Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาต้านโรคมะเร็ง - Coggle Diagram

- - - - ถูก CYP450 เปลี่ยนเป็น phosphoramide mustard แทรกในขบวนการสร้าง DNA แบบ cross-linking และมีการเติมหมู่ alkyl บนสาย DNA
    - - รักษามะเร็งรังไข่ มะเร็งเต้านม มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งหลายชนิดในเด็ก
  - - - รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งอัณฑะ มะเร็งของเนื้อเยื่ออ่อน
  - - - เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA แบบ cross-linking ส่งผลให้เซลล์มะเร็งไม่สามารถแบ่งตัวได้
    - - เป็เป็นยามาตรฐานในการรักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรัง (CLL)และมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดfollicular
  - - - ทำให้เกิดหมู่ alkyl ไปจับสาย DNA ทำให้เกิด DNA strand break
    - - รักษามะเร็งสมอง
  - - - เข้าสู่ร่างกายจะถูกเปลี่ยนโดยCYP450ให้กลายเป็นสารพิษมีพิษต่อการสร้างDNA-RNAของมะเร็ง
    - - เป็นยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำรักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองและมะเร็งผิวหนัง
  - - - เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA ทำให้เกิดการยับยั้งกระบวนการ DNA replication และ DNA transcription
    - - เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำหรือฉีดเข้าทางช่องท้องใช้ร่วมกับยื่นในการรักษามะเร็งอัณฑะมะเร็งรังไข่มะเร็งกระเพาะปัสสาวะมะเร็งปอด
  - - - เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA แบบ cross-linking ทำให้เซลล์ไม่สามารถสร้างหรือแบ่งตัวด้
    - - รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวบางชนิดและใช้ร่วมกับยาเคมีบำบัดอื่น
  - - - เข้าไปแทรกการเชื่อมจับของสาย DNA ทำให้เกิดสาย DNA แตกและยับยั้งกระบวนการ DNA transcription
    - - เดิมใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin's lymphoma แต่ปัจจุบันใช้น้อยลง
- - - - สอดแทรกเข้าไปในเสาย DNA ยับยั้ง AWA polymerase ทำให้สาย single-strand ของ DNA แตก
    - - ใช้ร่วมกับยา incristine ในการรักษา Mims tumor และมะเร็งของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันในเด็ก
  - - - •ยับยั้ง topoisomerase 2 แทรกไปอยู่ระหว่าง DNA base pairs ในสาย DNA
        •ปิดกั้นการสังเคราะห์ DNA และ RNA
        •รบกวนการทำงานของเยื่อหุ้มเซลล์และสร้างอนุมูลอิสระซึ่งทำให้สาย DNA แตก
    - - รักษามะเร็งหลายได้ชนิดเช่น ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน (acute leukemia) มะเร็งของพลาสมาเซลล์ (multiple myeloma) มะเร็งเต้านมมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกมะเร็งรังไข่
  - - - ออกฤทธิ์โดยจับกับธาตุเหล็ก (Fe”) ได้เป็นสารประกอบเชิงซ้อนของยากับเหลซึ่งทำปฏิกิริยากับออกซิเจนได้อนุมูลอิสระทำให้เกิดการแตกของสาย DNA และสอดแทรกในสาย DNA ยางผลต่อเซลล์ระยะ G2
    - - ฉีดชั้นใต้ผิวหนังหรือฉีดเข้าช่องต่าง ๆ ของร่างกายเช่นช่องท้องช่องอกซ่องอุ้งเชิงกรานเป็นต้นยาใช้ในการรักษามะเร็งอัณฑะ (testicular cancer) มะเร็งต่อมน้ำเหลือง
  - - - ยาถูกเปลี่ยนแปลงในเซลล์ไปเป็นสาร Alkylating agents มีฤทธิ์แรงมากทำให้เกิดสะพานในสาย DNA มีผลยับยั้งการสังเคราะห์ DNA
    - - ใช้รักษามะเร็งปากมดลูกมะเร็งปอดมะเร็งกระเพาะปัสสาวะและมะเร็งลำไส้ใหญ่
- - - - ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALL
    - - โอกาสติดเชื้อง่ายกลูโคสในเลือดสูง (hyperglycemia) โรคกระดูกพรุน (osteoporosis) โรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
  - - - Tamoxifen: เป็นตัวเลือกแรกในการนำมาใช้รักษามะเร็งเต้านม
        Torernfere: ใช้รักษามะเร็งเต้านม
        และ Raloxifene: ใช้การป้องกันการเกิดมะเร็งโรคกระดูกพรุน
    - - ร้อนวูบวาบ รบกวนทางเดินอาหาร
      - มีเลือดประจำเดือน
      - ใช้ในระยะยาวเสียต่อการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด
  - - - ยา Goseretin เป็นยาที่ใช้ฝังในกล้ามเนื้อส่วนยา Leuprotide เป็นยาฉีดเข้าชั้นใต้ผิวหนังกลุ่มยานี้ใช้รักษามะเร็งต่อมลูกหมากและมะเร็ง และมะเร็งเต้านมในระยะแพร่กระจาย
      - ยา Abarelik เป็นยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อใช้บรรเทาอาการผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากระยะสุดท้าย
    - - ร้อนวูบวาบ
      - เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
      - ระยะแรกอาจทำให้เซลล์มะเร็งเจริญมากขึ้น
  - - - ใช้รักษามะเร็งเยื่อบุมดลูก มะเร็งเต้านม และมะเร็งของไต
      - ผลข้างเคียง
        
