ระบบประสาทอัตโนมัติ (Autonomic nervous System)

การทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ


การแบ่งประเภทของ Adrenergic receptors

สารสื่อประสาท (neurotransmitter) และตัวรับ (Receptor)

ความหมาย

เป็นระบบประสาทที่อยู่นอกอำนาจการควบคุมของจิตใจ มีบทบาทที่สำคัญต่อการดำรงชีวิต เช่น อัตราการเต้นและแรงบีบของกล้ามเนื้อหัวใจการ ไหลเวียนเลือดไปส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย การบีบและการคัดหลั่งของทางเดินอาหารและทางเดินปัสสาวะ

ระบบประสาทซิมพาเทติก (Sympathetic nervous System) ทำงานเพื่อให้สามารถ “ต่อสู้หรือถอยหนี” (Fight or Fight) เพิ่มการใช้พลังงาน ทำให้หัวใจเต้นเร็ว เพิ่ม cardiac output หลอดลมขยาย การทำงานของระบบทางเดินอาหารลดลง

ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก (Parasympathetic nervous system) เปรียบเสมือนการชะลอ หรือห้ามระบบ “เพื่อให้พักผ่อนหรือย่อยอาหาร” (Rest Or Digest) ได้แก่ ลดอัตราการเต้นของหัวใจ หลอดลมตีบแคบลง กระเพาะอาหารและกระเพาะปัสสาวะบีบตัว เพิ่มการหลั่งกรดและน้ำย่อย

. สารสื่อประสาทในระบบประสาทพาราซิมพาเทติก เรียกว่า Cholinergic agents

สารสื่อระบบประสาทในระบบโซมาติก

สารสื่อประสาทในระบบประสาทซิมพาเทติก เรียกว่า Adrenergic agents

สารสื่อระบบประสาทในระบบโซมาติก

Acetylcholine (ACh) และจับกับตัวรับเฉพาะที่เรียกว่า Cholinergic receptor มีทั้งชนิด Muscarinic (M)
และ Nicotinic receptors (N)

จะมีเส้นประสาทที่ไปยังกล้ามเนื้อลายซึ่งหลั่ง Ach ออกฤทธิ์ ที่ Nicotinic receptors กล้ามเนื้อลาย

เบต้า1

เดลต้า2

เบต้า2

เบต้า3

เดลต้า1

พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือด ทางเดินปัสสาวะ และมดลูกทำให้เกิดตอบสนองแบบหดตัว
ยกเว้นระบบทางเดินอาหารทำให้การยับยั้งการเคลื่อนไหว

พบที่ปลายประสาทซิมพาเทติกที่เนื้อเยื่อต่าง ๆ และในสมองการกระตุ้นจะยับยั้งการหลั่งของnorepinephrine (NE)

พบที่หัวใจเมื่อถูกกระตุ้นจะเพิ่มแรงบีบตัว อัตราการเต้นของหัวใจ

พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือด หลอดลม ทางเดินปัสสาวะ และมดลูกเมื่อถูกกระตุ้นจะเกิดการคลายตัว และกล้ามเนื้อลายก่อให้เกิดการสลายไกลโคเจน

พบที่เซลล์ไขมันเมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดการสลายไขมัน

การแบ่งประเภทของ Cholinergic receptor

Nicotinic receptor

Muscarinic receptor

พบที่ปมประสาท

M3 พบได้ตามต่อมมีท่อต่าง ๆ กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหาร ทางเดินหายใจ การกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบ Excitation

M4 พบที่ระบบประสาท การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine

M2 พบที่หัวใจและบางส่วนของ Peripheral neuron การกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบยับยั้ง

M1 พบที่สมอง Peripheral neuron และ Gastric parietal เมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบ Excitation

M5 พบที่ Dopamine neuron การกระตุ้นทำให้เสริมการหลังของ Dopamine