Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
แนวคิด หลักการ และความสําคัญของการพยาบาลข้ามวัฒนธรรม - Coggle Diagram
แนวคิด หลักการ และความสําคัญของการพยาบาลข้ามวัฒนธรรม
ประวัติความเป็นมาของการพยาบาลข้ามวัฒนธรรม
การเปลี่ยนแปลงของโลกและสังคมในยุคศตวรรษที่ 21 หรือยุคโลกาภิวัตน์
สังคมที่มีความหลากหลายมากขึ้น
มีการเชื่อมโยงข้อมูลข่าวสารและการใช้ เทคโนโลยีการสื่อสารแบบไร้พรมแดน
การเปลี่ยนแปลงด้านประชากรและโครงสร้างทางสังคมอย่างรวดเร็ว
มีการย้ายถิ่นของคนเข้ามาประกอบอาชีพ
การรับบริการทางด้านสาธารณสุขของชาวต่างประเทศเพิ่มมากขึ้น
นโยบายความร่วมมือในเครือข่ายสมาชิกกับกลุ่มประเทศต่างๆ มากขึ้น
การปฏิบัติการพยาบาลข้ามวัฒนธรรม
แนวคิดทางการพยาบาลที่มุ่งเน้นให้เกิดความเชื่อมโยง ระหว่างการพยาบาลและวัฒนธรรมที่แตกต่างกันของผู้รับบริการ
คําว่า “ข้าม” มายถึงการข้าม วัฒนธรรมซึ่งเป็นหลักการทางพฤติกรรม ศาสตร์ ซึ่งเน้นกระบวนการและวิธีคิดของคนหรือกลุ่ม
คําว่า “ข้ามวัฒนธรรม” (cross cultural or transcultural มักใช้แทนกันบ่อยๆ ในวงการพยาบาลข้ามวัฒนธรรม)
ความเข้าใจถึงบริบทของสังคมในภูมิภาคต่างๆ ที่แตกต่างกันทางด้านวิถีชีวิต ขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรม
การศึกษาข้ามวัฒนธรรม ( Cross cultural study)
การศึกษาวัฒนธรรมข้ามชาติ (Inter - cultural study)
เป็นแนวทางหนึ่งที่จะได้มา ซึ่งองค์ความรู้ใหม
ช่วยอธิบายถึงความแตกต่างของวิถีชีวิต ขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรมของ สังคม
การพยาบาลข้ามวัฒนธรรม (transcultural nursing)
การพยาบาลที่เน้นการให้คุณค่า
การปฏิบัติโดยเปรียบเทียบความเหมือนและความแตกต่างทางวัฒนธรรมของบุคคลหรือกลุ่ม
วิเคราะห์ พฤติกรรมการดูแลและการให้บริการ
เพื่อให้การตอบสนองที่สอดคล้องกับความต้องการการดูแลเฉพาะของเชื้อชาติหรือวัฒนธรรมนั้น
วัตถุประสงค์ของการพยาบาลข้ามวัฒนธรรม
สังคมในยุคศตวรรษที่ 21 ทําให้เกิดสังคมที่มีความหลากหลายมาขึ้น
มีการเชื่อมโยงข้อมูลข่าวสารและ การสื่อสารเทคโนโลยีแบบไร้พรมแดน
มีการเปลี่ยนแปลงทางด้านประชากรเกิดขึ้นในส่วนต่างๆ ของโลก
มีการย้ายถิ่นของคนเข้ามาประกอบอาชีพหรืออยู่อาศัยในที่ต่างๆ มากขึ้น
ทําให้การรับบริการทางด้าน สาธารณสุขของชาวต่างประเทศเพิ่มมากขึ้น
เป็นการค้นหาคําตอบเกี่ยวกับวัฒนธรรมของประเทศต่างๆตามหลักวิชาการ
เพื่อให้เกิดความเข้าใจในวัฒนธรรมที่แตกต่างซึ่งกันและกัน
เพื่อให้เกิดความร่วมมือและช่วยเหลือกันและกันในด้านบริการสุขภาพ
ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับวัฒนธรรมมีความสําคัญต่อ ระบบบริการสุขภาพ
ประชากรทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยมีการเคลื่อนย้ายถิ่นฐานไปในพื้นที่ต่างๆเพิ่มขึ้นประชาชน สามารถเข้าถึงสถานบริการในทุกระดับได้ดี จึงส่งผลให้สถานบริการต้องเร่งจัดระบบการ ให้บริการ เพื่อรองรับประชาชนที่มีความหลากหลายและมีวิถีชีวิตที่แตกต่างกันตามสภาพพื้นที่
การยอมรับนับถือการมีคุณค่าศักดิ์ศรีของชีวิตมนุษย์ความเชื่อวิถีชีวิตตามวัฒนธรรมของบุคคลและ สิทธิมนุษยชนเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากการประกาศสิทธิของผู้ป่วย ข้อกําหนดตาม พระราชบัญญัติ สุขภาพแห่งชาติ
การรณรงค์เกี่ยวกับเพศสภาวะและการเปลี่ยนแปลงบทบาทชายและหญิงมีการเคลื่อนไหวเพื่อ เรียกร้องความเท่าเทียมกันในการดํารงตําแหน่งในสังคมของชายหญิงเพิ่มขึ้น
การใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่เพื่อให้เกิดความรวดเร็วในการสื่อสารโทรคมนาคมและประชาชนสามารถ รับข้อมูลข่าวสารที่ทันต่อเหตุการณ์และทันสมัย
การเปลี่ยนฐานความคิดในการดูแลจากการใช้ชุมชนเป็นฐานโดยเฉพาะการปฏิรูประบบสุขภาพระดับ ปฐมภูมิที่ต้องการใช้แนวคิด
แนวคิดและหลักการของการพยาบาลข้ามวัฒนธรรม
การพยาบาลข้ามวัฒนธรรมเป็นแนวคิดสําคัญที่สามารถนํามาใช้พัฒนาทักษะด้านความเข้าใจความ ต่างทางวัฒนธรรม
ลักษณะของโรคที่เข้ารับการรักษา
ความต้องการเข้ารับการรักษา
รวมถึงความแตกต่าง ด้านสังคม ความเชื่อ และวัฒนธรรมของผู้รับบริการที่แตกต่างกันมากขึ้น
กรอบแนวคิดทางการ พยาบาล 4 มโนมติ
1) ด้านสิ่งแวดล้อม
สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ
สิ่งแวดล้อมทางสังคม
สิ่งแวดล้อมที่เป็น สัญลักษณ์ทางวัฒนธรรม
ค่านิยม
บรรทัดฐานของแต่ละบุคคล
2) ด้านบุคคล
ซึ่งแตล่ะคนย่อมมีแบบแผนการดําเนินชีวิต และพฤติกรรมสุขภาพแตกต่างกัน
3) ด้านสุขภาพ
เป็นสภาวะการผสมผสานการตอบสนองความเจ็บป่วยตามมาตรฐานการพยาบาล ควบคู่กับการให้คุณค่าทางวัฒนธรรม
4) การพยาบาลโดยมุ่งให้ผู้รับบริการเป็นศูนย์กลาง
แนวคิดอื่นที่มาเกี่ยวข้องกับการพยาบาลข้ามวัฒนธรรม
แนวคิดของมนุษนิยม (Humanism)
มุมมองด้านการให้อิสระและเน้นความเป็นมนุษย์
เน้นความเสมอภาคเท่าเทียม
การเคารพนับถือและให้ คุณค่าของมนุษย์โดยยึดหลักจริยธรรมเป็นหัวใจสําคัญของคุณภาพในการดูแลสุขภาพ
แนวคิด หลังโครงสร้างนิยม (Poststructuralist perspective)
มองในเรื่องความเป็นพลวัตรหรือมีการเปลี่ยนแปลง ของสรรพสิ่งตลอดเวลา
การค้นหาความจริงต้องผ่านตัวคนโดยใช้ระบบคุณค่า
การตีความ การรับรู้ ความรู้สึก ของคน
