Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การบริหารยาฉีด - Coggle Diagram

- - - - 1) บริเวณต้นแขนส่วนกลางด้านนอก
      - 2) บริเวณส่วนกลางของหน้าขา
      - 3) บริเวณหน้าท้องที่อยู่ระหว่างแนวใต้ชายโครงกับแนวของ anterior superior iliac spine ยกเว้นบริเวณรอบสะดือ 1 นิ้ว เพราะมี pain receptor มาก
      - 4) บริเวณสะบัก
  - - - วิธีหาตําแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเน้ือต้นแขน(Deltoidmuscle)เป็นบริเวณที่ อยู่ต่ำกว่าขอบล่างของ acromion process 2 นิ้ว
      - วิธีหาตําแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเน้ือสะโพก(Glutensmuscle)มี3วิธี
      - วิธีหาตําแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเน้ือVastuslateralis(กล้ามเนื้อหน้าขา)ให้ แบ่งหน้าขาตามความยาว (จาก greater trochanter ไปยัง lateral femoral condyle) ออกเป็น 3 ส่วน ส่วนกลางเป็นส่วนท่ีเหมาะสมสําหรับฉีดยา
    - - 1) ทําความสะอาดผิวหนังบริเวณท่ีจะฉีดยาด้วยสําลีชุบ alcohol70% โดยหมุนออก จากจุดที่จะแทงเข็มให้เป็นวงกว้ํางประมาณ 2-3 นิ้ว ปล่อยให้ alcoholแห้ง
      - 2) ถอดปลายเข็มออก จับกระบอกฉีดยาต้ังข้ึน ไล่อากาศ
      - 3) ถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้างถนัด ส่วนมือข้างไม่ถนัดทําผิวหนังบริเวณฉีดยาให้ ตึงโดยใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้กางออกขณะกดลงบนผิวหนัง
      - 4) แทงเข็มด้วยความเร็วและมั่นคงแทงเข็มทํามุม90องศา
      - 5) ยึดหัวเข็มและกระบอกฉีดยรให้มั่นคงด้วยมือ ข้างท่ีไม่ถนัด และใช้มือข้างถนัดดึงลูกสูบขึ้นเล็กน้อย เพื่อทดสอบว่าปลายเข็มอยู่ในหลอดเลือดหรือไม่ ถ้า ไม่มีเลือดเข้ามาในกระบอกฉีดยา ให้ใช้นิ้วหัวแม่มือข้างถนัดดันลูกสูบเดินยําช้า ๆ (ถ้ามีเลือดเข้ามาใน กระบอกฉีดให้ยกเลิกการฉีดยาน้ัน และเตรียมยาฉีดใหม่)
      - 6) เมื่อยาหมดให้ใช้สําลีกดตําแหน่งแทงเข็มขณะที่ถอนเข็มออกด้วยความรวดเร็ว
      - 7) คลึงบริเวณฉีดยาเบาๆเพื่อช่วยให้ยาดูดซึมได้เร็วขึ้นและลดอาการเจ็บปวดได้ ด้วย (ยกเว้นยาท่ีมีส่วนประกอบของโลหะหนัก)
      - 8) ปลดเข็มออกจากกระบอกฉีดยาแยกเข็มฉีดยาทิ้งในชามรูปไตหรือภาชนะ สําหรับทิ้งเข็มโดยเฉพาะเพื่อนําเข็มไปทําลายต่อไป
      - 9) จัดเสื้อผ้าผู้ป่วยให้เรียบร้อย และจัดให้อยู่ในท่าที่สบาย (ถ้าเป็นผู้ป่วยนอก ควรให้ ผู้ป่วยพักเพื่อสังเกตอาการประมาณ 15 นาที)
      - 10) ล้างมือให้สะอาด
- - - - ยาท่ีบรรจุในหลอดจะเป็นยาน้ําซึ่งใช้ฉีดคร้ังเดียว
        (single dose)
        ถ้าใช้ไม่หมดต้องทิ้งไป เพราะเมื่อหลอดยาถูกหักแล้วจะไม่สามารถรักษาให้อยู่ในสภาพปราศจากเชื้อได้
      - ยาที่บรรจุในขวดจะมีทั้งชนิดที่เป็นผงและยาน้ํา มีทั้งแบบ single dose และ multiple dose ยาที่เป็นผงจะมีความคงตัวต่ำ จุกขวดจะเป็นยางและมีแผ่นโลหะยึดรอบริมของขอบจุก ยางไว้กันปากขวดส่วนกลางของจุกยาจะบางเพื่อให้ง่ายต่อการแทงเข็มตรงส่วนกลางของจุกยางจะมีแผ่น โลหะหรือฝาพลาสติกปิดไว้อีกครั้งหนึ่งก่อนดูดยาออกจากขวดต้องเปิดแผ่นโลหะหรือฝาพลาสติกออก บน หลอดยาหรือขวดยาจะมีชื่อยา ปริมาณยา วิถีทางให้ยา วันหมดอายุของยาอยู่ ยาฉีดบางชนิดท่ีเป็นผง จะบอกชื่อ และปริมาณของตัวทําละลายยาไว้ด้วย
    - - กระบอกฉีดยามีหลายขนาดตั้งแต่ 0.5-50 ml ประกอบด้วย 2 ส่วนคือ กระบอก (barrel) ซึ่งมีปลาย (tip) ที่มีขนาดสวมได้พอดีกับหัวเข็มฉีดยา ส่วนที่สองคือ ลูกสูบ (plunger) กระบอกฉีดยาจะมีทั้งชนิดที่ทำด้วยพลาสติกซึ่งใช้แล้วทิ้ง และชนิดทําด้วยแก้วกระบอกฉีดยาที่ ทําด้วยแก้วเมื่อล้างสะอาดแล้วและทําให้แห้งจะห่อด้วยผ้า 2 ชั้น
    - - เข็มฉีดยา ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ หัวเข็ม (hub) ซึ่งมีขนาดพอดีกับปลาย กระบอกฉีดยา ตัวเข็ม (shaft) เป็นส่วนที่ต่อจากหัวเข็ม และส่วนสุดท้ายคือปลายเข็ม (bevel or slanted tip)
      - การเลือกเข็มฉีดยา
        
