Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่2 ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัตโนมัติ - Coggle Diagram

- - - - การแบ่งประเภท
        
        α1 พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือด ทางเดินปัสสาวะ และมดลูก
        
        α2 พบที่ปลายประสาทซิมพาเทติกที่เนื้อเยื่อต่างๆและในสมอง
        
        β1 พบที่หัวใจเมื่อถูกกระตุ้นจะเพิ่มแรงบีบ อัตราการเต้านของหัวใจ
        
        β2พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือด หลอดลมทางเดินปัสสาวะและมดลูก
        
        β3พบที่เซลล์ไขมัน เมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดสลายไขมัน
    - - การแบ่งประเภท
        
        1.Nicotinic receptor พบที่ปมประสาท
        
        2.Muscarinic receptor
        
        M1 พบที่สมอง Peripheral neuron และ Gastricparietal
        
        M2 พบที่หัวใจและบางส่วนของ Peripheral neuron
        
        M3 พบได้ตามต่อมมีท่อต่างๆ กล้ามเนื้อเรีบยของทางเดินอาหาร ทางเดินหายใจ
        
        M4 พบที่ระบบประสาท การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine
        
        M5 พบที่ Dopamine neuron
- - - - Acetylcholine (ach)และสารสังเคราะห์choline ester
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ออกฤทธิ์กระตุ้นที่muscarinic และ nicotinic receptor
        
        ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        1.ระบบไหลเวียนเลือด
        
        มีผลโดยตรง ทำให้ลดความต้านทานหลอดเลือดส่วนปลาย
        
        2.ระบบหายใจ
        
        ทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมหดตัว ต่อมในหลอดลมหลั่งสารคัดหลั่งเพิ่มขึ้น
        
        3.ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        ทำให้กล้ามเนื้อปัสสาวะหดตัว
        
        4.ระบบทางเดินอาหาร
        
        เพิ่มการหลั่งสารคัดหลั่ง คือ น้ำลาย
        
        5.ฤทธิ์ต่อตา
        
        ทำให้ม่านตาหรี่(miosis)
        
        6.ระบบประสาทส่วนกลาง
        
        กระตุ้นสมองส่วน cortex มีบทบาทเกี่ยวกับการรับรู้ การเคลื่อนไหว
        
        การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        1.ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ Bethanechol
        
        2.ใช้รักษาต้อหิน
        
        3.ใช้รักษาอาการท้องอืด ไม่ถ่าย
        
        อาการข้างเคียง
        
        เหงื่อออก
        
        อาเจียน
        
        ทำให้มีน้ำลาย น้ำมูก
        
        ตามัว ระคายเคือง
        
        ข้อห้ามใช้
        
        โรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
        
        ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน นิ่วทางเดินปัสสาวะ
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์Acetylcholinesterase(AChE)
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        1.ผลต่อmuscarinic receptor คล้ายกับCholinergic agonist
        
        ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ ต่อมของกระเพาะอาหาร ทางเดินอาหาร
        
        2.ผลต่อ nicotinic receptor ผลต่อกล้ามเนื้อลาย
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้ในการรักษาลำไส้ กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
        
        ใช้ในการรักษาโรค Myasthenia gravis(MS)
      - อาการข้างเคียง
        
        มีสารคัดหลั่งในทางเดินหายใจมาก
        
        ความดันโลหิตต่ำ
        
        รูม่านตาเล็ก
        
        หายใจลำบาก
- - - - ทำให้กล้ามเนื้อเรียบ iris sphincter และ ciliary muscle ไม่สามารถหดตัวได้ดี
    - - มีฤทธิ์ขยายหลอดลม ยับยั้งการหลั่งของการคัดหลั่งที่จมูก ปาก
    - - การปิดกั้น muscarinic receptors ทำให้ parasympathetic tone ลดลง
    - - ลดความตึงตัวและความแรงในการบีบตัวของท่อปัสสาวะและกระเพาะปัสสาวะ
    - - Atropine ทำให้ร่างกายขับเหงื่อได้น้อยลง
    - - ทำให้หัวใจเต้นเร็ว เนื่องจากการลดparasympathetic tone ที่หัวใจ
- - - - ยาออกฤทธิ์เลียนแบบการกระตุ้นประสาทซิมพาเทติก มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่เกิดการออกฤทธิ์ต่อ α และ β-receptor
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        เป็นสาร agonist ออกฤทธิ์กระตุ้นได้ทั้ง α และ β
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้เพื่อห้ามเลือด Topical hemostasis ประคบเฉพาะที่บริเวณเยื่อเมือก ลดอาการเลือดออก
        
        ใช้ผสมยาชาเฉพาะที่ ใช้ในการ spinal block เพื่อช่วยให้ออกฤทธิ์นานขึ้น
  - - - ยามีฤทธิ์เป็น α1-agonist มีฤทธิ์เฉพาะเจาะจงที่ α1-receptor
    - - ยามีฤทธิ์เป็น α2-agonist มีฤทธิ์เฉพาะเจาะจงที่ α2-Adrenergic receptor
  - - - ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้น
      - ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว
      - อาการข้างเคียง
        
        วิตกกังวล
        
        กระวนกระวาย
        
        หัวใจเต้นเร็ว
        
        อาการสั่น
    - - ใช้ในการรักษาอาการกลั้นปัสสาวะไม่ได้
  - - - Pseudoephedrine ใช้เป็นยาลดน้ำมูก
    - - ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาทส่วนกลางที่มีความแรงสูง ออกฤทธิ์โดยตรงและทางอ้อม
    - - ภาวะหัวใจหยุดเต้น epinephrine ใช้ในภาวะหัวใจหยุดเต้น มีผลเพิ่มความดันโลหิตและเลือดไปเลี้ยงหัวใจ
      - Anaphylaxis
      - ภาวะช็อก Dopamine มีผลเพิ่มปริมาณเลือดไปเลี้ยงที่ไต
      - ลดการคั่งการบวมของเนื้อเยื่อในจมูก
      - Glaucoma ยากลุ่ม α2-agonist ช่วยลดความดันในลูกตา
- - - - ยาที่ใช้ปัจจุบัน คือ selective α1-antagonist ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1-receptorที่อยู่ภายในเซลล์ของกล้ามเนื้อเรียบ ที่ผนังหลอดเลือด ที่หัวใจและที่ต่อมลูกหมาก
      - อาการข้างเคียง
        
        ความดันโลหิตต่ำขณะเปลี่ยนอิริยาบถ มักพบบ่อยจากการใช้ยาระยะแรก
  - - - Propranolol
        
        ใช้รักษความดันโลหิตสูง โดยใช้ร่วมกับยาขับปัสสาวะ
        
        ลดอาการใจสั่น และมือสั่นในผู้ป่วยที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากกว่าปกติ
        
        ลดการตื่นเต้นได้ง่าย ทำให้เกิดภาวะสงบ
    - - Metoprolol Atenolol
        
        ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นผิดจังหวะ เจ็บหน้าอก
        
        อาการข้างเคียง
        
        ระบบหัวใจและหลอดเลือด
        
        Propranolol ทำให้หัวใจเต้นช้า
        
        ระบบหายใจ
        
        จากการปิดกั้น β2 อาจทำให้หลอดลมตีบแคบ ไม่ควรใช้กับผู้ป่วยโรคหอบ
        
        ระบบประสาท
        
        ปวดศีรษะ
        
        วิงเวียน
        
        นอนไม่หลับ
        
        เหนื่อยล้า
        
        ยากลุ่มนี้มีผลกับระบบต่อมไร้ท่อและกระบวนการเกิดเมแทบอลิซึม