Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาที่ใช้ระบบประสาทอัติโนมัติ - Coggle Diagram

- - - - Noradrenaline และจับกับตัวรับฌฉพาะที่เรียกว่า Adrenergic receptor
        
        Alpha
        
        Beta
    - - Aceptycholine และจับกับตัวรับเฉพาะที่เรียกว่า Cholinergic receptor
        
        Muscarinic
        
        Nicotinic receptor
- - - - ออกฤทธิ์กระตุ้น Cholinergic receptor โดยตรง
      - ทางอ้อมโดยยับยั้งการทำงานเอมไซม์ AChE / ChE
        
        ซึ่งเป็นเอมไซม์ทำลาย Ach
        
        Cholinegic agonist สารโคลิเนอร์จิกออกฤทธิ์โดยตรง
        
        Ach และสังเคราะห์ Chline ester
        
        Ach จัดเป็นยาต้นแบบของยากลุ่มนี้ แต่ไม่สามารถนำมาใช้ในการรักษาเนื่องจากฤทธิ์กระจายมากและออกฤทธิ์สั้นเนื่องจากยาถูกทำลายอย่างรวดเร็วด้วย AChE จึงเกิดการสังเคราะห์ Choline ester อื่น ๆ มาใช้เช่น Carbachol และ Bethanechol
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ออกฤทธิ์กระตุ้นที่ Muscarinic และ Nicotinic receptor
        
        ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        ผลของยาต่อเนื้อเยื่อระบบต่าง ๆ จะคล้ายกับการกระตุ้นระบบประสาทพาราซิมพาเทติกฤทธิ์ต่อระบบร่างกายที่สำคัญ
        
        ระบบไหลเวียนเลือดสาร Muscarinic agonist มีผลโดยตรงทำให้ลดความต้านทานหลอดเลือดส่วนปลาย ทำให้หลอดเลือดขยายตัว ของหัวใจ
        
        ระบบหายใจทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมหดตัวต่อมในหลอดลมหลั่งสารคัดหลั่งเพิ่มขึ้นถ้าการกระตุ้นมีมากจะเกิดอาการคล้ายหืด
        
        ระบบทางเดินปัสสาวะทำให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหดตัว (detrusor muscle) เพิ่มความดันกระเพาะปัสสาวะเพิ่มการบีบตัวของท่อปัสสาวะและการคลายตัวของกล้ามเนื้อหูรูด (sphincter) และ trigone ของกระเพาะปัสสาวะ
        
        ระบบทางเดินอาหารเพิ่มการหลั่งสารคัดหลั่งคือน้ำลายและกรดในกระเพาะอาหารต่อมในตับอ่อนและลำไส้เล็กนอกจากนี้ยังกระตุ้นกล้ามเนื้อทางเดินอาหารบีบตัว (peristalsis) และกล้ามเนื้อ sphincter ต่าง ๆ คลายตัวให้อาหารเคลื่อนผ่านไปได้
        
        ฤทธิ์ต่อตาทำให้ม่านตาหรี่ (miosis) เป็นผลจากการหดตัวของกล้ามเนื้อ sphincter muscle ของ iris ลดความดันในเบ้าตา
        
        ระบบประสาทส่วนกลางสารมีฤทธิ์กระตุ้นสมองส่วน Cortex มีบทบาทเกี่ยวกับการรับรู้ (Cognitive function) การเคลื่อนไหว (motor Control) ความอยากอาหาร (appetite) ความปวด (nociception) และอื่น ๆ
        
        กานำไปใช้ในคลินิก
        
        ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ Bethanechot ใช้รักษาอาการปัสสาวะไม่ออกจากหัตถการผ่าตัดจากการคลอดบุตรหรือโรคเกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวะไม่ทำงานเนื่องจากยากระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบของกระเพาะปัสสาวะให้มีการบีบตัวเพื่อขับปัสสาวะออกมาได้
        
        ใช้รักษาต้อหิน (glaucoma) ยา Pilocarpine ชนิดหยอดใช้ในการรักษาต้อหินเฉียบพลันโดยยามีฤทธิ์กระตุ้นให้ม่านตาหรี่ลดความดันในลูกตาและใช้เป็นยาหยอดตาลดความดันในลูกตาในการเตรียมผู้ป่วยก่อนผ่าตัดตาหรือตรวจตา
        
        ใช้รักษาอาการท้องอืดไม่ถ่ายเช่นโรคกรดไหลย้อน (gastroesophageal reflux)? Bethanechol จะกระตุ้นการบีบตัวเพิ่มแรงบีบการขับเคลื่อนอาหารในทางเดินอาหารในปัจจุบันมียาที่มีประสิทธิภาพดีกว่ากลุ่มนี้
        
        อาการข้างเขียงและความเป็นพิษ
        
        ผลของยาเกิดจากการกระตุ้น muscarinic receptor โดยเฉพาะอย่างยิ่งยาที่มีผลทั่วร่างกาย
        
