Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
หลักการดำเนินชีวิตและการดูแลสุขภาพตามความเชื่อทางศาสนา ศาสนาพุทธ - Coggle…
หลักการดำเนินชีวิตและการดูแลสุขภาพตามความเชื่อทางศาสนา ศาสนาพุทธ
การดำเนินชีวิตและการดูแลสุขภาพตามความเชื่อของศาสนาพุทธ
พระพุทธศาสนามุ่งเน้นเรื่องการพ้นทุกข์
สอนให้รู้จักทุกข์และวิธีการดับทุกข์ ให้พ้นจากอวิชชา
เหตุให้เกิดทุกข์จากกิเลสทั้งปวง คือ ความโลภ ความโกรธ ความหลง เน้นการศึกษาทำความเข้าใจ การโยนิโสมนสิการด้วยปัญญ
เลือกใช้หลักธรรมในพุทธศาสนาที่เหมาะกับผลที่จะได้สิ่งที่ปรารถนาอย่างถูกต้อง ด้วยความไม่ประมาทในชีวิตให้มีความสุขในทั้งชาตินี
หลักคำสอนในพุทธศาสนา
มนุษย์เชื่อเรื่องสำคัญในศาสนา 3ประการ
ความจริงสูงสุดอันเป็นพื้นฐานหรือที่มาของหลักคำสอน
แก่นหรือสาระสำคัญของคำสอน
หลักศีลธรรมที่เป็นแม่แบบของจริยธรรมที่มนุษย์พึงปฏิบัติ เพื่อนำชีวิตไปตามแนวทางที่ประเสริฐ
หลักปฏิบัติจริยธรรม
ความกตัญญูกตเวที คือ การรู้จักบุญคุณและตอบแทน อันเป็นหลักธรรมพื้นฐานทั่วไปของมนุษย์
ทุกคนจึงมีหน้าที่ต่อกันด้วยการปฏิบัติตามหลักจริยธรรมของพระพุทธเจ้า คือการปฏิบัติหน้าที่ต่อกัน
หลักปฏิบัติศีลธรรม
หลักคำสอนสำคัญของศาสนา ได้แก่ โอวาทปาติโมกข์
การไม่ทำความชั่วทั้งปวง การบำเพ็ญแต่ความดี การทำจิตให้สะอาดบริสุทธิ์
ศีล 5
ศีลข้อ 1 ปาณาติปาตา เวรมณี งดเว้นจากการทำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วงไป
ศีลข้อ 2 อทินนาทานา เวรมณี งดเว้นจากการถือเอาของที่เจ้าของมิได้ให้
ศีลข้อ 3 กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี งดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม
ศีลข้อ 4 มุสาวาทา เวรมณี งดเว้นจากการกล่าวเท็จ
ศีลข้อ 5 สุราเมรยมัชชปมาทัฏฐานา เวรมณี งดเว้นจากการดื่มสุราและเมรัย
ศาสนาพุทธ
กฏไตรลักษณ์ (The Three Characteristics of Existence)
อริยสัจ (The Four Noble Truths)
ปฏิจจสมุปบาท (The Law of Cause and Effect)
นิพพาน (Nirvana)
กฏไตรลักษณ์
หมายถึง กฏของธรรมชาติ
อนิจจัง คือ ความไม่เที่ยง ไม่คงตัว เสื่อมสลาย
ทุกขัง คือ ความทุกข์ ถูกบีบคั้น ไม่สมอยาก ตั้งอยู่ไม่ได้
อนัตตา คือ ความไม่มีตัวตนที่แท้จริง
อริยสัจ
คำสอนของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประการหนึ่ง ว่าด้วย ความจริงอันประเสริฐ 4 ประการ
เป็นความจริง 4 ประการที่ทำให้ผู้เข้าถึงกลายเป็นอริยบุคคล ความจริงทั้ง 4 ประการ
อริยสัจ 4 เป็นเหตุและผลของการเกิดแห่งทุกข์และวิธีการดับทุกข์ คือการไปสู่นิพพาน
ปฏิจจสมุปบาท
กระบวนธรรมของจิต ในการเกิดขึ้นและดับไปแห่งทุกข์
ใช้ในการปฏิบัติเพื่อการดับไปแห่งทุกข์
จางคลายจากทุกข์ตามควรแห่งฐานะตน เพื่อความสุขจากการพ้นทุกข์
นิพพาน
เป็นความดับสนิทของตัณหา ปล่อยวาง สลัดทิ้งโดยสิ้นเชิงซึ่งตัณหา
ธรรมเป็นที่ระงับสังขารทั้งปวง สิ้นตัณหา
อสังขตธรรม เป็นการสิ้นไปแห่ง ราคะ โทสะ โมหะ
ความคลายกำหนัด กำจัดความเมา ความกระหาย ก่อนเสียชื่อ ความอาลัย
อายตนะ ที่สิ้นสุดแห่งทุกข์
พุทธศาสนากับการปฏิบัติการพยาบาล
เกิด แก่ เจ็บ ตาย เป็นทุกข์ของมนุษย์
เมื่อมนุษย์อยู่ในภาวะเจ็บป่วย มนุษย์ประสบความทุกข์ ผู้ให้การ
ดูแล/พยาบาล/รักษา เข้าใจผู้ป่วยอยู่ในความทุกข์
ทุกข์ จาก อาการของโรค
ทุกข์ จาก ความวิตกกังวล
ทุกข์ จาก ภาวะเศรษฐกิจ
การปฏิบัติหน้าที่ในการดูแล
เพื่อการบรรเทา/ดับทุกข์ ตามความสามารถและความเหมาะสม
ผู้ป่วยเมื่อยามเจ็บป่วย ต้องรู้จักทำใจให้สงบ ร่วมมือกับผู้ให้การดูแล/รักษา เพื่อทำให้ทุกข์ บรรเทาเบาบาง/หมดไป
พุทธศาสน์กับการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม
การดูแลรักษาด้านร่างกาย
เมื่อพุทธองค์ประชวรแบบนี้ครั้งก่อนเคยเสวยยาคู
ปรุงด้วยของสามอย่าง คือ งา ข้าวสาร และถั่วเขียว
ทรงเสวยไม่นานก็หายจากอาการประชวรและทรงพระสำราญ
พระอุปวาณะเป็นอุปัฏฐากได้จัดการต้มน้ำร้อนให้พระองค์สรงสนานและละลายน้ำอ้อยด้วยน้ำร้อน พระองค์เสวยก็ทรงหายจากอาการประชวร
โกมารภัจจ์พิจารณาว่า การที่จะถวายพระโอสถถ่ายแก่พระผู้มีพระภาคเจ้าไม่เหมาะ
เตรียมยาที่ประณีตด้วยการอบก้านอุบลด้วยยาต่าง ๆ สามก้านแล้ว
นำไปถวายพระผู้มีพระภาคเจ้า
สูดก้านอุบลก้านที่หนึ่งแล้วยาจะออกฤทธิ์ทำให้พระองค์ถ่ายถึง 10 ครั้ง
สูดก้านอุบลอบยาต่าง ๆ อีกสองก้านจะถ่ายก้านละ 1ๆ ครั้ง
หมอชีวกโกมารภัจจ์ได้มาเยี่ยมและถวายคำแนะนำว่าพระองค์ไม่ควรเสวยพระกระยาหารที่ปรุงด้วยน้ำต้มผักต่าง ๆ
การดูแลรักษาด้านจิตใจ
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเอาไว้ชอบแล้วอันบุคคลเจริญแล้ว
