Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความรู้พื้นฐานทางเภสัชวิทยา - Coggle Diagram
ความรู้พื้นฐานทางเภสัชวิทยา
ความหมายและความสําคัญของยา
วัตถุที่รับรองไว้ในตํารายา
วัตถุที่มุ่งหมายสําหรับใช้ในการวินิจฉัย บําบัด บรรเทา รักษา หรือป้องกัน
วัตถุที่เป็นเภสัชเคมีภัณฑ์
วัตถุที่มุ่งหมายสําหรับให้เกิดผลแก่สุขภาพ
สำหรับใช้ในการเกษตร
สำหรับในในอาหาร
สำหรับในห้องวิทยาศาสตร์
ยาแผนโบราณ
อยู่ในตํารายาแผนโบราณ
ยาที่ได้รับอนุญาตให้ขึ้นทะเบียนตํารับยา
ยาอันตราย
ยาแผนปัจจุบัน หรือยาแผนโบราณ
เป็นยาอันตราย
ยาควบคุมพิเศษ
ยาแผนปัจจุบัน หรือยาแผนโบราณ
เป็นยาควบคุมพิเศษ
ยาใช้ภายนอก
มุ่งหมายสําหรับใช้ภายนอกทั้งนี้ไม่รวมถึงยาใช้เฉพาะท
ยาใช้เฉพาะที่
เฉพาะที่กับผิวหนังหูตาจมูกปาก
ทวารหนัก ช่องคลอด หรือท่อปัสสาวะ
ยาสามัญประจําบ้าน
ยาแผนปัจจุบัน หรือยาแผนโบราณ
ยาสามัญประจําบ้าน
ยาบรรจุเสร็จ
ยาแผนปัจจุบัน
ผลิตขึ้นในรูปแบบต่างๆ
บรรจุในภาชนะ หรือปิดผนึก
มีฉลากครบถ้วน
ยาสมุนไพร
ยาที่ได้จากพฤษชาติ สัตว์หรือแร่
ไม่ได้ผสม ปรุง หรือแปรสภาพ
ความสําคัญของยา
รักษาความเจ็บป่วยโดยทั้งการบําบัดบรรเทาอาการทุกข ์ทรมาน
เช่น อาการไข้ปวด หรือคัน
สาเหตุของโรค เช่นฆ่าเชื้อแบคทีเรียเชื้อรา
แหล่งที่มาของยา (Source of Drug)
ผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ
พืช
สัตว์
แร่ธาตุ
ยาสังเคราะห์
เลียนแบบสารที่ได้จากธรรมชาติ
ยาคลอแรมเฟนิคอล
ยาสังเคราะห์ที่มิได้ปรากฏในธรรมชาติ
ยาอะลูมิเนียมไฮดรอกไซด์
วิถีทางและวัตถุประสงค์การให้ยา
รูปแบบของยาเตรียม (Dosage forms)
เหมาะสมกับการใช้งาน
ถูกต้องตามมาตรฐานที่กาหนด
รูปแบบยาเตรียมที่เป็นของแข็ง (Solid dosage form)
นชนิดเม็ดหรือผงบรรจุซอง
นิยมใช้ที่สุด
ยาเม็ด (Tablet)
ยาแคปซูล (Capsule)
ชนิดแข็ง
ผงหรือแกรนูล เช่นยาฆ่าเชื้อบางชนิด
ชนิดอ่อน
ลักษณะของเหลวไว้ภายใน เช่นวิตามิน
ยาผง (Powder)
ยาภายในหรือภายนอก
ยาผงรับประทานยาผงใช้สูดดม
รูปแบบยาเตรียมที่เป็นของเหลว (Liquid dosage form)
syrup ยาน้ำเชื่อม เหมาะสำหรับเด็กเพราะมีรสหวน
รูปแบบยาเตรียมที่เป็นกึ่งของแข็ง(Semisolid dosage form)
ครีม (Cream)
ยาขี้ผึ้ง (Ointment)
ยาขี้ผึ้งลักษณะเป็นนํ้ามัน
ครีม
เจล
เพสท์(Paste)
ยาเหน็บ (Suppositories)
วิถีทางในการให้ยา( Routes ofadministration)
การให้ยาผ่านทางเดินอาหาร
การรับประทาน (Oral ingestion)
นิยมใช้มากที่สุด
ใช้ง่าย สะดวก และมีความปลอดภัย
การอมใต้ลิ้น(Sublingual administration)
ใช้ในกรณีที่ต้องการให้ยาออกฤทธิ์เร็ว
วิธีนี้ที่ไม่ควรบ้วนน้ำลาย และกลืนน้ำลายให้น้อยที่สุด
การให้ยาทางทวารหนัก (Rectal administration)
ในรูปของยาเหน็บหรือยาสวนทวาร
มีการดูดซึมยาที่ไม่แน่นอน
การให้ยาโดยไม่ผ่านทางเดินอาหาร
การให้ยาฉีด (Injection)
การฉีดยาเข้าชั้นใต้ผิวหนัง(Subcutaneous administration)
ยาที่ไม่ระคายเคือง
ปริมาณที่ต้องการฉีดไม่มาก
การฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ(Intramuscular injection)
ห้ขนาดยาที่แน่นอน
การดูดซึมยาสูง
การฉีดยาเข้าหลอดเลือดดำ (Intravenous administration)
ยาเข้าสู่ร่างกายได้โดยตรง
ใช้ได้ในกรณีที่ยาระคายเคืองมาก
ต้องการให้ยาออกฤทธิ์ต่อเนื่องสม่าเสมอ
การให้ยาเฉพาะที่ (Topical application)
การให้ยาผ่านผิวหนัง
ยาหยอด
ยาเหน็บช่องคลอด
การให้ยาชนิดสูดดม(Inhalation)
เหมาะสาหรับยาสลบและยาออกฤทธิ์ที่ระบบทางเดินหายใจ
การให้ยาชนิดสูดดม (inhalation)
ใช้สาหรับยาที่อยู่ในรูปแบบก๊าซ
ไม่สามารถควบคุมปริมาณยาที่แน่นอนในผู้ป่วยได้
การบริหารยาและหลักการใช้ยาในผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยง
ยาก่อนอาหาร
กินก่อนอาหาร 15นาที
กรณีเราลืมรับประทานยาก่อนอาหาร
ค่อยรับประทานยา ซึ่งก็คือประมาณ 2ชั่วโมงหลังรับประทานอาหาร
ยาหลังอาหาร
หลังอาหารไม่เกิน 15-30นาที
เราลืมรับประทานยาหลังอาหาร
ถ้านึกได้หลังจากรับประทานอาหารมากกว่า 30 นาทีแล้ว ควรรอรับประทานยาหลังอาหารในมื้อถัดไป
ยาหลังอาหารทันที
ยาพร้อมอาหาร
ยาก่อนนอนหรือหลังอาหารเย็น
ยารับประทานเวลามีอาการ
การเรียกชื่อยา
ชื่อสามัญ (Generic name)
ชื่อทางเคมี (Chemical name)
ชื่อทางการค้า (Trade name)