        อาการมึนเวียนศีรษะ (dizziness) คล้ายเป็นลมอาเจียนทำให้มีน้ำลายน้ำมูกน้ำตาไหลเหงื่อออกปวดปัสสาวะปวดมวนท้องสำหรับ
        
        Pilocarpine แบบหยอดจะมีอาการตามัวระคายเคืองคันตาตาแดงน้ำตาไหล
        
        ข้อห้าใใช้
        
        asthma/COPD จะทำให้หลอดลมหดตัว
        
        Peptic ulcer ยาจะกระตุ้นการหลังกรด และน้ำย่อยมากขึ้น
        
        ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน นิ่วทางเดินปสสาวะ เนื่องจากการกระตุ้นการบีบตัวจะก่ออันตรายได้
        
        Anticholinesterase agent สารโคลิเนอร์จิกออกฤทธิ์ทางอ้อม
        
        กลไกการออกฤทธิ์s
        
        ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ AChE หรือ ChE ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ทำลาย Ach ผลทำให้ Ach ไม่ถูกทำลายAch จึงไปกระตุ้น cholinergic receptors
        
        มีฤทธิ์สั้นใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ได้ส่วนสารที่จับกับเอนไซม์อย่างถาวรเรียกกลุ่ม“ irreversible”
        
        organophosphate Compounds ซึ่งใช้เป็นยาฆ่าแมลง
        
        การจับกับเอนไซม์ถ้าเป็นชั่วคราวจัดอยู่ในกลุ่ม“ reversible”
        
        edrophonium
        
        neostigmine
        
        pyridostigmine
        
        ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        ผลต่อ muscarinic receptor คล้ายกับ Cholinergic agonist
        
        ผลต่อ nicotinic receptor ผลต่อกล้ามเนื้อลายการบีบตัวของใยกล้ามอาการสั่นพริ้ว
        
        การนำไปใชในคลินิก
        
        ใช้ในการรักษาอาการลำไส้กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
        
        ยา Neostigmine
        
        ใช้ในการรักษาโรค Myasthenia gravis
        
        ร่างกายจะสร้างภูมิคุ้มกันมาทำปฏิกิริยากับ nicotinic receptor
        
        ผู้ป่วยจะมีอาการแขนขาอ่อนแรงหนังตาตกพูดไม่ชัด
        
        ใช้ในการยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อกลุ่มที่เป็น competitive antagonist
        
        เพื่อให้ผู้ป่วยกลับหายใจได้ปกติเร็วขึ้นหลังการผ่าตัดยาที่ใช้
        
        2 more items...
        
        รักษา Alzheimer's disease
        
        ยาช่วยปรับปรุงด้านความจำความเข้าใจ
        
        อาการข้างเคียง และความเป็นพิษ
        
        organophosphate หรือยาฆ่าแมลงเป็นยาที่จับกับเอนไซม์อย่างถาวร
        
        รูม่านตาเล็ก
        
        หายใจลำบาก
        
        หัวใจเต้นช้า
        
        ความดันโลหิตต่ำ
        
        หน้ามืด
        
        เหงื่อออกมาก
        
        น้ำลายมาก
        
        สารคัดหลั่งในทางเดินหายใจมาก
        
        หลอดลมหดเกร็งปวดท้อง
        
        สาร organophosphate เข้าสมอง
        
        การรักษาโดยให้ยาต้านพิษ ได้แก่ Atropine และ pralidoxime
        
        เพื่อยับยัง Muscarinic efect
  - - - Atropine
    - - Atropine
        
        เป็น muscarinic antagonists ออกฤทธิ์แย่งที่กับ Ach
        
        ในการจับ Muscarinic receptors
        
        แบบแข่งขัน (Competitive inhibition) ทำให้ยามีผลลด parasympathetic tone ในร่างกาย
        
        ส่วนของร่างกายที่ตอบสนองต่อฤทธิ์ยาไว
        
        ต่อมมีท่อต่างๆ
    - - ระบบตา
        
        ทำให้กล้ามเนื้อเรียบ iris sphincter และ ciliary muscle ไม่สามารถหดตัวได้
        
        ทำให้ม่านตาขยาย (mydriasis)
        
        ไม่สามารถควบคุมเลนส์ให้มองภาพได้ชัด
        
        ทำให้ความดันในลูกตาสูงซึ่งเป็นอันตรายต่อต้อหิน
        
        มีผลทำให้ตาแห้งเนื่องจากยาไปยับยั้งการหลั่งน้ำตา
      - ระบบทางเดินอาหาร
        
        การปิดกั้น muscarinic receptors ทำให้ parasympathetic tone ที่ระบบทางเดินอาหารลดลง
      - ระบบทางเดินหายใจ
        
        มีฤทธิ์ขยายหลอดลม
        
        ยับยั้งการหลั่งของสารคัดหลั่ง secretion) ที่จมูกปากคอและหลอดลมได้
        
        สามารถลดหดเกร็งของหลอดลม (bronchoconstriction) จากสารต่าง ๆ ในร่างกาย
        
        histamine
        
        bradykinin
      - กล้ามเนื้อเรียบอื่น ๆ
        
        ลดความตึงตัวและความแรงในการบีบตัวของท่อปัสสาวะและกระเพาะปัสสาวะ
        
        ทำให้ปัสสาวะลำบากโดยเฉพาะผู้สูงอายุรวมถึงกล้ามเนื้อเรียบของมดลูก
      - ต่อมเหงื่อ
        
        atropine
        
        ทำให้ร่างกายขับเหงื่อได้น้อยลงส่งผลให้ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนออกทางเหงื่อได้
        
