Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การบริหารยาฉีด - Coggle Diagram

- - - - แทงเข็มทำมุม 5-15 องศากับผิวหนัง โดยหงายปลายตัดเข็มขึ้น และแทงเข้าไปเพียงให้ปลายตัดเข็มเลยเข้าไปในผิวหนังเล็กน้อย
      - ไม่ต้องทดสอบว่าปลายตัดเข็มอยู่ในหลอดเลือดหรือไม่
      - ผิวหนังให้ตึง
      - สังเกตบริเวณที่ฉีดจะมีตุ่มนูนขึ้นมา ถ้าไม่มีตุ่มนูน แสดงว่าฉีดลึกเข้าไปในชั้นใต้ผิวหนัง
      - ไม่ต้องคลึงบริเวณที่ฉีดยา
      - ใช้ปากกาลูกลื่นหมึกสีน้ำเงินหรือดำ เขียนรอบรอยนูนที่เกิดจากการฉีดยาและบอกผู้ป่วยไม่ให้ลบรอยหมึกที่เขียนไว้ จนกว่าจะอ่านผลเรียบร้อยแล้ว
      - ไล่อากาศออกจากกระบอกฉีดยาจนหมดก่อนฉีดยา
  - - - ตำแหน่งสำหรับฉีด
        
        บริเวณส่วนกลางของหน้าขา
        
        บริเวณหน้าท้องที่อยู่ระหว่างแนวใต้ชายโครงกับแนวของ anterior iliac apine ยกเว้นบริเวณรอบสะดือ 1 นิ้ว เพราะมี pain receptor
        
        บริเวณต้นแขนส่วนกลางด้านนอก
        
        บริเวณสะบัก
      - ทำผิวหนังให้ตึงก่อนแทงเข็ม หรือการใช้นิ้วมือจับรวบเนื้อเยื่อบริเวณที่จะฉีดเข้าหากัน แต่วิธีหลังนี้จะไม่ใช้ในการฉีด heparin
      - การแทงเข็มถ้าใช้ยาว 5/8 นิ้ว ให้แทงเข็มทำมุม45องศา ถ้าใช้เข็มยาว1/2นิ้ว ให้แทงเข็มทำมุม 90 องศา
      - การฉีด heparin ไม่ต้องทดสอบว่าปลายเข็มอยู่ในหลอดเลือดหรือไม่
      - การฉีด heparin และ insulin ห้ามคลึงบริเวณที่ฉีดยาแล้ว
  - - - หาตำแหน่งตรงกล้ามเนื้อต้นแขน (Deltoid muscle) เป็นบริเวณที่อยู่ต่ำกว่าขอบล่างของ acromion process 2 นิ้ว เป็นบริเวณที่มีกล้ามเนื้อมาก ควรฉีดบริเวณส่วนกลางของกล้ามเนื้อ ซึ่งมีขอบเขตเป็นรูปสามเหลี่ยม
      - หาตำแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อสะโพก (Glutens muscle)
      - วิธีหาตำแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ Vastus lateralis(กล้ามเนื้อหน้าขา) ให้แบ่งหน้าขาตามความยาว ออกเป็น 3 ส่วน ส่วนกลางคือส่วนที่เหมาะสมสำหรับฉีดยา
    - - ถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้างถนัด ส่วนมือข้างไม่ถนัดทำผิวหนังบริเวณฉีดยาให้ตึง โดยใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้กางออกขณะกดลงบนผิวหนัง
