Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 3 ยาต้านโรคมะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน - Coggle Diagram

- - - - กลไกการออกฤทธิ์
        จับกับ Beta-tubulin เพิ่มการก่อตัวเป็น microtubules
        แต่ยับยั้งการสลาย microtubuler
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งเต้านม มะเร็งปอด มะเร็งรังไข่ มะเร็งศรีษะและคอ
      - ผลข้างเคียง
        
        Paclitaxel เกิดภาวะบวมนํ้า
        
        แผ้ยา
        
        กดไขกระดูก
        
        ปลายประสาทผิดปกติ
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        จับกับโปรตีน Tubulin ยับยั้งการประกอบ Microtubules,mitotic spindle หยุดการเจริญเติบโตในระยะ M phase
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        
        Vincristine รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งต่อมนํ้าเหลือง มะเร็งในเด็ก
        
        Vinblastine รักษามะเร็งต่อมนํ้าเหลือง มะเร็งลูกอัณฑะ มะเร็งเต้านม
        
        Vinorelbine รักษามะเร็งปอดและมะเร็งเต้านม
      - ผลข้างเคียง
        
        Vincristine พิษต่อระบบประสาทกล้ามเนื้อ
        
        VinblastineและVinorelbine กดไขกระดูกมาก
  - - - การนำไปใช้รักษาในคลนิก
        Tamoxifen รักษามะเร็งเต้านม
        Toremifene รักษามะเร็งเต้านม
        Raloxifene ใช้ป้องกันการเกิดมะเร็งกระดูกพรุน
      - ผลข้างเคียง
        ร้อนวูบวาบ คลื่นไส้ อาเจียน
        เลือดประจำเดือนผิดปกติ
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        Goserelin,Leuprolide รักษามะเร็งต่อมลูกหมาก
        มะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายแล้ว
        Abarelix บรรเทาอาการผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากระยะสุดท้าย
      - ผลข้างเคียง
        ร้อนวูบวาบ เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งต่อมนํ้าเหลือง มะเร็งเม็ดเลือดขาว
      - ผลข้างเคียง
        มีโอกาสติดเชื้อง่าย กลูโคสในเลือดสูง โรคกระดูกพรุน
        โรคแผลในกระเพาะและลำไส้
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งเยื่อบุมดลูก มะเร็งเต้านม มะเร็งของไต
      - ผลข้างเคียง
        Progestins เพิ่มอุบัตการณ์
        ของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
  - - - กลไกการออกฤทธิ์
        จับกับธาตุเหล็ก ได้เป็นสายประกอบเชิงซ้อน
        ของยากับเหล็ก ทำให้DNA แตก
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งต่อมนํ้าเหลือง
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        ยาถูกเปลี่ยนให้เป็นสาร Alkylating agents
        ที่มีฤทธิ์แรงมาก ยับยั้งการสังเคราะห์ DNA
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งปากมดลูก มะเร็งปอด
        มะเร็งกระเพาะปัสสวะ มะเร็งลำไส้ใหญ๋
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        ยับยั้งtopoisomerase 2 สร้างอนมูลอิสระทำให้สาย DNA แตก
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งหลายชนิด
    - - เบื่ออหาร คลื่นไส้ ผิวหนังไวต่อแสง
      - หารยารั่วออกนอกหลอดเลือด ผิวหนังบริเวณรอบๆจะตาย
      - ยา Mitomycin มีพิษต่อไต และกดการสร้างไขกระดูกอย่างรุนแรง
      - ยา Bieomycin มีพิษต่อปอด
      - ยา Doxorubicin มีพิษต่อหัวใจ
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        เข้าไปจับกับDNA ยับยั้ง RNA polymerase ทำให้DNA แตก
      - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        ใช้ร่วมกับยา Vincristine ในการักษา Wilms'tumor และมะเร็งในเด็ก
  - - - Rituximab (Rituxan)
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งต่อมนํ้าเหลือง
        
        ผลข้างเคียง
        เกิด infusion reaction กดไขกระดูก
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        ยาจับกับ CD20 ที่ผิว B cell ทำให้เกิดการตอบสนอง
        ของระบบภูมิคุ้มกันให้มากำจัดมะเร็ง ทำให้เซลล์มะเร็งตาย
      - Cetuximab (Erbitux)
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งบริเวณศีรษะและคอ
        
        ผลข้างเคียง
        ความดันตํ่า หายใจลำบาก
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        จับที่ EGFR ทำให้ไม่มีการกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง
      - Trastuzumab (Herceptin)
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษาโรคมะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายแล้ว
        