แนวคิดของการ พยาบาลที่สอดคล้องกับวัฒนธรรมใหม่โดยเน้นองค์ประกอบของการดูแลใน 4 มิติ
การให้ความสําคัญกับความเป็นมนุษย์ที่ประกอบด้วยกายและจิต และเคารพในการมีปฏิสัมพันธ์ซึ่ง กันและกัน ชาวญี่ปุ่นมีแนวโน้มที่จะหลีกเลี่ยงการสัมผัสกาย เพราะเป็นสิ่งที่แสดงออกถึงความใกล้ชิด ดังนั้น พยาบาลญี่ปุ่นจึงสัมผัสผู้ป่วยอย่างมีสติ (ระมัดระวัง) เพื่อการรักษาหรือทําให้ผู้ป่วยเกิดความสงบทางจิตใจและ เกิดสัมพันธภาพที่ดีต่อกัน
การสร้างสัมพันธภาพเป็นจุดสําคัญของการพยาบาลและเป็นพื้นฐานการดูแลคนซึ่งไม่ใช่เฉพาะ ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ป่วยและพยาบาลเท่านั้น แต่รวมถึงระหว่างญาติกับพยาบาล พยาบาลญี่ปุ่นให้ ความสําคัญกับการมีสัมพันธภาพที่ดีกับผู้ป่วยระหว่างการรักษาเสมอ
ผู้ป่วยจะมีการให้คุณค่ากับสุขภาพและวิถีชีวิตที่หลากหลาย รวมทั้งการให้คุณค่ากับประเพณี วัฒนธรรมในการดูแลแบบโบราณ คุณค่าของชุมชน และแบบตะวันตก (ซึ่งส่วนใหญ่เป็นของเยาวชนรุ่น ปัจจุบัน)
พื้นฐานทางสังคมและวัฒนธรรมองค์กรที่หลากหลาย เช่น มีระบบประกันสุขภาพที่แตกต่างกัน หลายรูปแบบ ทั้งของประเทศ จังหวัดและของกลุ่มสังคมในหน่วยงานหรือองค์กรต่างๆ ซึ่งเป็นปัจจัยที่มีผลต่อ การปฏิบัติพยาบาลและการตัดสินใจของคน
โสภา อิสระณรงค์พันธ์ (2560) ไดสรุปเกี่ยวกับหลักการทั่วไปของการพยาบาลข้ามวัฒนธรรมไว้
วัฒนธรรม
คือ การให้คุณค่า ความเชื่อ และการปฏิบัติในชีวิตประจําวันของกลุ่มชน เรียนรู้สืบต่อ กัน เกิดพื้นฐานและวัฒนธรรมเฉพาะกลุ่ม เป็นลักษณะเฉพาะ
การดูแลทางด้านวัฒนธรรม
คือ คุณค่าความช่วยเหลือ ประคับประคอง เพิ่มความสามารถ ปรับปรุง สภาพการณ์ส่วนบุคคล การเผชิญความตาย ความรู้ทางด้านวัฒนธรรมจะช่วยในการดูแลของ พยาบาล
การดูแล
คือ พฤติกรรมการช่วยเหลือสนับสนุนเพิ่มความสามารถเกิดการพัฒนาเกี่ยวข้องกับ สถานการณ์ของชีวิต แตกต่างกันในแต่ละวัฒนธรรม
การมองโลก
คือ การมองของบุคคลโดยมองที่โครงสร้างของสังคมเช่นศาสนาเศรษฐกิจและ การศึกษา ซึ่งให้ความหมายและระเบียบวัฒนธรรมแก่กลุ่มชน
ระบบสุขภาพและความผาสุกของบุคคล
คือ การดูแลเชิงวิชาชีพที่ให้ความสําคัญกับวัฒนธรรม
การจัดกิจกรรมการพยาบาล
การสงวนการดูแลด้านวัฒนธรรม คือ ตัดสินใจช่วยเหลือผู้รับบริการในวัฒนธรรมที่เฉพาะเพื่อ ดํารงไว้ซึ่งสุขภาพ หายจากการเจ็บป่วย และเผชิญความตาย
การจัดหาการดูแลด้านวัฒนธรรม คือ ช่วยเหลือให้ผู้รับบริการในการปรับตัวทางวัฒนธรรมที่ เฉพาะเจาะจง
การวางรูปแบบการดูแลด้านวัฒนธรรม คือ ตัดสินใจช่วยเหลือผู้รับบริการในการปรับตัวให้ เข้ากับแบบแผนชีวิตใหม่ที่แปลกแตกต่าง