      - แทงเข็มด้วยความเร็วและมั่นคง แทงเข็มทำมุม90องศา
      - ถอดปลายเข็มออก จับกระบอกฉีดยาตั้งขึ้น ไล่อากาศ
      - เมื่อยาหมดให้ใช้สำลีกดตำแหน่งแทงเข็ม ขณะที่ถอนเข็มออกด้วยความรวดเร็ว
      - ทำความสะอาดผิวหนังที่จะฉีดยาด้วยสำลีชุบแอลกอฮอลล์70% โดยหมุนออกจากจุดที่จะแทงเข็มเป็นวงกว้าง 2-3 นิ้ว ปล่อยให้แอลกอฮอลล์แห้ง
      - คลึงบริเวณฉีดยาเบาๆเพื่อช่วยให้ยาดูดซึมได้เร็วขึ้นและลดอาการเจ็บปวดได้ด้วย
      - ปลดเข็มออกจากกระบอกฉีดยา แยกเข็มฉีดยาทิ้งในชามรูปไตหรือภาชนะสำหรับทิ้งเข็มโดยเฉพาะเพื่อนำเข็มไปทำลายต่อไป
      - จัดเสื้อผ้าผู้ป่วยให้เรียบร้อย และจัดให้อยู่ในท่าที่สบาย
      - ล้างมือให้สะอาด
      - ยึดหัวเข็มและกระบอกฉีดยาให้มั่นคงด้วยมือข้างที่ไม่ถนัดและใช้มือข้างถนัดดันลูกสูบขึ้นเล็กน้อย เพื่อทดสอบว่าปลายเข็มอยู่ในหลอดเลือดหรือไม่ ถ้าไม่มีเลือดเข้ามาในกระบอกฉีดยา ให้ใช้นิ้วหัวแม่มือข้างถนัดดันลูกสูบเดินยาช้าๆ
    - - จัดท่าให้ผู้ป่วยผ่อนคลายที่สุด จะช่วยบรรเทาความเจ็บปวดและไม่สุขสบายลงได้
      - อย่าฉีดยาบริเวณที่เนื้อเยื่อแข็งตัวหรือกดเจ็บ
      - ใช้Z-track technique ในการฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ จะทำให้ผู้ป่วยเจ็บปวดน้อยลงกว่าวิธีฉีดเข้ากล้ามเนื้อแบบดั้งเดิม
      - แทงเข็มและดึงออกจากเนื้อเยื่ออย่างรวดเร็วในทิศทางเดียวกัน
      - เข็มที่ฉีดยาจะต้องไม่มียาเคลือบภายนอก เพราะยาจะระคายเคืองเนื้อเยื่อที่เข็มแทงผ่าน
      - จับกระบอกฉีดยาให้อยู่กับที่ขณะฉีด
      - เลือกเข็มเบอร์เล็กที่สุดที่เหมาะสมกับชนิดของยาและตำแหน่งที่จะฉีดยา
      - เดินยาช้าๆเเพื่อให้ยากระจายไปรอบๆเนื้อเยื่อได้ดี กดบริเวณที่ฉีดเบาๆหลังฉีดยายกเว้นมีข้อห้าม
- - - - ยาที่บรรจุในหลอดจะเป็นยาน้ำใช้ฉีดครั้งเดียว(single dose)ถ้าใช้ไม่หมดต้องทิ้งไป
      - ยาที่บรรจุในขวดจะมีทั้งชนิดเป็นผงและยาน้ำ มีทั้งแบบ single dose และ multiple dose
    - - กระบอกฉีดยามีหลายขนาดตั้งแต่0.50-50ml ประกอบด้วย 2ส่วน คือ กระบอก(barrel)ซึ่งมีปลาย (tip)ที่มีขนาดพอดีกับหัวเข็มฉีดยา ส่วนที่สองคือลูกสูบ(plunger)
    - - ประกอบด้วย 3 ส่วน
        