        อุณหภูมิของร่างกายจึงสูงเกิดใข้เรียกว่า Atropine fever
      - ระบบหัวใจและหลอดเลือด
        
        ผลทำให้หัวใจเต้นเร็วเนื่องจากการลด parasympathetic tone ที่หัวใจ
        
        atropine ยังมีฤทธิ์โดยตรงทำให้หลอดเลือดขยายตัวโดยเฉพาะหลอดเลือดใต้ผิวหนังทำให้บริเวณผิวหนังร้อนหรือแดงรู้สึกวูบวาบตามตัวเรียกว่า Atropine flush
    - - Antisecretory
        
        รักษาโรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
        
        อาศัยฤทธิ์ยับยั้งการหลั่งกรดและน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร
      - ใช้เป็น Antispasmodics
        
        ยาลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบในช่องท้องกระเพาะอาหารและลำไส้หรือมดลูก
        
        ใช้รักษาโรคอาการท้องเดิน
        
        โรคลำไส้แปรปรวน
      - ใช้รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวมากเกินไป
        
        มีสาเหตุจากจากกระเพาะปัสสาวะอักเสบหรือหลังการผ่าตัดต่อมลูกหมากทำให้เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบของท่อปัสสาวะ
      - ใช้ทางจักษุแพทย์
        
        ทำให้รูม่านตาขยาย
        
        ช้เป็นยาหยอดขยายม่านตาก่อนการตรวจตา
        
        ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคต้อหิน
      - ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
      - ใช้เป็นยาเตรียมผู้ป่วยก่อนการผ่าตัด
      - ใช้เป็นยารักษาโรคพาร์กินสันรักษากลุ่มอาการที่เรียกว่า extrapyramidal syndrome
      - รักษาภาวะล้มเหลวของระบบไหลเวียนโลหิต
      - ใช้เป็นยาป้องกันและรักษาอาการเมารถเมาคลื่น
      - ใช้เป็นยาต้านพิษ (Antidote) ที่เกิดจาก organophosphate ยาที่ใช้ ได้แก่ Atropine อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
    - - ปากแห้ง
      - คอแห้ง
      - ตาพร่ามัว
      - ใจสั่น
      - ร้อนวูบวาบทางผิวหนัง
      - ท้องผูก
      - ปัสสาวะลำบาก
      - ควรสังเกตและบันทึกละบันทึกปริมาณน้ำดื่มและจำนวนปัสสวะ เพราะยาอาจทำให้ปัสสาวะคั่งได้
- - - - Epinephrine
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        gป็นสาร agonist ออกฤทธิ์กระตุ้นได้ทั้ง alpha , beta receptor ถูกทำลายอย่างรวดเร็วโดย MAO, COMT ดังนั้นให้การรับประทานไม่ได้
        
        ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        ระบบไหลเวียนโลหิตมีฤทธิ์แรงที่ในการบีบหลอดเลือดและกระตุ้นหัวใจ
        
        ระบบทางเดินอาหาร
        
        ระบบหายใจทำให้กล้ามเนื้อทางเดินหายใจคลายตัวหลอดลมขยายตัว
        
        ผลต่อเมตาบอลิซึมภายในร่างกายทำให้กลูโคสและ lactose ในเลือดสูง
        
        ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
        
        การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ภาวะหัวใจหยูดเต้น ควรใช้เป็นอันดับแรก
        
        ภสงะแอนาฟิแล็กซิส
        
        ใช้เพื่อห้ามเลือด
        
        ใช้ผสมยาชาเฉพาะที่
      - Norepinephrine
        
        ออกฤทธิ์เช่นเดียวกับ epinephrine
        
        รักษาความดันโลหิตต่ำรุนแรง ที่ไม่ตอบสอนงต่อยาอื่น เนื่องจากการทำงานประสาทซิมพาเธติกล้มเหลว
      - Dopamine
        
        เป็นสารสังเคราะห์ มีโครงสร้างคล้าย DA
        
        เป็นยาที่กระตุ้นการบีบตัวของหัวใจ
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ระบบประสาท
        
        วิตกกังวลปวดศีรษะอาการสั่นอาจเกิด cerebral hemorrhage
        
        ระบบไหลเวียน
        
        หัวใจเต้นผิดจังหวะปอดบวมน้ำเจ็บหน้าอก
        
        Tissue necrosis
        
        โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Norepinephrine ถ้าฉีดเข้าหลอดเลือดดำรั่วไปเนื้อเยื่อรอบ ๆ จะเกิด vasoconstriction อย่างมากจนเนื้อตายได้
- - - - Propranolol
    - - Atenolo
      - Metoprolol