ความหลากหลายของการดูแลทางวัฒนธรรม
การดูแลผู้ป่วยหรือ ผู้รับบริการที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมนั้นผู้ดูแลจะต้องมีความรู้ ความเข้าใจและความสามารถ
1) มีความเข้าใจในเรื่องความเท่าเทียมกันในสังคมและเคารพในศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ในทุก วัฒนธรรม
2) มีความเข้าใจ ตื่นตัว ใฝ่รู้ เกี่ยวกับ ขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรมความเชื่อ เชื้อชาติ เพศ และพฤติกรรมต่างๆ ของผู้ใช้บริการที่มีความแตกต่างทางวัฒนธรรม
3) มีทัศนคติด้านบวกกับการให้บริการแก่ผู้ใช้บริการที่มีความแตกต่างด้านวัฒนธรรม
4) มีความไวเชิงวัฒนธรรม(cultural sensitivity) รู้จักสังเกต ค้นหา ค่านิยม ความเชื่อ วิถีการดาเนิน ชีวิตตลอดจนพฤติกรรมการปฏิบัติตนเมื่อเจ็บป่วยซึ่งสะท้อนแนวคิดด้านวัฒนธรรมของแต่ละบุคคล
5) มีบุคลิกภาพ ท่าทางเป็นมิตร เข้าใจในวัฒนธรรมการสื่อสารของผู้ใช้บริการที่มีความแตกต่างด้าน เชื้อชาติ วัฒนธรรม
6) สามารถสื่อสารกับผู้ใช้บริการที่ไม่ใช้ภาษาไทยได้ มีทักษะในการสร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้บริการที่มี ความแตกต่างด้านเชื้อชาติ วัฒนธรรม
7) ประเมินความเข้าใจในสารที่ส่งกับผู้ใช้บริการได้
8) สามารถค้นหาแนวทางการแก้ปัญหาร่วมกับผู้ใช้บริการได้เหมาะสม และสอดคล้องตามวัฒนธรรม
9) บูรณาการความรู้ทางการพยาบาลมาใช้กับผู้ใช้บริการที่มีความหลากหลายด้านวัฒนธรรมได้
10) พิทักษ์สิทธิผู้ป่วยได้อย่างเหมาะสมตามความแตกต่างด้านวัฒนธรรมได้
11) ให้การพยาบาลผู้ใช้บริการทุกเชื้อชาติ ศาสนา และวัฒนธรรม โดยคํานึงกฎระเบียบ และ จรรยาบรรณวิชาชีพ
12) สามารถรักษาลับของข้อมูล ความเชื่อของผู้ใช้บริการที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมได้
การประยุกต์ใช้ความรู้เกี่ยวกับการ พยาบาลข้ามวัฒนธรรมไปใช้ในกระบวนการพยาบาล
การประเมินผู้ป่วย ดูข้อมูล ดูวิถีชีวิต และแนวคิด ความเชื่อของแต่ละบุคคลเป็นหลัก
การตั้งข้อวินิจฉัยการพยาบาล ใช้มุมมองของผู้รับบริการเป็นหลัก
การวางแผนการพยาบาลให้กระทําตามความต้องการของผู้ป่วยที่สอดคล้องกับวัฒนธรรมครอบครัว และเน้นการมีส่วนร่วม
การปฏิบัติการพยาบาลและการดูแลควรคํานึงถึงความสอดคล้องกับวัฒนธรรมและสนองตอบต่อ ค่านิยม หรือไม่แตกต่างมากนัก
การประเมินผลหรือผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น จะทําให้สุขภาพดี หายจากโรค หรือตาย อย่างสงบ ประเมินโดย ใช้ผู้ป่วย ครอบครัวและการยอมรับของกลุ่มชนเป็นหลัก