ทำให้มากแล้ว ย่อมเป็นไปตามความรู้ยิ่ง เพื่อความตรัสรู้ เพื่อนิพพาน
เมื่อท่านพระมหาจุนทะแสดงจบลงพระพุทธเจ้าตรัสว่า “ดูก่อนจุนทะโพชฌงค์ดีนัก โพชฌงค์ดีนัก”
พระองค์ทรงหายจากอาการประชวรด้วยการฟังท่านพระมหาจุนทะสาธยาย โพชฌงค์นั้น
การดูแลรักษาด้านจิตวิญญาณ
พระองค์ทรงมีพระสติสัมปชัญญะไม่พรั่นพรึงอดกลั้นทรงดำริว่า การที่เราไม่ได้บอกภิกษุที่อุปัฏฐากไม่บอกลากพระสงฆ์ยังไม่ควรปรินิพพาน
ถ้าอย่างไรเราพึงใช้ความเพียรขับไล่อาพาธนี้ ดำรงชีวิตสังขารอยู่เถิดทรงดำริเช่นนี้แล้ว
ทรงขับไล่อาพาธนั้นทรงดำรงชีวิตสังขารอยู่แล้ว
อาพาธของพระองค์สงบลงทรงหายจากประชวร
พระพุทธองค์การนำพลังเหล่านี้มาใช้ในยามฉุกเฉินได้
พระองค์ได้จัดการและใช้พลังเหล่านี้ในพระพุทธจริยาที่มีอยู่ประจำวันอยู่แล้วอย่างไรก็ตามการที่พระพุทธองค์ดำรงชีวิตอย่างถูกต้อง
พระองค์ทรงประชวรก็หายได้อย่างรวดเร็วหมอที่ถวายการรักษาก็ทำได้ง่าย
การดูแลรักษาด้านสังคม
พระสารีบุตรอาพาธเป็นไข้ตัวร้อนก็รักษาด้วยรากบัวและเหง้าบัว
พระสารีบุตรฉันกระเทียมแล้วอาการลมเสียดท้องก็หาย
พระธรรมปิฎก
เป็นหลักธรรมสำคัญหมวดหนึ่ง พุทธบริษัทจะรู้จักว่าเป็นบทสวดมนต์ “โพชฌงคปริตร”
ทธวิธีการรักษาโรคด้วยโพชฌงค์: ผลแห่งการปฏิบัติหรือมหัศจรรย์แห่งมนต์คาถา
พุทธวิธีเสริมสุขภาพ
จิตใจไม่สบายก็พลอยให้กายไม่สบายไปด้วย เริ่มต้นตั้งแต่รับประทานอาหารไม่ได้ ร่างกายเศร้าหมอง
ทางที่ดี ถ้าจิตใจดี สบาย บางทีใจก็กลับมาช่วยกาย เช่นในยามเจ็บป่วย ถ้าจิตใจสบาย มีกำลังใจ หรือจิตใจผ่องใสเบิกบาน โรคที่เป็นมากก็กลายเป็นน้อย
จิตสุดท้ายของมนุษย์ เมื่อได้รับการจูงจิตที่ดีจะส่งผลให้ไปสู่ในภพภูมิที่สูงขึ้นได้ตามความเชื่อของศาสนาพุทธ
การนำผลการปฏิบัติศีล 5 มาเป็นเครื่องมือในการดูแลสุขภาพ
ศีลข้อ 1 ปาณาติปาตา
งดเว้นจากการทำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วงไป
ตามความเชื่อและความศรัทธาของผู้ที่นิยมบริโภคอาหารเจ
การบริโภคพืชผักควรต้องเลือกผักอินทรีย์ หรือผัดปลอดสารซึ่งมองดูเหมือนจะป้องกันได้ง่ายแต่อย่างไรก็ตามโลกใบนี้ก็ยังใช้สิ่งแวดล้อมร่วมกัน
การได้รับสารเคมีที่เป็นพิษต่อร่างกาย อาจเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งชนิดต่าง ๆ
มะเร็งเต้านม