        progestins เพิ่มอุบัติการณ์ของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
- - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        เป็นยาต้านโฟเลตออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ dihydrofolate reductase (DHFR) ที่เปลี่ยน dihydrofolate ไปเป็น tetrahydrofolate ที่เป็น cofactor สำคัญที่นำไปใช้สร้างสารตั้งต้นของ DNA, RNA และโปรตีน
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้รักษามะเร็งต่อไปนี้ เช่น มะเร็งรก มะเร็งที่ศีรษะและคอ มะเร็งปอด มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALL มะเร็งต่อมน้ำเหลือง
    - - กลไกลการออกฤทธิ์
        
        เข้าสู่ร่างกายจะถูก metabolite ให้กลายเป็นสารที่มีฤทธิ์ไปยับยั้งการสังเคราะห์และสร้างสารตั้งต้นของ DNA, RNA และโปรตีน
        
        การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้รักษามะเร็งปอด มะเร็งตับอ่อน
    - - ระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหารเมื่อได้รับยาในขนาดสูงทเช่น คลื่นไส้ อาเจียน เบื่อหาร
      - จำนวนเม็ดเลือดขาวลดลงเสี่ยงต่อการติดเชื้อ และจำนวนเกล็ดเลือดลดลงทำให้เลือดออกง่าย
      - อาจทำให้แท้งและเด็กในครรภ์พิการได้ มีพิษต่อตับและไต
      - ผิวหนังจะถูกแสงแดดเผาได้ง่าย
      - ผมร่วง
  - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        เมื่อเข้าสู่กระแสเลือด เปลี่ยนเป็นสารไรโบนิวคลีโอไทด์ (ribonucleotide) ออกฤทธิ์ยับยั้งการสร้างเอนไซม์หลายตัวที่เกี่ยวข้องการสร้าง purine ที่ถูกนำมาใช้ในการสังเคราะห์กรดนิวคลีอิก ที่ที่จำเป็นในการสร้างDNAจึงทำให้ไม่สามารถสร้างได้
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดALLและ AML
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        คล้ายกับ 6-MP
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ANLLหรือ AML
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        เข้าไปแทรกกระบวนการเชื่อมจากของสายDNAเกิดการยับยั้ง
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        เป็นพิษต่อทางเดินอาหารใช้รักษาCLLและมะเร็งตับน้ำเหลืองที่ไม่รุนแรง
    - - กดไขกระดูก
      - มีมีแผลในปากหรือริมฝีปาก
      - อาการอื่นๆที่พบได้แต่ก็ไม่บ่อย เช่น อุจจาระสีดำ ปัสสาวะหรืออุจจาระเป็นเลือด ไอหรือเสียงแหบ อ่อนเพลีย ตัวตาเหลืองผิวคล้ำ ท้องเสีย
  - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ thymidylate Synthase ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่จำเป็นในการสังเคราะห์ DNA และ RNA
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        เป็นพิษต่อทางเดินอาหาร รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งทางเดินอาหาร และรักษามะเร็งผิวหนังชนิด basal cell carcinoma
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        คล้าย 5-FU
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        บรรเทาอาการในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายไปแล้ว นิยมใช้ร่วมกับยา Oxaliplatin ในการรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ที่แพร่กระจาย
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาจะไปเติมหมู่ฟอตเฟตทำให้เกิดการยับยั้งการเชื่อมต่อสายของสาย DNA
      - การไปใช้ทางคลินิก
        
        เป็นยาฉีดทางหลอดเลือดดำนิยมใช้การหยดแบบช้า ๆ เป็นเวลา 5-7 วันใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด AML
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        เมื่อยาเข้าสู่เซลล์ยาจะถูกกระตุ้นให้มีการเติมหมู่ฟอตเฟตจะไปเข้าไปแทรกกระบวนการเชื่อมจับของสาย DNA เกิดการยับยั้งการสร้าง DNA
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ชนิดยาฉีดทางหลอดเลือดดำใช้รักษามะเร็งตับอ่อนที่แพร่กระจายไปแล้วมะเร็งปอด มะเร็งรังไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งกระเพาะอาหาร และมะเร็งที่ศีรษะและคอ
    - - กดการสร้างเม็ดเลือดและกดการทำงานของไขกระดูก
      - มีแผลในทางเดินอาหาร
      - มีการขึ้นไส้อาเจียนพะอืดพะอมหรือท้องเสีย
      - อ่อนเพลียไม่มีแรง
      - ผิวหนังถูกแสงแดดเผาได้ง่ายและผมร่วง
      - ฝ่ามือและฝ่าเท้าลอก เล็บมือเล็บเท้าคล้ำ
- - - - ยาจะไปจับกับโปรตีน tubulin ทำให้ยับยั้งการประกอบ microtubules ยับยั้งการประกอบตัวของ mitotic spindle เซลล์หยุดการเจริญเติบโตในระยะ metaphase
    - - ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด acute lymphocytic leukemia, มะเร็งต่อมน้ำเหลืองทั้งชนิด Hodgkin's และ non-Hodgkin lymphoma, มะเร็งหลายชนิดในเด็ก ได้แก่ Wilms” tumor (เนื้องอกของไต) Ewing's sarcoma มะเร็งในกระดูกและเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
    - - เป็นยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองทั้งชนิด Hodgkin's และ non-Hodgkin lymphoma, มะเร็งลูกอัณฑะ (testicular cancer) และมะเร็งเต้านม
    - - ใช้รักษา non-small cell lung cancer และมะเร็งเต้านม
  - - - ยากลุ่ม taxanes ยาจะไปจับกับ B-tubulin ทำให้เพิ่มการก่อตัวเป็น microtubules แต่ยับยั้งการสลายของ micrototubules
    - - ยา Docetaxel กดไขกระดูกทำให้ปริมาณเม็ดเลือดขาวและเกร็ดเลือดต่ำ
      - Paclitaxel ถ้าใช้หลายครั้งทำให้เกิดภาวะคั่งน้ำในร่างกาย
      - ปฏิกิริยาแพ้ เช่น ลมพิษ หายใจลำบาก
      - อวัยวะส่วนปลายบวมปลายประสาทปกติ
- - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาจะไปจับกับ human epidermoid growth factor receptor 2 (HER-2) ซึ่ง receptor ชนิดนี้เกี่ยวข้องกับ tyrosine kinase ที่มีมากในมะเร็งเต้านมทำให้ HER-2 receptor ไม่สามารถส่งสัญญาณไปกระตุ้นการเจริญเติบมะเร็ง
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้รักษาโรคมะเร็งเต้านมที่แพร่กระจาย
      - ผลข้างเคียง
        
        อาจทำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวคั่ง
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยาไปจับกับ CD20 ที่ผิว B Cell ได้หลังจากที่จับกันแล้วจะกระตุ้นให้เกิดการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันให้มากำจัดเซลล์มะเร็ง
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดBcell lymphoma
      - ผลข้างเคียง
        
        กดไขกระดูก
        
        อาจทำให้เกิด infusion reaction ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิต
    - - กลไกลการออกฤทธิ์
        
        ซึ่งไปจับที่ epidermal growth factor (EGFR) ทำให้ไม่สามารถรับสัญญาณที่จะไปกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งได้
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้รักษามะเร็งบริเวณศีรษะและลำคอ และมะเร็งลำไส้ส่วนล่าง
      - ผลข้างเคียง
        
        ระยะแรกอาจทำให้ความดันต่ำและหายใจลำบากได้
    - - กลไกลการออกฤทธิ์
        
        ไปจับกับ CD52 ซึ่งเป็นโปรตีนที่พบได้ในเซลล์ปกติและเซลล์มะเร็งชนิด B ce หรือ T cell แล้วจะไปกระตุ้นให้เกิดการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันให้มากำจัดเซลล์มะเร็งต่อไป
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดB CLL
      - ผลข้างเคียง
        
        กดไขกระดูก
        
        อาจทำให้เกิด infusion reaction ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิต
  - - - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้รักษา gastrointestinal stromat tumor ซึ่งเป็นมะเร็งลำไส้ที่พบได้น้อยชนิดหนึ่งและมะเร็งเม็ดเลือดขาว (Leukemia) โดย Imatinib จัดเป็น small-molecule drug ที่สามารถผ่านเข้าสู่เยื่อหุ้มเซลล์ไปออกฤทธิ์ที่ target ได้โดยตรง
    - - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด chronic myeloid leukemia และ acute lymphoblastic leukemia และรักษามะเร็งที่ดื้อต่อยา Imatinib
    - - การนำไปใช้รักษาทางคลินิก
        
        ใช้รักษา chronic myeloid leukemia และรักษามะเร็งที่ดื้อต่อยา Imatinib ได้
    - - มีของเหลวขคั่งในร่างกาย
      - พิษต่อตับทำให้บวมน้ำ
      - เกล็ดเลือดต่ำทำให้เลือดออกง่าย
      - กดไขกระดูกทำให้เม็ดเลือดขาวชนิดนิวโตฟิวต่ำ
      - Dasatinib และ Nilotinib ทำให้คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ
        (QT prolongation) จนทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ
- - - - ยาจะไปเร่งปฏิกิริยา hydrolysis ทำให้เซลล์มะเร็งขาดสารจำเป็นที่จะนำไปสร้างการเจริญเติบโตและสร้างโปรตีนทำให้เซลล์ไม่สามารถสังเคราะห์และสร้างตัวเองได้
    - - ใช้ในการรักษา ALL ในเด็กโดยใช้ร่วมกับ Vincristine และ Prednisone
    - - อาจทำให้เกิดปฏิกิริยาที่แพ้รุนแรง ทำให้เสียชีวิตได้ ทำให้เกิดตับอ่อนอักเสบ พิษต่อตับชักและโคม่าได้
  - - - รบกวนการทำงานของไมโตครอนเดรียในเซลล์ต่อมหมวกไตชั้นนอกทำให้ฝ่อลงและลดการสร้าง Cortisol
    - - ใช้รักษามะเร็งต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenocortical carcinoma)
    - - อาจทำให้เกิดอาการซึมเศร้า (Depression) มีนศีรษะ (Dizziness) มีผืน (Skin rash) รบกวนทางเดินอาหารเช่นคลื่นไส้อาเจียนเบื่ออาหารอุจจาระร่วงเป็นต้นและทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง