Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การประเมินสภาพมารดาหลังคลอด (13B) - Coggle Diagram
การประเมินสภาพมารดาหลังคลอด (13B)
ความเชื่อเกี่ยวกับการปฏิบัติตนหลังคลอด(Belief)
การรับประทานอาหาร เช่น หลังคลอดไม่รับประทานไก่ ปลามีเกล็ด ไข่ รับประทานแต่ปลาแห้ง
การอยู่ไฟ สามารถอยู่ไฟได้แต่ต้องศึกษาหรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
เลือดและน้ำคาวปลา Bleeding and lochia ลักษณะน้ำคาวปลา จำนวน สี กลิ่น
ภูมิหลังของมารดา(Background)
ข้อมูลทั่วไปของมารดา
ประวัติการตั้งครรภ์ในอดีตและปัจจุบัน
ประวัติการคลอดในอดีตและปัจจุบัน
ประวัติหลังคลอดในอดีต
ประวัติการเลี้ยงดูบุตรคนก่อน
ประวัติการเลี้ยงดูบุตรคนก่อน
ฝีเย็บและทวารหนัก (Bottom)
เย็บreedaคือดูอาการแดง อาการบวม มีอาการชา มีอาการช้ำเลือด
มีหนองและลักษณะของแผล เรียบเสมอหรือขรุขระ
อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก มีเม็ด ตุ่ม คัน
บริเวณทวารหนัก ริดสีดวงทวารหนักจากท้องผูก
อุณหภูมิร่างกายและความดันโลหิต
(body temperature and blood pressure)
อุณหภูมิไม่ควรเกิน 38 องศาเซลเซียสและจะกลับสู่ภาวะปกติภายใน 24
ชั่วโมง
ถ้าอุณหภูมิสูงตั้งแต่ 38 องศาเซลเซียส ขึ้นไป อาจเกิดจากการติดเชื้อ หรือเต้านมคัดตึงได้
ชีพจร อัตราปกติ 50-90 ครั้ง/นาที ซึ่งจะกลับสู่ภาวะปกติ ภายใน 10 วัน
ในรายที่ชีพจรเต้นเร็วอาจเกิดจากการคลอดยาวนาน คลอดยาก หรือเสียเลือดมาก
แต่ถ้าชีพจรมากกว่า 100
ครั้ง/นาที อาจเกิดจากการติดเชื้อ หรือตกเลือดหลังคลอดระยะหลัง
การหายใจ ถ้าหายใจเร็วหรือผิดปกติอาจเกิดจากโรคของระบบทางเดินหายใจ
ความดันโลหิต ถ้าความดันโลหิตสูงตั้งแต่ 140/90 mmHg.
ขึ้นไปอาจเกิดจากโรคความดันโลหิตสูง โรคไต หรือความวิตกกังวล
ถ้าความดันต่ำกว่า 140/90 mmHg.
อาจเกิดจากการเสียเลือดจำนวนมาก
หน้าท้องและยอดมดลูก (Belly and fundus)
กล้ามเนื้อเร็คตัสผนังกล้ามเนื้อ
มดลูก ตรวจดูการหดตัวของมดลูก ตําแหน่ง
ระดับของยอดมดลูก การลดระดับของยอดมดลูก อาการปวดมดลูก
สัมพันธภาพ (Bonding)
ประเมินพฤติกรรมสัมพันธภาพโดยของมารดาหลังคลอดกับทารกและสาม
กระเพาะปัสสาวะ(Bladder)
การคั่งค้างของปัสสาวะ
ถ้าน้อยกว่า 100 มิลลิลิตรในเวลา 4
ชั่วโมง ให้สงสัยว่ามีปัสสาวะค้างอยู่
ทำให้มีโอกาสเสี่ยงต่อการอักเสบติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะสูง
กระเพาะปัสสาวะเต็ม
สังเกตได้จากผนังหน้าท้องส่วนล่างเหนือหัวเหน่าโป่งและมดลูกลอยสูงขึ้นหรือเอียงไปข้างใดข้างหนึ่งของหน้าท้อง
กระเพาะปัสสาวะเต็มจะขัดขวางการหดรัดตัวของมดลูก เป็นสาเหตุให้มีการตกเลือดหลังคลอด
การขับถ่ายปัสสาวะ
อาการเจ็บปวดหรือแสบขณะถ่ายปัสสาวะแสดงว่ามีการติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะ
การทํางานของลําไส้ (Bowel movement)
ประเมินการขับถ่ายอุจจาระโดยปกติระยะแรกหลังคลอด การเคลื่อนไหวของลำไส้ลดลง
การขับถ่ายอุจจาระจะเป็นปกติใน 2-3 วัน ถ้าไม่ถ่ายอุจจาระอาจเพราะท้องผูกเนื่องจากขาดน้ำ
กลับเจ็บแผลฝีเย็บ ริดสีดวงทวารหนัก หรือการอักเสบของฝีเย็บ
ภาวะด้านจิตใจ (Blues)
มารดาหลังคลอดปกติ 1-2 วันแรกจะมีพฤติกรรมพึ่งพาผู้อื่น สนใจแต่ความต้องการของตนเอง หลังจากนั้นถึง 10 วันความสนใจแต่ตนเองลดน้อยลง จะเริ่มพึ่งพาตนเองและสนใจทารกมากขึ้น
ถ้าปรับตัวไม่ได้จะมีภาวะซึมเศร้า ร้องไห้ หงุดหงิด โดยอธิบายเหตุผลไม่ได้ เรียกว่า ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
(postpartum blues)
เต้านมและการหลั่งน้ำนม
(Breast and
lactation)
ประเมินลักษณะ ขนาดของเต้านม
และขนาดของยกทรงที่สวมปกติเต้านมจะมีอาการคัดตึง คลำไม่พบก้อน
หัวนม ตรวจดูการแตกแยกเป็นแผล หัวนมสั้น หัวนมบอด หรือหัวนมบุ๋ม
ต่อมน้ำเหลือง รายที่มีการคัดตึงมาก อาจคลำพบต่อมน้ำเหลืองบริเวณรักแร้
น้ำนมประเมินชนิดและลักษณะของน้ำนม
ระยะเวลาของการมีน้ำนมแต่ละชนิดและปริมาณของน้ำนม
การประเมิน LATCH Assessment เกณฑ์นี้ใช้ตัวแปรในการประเมิน 5 ตัวแปรคือ
การเข้าเต้าหรือการอมหัวนมและลานนม การได้ยินเสียงกลืนน้ำนม ลักษณะของหัวนมของแม่ความรู้สึกสบายเต้านมและหัวนม ท่าอุ้มลูกหรือการจัดท่าลูกขณะให้นม โดยคะแนนเต็มของเกณฑ์นี้คือ 10 คะแนน
ทารก (baby)
ประเมินตั้งแต่ศีรษะและใบหน้า ผิวหนัง ทรวงอก หน้าท้อง อวัยวะสืบพันธุ์
ลักษณะแขนขา ทวารหนัก สัญญาณชีพ น้ำหนัก ตลอดจนการตอบสนองต่อการกระตุ้น (reflex)
เพื่อสามารถให้คำแนะนำแก่มารดาหลังคลอดได้อย่างเหมาะสม
การประเมินภาวะร่างกาย (body condition)
1ลักษณะทั่วไป ประเมินจากสีหน้า ท่าทาง ความสุขสบาย อาการอ่อนเพลีย
2 ภาวะซีด ประเมินจากเยื่อบุตา เล็บ
ถ้าซีดมากอาจเป็นข้อบ่งชี้ถึงการเสียเลือดจำนวนมากและภาวะช็อคได้
3การเคลื่อนไหวของร่างกาย ประเมินจากการลุกจากเตียงการลุกจากเตียงเร็วจะกระตุ้นจากการไหลเวียนเลือดและส่งเสริมการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ
4หลอดเลือดดำอักเสบและอุดตัน (thrombophlebbitis and thromboembolic disease) ที่บริเวณขารู้สึกเจ็บและหนัก
5การพักผ่อน ประเมินระยะเวลาที่พักผ่อนนอนหลับ
ซึ่งความต้องการจะแตกต่างกันในแต่ละบุคคล
6ความต้องการอาหารและน้ำ มารดาหลังคลอดส่วนใหญ่จะรู้สึกหิวอาหารและกระหายน้ำ
บางรายอาจมีอาการขาดน้ำถ้าในระยะคลอดได้รับน้ำน้อย
7ความสะอาดของร่างกาย
หลังคลอดร่างกายจะขับน้ำออกทางผิวหนังทำให้เหงื่อออกมากประกอบกับมีน้ำนมและน้ำคาวปลาไหลออกมาทำ
ให้ร่างกายไม่สะอาดและรู้สึกไม่สบาย
8น้ำหนัก ปกติน้ำหนักจะลดลง 2-3 กิโลกรัม ในช่วง 3-5 วัน หลังคลอดเนื่องจากมีการขับน้ำออกจากร่างกายทางปัสสาวะและเหงื่อมาก