Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การบริหารยาฉีด - Coggle Diagram

- - - - หลอด (ampule)
      - ขวด (vial)
      - ยาที่บรรจุในหลอดจะเป็นยาน้ำซึ่งใช้ฉีดครั้งเดียว (single dose) ถ้าใช้ไม่หมดต้องทิ้งไป
      - ยาที่บรรจุในขวดจะมีทั้งชนิดที่เป็นผงและยาน้ำ มีทั้งแบบ single dose และ multiple dose
        
        ยาที่เป็นผงจะมีความคงตัวต่ำ
        
        จุกขวดจะเป็นยํางและมีแผ่นโลหะยึดรอบริมของขอบจุกยางไว้กันปากขวดส่วนกลางของจุกยางจะบํางเพื่อให้ง่ายต่อการแทงเข็ม
        
        บนหลอดยาหรือขวดยาจะมีชื่อยา ปริมาณยา วิถีทางให้ยา วันหมดอายุของยาอยู่
        
        ยาฉีดบางชนิดที่เป็นผง จะบอกชื่อ และปริมาณของตัวทำละลายยาไว้ด้วย
    - - กระบอกฉีดยามีหลํายขนาดตั้งแต่ 0.5-50 mlประกอบด้วย 2 ส่วน
        
        กระบอก (barrel)
        
        ลูกสูบ (plunger)
        
        กระบอกฉีดยาจะมีทั้งชนิดที่ทำด้วยพลําสติกซึ่งใช้แล้วทิ้งและชนิดทำด้วยแก้วกระบอกฉีดยาที่ทำด้วยแก้ว
    - - ส่วนมากทำจาก stainless steel และเป็นชนิดใช้ครั้งเดียว
      - เข็มฉีดยา ประกอบด้วย 3 ส่วน
        
        หัวเข็ม (hub)
        
        ตัวเข็ม (shaft)
        
        ปลายเข็ม (bevel or slanted tip)
      - เบอร์เข็ม มีตั้งแต่เบอร์ 18ถึง 28
      - การเลือกเข็มและกระบอกฉีดยา
        
        ทางที่ให้ยาเข้าสู่ร่างกาย
        
        ความหนืดของยา
        
        ปริมาณของยาที่จะฉีด
        
        ขนาดรูปร่างของผู้ป่วย
        
        ชนิดของยา
  - - - ทำความสะอาดรอบคอหลอดยา
      - เลื่อยรอบคอหลอดยาพอเป็นรอย โดยคลี่สำลีชุบ alcohol
      - เช็ดรอบคอหลอดยาด้วยสำลีชุบ alcohol
      - คลี่สำลีชุบalcoholหรือ gauze ที่ผ่านการฆ่าเชื้อโรคแล้วหุ้มรอบบริเวณคอหลอดยาเพื่อป้องกันหลอดยาที่หักปลายแล้วบาดนิ้วมือ
      - ฉีกซองกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
      - สวมหัวเข็มสหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยา บิดหัวเข็มให้แน่นพอประมาณ
      - ถอดปลอกเข็มออก จับหลอดยาด้วยมือข้างที่ไม่ถนัด ถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้างที่ถนัด
      - เอียงหลอดยาให้ปลายตัดเข็มจุ่มในน้ำยา ดูดยาตามจำนวนที่ต้องการ
      - ตรวจสอบชื่อยาบนหลอดยาอีกครั้งหนึ่งก่อนทิ้งหลอดยา
      - เปลี่ยนเข็มใหม่ เลือกขนาด และความยาวที่เหมาะสม
      - ถ้าเตรียมยาสำหรับฉีดผู้ป่วยหลายคนหรือหลายชนิดพร้อมกัน ควรวางกระบอกฉีดยาที่เตรียมยาแล้วบนถาดที่มีผ้าสะอาดปูรอง
    - - เขย่าขวดยาเบา ๆ ให้ยาเข้ากัน
      - ทำความสะอาดจุกขวดยาด้วยสำลีชุบ alcohol70%
      - ฉีกซองห่อกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
      - สวมหัวเข็มสำหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยา บิดหัวเข็มให้แน่นพอประมาณ
      - ถอดปลอกเข็มออก ดูดอากาศเข้ากระบอกฉีดยาเท่าปริมาณยาที่ต้องการ
      - ทงเข็มเข้าจุกยางใช้นิ้วหัวแม่มือดันลูกสูบให้อากาศเข้าขวดยาจนหมด
      - คว่ำขวดยาลง โดยให้นิ้วดันลูกสูบอยู่ ปรับให้ปลายตัดเข็มอยู่ในน้ายา
      - ค่อย ๆ ปล่อยนิ้วที่ดันลูกสูบออก น้ำยาจากขวดจะไหลเข้ามาในกระบอกฉีดยา
      - ตรวจสอบชื่อยาบนขวดยาอีกครั้งหนึ่ง
      - เข็มใหม่ เลือกขนาด และความยาวที่เหมาะสม
      - หากเตรียมยาสำหรับฉีดผู้ป่วยหลายคน หรือหลายชนิดพร้อมกัน ควรวางกระบอกฉีดยา (ที่เตรียมยาแล้ว) บนถาดที่มีผ้าสะอาดปูรอง
    - - ตรวจดูตัวทำละลาย (น้ำกลั่นหรือน้ำเกลือ) ว่ามีฝุ่นผงหรือไม่
      - ทำความสะอาดจุกขวดตัวทำละลาย และจุกขวดยาด้วยสำลีชุบ alcohol70%
      - ดูดตัวทำละลายามมปริมาณที่ต้องการ
      - ถอนเข็ม และกระบอกฉีดยาออกจากขวดยา นำปลอกเข็มที่ถอดออกมาสวมครอบเข็มไว้
      - เขย่าขวดให้ตัวทำละลายละลายผงจนหมดเป็นเนื้อเดียวกัน
      - ทำความสะอาดจุกขวดยาอีกครั้งด้วยสำลีชุบalcoholปล่อยให้ alcohol แห้ง
      - ใช้กระบอกฉีดยาพร้อมเข็มชุดเดิม ดูดยาออกจํากขวดตามปริมําณที่ต้องการ
      - หากยาที่ละลายแล้วใช้ไม่หมด เก็บยาไว้ในที่ที่เหมาะสมตามสลากยาที่แนบมากับยา
- - - - ไล่อากาศออกจากกระบอกฉีดยาจนหมดก่อนฉีดยา
      - ผิวหนังให้ตึง
      - แทงเข็มทำมุม 5-15 องศา
      - ไม่ต้องทดสอบว่าปลายตัดเข็มอยู่ในหลอดเลือดหรือไม่
      - สังเกตบริเวณที่ฉีดจะมีตุ่มนูนขึ้นมา
      - ไม่ต้องคลึงบริเวณที่ฉีดยา
      - ใช้ปากกาลูกลื่นหมึกสีน้ำเงินหรือดำ เขียนรอบรอยนูนที่เกิดจากการฉีดยาและบอกผู้ป่วยไม่ให้ลบรอยหมึก
  - - - ตำแหน่งสำหรับฉีดยาเข้าชั้นใต้ผิวหนัง
        
