากยาAnti-IL2 receptor antibody
        
        อาจพบอาการแพ้ยาได้
      - ใช้ในผู้ป่วยที่มีการปลูกถ่ายไต
- - - - Vinblastine (VLB) Velban
        
        ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองทั้งชนิด Hodgkin's และ non-Hodgkin lymphoma
      - Vinorelbine: Navelbine
        
        ใช้รักษามะเร็งเต้านม
      - Vincristine (VCR): Oncovin
        
        ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด acute lymphocytic
      - ผลข้างเคียงจากยากลุ่ม vinca alkaloids
        
        กดไขกระดูกมากกว่าVincristine
        
        ความดันโลหิตต่ำ
        
        มีพิษต่อกล้ามเนื้อ
    - - ยังยั้งการสลายของสาย microtubules ทำให้การแบ่งเซลล์ไมโตซิสไม่สมบูรณ์
      - รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งปอด มะเร็งรังไข่
      - ผลข้างเคียงจากยากลุ่ม taxanes
        
        เกิดปอดบวมน้ำ
        
        อวัยวะส่วนปลายบว
        
        กดไขกระดูก
  - - - Tamoxifen เป็นตัวเลือกแรกในการนำมาใช้รักษามะเร็งเต้านม
      - Toremifene ใช้รักษามะเร็งเต้านมและ Raloxifene ใช้ป้องกันการเกิดโรคกระดูกพรุ้น
    - - ยาGoserelin ใช้ฝังกล้ามเนื้อ ยาLeuprolide เป็นยาฉีดใต้ผิวหนัง ใช้รักษามะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งเต้านมที่แพี่กระจายแล้ว และโรคเยื่อบุโพรงมดลูก
    - - ใชรักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง ทั้งชนิด Hodgkin's และ non-Hodgkin lymphoma มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดALL
    - - ใช้รักษามะเร็งเยื่อบุมดลูก มะเร็งเต้านม และมะเร็งของไต
  - - - ทำให้DNAแตกโดยการแทรกในสายDNA
      - รักษามะเร็งอัณฑะ
    - - ปิดกั้นการสังเคราะห์ DNA และ RNA รบกวนการทำงานของเยื่อหุ้มเซลล์ และสร้างอนุมูลอิสระ ทำลายDNAแตก
      - รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน
    - - ทำให้เกิดสะพานในสายDNA มีผลยับยั้งการสังเคระาห์DNA
      - ใช้รักษามะเร็งปาดมดลูก
    - - สอดแทรงเข้าไปในสายDNA ทำให้สาย DNAแตก
      - รักษามะเร็งของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันในเด็ก
    - - มีพิษต่อปอด
      - มีพิษต่อไต
      - มีพิษต่อหัวใจ
      - กดการทำงานของไขกระดูก
      - มีอาการเบื่ออาหาร คลื่นไส้
      - ผิวหนังไวต่อการฉายรังสี
      - ถ้ายารั่วออกนอกหลอดเลือด จะทำให้ผิวหนังบริเวณรอบๆตาย
  - - - Rituximab (Rituxan)
        
        ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด B-cell lymphoma
      - Cetuximab (Erbitux)
        
        ใช้รักษาโรมะเร็งบริเวณศีรษะและลำคอและมะเร็งลำไส้ส่วนล่าง
      - Trastuzumab (Herceptin)
        
        ใช้รักษาโรคมะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายแล้ว
      - Alemtuzumab (Campath)
        
        ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด B-cell
    - - Dasatinib (Sprycel)
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด Chronic myeloid leukemiaและรักษามะเร็งที่ดื้อต่อยา Imatinibได้
      - Nilotinib (Tasiga)
        
        ใช้รักษาChronic myeloid leukemiaและรักษามะเร็งที่ดื้อต่อยา Imatinibได้
      - Imatinib (Gleevec)
        
        รักษามะเร็งในลำไส้ที่พบได้น้อยและมะเร็งเม็ดเลือดขาว
      - ผลข้างเคียงจากยาโมเลกุลขนาดเล็ก
        
        พิษต่อตับ ทำให้บวมน้ำ
        
        เกร็ดเลือดต่ำ
        
        มีของเหลวคั่งในร่างกาย
        
        กดไขกระดูก
  - - - ยา 6-thioguanine (6-TG)
        
        คล้ายกับ 6-MP
        
        ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALLและAML โดยใชร่วมกับยาDaunorubicin และ Cytarabine
      - ยา 6-mercaptopurine (6-MP)
        
        เมื่อเข้าสู่กระแสเลือดจะถูกเปลี่ยนเป็นสารไรโบนิวคลีโอไทด์ ออกฤทธิ์ยับยั้งการสร้างเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการสร้างPurine ที่ถูกนำมาใช้ใน
        การสังเคราะห์กรดนิวคลีอิกที่จำเป็นในการสร้างDNA
        
        ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALLและAML
      - ยา Fludarabine
        
        เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสายDNA ทำให้เซลล์ไม่สามารถแบ่งตัวได้ และทำให้เซลล์ตาย
        
        เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำ เป็นพิษต่อทางเดินอาหารมาก ถ้ารับประทาน ใช้รักษาCLLและมะเร็งต่อมน้ำเหลืองที่ไม่รุนแรง
    - - Pemetrexed
        