มะเร็งกระเพาะอาหาร
ศีลข้อ 2 อทินนาทานา เวรมณี
งดเว้นจากการถือเอาของที่เจ้าของมิได้ให้
การไม่ต้องการอยากได้ของคนอื่นมาเป็นของตน ส่งผลให้เกิด
ความเครียด ความอิจฉาริษยา
ความเคียดก่อให้เกิดการเจ็บป่วยทั้งด้านร่างกายและจิตใจอาจถึงขั้นร้ายแรง
อาจถึงขั้นร้ายแรง คือต้องรับโทษทางกฎหมาย หรือเครียดจนเกิดโรคทางจิตเวช โอกาสเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายสำเร็จในที่สุด
ศีลข้อ 3 กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี
งดเว้นจากการประพฤติผิดในกาม
สาเหตุของการเกิดโรคทางเพศสัมพันธุ์ที่ยังเป็นปัญหาสุขภาพของทั่วโลก
การติดเชื้อเอชไอวี
กลายเป็นผู้ป่วยเอดส์เสียชีวิตในที่สุด
กลยุทธ์ของการรณรงค์ผู้ติดเชื้อรายใหม่ใชวิธีการประชาสัมพันธ์ “รักเดียวใจเดียวไม่เกี่ยวข้องเอดส์”
ประพฤติผิดศีธรรมในกาม หมายถึง ผู้ที่รักร่วมเพศ รักเพศเดียวกัน มันเป็นเรื่องผิดธรรมชาติก็ส่งผลให้เกิดโรคติดต่อต่าง ๆ ได
ศีลข้อ 4 มุสาวาทา เวรมณี
งดเว้นจากการกล่าวเท็จ
การโกหก พูดไม่จริง เป็นสิ่งที่ทำให้ไม่ได้รับข้อเท็จจริง
ตนเป็นผู้ติดเชื้อแล้วไม่แจ้งความจริงกับภรรยาของตนเอง
ทำให้ภรรยานนั้นไม่ได้ป้องกัน โอกาสที่ทำให้ติดเชื้อมีความเสี่ยงสูงมาก
เมื่อติดเชื้อแล้วกว่าจะทราบความจริงก็เป็นผู้ป่วยเอดส์เสียแล้ว
ศีลข้อ 5 สุราเมรยมัชชปมาทัฏฐานา เวรมณี
งดเว้นจากการดื่มสุราและเมรัย อันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท
เครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอออล์ นอกจากมีผลร้ายต่อสุขภาพของตนเองแล้ว
อาจเกิดโรคมะเร็งตับ
มะเร็งของท่อน้ำดี
มะเร็งปอด
การเกิดโรคมะเร็งปอดที่มีสาเหตุมาจากการเป็นผู้สูบบุหรี่มือสอง
การได้รับจากผู้สูบมือหนึ่งที่เป็นคนใกล้เคียง
สิ่งแวดล้อมที่เป็นมลภาวะ
การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองแนวทางพุทธศาสน์
การวางจิตวาระสุดท้าย
กรรมอารมณ์
อารมณ์ของกรรมที่บุคคลได้กระทำไว้แล้ว ดีก็ตามไม่ดีก็ตาม
ถ้าอารมณ์ดีเกิดขึ้นในเวลานั้นก็ไปได้ถ้าอารมณ์ไม่ดีเกิดขืนในเวลานั้นก็ไปไม่ดี
กรรมนิมิต
อเครื่องหมายของกรรมที่ตนได้กระทำไว้แล้ว ดีก็ตาม ไม่ดีก็ตาม ในเวลาใกล้จะดับจิตกรรมดีและกรรมชั่วที่ได้กระทำไว้
เมื่อใกล้จะตายถ้านิมิตที่ดีเกิดขึ้นในเวลานั้นก็ไปดีถ้านิมิตรไม่ดีเกิดขึ้นในเวลานั้นก็ไปไม่ดี
คตินิมิต
ความตายเป็นทั้งความแน่นอน
ความตายเป็นทั้งจุดเริ่มต้นและสิ้นสุด
ความตายเป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นตลอดเวลาที่ยังมีชีวิตอยู่
ความตายเป็นทั้งวิกฤตและโอกาส
ความตายมีทั้งมิติทางกายภาพและทางจิตวิญญาณ
การประคองรักษาจิตให้สงบเป็นปกติท่ามกลางสภาพความเจ็บป่วยทุกข์ทรมาน
การตายที่ดีทางพระพุทธศาสนาไม่ใช่ตายอย่างไร
จิตวิญญาณ (Spiritual)
ป็นจิตชั้นสูงที่ลดความเห็นแก่ตัวเห็นแก่ผู้อื่น จิตที่เข้าถึงสิ่งสูงสุด
จิตวิญญาณที่นำมาใช้ในวิชาชีพการพยาบาล
พลังชีวิตของคนซึ่งแสวงหาจุดมุ่งหมายของสัมพันธภาพและการมีชีวิตรอด
เป็นจิตวิญญาณที่แสวงหาจุดมุ่งหมายของความรัก ความไว้วางใจ ความหวัง และการให้อภัยแก่ตนเองและผู้อื่น
หลัก 7 ประการของการให้ความช่วยเหลือผู้ป่วยระยะท้าย
การให้ความรัก ความเข้าใจ ผู้ป่วยใกล้ตายมักจะมีความกลัวหลายอย่าง
กลัวถูกทอดทิ้ง
กลัวเป็นภาระ
กลัวตายคนเดียว
ช่วยให้เขายอมรับความตายที่จะมาถึง
การพูดให้เขายอมรับความตายที่จะมาถึงการพูดจา
ให้เขายอมรับความตายเป็นศิลปะ
ช่วยให้เขาจดจ่อในสิ่งที่ดีงาม
ช่วยให้เขาปลดเปลื้องสิ่งค้างคาใจ
การแบ่งมรดก
ความน้อยเนื้อต่ำใจคนใกล้ตัว
ความโกรธแค้น
ช่วยปล่อยว่างสิ่งต่าง ๆ แม้บางคนอาจไม่มีสิ่งค้างคาใจที่เป็นกุศล
ปล่อยวางทุกสิ่งเช่นกัน ทั้งรูปธรรม นามธรรม
แม้แต่ความรักก็ต้องปล่อยวาง
สร้างบรรยากาศที่เอื้อให้ใจสงบ
การนำพระพุทธรูปที่เขานับถือมาให้บูชา
บรรยากาศที่ญาติมิตรพร้อมเพรียงกันช่วยกันสวดมนต์ ทำสมาธิ
ถ้าเขาไม่สนใจธรรมะ อาจเปิดเพลงที่เขาชอบเบา ๆ
กล่าวคำอำลา
อาจพูดขอบคุณสิ่งดี ๆ ที่เขาทำให้กับทุกคน
แนะนำให้เขาปล่อยวาง เตรียมตัวเตรียมใจ ระลึกถึงพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์และขอขมาเจ้ากรรมนายเวร
หลักการและแนวคิดในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย
ต้องดูแลผู้ป่วย และครอบครัวทุก ๆ ด้าน
ต้องเริ่มตั่งแต่แรกทั้งผู้ป่วยและครอบครัว
สิทธิของคนใกล้ตายต้องรับรู้ว่าตนเองเป็นอะไร ทำอะไร ได้แค่ไหน ต้องมีการสื่อสารอย่างเหมาะสมกับคนไข้แต่ละราย
การใส่อุปกรณ์เอาออกเพื่อให้คนไข้เสียชีวิต
การทำงานเป็นทีม