        ให้พิจารณาจากความลาดเอียงหรือความยาวของปลายปาด ความ ยาวของตัวเข็มฉีดยาและเบอร์เข็มมีตั้งแต่เบอร์18ถึง28 ถ้าเบอร์เข็มใหญ่ขนาดของเส้นผ่าศูนย์กลางของตัวเข็มจะเล็ก แต่ถ้าเบอร์เข็มเล็กขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางจะใหญ่ขึ้น เช่น เข็มเบอร์ 25 จะมีขนาด เส้นผ่าศูนย์กลางของตัวเข็มเล็กกว่าเข็มเบอร์ 18 การเลือกเข็มและกระบอกฉีดยาเพื่อใช้ในการฉีดยาขึ้นอยู่กับเกณฑ์ดังต่อไปนี้
        
        ทางที่ให้ยาเข้าสู่ร่างกาย (route of administration) เช่น ฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อใช้ เข็มยาวกว่าฉีดเข้าชั้นใต้ผิวหนัง และช้ันผิวหนัง
        
        ความหนืดของยา (viscosity of the solution)
        
        ปริมาณของยาที่จะฉีด
        
        ขนาดรูปร่างของผู้ป่วย
        
        ชนิดของยา เช่น ฉีดยาอินซูลิน ต้องใช้กระบอกฉีดยาสําหรับฉีดอินซูลินโดยเฉพาะ การฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อจะต้องเลือกใช้เข็มที่ยาวกว่าการฉีดยาเข้าชั้นใต้ผิวหนัง
  - - - 1) เขย่าขวดยาเบาๆให้ยาเข้ากัน
      - 2) ทําความสะอาดจุกขวดยาด้วยสําลีชุบalcohol70%โดยวิธีหมุนจํากจุดที่ แทงเข็มวนออกด้านนอกจนถึงคอขวดยา (ถ้ามีแผ่นโลหะปิดอยู่บนจุกยางให้ดึงออกแล้วทําความสะอาดอีก ครั้งหนึ่ง) ปล่อยให้ alcohol แห้ง
      - 3) ฉีกซองห่อกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
      - 4) สวมหัวเข็มสําหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยาบิดหัวเข็มให้แน่น
      - 5) ถอดปลอกเข็มออกดูดอากาศเข้ากระบอกฉีดยาเท่าปริมาณยาที่ต้องการ
      - 6) แทงเข็มเข้าจุกยางใช้นิ้วหัวแม่มือดันลูกสูบให้อากาศเข้าขวดยาจนหมด
      - 7) คว่ำขวดยาลง โดยให้นิ้วดันลูกสูบอยู่ ปรับให้ปลายตัดเข็มอยู่ในน้ํายา
      - 8) ค่อย ๆ ปล่อยนิ้วท่ีดันลูกสูบออก น้ํายาจากขวดจะไหลเข้ามาในกระบอกฉีด
      - 9) ตรวจสอบชื่อยาบนขวดยาอีกครั้งหนึ่ง
      - 10) เปลี่ยนเข็มใหม่ เลือกขนาด และความยยาที่เหมาะสมสําหรับการฉีดยานั้น ๆ
      - 11) หากเตรียมยาสําหรับฉีดผู้ป่วยหลายคน หรือหลายชนิดพร้อมกัน ควรวาง กระบอกฉีดยา (ที่เตรียมยาแล้ว) บนถาดที่มีผ้าสะอาดปูรอง และแนบการ์ดยาไว้เพื่อป้องกันการนํายาผิด ชนิดไปฉีดให้ผู้ป่วย
    - - 1) ตรวจดูตัวทําละลําย (น้ํากลั่นหรือน้ําเกลือ) ว่ามีฝุ่นผงหรือไม่ โดยคว่ำขวดยก ส่องดู หากมีฝุ่นผง ไม่ควรนํามาใช้
