Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่4.2 การบริหารยาฉีด - Coggle Diagram

- - - - 1.1 ยาฉีด(Medication)
        
        ยาสำหรับฉีดจะบรรจุอยู่ในภําชนะบรรจุที่เป็นหลอด (ampule) และขวด (vial)
        
        1) ยาที่บรรจุในหลอดจะเป็นยําน้ำใช้ฉีดครั้งเดียว (single dose)
        
        ถ้าใช้ไม่หมดต้องทิ้งไป เพราะเมื่อหลอดยําถูกหักแล้วจะไม่สามารถรักษําให้อยู่ในสภาพปราศจากเชื้อได้
        
        2) ยาที่บรรจุในขวดจะมีทั้งชนิดที่เป็นผงและยาน้ำ มีทั้งแบบ single dose และ multiple dose
      - 1.2 กระบอกฉีดยา (Syringe)
        
        กระบอกฉีดยามีหลายขนาดตั้งแต่ 0.5-50 ml
        
        2 ส่วนคือ
        
        ลูกสูบ (plunger)
        
        กระบอกฉีดยาจะมีทั้งชนิดที่ทำด้วยพลาสติกซึ่งใช้แล้วทิ้ง
        
        กระบอก (barrel)
        
        มีปลาย (tip) ที่มีขนาดสวมได้พอดีกับหัวเข็มฉีดยา
        
        ชนิดทำด้วยแก้ว
        
        กระบอกฉีดยาที่ทำด้วยแก้วเมื่อล้างสะอาดแล้วและทำให้แห้งจะห่อด้วยผ้า 2 ชั้น
      - 1.3 เข็มฉีดยา
        
        ส่วนมากทำจากstainless steel และเป็นชนิดใช้ครั้งเดียว (disposable) เข็มฉีดยา
        
        3 ส่วน
        
        หัวเข็ม (hub)
        
        ตัวเข็ม (shaft)
        
        ปลายเข็ม (bevel or slanted tip)
        
        การเลือกเข็มและกระบอกฉีดยาเพื่อใช้ในกํารฉีดยา ขึ้นอยู่กับเกณฑ์
        
        1.ทางที่ให้ยาเข้าสู่ร่างกาย
        
        ความหนืดของยา
        
        ปริมาณของยาที่จะฉีด
        
        ขนาดรูปร่างของผู้ป่วย
        
        ชนิดของยา
    - - เตรียมอุปกรณ์เพิ่มเติมสำรับกํารผสมยาฉีด ได้แก่ถาด ผ้ารองถาดยา อับสำลี กระปุก forcepscard ยา
      - แผนการรักษาผู้เตรียมควรปฏิบัติดังนี้
        
        ซักถามประวัติการแพ้ยาของผู้ป่วย
        
        อ่านและตรวจสอบรายละเอียดบนขวดยา
        
        ศึกษาเกี่ยวกับขนาด ฤทธิ์ข้างเคียง
        
        คำนวณปริมาณยาฉีดที่ผู้ป่วยควรได้รับอย่างถูกต้อง
        
        ดูแลบริเวณสำหรับเตรียมยาให้สะอาด
        
        ตรวจดูความพร้อมของเครื่องมือเครื่องใช้
        
        ล้างมือให้สะอาด เช็ดมือ
      - 2.1วิธีเตรียมยาฉีดจากยาน้ำบรรจุหลอด (Ampule)
        
        1)ทำความสะอาดรอบคอหลอดยา
        
        2)เลื่อยรอบคอหลอดยาพอเป็นรอย
        
        3)เช็ดรอบคอหลอดยําด้วยสำลีชุบ alcohol
        
        4)คลี่สำลีชุบalcohol
        
        5)ฉีกซองกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
        
        6)สวมหัวเข็มสำหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยา
        
        7)ถอดปลอกเข็มออก จับหลอดยาด้วยมือข้างที่ไม่ถนัด
        
        8)เอียงหลอดยาให้ปลายตัดเข็มจุ่มในน้ำยา
        
        9)ตรวจสอบชื่อยําบนหลอดยําอีกครั้งหนึ่งก่อนทิ้งหลอดยา
        
        10)เปลี่ยนเข็มใหม่ เลือกขนาด
        
        11)ถ้าเตรียมยําสำหรับฉีดผู้ป่วยหลํายคนหรือหลายชนิดพร้อมกัน
      - 2.2วิธีเตรียมยาฉีดจากยาน้ำบรรจุขวด (Vial)
        