        หัวเข็ม(hub)
        
        ตัวเข็ม(shaft)
        
        ปลายเข็ม(bevel or slanted tip)
      - การเลือกเข็มฉีดยา
        
        พิจารณาจากความลาดเอียงหรือความยาวของปลายปาด ความยาวของตัวเข็มและเบอร์เข็ม มีตั้งแต่เบอร์ 18-28 เบอร์ใหญ่ขนาดของเส้นผ่านศูนย์กลางจะเล็ก
      - ส่วนมากทำจาก Stainless steel และเป็นชนิดใช้ครั้งเดียว
      - เกณฑ์
        
        ทางที่ให้ยาเเข้าสู่ร่างกาย
        
        ความหนืดของยา
        
        ปริมาณของยาที่จะฉีด
        
        ขนาดรูปร่างของผู้ป่วย
        
        ชนิดของยา
  - - - เช็ดรอบคอบหลอดยาด้วยสำลีชุบalcohol
      - สวนหัวเข็มสำหรับดูดยาเข้ากับกระบอกฉีดยา บิดหัวเข็มให้แน่นพอประมาาณ
      - ฉีกซองกระบอกฉีดยาโดยระวังการปนเปื้อน
      - ถอดปลอกเข็มออกจับหลอดยาด้วยมือข้างที่ไม่ถนัด ถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้างที่ถนัดสอดเข็มเข้าหลอดยา ระวังไม่ให้เข็มสัมผัสกับปลายหลอดยา
      - คลี่สำลีชุบalcoholหรือgauzeที่ผ่านการฆ่าเชื้อโรคแล้วหุ้มรอบคอหลอดยา
      - เอียงหลอดยาให้ปลายตัดเข็มจุ่มในน้ำยา ดูดยาตามจำนวนที่ต้องการ
      - เลื่อยรอบคอหลอดยาพอเป็นรอยโดยคลี่สำลีชุบalcohol70% รองหลังคอหลอดยาถ้ามียาค้างอยู่เหนือคอหลอดยาต้องไล่ยาลงไปอยู่ส่วนใต้คอหลอดยา
      - ตรวจสอบชื่อยาบนหลอดยาอีกครั้งก่อนทิ้งหลอดยา
      - ทำความสะอาดรอบคอหลอดยา และใบเลื่อยด้วยสำลีชุบalcohol 70%
      - เปลี่ยนเข็มใหม่เลือกขนาดความยาวที่เหมาะสม
      - ถ้าเตรียมยาสำหรับฉีดผู้ป่วยหลายคนหรือหลายชนิดพร้อมกันควรวางกระบอกฉีดยาที่เตรียมยาแล้วบนถาดที่มีผ้าสะอาดปูรอง และมีการ์ดยาแนบกระบอกฉีดยาไว้้
    - - คว่ำขวดยาลงโดยให้นิ้วดันลูกสูบอยู่ ปรับให้ปลายตัดเข็มอยู่ในน้ำยา
      - แทงเข็มเข้าจุกยางใช้นิ้วหัวแม่มือดันลูกสูบให้อากาศเข้าขวดยาจนหมด
      - เขย่าขวดเบาๆให้ยาเข้ากัน
      - ค่อยๆปล่อยนิ้วที่ดันลูกสูบออก น้ำยาจากขวดจะไหลเข้ามาในกระบอกฉีดยา เมื่อได้ปริมาณที่ต้องการ ถอนเข็มและกระบอกฉีดยาออกจากจุกขวดยา
      - ทำความสะอาดจุกขวดด้วยสำลีชุบalcohol70% โดยวิธีแทงเข็มวนออกด้านนอกจนถึงคอขวดยา
      - ตรวจสอบชื่อยาบนขวดยาอีกครั้งหนึ่ง
      - สวมหัวเข็มสำหรับดูดยากับปลายประบอกฉีดยา บิดหัวเข็มให้แน่นพอประมาณ
      - ฉีกซองห่อกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
      - ถอดปลอกเข็มออก ดูดอากาศเข้ากระบอกฉีดยาเท่าปริมาณยาที่ต้องการ
      - หากเตรียมยาสำหรับฉีดผู้ป่วยหลายคน หรือหลายชนิดพร้อมกัน ควรวางกระบอกฉีดยา บนถาดที่มีผ้าสะอาดปูรอง และแนบการ์ดยาไว้ป้องกันการนำยาผิดชนิดไปฉีดให้ผู้ป่วย
      - เปลี่ยนเข็มใหม่ เลือกขนาด และความยาวที่เหมาะสมสำหรับการฉีดยานั้นๆ
    - - ถอนเข็มและกระบอกฉีดยาออกจากขวดยา นำปลอกเข็มที่ถอดออกมาสวมครอบเข็มไว้
      - เขย่าขวดให้ตัวทำละลายละลายผงจนหมดเป็นเนื้อเดียวกัน
      - ดูดตัวทำละลายตามปริมาณที่ต้องการ ด้วยวิธีเดียวกับการเตรียมยาฉีดจากยาน้ำบรรจุขวด เมื่อได้ตัวทำละลายแล้วให้ฉีดตัวทำละลายเข้าในขวดยาผง โดยแทงเข็มเข้าจุกขวดยาแล้วดันลูกสูบ ให้ตัวทำละลายเข้าไปในขวดจนหมด หลังจากนั้นปล่อยนิ้วที่ดันลูกสูบออก อากาศที่ถูกแทนที่ด้วยตัวทำละลายจะเข้ามาในกระบอกฉีดยาจนหมด ความดันในขวดยาจะเท่ากับความดันในบรรนยากาศ
      - ทำความสะอาดจุดขวดยาอีกครั้งด้วยสำลีชุบalcoholปล่อยให้แห้ง
      - ทำความสะอาดจุกขวดตัวทำละลาย และจุกขวดยาด้วยสำลีชุบalcohol 70%จนถึงคอขวดปล่อยให้แห้ง
      - ใช้กระบอกฉีดยาพร้อมเข็มชุดเดิม ดูดยาออกจากขวดตามปริมาณที่ต้องการ
      - ตรวจดูตัวทำละลายว่ามีฝุ่นผงหรือไม่ โดยคว่ำขวดยกส่องดู หากมีฝุ่นผง ไม่ควรนำมาใช้
      - หากยาที่ละลายแล้วใช้ไม่หมดและมีอายุที่จะเก็บไว้ได้ให้เขียนฉลากติดขวดไว้เกี่ยวกับความเข้มข้นของยา วัน เดือน ปี ที่ละลาย ผู้ละลาย และเก็บยาไว้ในที่ที่เหมาะสมตามสลากที่แนบมากับยา