Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ความรู้พื้นฐานทางเภสัชวิทยา - Coggle Diagram

- - - - ยาเม็ด
        ตัวอย่างของยาเม็ด chawable tablet ยาเม็ดสำหรับเคี้ยวเป็นยาเม็ดที่ต้องเขียวก่อน และ sublingual tablet ยาเม็ดอมใต้ลิ้นเป็นยาเม็ดที่มีลักษณะบางมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ยาละลายดูดซึมและออกฤทธิ์อย่างรวดเร็ว
        ยาแคปซูล
        เป็นตัวยาที่บรรจุอยู่ในเปลือกแคปซูลซึ่งเตรียมจากเจละตินและละลายได้อุณหภูมิของร่างกาย
        -แคปซูลชนิดแข็งบรรจุยาที่เป็นผงหรือแกรนูล เช่นยาฆ่าเชื้อบางชนิด
        -แคปซูลชนิดอ่อนบรรจุยาที่มีลักษณะของเหลวไว้ภายในเช่นวิตามิน
        ยาผง
        เป็นยาที่มีส่วนผสมเป็นผงละเอียดอาจใช้ภายในหรือภายนอกเช่นยาผงฟู่ยาผงใช้สูดดมหรือเป็นยาพ่น
    - - ตัวอย่างยาของเหลว
        elixir มีตัวยาละลายอยู่ในน้ำที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ร้อยละ 4-40 มีรสหวานและกินหอมใช้เป็นยารับประทาน
        emulsion ยาน้ำแขวนละอองมีตัวยาสำคัญเป็นของเหลวสองชนิดที่ไม่ละลายเป็นเนื้อเดียวกันมักจะเป็นน้ำกับน้ำมันแต่สามารถผสมกันอยู่อยู่ในรูปแขวนละอองโดยมีสารแขวนลอยอองเป็นตัวช่วยm
        suspension ยาน้ำแขวนตะกอนเป็นรูปแบบที่มีตัวยาเป็นของแข็งแขวนลอยอยู่ในของเหลวโดยมีสารช่วยในการแขวนตะกอนดังนั้นจึงต้องเขย่าให้ยาเข้ากันก่อนใช้
    - - เพสท์ เป็นยาขี้ผึ้งซึ่งมีพงษ์ยาที่ไม่ละลายผสมอยู่ด้วยเป็นจำนวนมากทำให้ยามีลักษณะเป็นเนื้อหยาบกว่าเช่นยาทาแผลในปาก
        ยาเหน็บ เป็นยาที่ใช้ โดยการเน้นทวารหนักหรือช่องคลอดเพื่อให้ออกฤทธิ์เฉพาะ โดยยาพื้นจะเป็นของแข็งที่อุณหภูมิห้องเมื่ออยู่ในอุณหภูมิร่างกายสามารถอะไรและปลดปล่อยตัวยาออกมา เช่น ยาระบายกลีเซอรอล
    - - ยาขี้ผึ้ง ลักษณะเป็นน้ำมันใช้ภายนอกใช้เฉพาะที่เก็บให้ห่างจากแสงแดด
        ครีม เป็นยาแขวนละอองที่มีความเข้มข้นมากครีมจะเหลวกว่าขี้ผึ้ง เป็นยาใช้ภายนอกใช้เฉพาะที่ตัวยาละลายในน้ำหรือน้ำมันใช้ทาได้ง่ายล้างออกง่ายช่วยให้ผิวหนังชุมชื่น
        เจล เป็นยาตึงแข็งตึงเหลวตัวยาในเจลจากค่อยค่อยดูดซึมเป็นตัวยาทาเพื่อบรรเทาอาการอักเสบและปวดบวม
  - - - การรับประทาน (oral ingestion) เป็นวิธีที่นิยมใช้มากที่สุดเนื่องจากใช้ง่ายสะดวกและมีความปลอดภัยแต่การดูดซึมยาขึ้นกับปัจจัยหลายอย่างเช่นความเป็นกรดในกระเพาะการบีบตัวของกระเพาะอาหารและลำไส้
        การอมใต้ลิ้น (sublingual administration) ตัวยาจะถูกดูดซึมผ่านหลอดเลือดฝอยในช่องป๋าแล้วเข้าสู่หัวใจโดยไม่ผ่านกระเพาะอาหารและลำไส้ยใช้ในกรณีที่ต้องการให้ยาออกฤทธิ์เร็ว
        การให้ยาทางทวารหนัก (rectal administration) ยาจะถูกดูดซึมที่บริเวณลำไส้ส่วนปลายและมีการดูดซึมยาที่ไม่แน่นอนใช้ในกรณีที่ต้องการให้ยาออกฤทธิ์เฉพาะที่ในเด็กเล็กและผู้ป่วยที่มีอาการอาเจียนรุนแรง
    - - การให้ยาฉีด (injection)
        
        ฉีดเข้าชั้นใต้ผิวหนัง(subcutaneous administration)ใช้ได้กับยาที่ไม่ระคายเคืองและมีปริมาณที่ต้องการฉีดไม่มาก
        
        ฉีดเข้าชั้นกล้ามเนื้อ(intramuscular injection) ให้ขนาดยาที่แน่นอนมีอัตราการดูดซึมยาสูงออกฤทธิ์เร็วกว่าการรับประทานยา
        
        ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ(intravenous administration) ยาทั้งหมดจะเข้าสู่หลอดเลือดดำโดยไม่ผ่านกระบวนการดูดซึม ยาเข้าสู่ร่างกายโดยตรงส่งผลให้ระดับยาในเลือดสูงอย่างรวดเร็ว
      - การให้ยาเฉพาะที่ (Topical application)
        
        การให้ยาผ่านผิวหนัง เพื่อให้ตัวยารักษาอาการเฉพาะที่บริเวณผิวใต้ผิวหนังหรือบริเวณอื่นๆ
        
        ยาหยอด เป็นวิธีการให้ยาเพื่อหวังผลเฉพาะที่และมีผลข้างเคียงต่อระบบต่างๆของร่างกายค่อนข้างต่ำ
        
        ยาเหน็บช่องคลอด เป็นวิธีการให้ยาเพื่อให้ออกฤทธิ์เฉพาะที่ในบริเวณระบบสืบพันธุ์เพศหญิง
      - การให้ยาชนิดสูดดม (inhalation)
        
        วิธีนี้ใช้สำหรับยาที่อยู่ในรูปแบบก๊าซ ของเหลวที่ระเหยได้ในอุณหภูมิธรรมดาของเหลวที่จัดอยู่ในรูปหยุดเล็ก (aerosol) และยาผงละเอียดสำหรับสูดดม เหมาะสำหรับยาสลบและยาออกฤทธิ์ที่ระบบทางเดินหายใจ