        1)เขย่าขวดยาเบา ๆ ให้ยาเข้ากัน
        
        2)ทำความสะอาดจุกขวดยาด้วยสำลีชุบ alcohol70%
        
        3)ฉีกซองห่อกระบอกฉีดยา
        
        4)สวมหัวเข็มสำหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยา
        
        5)ถอดปลอกเข็มออก
        
        6)แทงเข็มเข้าจุกยํางใช้นิ้วหัวแม่มือดันลูกสูบให้อากาศเข้าขวดยาจนหมด
        
        7)คว่ำขวดยาลง โดยให้นิ้วดันลูกสูบอยู่
        
        9)ตรวจสอบชื่อยาบนขวดยาอีกครั้งหนึ่ง
        
        8)ค่อย ๆ ปล่อยนิ้วที่ดันลูกสูบออก
        
        10)เปลี่ยนเข็มใหม่ เลือกขนาด และความยาวที่เหมาะสม
        
        11)หากเตรียมยําสำหรับฉีดผู้ป่วยหลายคน หรือหลายชนิดพร้อมกัน ควรวางกระบอกฉีดยา (ที่เตรียมยําแล้ว) บนถําดที่มีผ้ําสะอําดปูรอง
    - - 2)ทำความสะอาดจุกขวดตัวทำละลาย และจุกขวดยา
      - 3)ดูดตัวทำละลายตามปริมาณที่ต้องการ
      - 4)ถอนเข็ม และกระบอกฉีดยาออกจากขวดยา
      - 5)เขย่าขวดให้ตัวทำละลายละลายผงจนหมดเป็นเนื้อเดียวกัน
      - 6)ทำความสะอาดจุกขวดยาอีกครั้งด้วยสำลีชุบ alcoholปล่อยให้ alcohol แห้ง
      - 7)ใช้กระบอกฉีดยาพร้อมเข็มชุดเดิม ดูดยาออกจากขวดตามปริมําณที่ต้องการ
      - 8)หากยาที่ละลายแล้วใช้ไม่หมด เก็บไส้ในที่ที่เหมาะสม
      - 1)ตรวจดูตัวทำละลาย
- - - - ไล่อากาศออกจากกระบอกฉีดยาจนหมดก่อนฉีดยา
      - ผิวหนังให้ตึง
      - แทงเข็มทำมุม 5-15 องศา กับผิวหนังโดยหงายปลายตัดเข็มขึ้น
      - ไม่ต้องทดสอบว่าปลายตัดเข็มอยู่ในหลอดเลือดหรือไม่
      - 5.สังเกตบริเวณที่ฉีดจะมีตุ่มนูนขึ้นมา ถ้าไม่มีตุ่มนูน แสดงว่าฉีดลึกเข้าไปในชั้นใต้ผิวหนัง
      - ไม่ต้องคลึงบริเวณที่ฉีดยา
      - ใช้ปากกาลูกลื่นหมึกสีน้ำเงินหรือดำ เขียนรอบรอยนูนที่เกิดจากการฉีดยา
  - - - ตำแหน่งสำหรับฉีดยาเข้าชั้นใต้ผิวหนัง
        
        บริเวณต้นแขนส่วนกลํางด้านนอก
        
        บริเวณส่วนกลํางของหน้าขา
        
        บริเวณหน้าท้องที่อยู่ระหว่างแนวใต้ชายโครงกับแนวของ anterior superioriliac spine ยกเว้นบริเวณรอบสะดือ 1 นิ้ว เพรําะมี pain receptor มาก
        
        บริเวณสะบัก
      - 2.ทำผิวหนังให้ตึงก่อนแทงเข็ม
      - 3.การแทงเข็มถ้าใช้เข็มยําว 5/8 นิ้วให้แทงเข็มทำมุม 45 องศาถ้าใช้เข็มยําว ½ นิ้ว ให้แทงเข็มทำมุม 90 องศํา
      - การฉีด heparin ไม่ต้องทดสอบว่าปลายเข็มอยู่ในหลอดเลือดหรือไม่
      - การฉีด heparin และ insulin ห้ามคลึงบริเวณที่ฉีดยาแล้ว
  - - - 1) วิธีหําตำแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อต้นแขน
      - 2) วิธีหาตำแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อสะโพก
      - 3) วิธีหาตำแหน่งฉีดยําเข้ากล้ามเนื้อ Vastus lateralis
      - วิธีการฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ
        
        1)ทำความสะอาดผิวหนังบริเวณที่จะฉีดยาด้วยสำลีชุบalcohol70%
        
        2)ถอดปลายเข็มออก จับกระบอกฉีดยาตั้งขึ้น ไล่อากาศ
        
        3)ถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้างถนัด
        
        4)แทงเข็มด้วยความเร็วและมั่นคง แทงเข็มทำมุม 90
        
        5)ยึดหัวเข็มและกระบอกฉีดยาให้มั่นคง
        
        6)เมื่อยาหมดให้ใช้ส ําลีกดตำแหน่งแทงเข็ม
        
        7)คลึงบริเวณฉีดยาเบา ๆ
        
        8)ปลดเข็มออกจากกระบอกฉีดยา
        
        9)จัดเสื้อผ้าผู้ป่วยให้เรียบร้อย และจัดให้อยู่ในท่าที่สบาย
        
        ล้างมือให้สะอาด
      - การบรรเทาความเจ็บปวด
        
        1)เลือกเข็มเบอร์เล็กที่สุดที่เหมาะสมกับชนิดของยาและตำแหน่งที่จะฉีดยา
        
        2)เข็มที่ใช้ฉีดยาจะต้องไม่มียาเคลือบอยู่ภายนอก
        
        3)ใช้ Z-track technique ในการฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
        
        4) จัดท่าให้ผู้ป่วยผ่อนคลายที่สุด
        
        5) อย่าฉีดยาบริเวณที่เนื้อเยื่อแข็งตัวหรือกดเจ็บ
        
        6) แทงเข็มและดึงเข็มออกจากเนื้อเยื่ออย่างรวดเร็ว ในทิศทางเดียวกัน
        
        7) จับกระบอกฉีดยาให้อยู่กับที่ขณะฉีด
        
        8) เดินยาช้ําๆ เพื่อให้ยากระจายไปรอบๆ