Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ - Coggle Diagram
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ
ยาปิดกั้นอะดรีเนอร์จิครีเซพเตอร์ (Adrenoceptor blocking drugs)
β-adrenenergic antagonists (β-blocker)
Non-Selective β-blocker
Proparnolol จัดเป็นยาต้านต้นแบบของβ-blocker ยับยั้งทั้งβ1 และβ2 receptor
ลดอาการใจสั่นและมือสั่น ในผู้ป่วยต่อมไทรอยด์ทำงานมากกว่าปกติ
Proparnolol,Timolol,Sotalol
ใช้รักษาความดันโลหิตสูง
ลดอาการตื่นเต้นได้ง่าย
รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
Selective β-blocker
Metoprolot และ Atenolol เป็นSelective β1-blockerใช้รักษาความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นผิดจังหวะ เจ็บหน้าอก และเป็นยาสำคัญใช้เพื่อลดความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลวจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
ระบบหัวใจและหลอดเลือด propranololทำให้หัวใจเต้นช้า
ระบบหายใจจากการปิดกั้นตัวรับβ2 อาจทำให้หลอดลมตีบแคบ
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ระบบประสาท :อาการปวดศีรษะ วิงเวียน นอนไม่หลับ
ยากลุ่มนี้มีผลกับระบบต่อมไร้ท่อและกระบวนการเมแทบอลิซึม
α-adrenenergic antagonists
Prazosin,Doxazosin
ยาที่มีใช้ในปัจจุบันคือ Selective α1-antagonists ออกฤทธ์จำเพาะต่อ α1-receptorที่อยู่ภายในเซลล์ของกล้ามเนื้อเรียบ
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
ความดันโลหิตต่ำในขณะเปลี่ยนอิริยาบถ
ยากระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก(Adrenergic drugs)
กลุ่ม Catecholamines ได้แก่ Epinephrine,Norepinephrine(NE),Dopamine(DA)และDobutamine
Epinephrine(Adrenaline)
กลไกการออกฤทธิ์
เป็นสารagonistออกฤทธิ์กระตุ้นได้ทั้ง α(α1และα2) และ β(β1และβ2)
การนำไปใช้ในทางคลินิก
ภาวะหัวใจหยุดเต้นเนื่องจาสาเหตุต่างๆ
ภาวะแอนาฟิแล็กซิส
ใช้เพื่อห้ามเลือด
ใช้ผสมยาเฉพาะที่
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบทางเดินอาหาร มีผลทำให้กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหารคลายตัว
ระบบหายใจ ทำให้กล้ามเนื้อทางเดินหายใจคลายตัว
ผลต่อเมตาบอลิซึม
ระบบไหลเวียนเลือด มีแรงที่ในการบีบหลอดเลือดและกระตุ้นหัวใจ
ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
Norepinephrine/Noradrenaline (Levophad)
ออกฤทธิ์เช่นเดียวกับEpinephrineโดยการการตุ้นที่α1และβ1 receptor แต่มีความชอบ(affinity)ต่อα receptor สูงกว่า
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ผลต่อระบบต่อมไร้ท่อ
ผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง
ผลต่อเมแทบอลิซึม ผลต่อตับ
ผลต่อตา
ผลกระตุ้นหัวใจ
ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ
ระบบไหลเวียนเลือดการกระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดให้หดตัว
Dopamine;DA(Dopaminex,Dopmin,Intropin)
Dopamineเป็นNeurotransmitter ในสมอง เมื่อถูกเมตาโบไลท์จะได้ norepinephrineและepinephrine ยาออกฤทธิ์ต่อ receptors
Dobutamime
เป็นสารสังเคราะห์ มีโครงสร้างคล้ายDAมีฤทธิ์α1และβ1 agonist ออกฤทธิ์กระตุ้นβ1 receptorฤทธิ์ต่อα1 มีน้อย
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
ระบบประสาท :วิตกกังวล ปวดศีรษะ อาการสั่น
ระบบไหลเวียนเลือด : หัวใจเต้นผิดจังหวะ ปอดบวมน้ำ เจ็บหน้าอก
Tissue necrosis :โดยเฉพาะอย่างยิ่งNorepinephrine
Beta-adrenenergic agonist
β2 adrenenergic agonist
ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้น
ยาจำเพาะต่อβ2-receptorทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมคลายตัว
ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว
เป็นยาที่มีระยะเวลาการออกฤทธิ์ยาว นานกว่า12 ชั่วโมง
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
เกิดจากการกระตุ้นβ-receptorในผู้ป่วย
โรคหัวใจอยู่แล้วจะมีความเสี่ยงมากขึ้น
β3 adrenenergic agonist
Mirabegron เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะต่อβ3-receptor
มีผลทำให้กระเพาะปัสสาวะคลายตัว
Alpha-adrenenergic agonist (α-agonist)
Alpha-1 agonist
Phenylephrine เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะต่อα1-receptor ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว เพิ่มแรงต้านในหลอดเลือดและเพิ่มความดันโลหิต
Midodrine เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะต่อα1-receptor ทำให้หลอดเลือดหดตัว ส้งผลทำให้ความดันดลหิตเพิ่ม ออกฤทธิ์นาน3-4ชั่วโมง
Alpha-2 agonist
ยามีฤทธิ์เป็น α2-agonistมีฤทธิ์เฉพาะเจาะจงที่α2-adrenergic receptor
Clonidine
ออกฤทธิ์กระตุ้นβ2-receptor ที่สมองและหลอดเลือด ามารถผ่านสมองใช้เป็นยาลดความดันโลหิต มีชนิดรับประทานและแผ่นแปะผิวหนัง
Indirect-acting and mixed-type adrenenergic agonist
Amphetamine
เป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่1 ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาทส่วนกลางที่มีความแรงสูงออกฤทธิ์โดยตรงและทางอ้อม
ประโยชน์ทางคลินิกของยาในกลุ่ม Sympathomimetics
ภาวะช็อก
Anaphylaxis
ภาวะหัวใจหยุดเต้นEphedrine
Asthma &COPD ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
Glaucoma ยากลุ่ม α2-agonisช่วยลดความดันลูกตา
ลดการคั่งการบวมของเนื้อเยื่อในจมูก
อื่นๆ ได้แก่overactive bladder.ใช้ยาβ3-receptor
Ephedrine&pseudoephedrine
ยาEphedrineไม่ได้ใช้ทางคลินิกแล้ว ส่วนpseudoephedrineเป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทมีใช้อย่างจำกัดในโรงพยาบาล