        ผลข้างเคียง
        ภาวะหัวใจล้มเหลว
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        ยาจับกับ HER-2 ทำให้ไม่สามรถกระตุ้นการเจริญของเซลล์มะเร็งได้
      - Alemtuzumab (Campath)
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว
        
        ผลข้างเคียง
        เกิด infusion reaction กดไกระดูก
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        จับกับ CD52 กระตุ้นให้เกิดการตอบสนองของ
        ระบบภูมิคุ้มกันมากำจัดเซลล์มะเร็ง
    - - ปฏิกิริยาระหว่างยา
        
        ยับยั้งเอนไซม์ CYP450
        
        ต้านเชื้อรา
      - ผลข้างเคียง
        
        พิษต่อตับ บวมนํ้า
        
        กดไขกระดูก เกร็ดเลือดตํ่า
        
        มีของเหลงคั่งในร่างกาย
        
        คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ
      - กลไกการออกฤทธิ์
        ยับยั้งเอนไซม์ไคเนส ทำให้เกิดกระบวนการ
        ยับยั้งการเจริญเติบโต
        และแบ่งตัวของเซลล์และยับยั้งการสร้าง
        หลอดเลือดใหม่ในเนื้อมะเร็ง
        
        Dasatinib รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว
        
        Nilotinib รักษา chornic myeloid leukemia
        
        Imatinib รักษา Gastrointestinal stromal tumor
  - - - ยา 6-thioguanine (6-TG)
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        คล้าย 6-MP
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวบางชนิด ใช้ร่วมกับยา Daunorubicin,Cytarabine
      - ยา Fludarabine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        แทรกเข้าไปจับกับ DNA ยับยั้งการสร้าง DNA
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษา CLL และมะเร็งต่อมนํ้าเหลืองที่ไม่รุนแรง
      - ยา 6-mercaptopurine (6-MP)
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        มีโครงสร้างคล้ายเบสเพียวริน เมื่อเข้าสู้ร่างกายจะถูกเปลี่ยน
        เป็นสารไรโบนิวคลีโอไทด์ ยับยั้งการสร้างเอนไซม์หลายตัวที่มีการสร้างPurine ทำให้ไม่สามารถสร้างและสังเคราะห์ DNA,RNA
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALL,AML
      - ผลข้างเคียง
        
        มีแผลในปากหรือริมฝีปาก
        
        อุจจาระเป็นสีดำ ปนเลือด
        
        คลื่นไส้ อาเจียน อุจจาระร่วง
    - - Cytarabine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        ไปเติมหมู่ฟอสเฟต ยับยั้งการจับกับสาย DNA
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว
      - Gemcitabine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        ไปเติมหมู่ฟอสเฟตเข้าไปจับกับสายDNA
        ยับยั้งกาสร้างDNA
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งตับอ่อนที่แพร่กระจายไปแล้ว มะเร็งปอด
        มะเร็งระงไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ
      - Capectibine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        คล้าย 5-FU
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        ชนิดเม็ดรับประทานบรรเทาอาการในผู้ป่วยมะเร็งเต้านม
        ที่แพร่กระจายไปแล้ว ปัจจุบันใช้ร่วมกับยา oxaliplatin
        ในการรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ที่แพร่กระจาย
      - ผลข้างเคียง
        
        คลื่นไส้พะอืดพะอม ท้องเสีย
        
        อ่อนเพลยไม่มีแรง
        
        มีแผลในทางเดินอาหาร
        
        ผิวหนังถูกแสงแดดเผาได้ง่าย ผมร่วง
        
        กดการสร้างเม็ดเลือดขาว กดการทำงานไขกระดูก
      - 5-fiuorouracil (5-FU)
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ Thymidylate synthase
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        ชนิดฉีดทางหลอดเลือดดำใช้รักษามะเร็งเต้านม
        มะเร็งทางเดินอาหาร ชนิดทารักษาโรคมะเร็งผิวหนัง
    - - Pemetrexed
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        ต้านโฟเลตตัวใหม่ จะถูก metabolite เป็นสารที่มีฤทธิ์
        ยับยั้งการสังเคราะห์และสร้างสารตั้งต้นของ DNA,RNA,Protein
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งปอด มะเร็งตับอ่อน
      - ผลข้างเคียง
        
        จำนวนเม็ดเลือดขาวลดลง ทำให้ติดเชื้อง่านขึ้น
        
        อาจทำให้แท้งหรือเด็กในครรภ์พิการ
        
        คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออหาร เยื่อบุในช่องปากอักเสบ
        