        ยับยั้งการสังเคราะห์และสร้างสารตั้งต้นของDNA RNA และโปรตีน
        
        ใช้รักษามะเร็งปอดและมะเร็งตับอ่อน
      - Methotrexate (MTX)
        
        เป็นยาต้านโฟเลตที่ออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ dihydrofolate reductase (DHER) ที่เปลี่ยนจาก dihydrofolate เป็น tetrahydrofolate เป็นcofactor ที่นำไปใช้สร้างสารตั้งต้นของ DNA RNA และโปรตีน
        
        ใช้รักษามะเร็งรก มะเร็งศ๊รษะและคอ มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม
    - - Capectibine
        
        คล้ายกับ 5-FU
        
        ใช้เพื่อบรรเทาอาการ(palliative treatment)ในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายแล้ว
      - Cytarabine
        
        ยาจะไปเติมหมู่ฟอตเฟต เกิดการยับยั้งการเชื่อมต่อสายของDNA
        
        ใช้ในการรักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด AML
      - 5-fluorouracil (5-FU)
        
        ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ thymidylate synthase
        
        รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งทางเดินอาหาร
      - Gemcitabine
        
        เมื่อยาเข้าสู่เซลล์ ยาจะไปเติมหมู่ฟอตเฟต เกิดการยับยั้งการเชื่อมต่อสายของDNA
        
        ใช้รักษษมะเร็งตับอ่อนที่แพร่กระจายไปแล้ว
      - ผลข้างเคียงจากยากลุ่มPyrimidine analogs
        
        อาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียน พะอืดพะอม
        
        อ่อนเพลียไม่มีเเรง
        
        มีแผลในทางเดินอาหารตั้งแต่ที่ริมฝีปาก
        
        ผิวหนังจะถูกแสงแดดเผาได้ง่าย
        
        กดการสร้างเม็ดเลือด
        
        ผมร่วง
  - - - ยาไปเร่งปฏิกิริยา hydrolysis ทำให้เซลล์มะเร็งขาดสารจำเป็นที่จะนำไปสร้างการเจริญเติบโตและสร้างโปรตีน
      - ใช้ในการรักษาALLในเด็ก
      - ผลข้างเคียงจากAsparaginase
        
        อาจทำให้เกิดการแพ้ที่รุนแรง
    - - ใช้รักษามะเร็งต่อมหมวกไตชั้นนอก
      - ผลข้างเคียงจากMitotane
        
        อาจทำให้เกิดอาการซึมเศร้า
        
        มึนศีรษะ
        
        มีผื่น
      - รบกวนการทำงานของไมโตรคอนเดรียในเซลล์ต่อมหมวกไตชั้นนอก ทำให้ฝ่อลง ลดการสร้างcortisol
  - - - เมื่อยาเข้าสู้ร่างกายจะถูกเปลี่ยนแปลงโดย CYP450 ให้กลายเป็นสารที่มีพิษต่อการสร้างDNAและRNA ของเซลล์มะเร็ง
      - รักษาโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin lymphoma และมะเร็งผิวหนัง
    - - เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสายDNA ทำให้เกิดการยับยั้งกระบวนการDNA replication และ DNA transcription
      - รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งปอดและมะเร็งทางเดินอาหาร
    - - ทำให้เกิดหมู่ Alkyl ไปจับกับสายDNA ทำให้เซลล์มะเร็งแบ่งตัวไม่ได้
      - รักษามะเร็งสมอง
    - - เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสายDNA ทำให้เซลล์ไม่สามารถแบ่งตัวได้ และทำให้เซลล์ตาย
      - รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวบางชนิด และใช้ร่วมกับยาเคมีบำบัดตัวอื่น
    - - เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสายDNA ทำให้เซลล์ไม่สามารถแบ่งตัวได้ และทำให้เซลล์ตาย
      - เป็นยามาตรฐานในการรักษษมะเร็ง
      - รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังและมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด follicular
    - - เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสายDNA ทำให้เกิดสายDNAแตก และยับยั้งกระบวนการ DNA transcription
      - เดิม ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin lymphoma แต่ปัจจุบัน ใช้ยานี้ลดลง
    - - มีกลไกเหมือนCyclophosphamide
      - รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งอัณฑะ และมะเร็งของเนื้อเยื่ออ่อน
    - - กดการทำงานของไขกระดูก
      - มีผลข้างเคียงต่อระบบทางเดินอาหาร ทำให้คลื่นไส้ มีแผลในปาก
      - อาการพิษต่อระบบประสาท
      - เป็นพิษต้อไต ทำให้เกิดเลือดออกในกระเพาะปัสสาวะ
      - เพิ่มความเสี่ยงการเกิดพิษต่อหัวใจ
      - ผลต่อผิวหนัง ทำให้ผิวหนังมีสีคล้ำ
    - - เมื่อยาเข้าสู่ร่างกายจะถูกเปลี่ยนโดยCYP450 ให้กลายเป็นphosphoramide musted แทรกเข้าไปในDNA กระตุ้นให้เซลล์มะเร็งตาย
      - ใช้รักษามะเร็งรังไข่ มะเร็กเต้านม มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin'sและnon-Hodgkin lymphoma มะเร็งเม็ดเลือดขาวและ มะเร็งมนเด็ก
      - ใช้เป็นยากดภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยที่ปลูกถ่ายอวัยวะ