Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่2 ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ - Coggle Diagram
บทที่2 ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ
ยาโคลิเนอร์จิก
cholinergic agonist ออกฤทธิ์โดยตรง
Acetylchpline (Ach) เเละสารสังเคราะห์ choline ester
กลไกการออกฤทธิ์
กนะตุ้นที่ muscarinic เเละnicotinic receptor
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบไหลเวียนเลือด ทำให้หลอดเลือดขยาย ลดความดันโลหิตลดการเต้นของหัวใจ
ระบบหายใจ ทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมหดตัว
ระบบทางเดินปัสสาวะ ทำให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหดตัว เพิ่มความดันกระเพาะปัสสาวะ เพิ่มการบีบตัวของท่อปัสสาวะ
ระบบทางเดินอาหาร เพิ่มการหลั่งสารคัดหลั่ง
ฤทธิ์ต่อตา ทำให้ม่านตาหรี่ ลดความดันในเบ้าตา
ระบบประสาทส่วนกลาง กระตุ้นสมองส่วน cortex ดกี่ยบกับการรับรู้ การเคลื่อนไหว ความอยากอาหาร
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ โรคเกี่ยวกับกระเพาะอาหารไม่ทำงาน
ใช้รักษาต้อหินโดยยากระตุ้นให้ม่านตาหรี่ ลดความดันในลูกตา
ใช้รักษอาการท้องอืด ไม่ถ่าย เช่นโรคกรดไหลย้อน
อาการค้างเคียง ได้เเก่ มึนเวียนศีรษะ อาเจียน นำ้ลายน้ำมูกน้ำตาไหล ปวดปัสสาวะ ยาหยอด ได้เเก่ตามัว ระคายเคือง
ข้อห้ามใช้
เป็นโรคหืด
โรคเเผลในกระเพาะอาหารเเละลำไส้
ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน
Anticholinesterase agent ออกฤทธิ์ทางอ้อม
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ AChE ChE
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ผลต่อ muscarinic receptor ได้เเก่ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ ต่อมของกระเพาะอาหาร ทางเดินอาหาร ทางเดินปัสสาวะ ทางเดินหายใจ ตา
ผลต่อกล้ามเนื้อลาย การบีบตัวของใยกล้ามเนื้อ
การนำไปใช้ทางคลินิก
รักษาอาการลำไส้ กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
รักษาโรค myasthenia gravis
ใช้ในการยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อ
รักษา Alzheimer ยาช่วยปรับปรุงด้านความจำ
อาการข้างเคียง
รูม่านตาเล็ก หายใจลำบาก หัวใจเต้นช้า ความดันโลหิตต่ำ
ยาต้านมัสคารินิค
กลไกการออกฤทธิ์
Atropine เป็น muscarinic antagonists ออกฤทธิ์เเย่งที่กับ Ach ในการจับ muscarinic receptors เเบบเเข่งขัน
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบตา ทำให้กล้ามเนื้อเรียบไม่สามารถหดตัวได้
ระบบทางเดินอาหาร ลดการบีบตัวของหลอดอาหารไปจนถึงลำไส้ใหญ่
ระบบทางเดินหายใจมีฤทธิ์ขายหลอดลม ยับยั้งการหลั่งของสารคัดหลั่ง
กล้ามเนื้อเรียบอื่นๆ ลดความตึงตัวเเละความเเรงในการบีบตัวของท่อปัสสาวะ
ต่อมเหงื่อ ทำให้ร่างกายขับเหงื่อได้น้อยลง
ระบบหายใจเเละหลอดเลือด ทำให้หัวใจเต้นเร็ว ทำให้หลอดเลือดขยายตัว
การนำไปใช้ทางคลินิค
รักษาโรคเเผลในกระเพาะอาหาร เเละลำไล้
ยาลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบในช่องท้อง กระเพาะอาหาร เเละลำไส้ หรือมดลูก รักษาอาการท้องเดิน ลำไส้เเปลปรวน
รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวมากเกินไป
ใช้ทางจักษุเเพทย์ ทำให้รูม่านตาขยาย
ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
ใช้เป็นยาเตรียมผู้ป่วยก่อนการผ่าตัด ยับยั้งการหลั่งกรดน้ำย่อย
ใช้รักษโรคพาร์กินสัน
รักษาภาวะล้มเหลวของระบบไหลเวียนโลหิต
ใช้้เป็นยาป้องกันเเละรักษาอาการเมารถ เมาคลื่น
ใช้้เป็นยาต้านพิษ
อาการข้างเคียง
ปากเเห้ง คอเเห้ง ตาพร่ามัว ใจสั่นร้อนวูบว้าบทางผิวหนัง ท้องผูก ปัสสาวะลำบาก
ยากระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก
กลุ่มCatecholamines ได้เเก่ epinephrine norepinephrine dopamine เเละ dobutamine
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบไหลเวียนเลือด กระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดให้หดตัว
ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ ทำให้หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อลายขยาย
ผลกระตุ้นหัวใจ เพิ่มอัตราการเต้นเเละเเรงบีบของกล้ามเนื้อหัวใจ
ผลต่อเมเเทบอลิซึมผลต่อตับ เพิ่มการสลาย glycogen
ผลต่อระบบต่อมไร้ท่อ ตับอ่อนลดการหลั่ง insulin
ผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้ตื่นตัวเเละลดความอยากอาหาร
ผลต่อตา ทำให้กล้ามเนื้อหดตัว รูม่านตาขยาย
กลุ่ม catecholamines
epinephrine
กลไกการออกฤทธิ์
กระตุ้นทั้งเเอลฟา เบต้า ถูกทำลายอย่างรวดเร็วโดย MAO COMT ให้โดยรับประทานไม่ได้
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบไหลเวียนโลหิต บีบหลอดเลือดเเละกระตุ้นหัวใจ
ระบบทางเดินอาหาร กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหารคลายตัว
ระบบหายใจ กล้ามเนื้อทางเดินหายใจคลายตัว
ผลต่อเมตาบอลิซึม
ยาเข้าสู่สองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
การนำไปใช้ทางคลินิก
ภาวะหัวใจหยุดเต้น จะเพิ่มอัตราชีพจร
ภาวะเเอนาฟิเเล็กซิส ลดอาการหดเกร็งของหลอดลม
ใช้เพื่อห้ามเลือด
ใช้ผสมยาชาเฉพาะที่ใช้ใน spinal block เพื่อให้ออกฤทธิ์นานขึ้น
norepinephrine
ทำให้หลอดเลือดหดตัว เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ ประโยชน์ทางคลินิก รักษาควมดันโลหิตต่ำรุนเเรง
dopamine
เพิ่มการขับโซเดียมทงปัสสาวะ มีประโยชน์ในการรักษาภาวะช็อก เพิ่มเเรงบีบตัวของหัวใจ ทำให้เกิดหลอดเลือดหดตัว เพิ่มความดันโลหิต ประโยชน์ทางคลินิกรักษาภาวะช็อกจากหัวใจ
dobutamine
เป็นยาที่กระตุ้นการบีบตัวของหัวใจ
อาการข้างเคียง
วิตกกังวล ปวดศีรษะ อาการสั่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ ปวดบวมน้ำ
Alpha adrenergic agonist
Alpha 1 agonist
phenylephrine
ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว เพิ่มเเรงต้านในหลอดเลือด เพิิ่มความดันโลหิต
midodrine
ทำให้หลอดเลือดหดตัว
Alpha 2 agonist
clonidine
ลดการหดตัวของหลอดเลือด รักษาอาการขาดเหล้า ถอนพิษของสุรา เฮโรอีน มอร์ฟีน ระงับความปวดจากมะเร็ง
Beta adrenergic agonist
β2 adrenergic agonist
ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้น ทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมคลายตัว ใช้รักษาอาการหลอดลมเกร็งเฉียบพลัน
ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว นาน12 ชั่วโมงรูปเเบบยาพ่นช่วยบรรเทาอาการหืด
อาการข้างเคียง ใจสั่น อาการสั่น อาการกระวนกระวาย วิตกกังวล
β3 adrenergic agonist
mirabegron มีผลทำให้กล้ามเนื้อกระเพาะ ปัสสาวะคลายตัว
Indirect acting and mixed type adrenergic agonist
ephedrine & pseudoephedrine ยาลดน้ำมูก คัดจมูก ผลข้างเคียง ความดันโลหิตสูง นอนไม่หลับ
Amphetamine มีผลต่ออารมณ์ จิตใจมบุคลิกภาพ เพิ่มความตื่นตัว ลดความอยากอาหาร มีอาการคลื้นเครง
ประโยชน์ทางคลินิก
เพิ่มความดันโหิต
รักษาภาวะช็อก
Anaphylaxis ขยายหลอดลม
รักษาหอบหืด
glaucoma
ลดการคั่งการบวมของเนื้อเยื่อในจมูก
ยาปิดกั้นอะดรีเนอร์จิครีเซพเตอร์
α adrenergic antagonists
ทำให้เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบ ลดความต้านทานของหลอดเลือดเเดง ผนังหลอดเลือดขยาย
อาการข้างเคียง ความดันโลหิตต่ำจากการเปลี่ยนอิริยาบส
β adrenergic antagonists
non selective β blocker
propranolol
รักษาความดันโลหิตสูง
ลดอาการใจสั่น
ลดอาการตื่นเต้น
รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
selective β blocker
metoprolol เเละ atenolol
ใช้รักษาโรคความดันโลิตสูง
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
เจ็บหน้าอก
อาการข้างเคียง
ทำให้หัวใจเต้นช้า
ทำให้หลอดลมตีบเเคบ
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ปวดศีรษะ นอนไม่หลับ