Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การหารใจ และ ชีพจร - Coggle Diagram

- - - - การสูดเอาอากาศเข้าไปในถุงลมของปอด เรียกว่าการหายใจเข้า (Inspiration or Inhalation)
      - การไล่อากาศออกจากปอด เรียกว่าการหายใจออก (Expiration or Exhalation)
  - - - ปากกาน้ำเงินและแดง
      - กระดาษและแบบฟอร์มการบันทึก
      - นาฬิกาที่มีเข็มวินาที
    - - นับอัตราการหายใจ สังเกตความลึก จังหวะ และลักษณะการหายใจ ในผู้ใหญ่
        สังเกตการเคลื่อนไหวของทรวงอก ในเด็กสังเกตการเคลื่อนไหวของท้อง
      - ประเมินการหายใจเต็ม 1 นาที
      - เริ่มนับการหายใจหลังจากการนับชีพจรเสร็จแล้วโดยพยาบาลยังคงจับข้อมือ
        ผู้ป่วยไว้เสมือนว่ากำลังนับชีพจร เพื่อป้องกันผู้ป่วยเกร็งและควบคุมการหายใจด้วยตนเอง
      - บันทึกลงกระดาษที่เตรียมไว้และบันทึกในแบบฟอร์มต่อไป
      - บอกให้ผู้ป่วยทราบและขออนุญาตจับต้องตัวผู้ป่วย
      - ล้างมือให้สะอาด
      - ล้างมือให้สะอาด
  - - - Bradypnea อัตราการหายใจในผู้ใหญ่ น้อยกว่า 10 ครั้ง/นาที
      - Apnea การหยุดหายใจ
      - Tachypnea อัตราการหายใจในผู้ใหญ่ มากกว่า 24 ครั้ง/นาที
    - - Hypoventilation เป็นการหายใจช้าและตื้น
      - Hyperventilation เป็นการหายใจเร็วและลึก
    - - Cheyne stokes เป็นการหายใจเป็นช่วง ๆ ไม่สม่ำเสมอ โดยจะเพิ่มอัตราการ
        หายใจ หายใจเร็วลึกและตามด้วยช่วงที่หยุดหายใจ แล้วกลับมาหายใจเร็วอีก
      - Biot เป็นการหายใจปกติสลับกับการหายใจเร็วลึก ไม่สม่ำเสมอเป็นช่วงสั้นๆ 2-3
        ครั้ง แล้วตามด้วยหยุดหายใจช่วงสั้น ๆ อีก
    - - Orthopnea
      - Paroxysmal nocturnal dyspnea
      - Dyspnea
      - Paroxysmal dyspnea
      - Air hunger
    - - Stridor เสียงฟีด เป็นเสียงที่ได้ยินขณะหายใจเข้า เนื่องจากมีการอุดกั้นในหลอดลมใหญ่ หรือกล่องเสียง
      - Wheeze เป็นเสียงวดได้ยินขณะหายใจออก พบในผู้ป่วยที่มีหลอดลมตีบแคบ
    - - สาเหตุที่พบบ่อย
        
        การอุดกั้นของทางเดิน หายใจ ถ้าพบที่บริเวณใบหน้า ริมฝีปาก ด้านในของริมฝีปากล่างและลิ้น เรียกว่า Central cyanosis
      - ส่วน พบตามปลายมือปลายเท้า เรียก Peripheral Cyanosis พบที่บริเวณมือและเท้าสังเกตเห็นได้ชัดที่ Nail bed
      - Cyanosis พบเยื่อบุและผิวหนังมีสีม่วงคล้ำ ซึ่งบ่งชี้ถึง การขาดออกซิเจนเนื่องจากปริมาณออกซิเจนในเลือดลดลง
- - - - ในระหว่างการออกกำลังกายกล้ามเนื้อต้องการออกซิเจนเพิ่มขึ้นจึงทำให้เพิ่มการเต้นของหัวใจเพื่อจะได้นำออกซิเจนไปกับกระแสเลือดเพิ่มขึ้
    - - อัตราการเต้นของชีพจรเพิ่มขึ้นเพื่อปรับตัวให้เข้ากับความดันเลือดที่ต่ำลงซึ่งเป็นผลมาจากเส้นเลือดส่วนปลายขยายตัวทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น
    - - เพศหญิงจะเร็วกว่าชายเล็กน้อยในช่วงวัยรุ่นและวัยผู้ใหญ่
    - - ยาบางชนิดลดอัตราการเต้นของชีพจร
    - - เมื่ออายุเพิ่มขึ้นอัตราการเต้นของชีพจรจะลดลง
    - - ความกลัวความโกรธความวิตกกังวลการรับรู้ความเจ็บปวดจะไปกระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติกทำให้หัวใจบีบตัวเร็วขึ้น
    - - ขณะอยู่ในท่ายืนหรือนั่งชีพจรจะเต้นเร็วขึ้นท่านอนชีพจรจะช้าลง
    - - การเสียเลือดจะมีผลทำให้เพิ่มการกระตุ้นระบบประสาทซิมพาธิติค ทำให้อัตราการเต้นของชีพจรสูงขึ้นลักษณะชีพจรเบาเร็วเป็นอาการช็อกซึ่งเกิดจากการเสียเลือด
  - - - Carotid pulse
        
        อยู่ด้านข้างของคอคลำได้ชัดเจนที่สุดบริเวณมุมขากรรไกรล่าง
      - Brachial pulse
        
        อยู่ด้านในของกล้ามเนื้อ Bicep คลำได้ที่บริเวณข้อพับแขนด้านใน
      - Temporal pulse
        
        จับที่เหนือและข้าง ๆ ตาบริเวณ Temporat bone
      - Radial pulse
        
        อยู่ที่ข้อมือด้านในบริเวณกระดูกปลายแขนด้านนอกหรือด้านหัวแม่มือ
      - Femoral pulse
        
        อยู่บริเวณขาหนีบตรงกลาง ๆ ส่วนของเอ็นที่ยึดขาหนีบ
      - Popliteal pulse
        
        อยู่บริเวณตรงกลางข้อพับเข่าถ้างอเข่าจะสามารถคลำได้ง่ายขึ้น
      - Dorsalis pedis pulse
        
        อยู่บริเวณกลางหลังเท้าระหว่างนิ้วหัวแม่เท้ากับนิ้วชี้
      - Apical pulse
        
        อยู่ที่ยอดของหัวใจหน้าอกด้านซ้ายบริเวณที่ตั้งของหัวใจ
      - Posterior tibial pulse
        
        อยู่บริเวณหลังปุ่มกระดูกข้อเท้าด้านใน
    - - ประเมินอัตราจังหวะและความแรงในการเต้นของชีพจรใน 1 นาที
      - ตรวจสอบการทำงานของหัวใจเบื้องต้น
    - - ปากกาน้ำเงินและแดง
      - กระดาษและแบบฟอร์มบันทึก
      - นาฬิกาที่มีเข็มวินาที
    - - บอกให้ผู้ป่วยทราบและขออนุญาตจับต้องตัวผู้ป่วย
      - พยาบาลวางปลายนิ้วชี้นิ้วกลางนิ้วนางกดลงเบา ๆ ตรง Radial artery ของผู้ป่วยทำให้รู้สึกถึงการหดตัวและขยายตัวของหลอดเลือด
      - ล้างมือให้สะอาด
      - ประเมินชีพจรใช้เวลา 1 นาทีสิ่งที่ต้องสังเกตคืออัตรา (จำนวน / ต่อนาที) จังหวะการเต้นมีความสม่ำเสมอและปริมาตรความแรง (เบาหรือแรง)
      - การนับอัตราการเต้นของหัวใจในเด็กอาจต้องใช้วิธีฟังอัตราการเต้นของหัวใจแทนการคลำชีพจรเพราะในเด็กเล็กคลำชีพจรได้ไม่ชัดเจน
      - บันทึกลงกระดาษที่เตรียมไว้และบันทึกในแบบฟอร์มต่อไป
      - ล้างมือให้สะอาด
    - - วัดชีพจรผู้ป่วยหลังทำกิจกรรม 5-10 นาที
      - อธิบายแนะนำให้ผู้ป่วยไม่ควรพูดขณะวัดชีพจรเพราะจะรบกวนการได้ยินเสียงซีพจรและอาจทำให้สับสน
      - ข้อควรจำในการวัดชีพจร
  - - - เมื่อถูกกระตุ้นมีผลให้อัตราการเต้นของชีพจรลดลง
    - - อัตรา (Rate)
        
        การเต้นของชีพจรจำนวนครั้งของความรู้สึกที่ได้จากคลื่นเลือดแดงกระทบนิ้วหรือการฟังที่ Apex ของหัวใจในเวลา 1 นาทีหน่วยเป็นครั้ง / นาที
        
        ภาวะที่อัตราการเต้นของหัวใจผิดปกติ
        
        ภาวะที่อัตราการเต้นของหัวใจในผู้ใหญ่มากกว่า 100 ครั้ง / นาทีเรียกว่า Tachycardia
        
        ภาวะที่อัตราการเต้นของหัวใจในผู้ใหญ่น้อยกว่า 60 ครั้ง / นาทีเรียกว่า Bradycardia
      - จังหวะ (Rhythm)
        
        จังหวะของชีพจรปกติจะมีช่วงพักระหว่างจังหวะเท่ากันชีพจรเต้นสม่ำเสมอเรียกว่า Pulse regularis
        
        จังหวะของชีพจรผิดปกติชีพจรที่เต้นไม่เป็นจังหวะแต่ละช่วงพักไม่สม่ำเสมอชีพจรเต้นไม่สม่ำเสมอหรืออาจจะมีจังหวะการเต้นสม่ำเสมอสลับกับไม่สม่ำเสมอเรียกว่า Arhythmia หรือ Irregular
      - ปริมาตราความแรง (Volume)
        
        ระดับ 1 Thready มีลักษณะชีพจรแผ่วเบา
        
        ระดับ 2 Weak ชีพจรแรงกว่าระดับ 1 ค่อนข้างเบา
        
        ระดับ 0 ไม่มีชีพจร คลำชีพจรไม่ได้
        
        ระดับ 3 Regular ลักษณะชีพจรเต้นจังหวะสม่ำเสมอ
        
        ระดับ 4 Bounding pulse ลักษณะชีพจรเต้นแรง
      - ความยืดหยุ่นของผนังของหลอดเลือด
        
        ปกติผนังหลอดเลือดจะมีลักษณะตรงและเรียบ มีความยืดหยุ่นดี ในผู้สูงอายุผนังหลอดเลือดมีความยืดหยุ่นน้อย ขรุขระ และไม่สม่ำเสมอ
    - - เมื่อถูกกระตุ้นมีผลให้อัตราการเต้นของชีพจรลดลง