        ผิวหนังถูกแดดเผาได้ง่าย ผมร่วง
      - Methotrexate (MTX)
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        ต้านโฟเลต ยับยั้งเอนไซม์ dihydrofolate reductase
        ที่เปลี่ยน dihydrofolate เป็น tetrahydrofolate
        ที่นำไปใช้สร้างสารตั้งต้นของ DNA,RNA,Protein
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งที่ศีรษะและคอ มะเร็งปอด มะเร็งเม็ดเลือดขาว
        มะเร็งต่อมนํ้าเหลือง มะเร็งกระดูก มะเร็งเต้านม
  - - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษา ALL ในเด็ก ใช้ร่วมกับ Vincristine,Prednisone
      - ผลข้างเคียง อาจทำให้เกิดอาการแพ้รุนแรง
      - กลไกการออกฤทธิ์
        ไปเร่งปฏิกริยา Hydrolysis ทำให้เซลล์มะเร็งขาดสารที่จะนำไปเจริญเติบโต
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งต่อมหวมกไตชั้นนอก
      - ผลข้างเคียง
        มีอาการซึมเศร้า มึนศรีษะ มีอื่น รบกวนทางเดินอาหาร
      - กลไกการออกฤทธิ์ รบกวนการทำงานของไมโตครอนเดรียทำให้ฝ่อลงและลดการสร้าง Cortisol
  - - - Carmustine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        ทำให้เกิดหมู่ Alkyl ไปจับกับสาย DNA
        ทำใหล้เซลล์มะเร็งแบ่งตัวไม่ได้
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งสมอง
      - Dacarbazine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        ถูกเปลี่ยนโดย CYP450 ให้เป็นสารพิษ
        ต่อการสร้าง DNAและRNA ของเซลล์มะเร็ง
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        ใช้ร่วมกับยา Adriamycin,Bleomyycin,Vinblastine,Dacarbazine
        ในการรักษามะเร็งต่อมนํ้าเหลืองชนิด Hodgkin's lymphoma และมะเร็งผิวหนัง
      - Chlorambuil
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        เข้าไปแทรกในสาย DNA ทำให้เซลล์มะเร็งไม่สามารถแบ่งตัวได้
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเรื้อรัง มะเร็งต่อมนํ้าเหลืองชนิด Follicular
      - Cisplatin,Carboplatin
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        แทรกเข้าไปจับกับสาย DNA ทำให้เกิดการ
        ยับยั้งกระบวนการ DNA replication และ DNA transcription
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        ใช้ร่วมกับยาตัวอื่นๆในการรักษา มะเร็งอัณฑะ มะเร็งรังไข่
        มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งปอด มะเร็งทางเดินอาหาร
      - Ifosfamide
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        เหมือนCyclophosphamide
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งต่อมนํ้าเหลือง มะเร็งอัณฑะ มะเร็งเนื้อเยื่ออ่อน
      - Busulfan
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        แทรกเข้าไปจับกับ DNA ทำให้เซลล์มะเร็ง
        ไม่สามารถแบ่งตัวได้หรือเซลล์ตาย
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวบางชนิดและใช้ร่วมกับยาเคมีบำบัดอื่นๆ
        เช่น Cyclophosphamide ก่อนปลูกถ่ายไขกระดูก
      - Cyclophosphamide
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        ยาจะถูกเปลี่ยนแปลงโดย CYP450 เป็นPhosphiramide mustard
        แทรกเข้าไปในขบวนการสร้าง DNA และมีการเติมหมู่ alkyl ที่เบส guanine บนสาย DNA กระตุ้นให้เกิดการตายของเซลล์มะเร็ง
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งรังไข่ เต้านม ต่อมนํ้าเหลือง เม็ดเลือดขาว
        และยังใช้เป็นยากดภูมคุ้มกันในผู้ป่วยที่ปลูกถ่ายอวัยวะ
      - Mechlorethamine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        แทรกเข้าไปจับกับ DNA เกิดการแตกของสายDNA
        
        การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        รักษามะเร็งต่อมนํ้าเหลือง
    - - เสียการทรงตัว เดินเซ
      - เลือดออกในกระเพาะปัสสาวะ
      - คลื่นไส้ อาเจียน มีแผลในปาก
      - เกิดพิษต่อหัวใจ
      - กดการทำงานของไขกระดูก ทำให้เม็ดเลือดแดง
        เม็ดเลือดขาว เกร็คเลือด ตํ่า
      - ผิวหนังมีสีคลํ้า ผมร่วง เล็บมีรอบดำ
- - - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        ป้องกันและรักษา acute graft rejection
      - ผลข้างเคียง กดไขกระดูก ท้องร่วง อาเจียน
      - กลไกการออกฤทธิ์
        ถูกเปลี่ยนเป็น Mycophenolic acid มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์
        inosine monophosphate dehydrogenase
        ส่งผลยับยั้งการสร้าง DNA,RNA,Protein
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        ป้องกันการเกิด acute graft rejection จะใช้ร่วมกับ Cyclosporine และ Corticosteroids
      - ผลข้างเคียง กดไขกระดูก พิษต่อไต hypokalemia
      - กลไกการออกฤทธิ์
        ยับยั้งการทำงานของ Mammalian target of rapamycin
        ยับยั้งการเจริญและแบ่งตัวของ T cell
    - - การนำไปรักษาในคลินิก
        ใช้ร่วมกัยบา Corticosteroids และ Cyclosporin
        รักษาแบบ triple therapy เพื่อป้องกัน Acute graft rejection
        จากการปลูกถ่ายไตหรือตับ
      - ผลข้างเคียง
        กดการทำงานของไขกระดูก คลื่นไส้ อาจียน
        เกิดพิษต่อตับ ตัวเหลือง ตาเหลืง ผมร่วง
      - กลไกการออกฤทธิ์
        ยับยั้งการสร้าง DNA,RNA,Protein
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก รักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
      - ผลข้างเคียง พิษต่อตับและไต กดไขกระดูก
      - กลไกหารออกฤทธิ์ ยับยั้งการสังเคราะห์ pyrimidine ส่งผลให้การสังเคราะห์และการสร้าง DNA,RNA ถูกยับยั้ง
  - - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        ป้องกันและรักษา Acuet graft rejection
        ในผู้ป่วยที่ปลูกถ่ายไต หัวใจ ปอดและตับ
      - ผลข้างเคียง
        พิษต่อไตและระบบประสาท
        ความดันโลหิตสูง นํ้าตาในเลือดสูง เหงือหนา ขนดก
      - กลไกการออกฤทธิ์
        ยับยั้งเอนไซม์ Calcinerin และไปยับยั้งการสร้างและการหลั่ง IL-2 จาก T cell ทำให้ T cell ลดลง
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก
        ใช้แทนCyclosporin ในการรักษาผู้ป่วยที่รับการปลูกถ่ายอวัยวะ
      - ผลข้างเคียง
        คล้ายกับCyclosporin แต่ไม่ทำให้เหงือกหนาและขนดก
      - กลไกการออกฤทธิ์
        เหมือนกับCyclosporin แต่เป็นยาที่ใหม่กว่าและแรงกว่า
  - - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก รักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ ร่วมกับยา Methothexate ให้ผู้ป่วยที่ไม่ตอบสนองต่อกลุ่มยา DMARDs
      - ผลข้างเคียง กดไขกระดูก มีผื่นแดง คัน ปวดบวม ปวดศีรษะ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเียน
      - กลไกการออกฤทธิ์ จับกับTNF-Alpha ที่เหนี่ยวนำให้เกิดการอักเสบ
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก รักษาโรคหอบหืดที่เกิดจากภูมิแพ้
      - ผลข้างเคียง เกิด anaphylactin reaction และปวดศรีษะหรือปวดบริเวณที่ฉีดยา
      - กลไกการออกฤทธิ์ ปิดกั้นการจับกับ IgE dับ Fc receptor ทำให้ลดการหลั่งสารที่ก่อให้เกิดการแพ้แบบ Hypersensitivity ชนิดที่ 1
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก รักษาผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงิน
      - ผลข้างเคียง ไข้ หนาวสั่น ปวดกล้ามเนื้อ
        ยาตัวนี้ห้ามใช้ในผู้ป่วย HIV
      - กลไกการออกฤทธิ์ จับกับ CD2 บนพื้นผิว T-cell ทำให้ลดากรแบ่งตัว ยับยั้งการกระตุ้นและเกิดการทำลาย T-cell จำนวน T-cell ลดลง
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก รักษาภาวะปฏิเสธการปลูกถ่ายไตแบบเฉียบพลัน ในผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายไต
      - ผลข้างเคียง มีไข้ หนาวสั่น กดไขกระดูก
      - กลไกการออกฤทธิ์ จับกบโมเลกุลบนพื้นผิว T-cell ลดการแบ่งตัว ยับยั้งการกระตุ้นและเกิดการทำลายของ T-cell
    - - การนำไปใช้รักษาในคลินิก ใช้ในผู้ป่วยที่ปลูกถ่ายไต ใช้ร่วมกับยา cyclosporine และ corticosteroids
      - ผลข้างเคียง อาการแพ้ยา
      - กลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้งการกระตุ้น lymphocyte ด้วย IL-2 ที่เป็นpathway ทำให้เกิดการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะแบบเฉียบพลัน