Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัตโนมัติ - Coggle Diagram
ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัตโนมัติ
ระบบประสาทอัติโนมัติ
การแบ่งประเภทของ Adrenergic receptors
β1 พบที่หัวใจเมื่อถูกกระตุ้นจะเพิ่มแรงบีบตัว อัตราการเต้นของหัวใจ
β2 พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือด หลอดลม ทางเดินปัสสาวะ และมดลูกเมื่อถูกกระตุ้นจะเกิดการคลายตัว และกล้ามเนื้อลายก่อให้เกิดการสลายไกลโคเจน
α2 พบที่ปลายประสาทซิมพาาเทติกที่เนื้อเยื่อต่างๆ
α1 พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือด
β3พบที่เซลล์ไขมันเมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดการสลายไขมัน
การแบ่งประเภทของ Cholinergic receptor
1.Nicotinic rece พบที่ปมประสาท
2.Muscarinic receptor
M5 พบที่ Dopamine neuron การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine
M3 พบได้ตามต่อมมีท่อต่างๆกล้ามเนื้อเรียบของงทางเดินอาหาร ทางเดินหายใจ การกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนิงแบบ Excitation
M1พบที่สมอง Peripheral neuron และGastric parietal เมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบ Excitation
M2 พบที่หัวใจและบางส่วนของ Peripheral neuron กระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบยับยั้ง
M4พบที่ระบบประสาท การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine
สารสื่อประสาท (neurotransmitter) และตัวรับ (Receptor) ในระบบประสาทอัตโนมัติ
2.สารสื่อประสาทในระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
3.สารสื่อระบบประสาทในระบบโซมาติก
1.สารสื่อประสาทในระบบประสาทซิมพาเทติก
การทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ
1.ระบบประสาทซิมพาเทติก
2.ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
ยาโคลิเนอร์จิก (Cholinergic Drugs)
1.Cholinergic agonist
Acetylcholine (Ach) และสารสังเคราะห์ choline ester
Ach จัดเป็นยาต้นแบบของยากลุ่มนี้แต่ไม่สามารถนำมาใช้ในการรักษา
กลไกการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์กระตุ้นที่ Muscarinic และNicotinic receptor
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
3.ระบบทางเดินปัสสาวะ
4.ระบบทางเดินอาหาร เพิ่มการหลั่งสารคัดหลั่ง
5.ฤทธิ์ต่อตา ทำให้ตาม่านหรี่
6.ระบบประสาทส่วนกลาง
1.ระบบไหลเวียนเลือด
2.ระบบหายใจ
การนำไปใช้ทางคลินิก
2.ใช้รักษาต้อหิน (glaucoma)
3.ใช้รักษาอาการท้องอืด ไม่ถ่าย
1.ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ Bethanechol
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
อาการมึนเวียนศีรษะคล้ายจะเป็นลม
อาเจียน
มีน้ำลาย น้ำมูก
น้ำตาไหล เหงื่อออก
ปวดปัสสาวะ
ข้อห้ามใช้
โรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน นิ่วทางเดินปัสสาวะ
ผู้เป็นโรคหืด หรือโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
2.Anticholinesterase agent (Cholinesterase inhibitors)
กลไกลการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ Acetylcholinesterase
เป็นเอนไซม์ที่ทำลาย Ach ผลทำให้ Ach ไม่ถูกทำลาย Ach
ไปกระตุ้นcholinergic recepotors อย่างมาก
central และ peripheral nervous system การจับกับเอนไซม์
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
1.ผลต่อ Muscarinic receptor
2.ผลต่อ nicotinic receptor ส่งผลต้อกล้ามเนื้อ
การนำไปใช้ทางคลินิก
1.ใช้ในการรักษาอาการลำไส้
2.ใช้ในการรักษาโรค Myasthenia gravis
3.ใช่ในการยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อกลุ่มที่เป็น competitive antagonist
4.รักษาAlzheimer’s disease ยาช่วยปรับปรุงด้านความจำ
อาการข้าวเคียงและความเป็นพิษ
1.ยาฆ่าแมลงเป็นยาที่จับกับเอนไซม์อย่างถาวร
2.เมือได้รับสารนี้จะเกิดอาการพิษ เช่น รูม่านตาเล็ก หายใจลำบาก หัวใจเต้นช้าความดันโลหิตต่ำ หน้ามืด
2.ยาต้านมัสคารินิค (Antimuscarinic Drugs)
กลไกลการออกฤทธิ์
2.การจับMuscarinic receptors แบบแข่งขัน
3.ยามีผลลด parasympathetic tone ในร่างกาย
1.Atropine เป็น Muscarinic antagonists ออกฤทธิ์แย่งที่กับ Ach
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
3.ระบบทางเดินหายใจ
4.กล้ามเนื้อเรียบอื่นๆ
2.ระบบทางเดินอาหาร
5.ต่อมเหงื่อ
1.ระบบตา
6.ระบบหัวใจและหลอดเลือด
การนำไปใช้ทางคลินิก
1.Antisecretory รักษาโรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
2.ใช้เป็นAntispasmodics ยาลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบในช่องท้อง
3.ใช้รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวมากไป
4.ใช้ทางจักษุแพทย์
5.ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
6.ใช้เป็นยาเตรียมผู้ป่วยก่อนการผ่าตัด
7.ใช้เป็นยารักษาโรคพาร์กินสัน
8.รักษาภาวะล้มเหลว
9.ใช้เป็นยาป้องกันและรักษาอาการเมารถ
10.ใช้เป็นยาต้านพิษ
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
2.คอแห้ง
3.ตาพร่ามัว ใจสั่น
1.ปากแห้ง
4.ร้อนวูบวาบทางผิวหนัง
5.ท้องผูก ปัสสาวะลำบาก
3.ยากระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก (Adrenergic drugs)
2.Alpha-adrenergic agonist (α-agonist)
2.1Alpha-1agonist
1 .Phenylephrine
เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1-receptorทำให้กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว
2.Midodrine
เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1-receptor ทำให้หลอดเลือดหดตัว
ส่งผลให้ความดันเพิ่ม
2.2.Alpha-2 agonist
Clonidine
ออกฤทธิ์กระตุ้น α2-receptor ที่สมองและหลอดเลือด สามารถผ่านสมองใช้เป็นยาลดความดันโลหิต
3.Beta-adrenergic agonist
3.1 β2 adrenergic agonist
1.ยาขยายหลอดลมชนิดสั้น
2.ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว
อาการข้างเคียงและความพิเศษ
ใจสั่น
อาการสั่น
อาการกระวนกระวาย
วิตกกังวล
หัวใจเต้นเร็ว
3.2 β3 adrenergic agonist
เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะต่อ β3-receptor มีผลให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะคลายตัวใช้ในการรักษาอาการกลั่นปัสสาวะไม่ได้
1.กลุ่มยา Catecholamines
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
4.ผลต่อเมแทบบอลอซึม
5.ผลต่อระบบต่อมไรท่อ
3.ผลกนะตุ้ยหัวใจ
6.ผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง
2.ผลต่อการกระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบ
7.ผลต่อตา
1.ระบบไหลเวียนเลือด
ยากลุ่ม Catecholamies
1.2 Norepinephrine/Noradrenaline (Levophed
1.3 Dopamine;DA (Dopmin,Intropin)
1.1Epinephrine (Adrenaline)
กลไกการออกฤทธิ์
เป็นสาร agonist ออกฤทธิ์กระตุ้นได้ทั้ง receptor ถูกทำลายอย่างรวดเร็วโดย MAO และ COMTดังนั้นในการรับประทานไม่ได้
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
2.ระบบทางเดินอาหาร
3.ระบบหายใจ
1.ระบบไหลเวียนโลหิต
4.ผลต่อเมตาบอลิซึม
5.ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
การนำไปใช้ทางคลินิก
2.ภางะแอนาฟิแล็กซิส
3.ใช้เพื่อห้ามเลือด
1.ภาวะหัวใจหยุดเต้น
4.ใช้ผสมยาชาเฉพาะที่
1.4 Dobutamine
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
2.ระบบไหลเวียน
3.Tissue necrosis
1.ระบบประสาท
4.Indirect-acting and mixed-type adrenergic agonist
4.1 Ephedrine & pseudoephedrine
ยา Ephedrine ไม่ได้ใช้ทางคลินิก
4.2Amphetamine
ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาทส่วนกลางที่มีความรุนแรง
ประโยชน์ทางคลินิกของยาในกลุ่ม Sympathomimetics
2.ภาวะช็อก
3.Anaphylaxis ยาหลักที่ใช้
1.ภาวะหัวใจหยุดเต้น
4.Asthma & COPD ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
5.Glaucoma ยากลุ่ม α2-agonist ช่วยลดความดันในลูกตา
6.Antihypertensive ยากลุ่ม α2-adrenergic agonist
7.ลดการคั่วการบวมของเนื้อเยื่อในจมูก
8.อื่นๆ ได้แก่ overactive bladder
4.ยาปิดกั้นอะดรีเนอร์จิครีเซพเตอร์ (Adrenoceptor blocking drugs)
α-adrenergic antagonists
ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1-receptorที่อยู่ภายในเซลล์กล้ามเนื้อเรียบ
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
การที่ความดันโลหิตต่ำในขณะเปลี่ยนอริยาบถซึ่งมักพยบ่อยจากการใช้ยาในระยะแรกๆ
β-adrenergic antagonists (β-blocker)
2.1.Non-selective β-blocker
Propranolol จัดเป็นยาต้นแบบของ β-blockerยับยั้งทั่ง β1และ β2receptorถูกดูดซึมได้ดีมาก
ลดอาการตื่นเต้นได้ง่ายทำให้เกิดภาวะสงบ
ลดอาการใจสั่น
ใช้รักกษาความดันโลหิตสูง
รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
2.2 Selective β-blocker
อาการข้างเคียงและความเป็นพิเศษ
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ระบบประสาท อาจพบอาการ ปวดศรีษะ
ระบบหายใจ จากการปิดกั้นตัวรับ β2อาจทำให้หลอดลมตีบแคบ
ยากลุ่มนี่มีผลกับระบบต่อมไร้ท่อและกระบวนการเมแทบอลิซึม
ระบบหัวใจแลัหลอดเลือด propranolol ทำให้หัวใจเต้นช้า