        บริเวณต้นแขนส่วนกลางด้านนอก
        
        บริเวณส่วนกลางของหน้าขา
        
        บริเวณหน้าท้องที่อยู่ระหว่างแนวใต้ชายโครงกับแนวของ anterior superioriliac spine
        
        บริเวณสะบัก
      - ทำผิวหนังให้ตึงก่อนแทงเข็ม
      - การแทงเข็มถ้าใช้เข็มยําว 5/8 นิ้วให้แทงเข็มทำมุม 45 องศา
      - การฉีด heparin ไม่ต้องทดสอบว่าปลายเข็มอยู่ในหลอดเลือดหรือไม่
      - การฉีด heparin และ insulin ห้ามคลึงบริเวณที่ฉีดยาแล้ว
  - - - วิธีหำแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อต้นแขน (Deltoid muscle)
      - วิธีหาตำแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อสะโพก (Glutensmuscle)มี 3 วิธี
        
        แบ่งสะโพกออกเป็น 3 ส่วนใช้ landmark 2 แห่งคือ anterior superior iliac spine และ coccyx ลํากเส้นสมมุติระหว่ําง 2 จุด แบ่งเส้นสมมุติออกเป็น 3 ส่วนเท่าๆ กัน
        
        แบ่งสะโพกออกเป็น 4 ส่วน
        
        ด้านบน มีขอบเขตตามแนวของ iliac crest
        
        ด้านล่าง มีขอบเขตตามแนวของก้นย้อย (glutealfold)
        
        ด้านใน (medial) มีขอบเขตตามแนวแบ่งครึ่งจากกระดูก Coccyx
        
        ด้านนอก (lateral) มีขอบเขตตามแนวด้านข้างของต้นขาและสะโพก
        
        ลากเส้นจาก posterior superior iliac spine ไปยังปุ่มกระดูกต้นขา (greater trochanter of the femur) เส้นนี้จะขนานกับ sciatic never ตำแหน่งที่ฉีด
      - วิธีหาตำแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ Vastus lateralis (กล้ามเนื้อหน้าขา)ให้แบ่งหน้าขาตามความยาว ออกเป็น 3 ส่วน
    - - ทำความสะอาดผิวหนังบริเวณที่จะฉีดยาด้วยสำลีชุบalcohol70%
      - ถอดปลายเข็มออก จับกระบอกฉีดยาตั้งขึ้น ไล่อากาศ
      - ถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้างถนัด
      - แทงเข็มด้วยความเร็วและมั่นคง แทงเข็มทำมุม 90 องศา
      - ยึดหัวเข็มและกระบอกฉีดยาให้มั่นคง
      - เมื่อยาหมดให้ใช้สำลีกดตำแหน่งแทงเข็ม
      - คลึงบริเวณฉีดยาเบา ๆ
      - ปลดเข็มออกจากกระบอกฉีดยา แยกเข็มฉีดยาทิ้งในชามรูปไต
      - จัดเสื้อผ้าผู้ป่วยให้เรียบร้อย และจัดให้อยู่ในท่าที่สบาย
      - ล้างมือให้สะอาด
    - - เลือกเข็มเบอร์เล็กที่สุดที่เหมาะสมกับชนิดของยาและตำแหน่งที่จะฉีดยา
      - เข็มที่ใช้ฉีดยาจะต้องไม่มียาเคลือบอยู่ภายนอก
      - ใช้ Z-track technique ในการฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
      - จัดท่าให้ผู้ป่วยผ่อนคลายที่สุด
      - อย่าฉีดยาบริเวณที่เนื้อเยื่อแข็งตัวหรือกดเจ็บ
      - แทงเข็มและดึงเข็มออกจากเนื้อเยื่ออย่างรวดเร็ว
      - จับกระบอกฉีดยาให้อยู่กับที่ขณะฉีด
      - เดินยาช้าๆ เพื่อให้ยากระจายไปรอบๆ เนื้อเยื่อได้ดี
- - - - ต้องฝึกการคำนวณยาให้ได้เพื่อจะได้ทำการเตรียมยาฉีดชนิดต่างๆ ได้อย่ํางถูกต้องครบตามขนาดที่แพทย์สั่ง