การดำเนินของโรคทำให้เกิดเหตุการณ์ การเตรียมรับมือจะวางแผนจัดการอย่างไร
การบรรเทาความทุกข์ทรมานในผู้ป่วยระยะสุดท้าย
วัตถุประสงค์การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย
ลดความทุกข์ทรมาน
ทำกิจวัตรสำคัญเท่าที่ทำได้
เป็นตัวของตัวเอง
อยู่อย่างมีคุณค่าในช่วงสุดท้ายของชีวิต
วิธีปฏิบัติที่ถูกต้องต่อความตาย
ขั้นที่ 1 มนุษย์ปุถุชนทั่วไป
ท่านว่าเป็นปุถุชนที่ยังมิได้สดับคือยังไม่มีการศึกษา
ระลึกถึงความตายด้วยความหวาดหวั่นพรั่นกลัว เศร้าหดหู่ท้อแท้ ระย่อท้อถอย
ขั้นที่ 2 สูงขึ้นไป
เป็นอริยสาวกผู้มีการศึกษาได้สดับแล้วก็ระลึกถึงความตายเป็นอนุสติ
สำหรับเตือนใจไม่ให้ประมาท เร่งขวนขวายปฏิบัต
ประกอบหน้าที่คุณงามความดีให้ชีวิตมีประโยชน์มีคุณค่า
ขั้นที่ 3 คือให้รู้เท่าทันความตาย
มีคติเนื่องอยู่ในธรรมดาจะได้ชีวิตที่ปราศจากความทุกข์
ไม่ถูกบีบคั้นด้วยความรู้สึกหวาดหวั่นพรั่นกลัวต่อความพลัดพราก
การพยาบาลผู้ป่วยในวาระสุดท้ายของชีวิต
การพยาบาลด้านร่างกาย
มื่อคนใกล้ตายความอ่อนเพลียเป็นสิ่งที่ต้องยอมรับ แต่ไม่จำเป็นต้องให้
การรักษาใด ๆ
ควรให้ผู้ป่วยในระยะนี้พักผ่อนให้เต็มที่
การเบื่ออาหาร
อาหารมีผลดีกว่าผลเสีย
ทำให้สารคีโตนในร่างกายเพิ่มขึ้นจะทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสุขสบายขึ้นและบรรเทาอาการเจ็บปวดได
ภาวะขาดน้ำในภาวะใกล้ตาย
กระตุ้นให้หลั่งสารเอ็นดอร์ฟินทำให้ผู้ป่วยรู้สึกเป็นสุขและสุขสบายขึ้น
ริมฝีปากแห้งใช้สำลีชุบน้ำสะอาดแตะที่ริมฝีปากแล้วทาง
ด้วยวาสลินหรือสีผึ้ง
การพยาบาลด้านจิตใจและจิตวิญญาณ
เมื่อคนป่วยหนักใกล้ตายยิ่งต้องการประคับประคองใจอย่างมาก
สิ่งที่คนใกล้ตายกลัวมากที่สุดคือ การถูกทอดทิ้ง การอยู่อย่างโดด
เดี่ยว
สิ่งที่ต้องการ คือมีความต้องการใครสักคนอยู่เป็นเพื่อนข้าง ๆ แต่ความต้องการของคนจริง ๆ
ต้องการจากไปท่ามกลางคนที่รัก ญาติพี่น้อง เพื่อนพ้องน้องพี่
พื่อให้มีเวลาสำหรับการกล่าวอำลาและทำการอโหสิกรรมต่อกันและกัน
พยาบาล ควรให้โอกาสคนใกล้ตายได้แสดงความรู้สึกและความต้องการโดยพูดแต่สิ่งดีงามเพื่อการระลึกถึงคุณงามความดี
ท่องบทสวดมนต์หรือเปิดเทปบทสวดมนต์เบา ๆ ให้ฟัง เพื่อส่งให้ตายดี
เตือนสติให้มีสติไม่หลงตาย
หากบุคคลนั้นมีปัญญารู้ทันชีวิตและบรรลุธรรมในขณะจิตสุดท้ายตอนจะดับขันธ์