      - 2) ทําความสะอาดจุกขวดตัวทําละลายและจุกขวดยาด้วยสําลีชุบ alcohol70% จนถึงคอขวด ปล่อยให้ alcohol แห้ง
      - 3) ดูดตัวทําละลายตามปริมาณที่ต้องการ ด้วยวิธีเดียวกับการเตรียมยาฉีดจากยาน้ําบรรจุขวด เมื่อได้ตัวทําละลายแล้วให้ฉีดตัวทําละลายเข้าในขวดยาผง โดยแทงเข็มเข้าจุกขวดยาแล้วดัน ลูกสูบ ให้ตัวทําละลายเข้าไปในขวดยาจนหมด หลังจากนั้นปล่อยนิ้วที่ดันลูกสูบออก อากาศที่ถูกแทนที่ ด้วยตัวทําละลายจะเข้ามาในกระบอกฉีดยาจนหมด ความดันในขวดยาจะเท่ากับความดันในบรรยากาศ
      - 4) ถอนเข็มและกระบอกฉีดยาออกจากขวดยานำปลอกเข็มที่ถอดออกมาสวม
      - 5) เขย่าขวดให้ตัวทําละลายละลายผงจนหมดเป็นเนื้อเดียวกัน
      - 6) ทําความสะอาดจุกขวดยาอีกครั้งด้วยสําลีชุบalcoholปล่อยให้alcoholแห้ง
      - 7) ใช้กระบอกฉีดยาพร้อมเข็มชุดเดิมดูดยาออกจากขวดตามปริมาณที่ต้องการ
      - 8) หากยาที่ละลายแล้วใช้ไม่หมดและมีอายุที่จะเก็บไว้ใช้ได้ให้เขียนฉลากติดขวดไว้
        เกี่ยวกับความเข้มข้นของยา วัน เดือน ปีที่ละลาย ผู้ละลาย และเก็บยาไว้ในที่ที่เหมาะสมตามสลากยาที่ แนบมากับยา
    - - 2) เลื่อยรอบคอหลอดยาพอเป็นรอยโดยคลี่สําลีชุบalcoholรองหลังคอหลอดยา ถ้ามียาค้างอยู่เหนือคอหลอดยาต้องไล่ยาลงไปอยู่ส่วนใต้คอหลอดยาถ้าหลอดยามีแถบสีที่คอหลอดยาไม่ จําเป็นต้องเลื่อยคอหลอดยา
      - 3) เช็ดรอบคอหลอดยําด้วยสําลีชุบ alcohol
      - 4) คลี่สําลีชุบalcoholหรือgauzeท่ีผ่านการฆ่าเชื้อโรคแล้วหุ้มรอบบริเวณคอหลอด ยาเพื่อป้องกันหลอดยาที่หักปลายแล้วบาดนิ้วมือ แล้วทําการหักหลอดยา วางหลอดยาที่หักปลายแล้วใน บริเวณที่ไม่ถูกปนเปื้อน
      - 5) ฉีกซองกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
      - 1) ทําความสะอาดรอบคอหลอดยาและใบเลื่อยด้วยสําลีชุบalcohol70%
      - 6) สวมหัวเข็มสําหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยา
        บิดหัวเข็มให้แน่นพอประมาณ
      - 7) ถอดปลอกเข็มออกจับหลอดยาด้วยมือข้างที่ไม่ถนัดถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้าง ที่ถนัด สอดเข็มเข้าหลอดยา ระวังมิให้เข็มสัมผัสกับด้านนอกและปากหลอดยา
      - 8) เอียงหลอดยําให้ปลายตัดเข็มจุ่มในน้ํายา ดูดยาตามจํานวนที่ต้องการ
      - 10) เปลี่ยนเข็มใหม่ เลือกขนาดและความยาวที่เหมาะสมสําหรับการฉีดยานั้น ๆ
      - 11) ถ้าเตรียมยาสําหรับฉีดผู้ป่วยหลายคนหรือหลายชนิดพร้อมกัน
      - 9) ตรวจสอบชื่อยาบนหลอดยาอีกครั้งหนึ่งก่อนทิ้งหลอดยา