Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การบริหารยาฉีด - Coggle Diagram

- - - - ยาที่บรรจุในหลอดจะเป็นยาน้ําซึ่งใช้ฉีดครั้งเดียว (Single dose) ถ้าใช้ไม่หมดต้องทิ้ง ไป
      - ยาที่บรรจุในขวดจะมีทั้งชนิดที่เป็นผงและยาน้ํา มีทั้งแบบ Single dose และ multiple dose
    - - กระบอกฉีดยามีขนาดตั้งแต่ 0.5-50 ml ประกอบด้วย 2 ส่วนคือ กระบอก (barrel) ซึ่งมีปลาย (tip)ที่มีขนาดสวมได้พอดีกับหัวเข็มฉีดยา
      - ส่วนที่สองคือ ลูกสูบ (plunger) กระบอกฉีดยาจะมีทั้งชนิดที่ทําด้วยพลาสติกซึ่งใช้แล้วทิ้ง และชนิดทําด้วยแก้ว
    - - ทําจาก Stainless steel และเป็นชนิดใช้ครั้งเดียว (disposable)
      - ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ หัวเข็ม (hub) ตัวเข็ม (shaft) และส่วนสุดท้ายคือปลายเข็ม (bevel or slanted tip)
      - ความ ยาวของตัวเข็มฉีดยา และเบอร์เข็ม มีตั้งแต่เบอร์ 18 ถึง 28 ถ้าเบอร์เข็มใหญ่ ขนาดของเส้นผ่าศูนย์กลาง ของตัวเข็มจะเล็กแต่ถ้าเบอร์เข็มเล็กขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางจะใหญ่ขึ้น
      - การเลือกเข็มและกระบอกฉีดยาเพื่อใช้ในการฉีดยา
        
        ปริมาณของยาที่จะฉีด
        
        ขนาดรูปร่างของผู้ป่วย
        
        ความหนืดของยา (viscosity of the solution)
        
        ชนิดของยา
        
        ทางที่ให้ยาเข้าสู่ร่างกาย (route of administration)
      - วัตถุประสงค์การใช้
        
        ฉีดยาเข้าใต้ผิวหนัง เบอร์ 23-25
        ความยาว (นิ้ว) 1/2 - 5/8
        
        ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อสําหรับผู้ใหญ่ เบอร์ 20-23
        ความยาว (นิ้ว) 1 - 2 1/2
        
        ฉีดยาเข้าผิวหนัง เบอร์ 25-27
        ความยาว (นิ้ว) 3/8 - 1/2
        
        ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อสําหรับทารกและเด็กเล็ก เบอร์ 25-27 ความยาว (นิ้ว) 1/2 - 1
        
        ดูดยา ละลายยา เบอร์ 18-20
        ความยาว (นิ้ว) 1-1 1/2
        
        ฉีดยาเข้าหลอดเลือดดํา เบอร์ 18-23 ความยาว (นิ้ว) 1 1/2
  - - - คํานวณปริมาณยาฉีดที่ผู้ป่วยควรได้รับอย่างถูกต้อง
      - ดูแลบริเวณสําหรับเตรียมยาให้สะอาด แห้ง มีแสงสว่างเพียงพอ
      - ศึกษาเกี่ยวกับขนาด ฤทธิ์ข้างเคียง วิธีละลายยาในกรณีเป็นยาผง
      - ตรวจดูความพร้อมของเครื่องมือเครื่องใช้
      - อ่านและตรวจสอบรายละเอียดบนขวดยาหรือหลอดยาเกี่ยวกับชื่อยา วิถีทางการให้ยา วันหมดอายุของยา (Exp.date)
      - ล้างมือให้สะอาด เช็ดมือ
      - ซักถามประวัติการแพ้ยาของผู้ป่วย
    - - สวมหัวเข็มสําหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยา บิดหัวเข็มให้แน่น พอประมาณ
      - ถอดปลอกเข็มออก จับหลอดยาด้วยมือข้างที่ไม่ถนัด ถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้าง ที่ถนัด สอดเข็มเข้าหลอดยา ระวังมิให้เข็มสัมผัสกับด้านนอกและปากหลอดยา
      - ฉีกซองกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
      - เอียงหลอดยาให้ปลายตัดเข็มจุ่มในน้ํายา ดูดยาตามจํานวนที่ต้องการ
      - คลี่สําลีชุบalcoholหรือ gauze ที่ผ่านการฆ่าเชื้อโรคแล้วหุ้มรอบบริเวณคอหลอด
      - ตรวจสอบชื่อยาบนหลอดยาอีกครั้งหนึ่งก่อนทิ้งหลอดยา
      - เช็ดรอบคอหลอดยาด้วยสําลีชุบ alcohol
      - เปลี่ยนเข็มใหม่ เลือกขนาด และความยาวที่เหมาะสมสําหรับการฉีดยานั้น ๆ
      - ถ้าเตรียมยาสําหรับฉีดผู้ป่วยหลายคนหรือหลายชนิดพร้อมกัน ควรวาง กระบอกฉีดยาที่เตรียมยาแล้วบนถาดที่มีผ้าสะอาดปูรอง และมีการ์ดยาแนบกระบอกฉีดยาไว้เพื่อป้องกัน การนํายาผิดชนิดไปฉีดให้ผู้ป่วย
      - เลื่อยรอบคอหลอดยาพอเป็นรอย โดยคลี่สําลีชุบ alcohol รองหลังคอหลอดยา
      - ทําความสะอาดรอบคอหลอดยา และใบเลื่อยด้วยสําลีชุบalcohol70%
    - - แทงเข็มเข้าจุกยางใช้นิ้วหัวแม่มือดันลูกสูบให้อากาศเข้าขวดยาจนหมด
      - คว่ำขวดยาลง โดยให้นิ้วดันลูกสูบอยู่ ปรับให้ปลายตัดเข็มอยู่ในน้ํายา
      - ถอดปลอกเข็มออก ดูดอากาศเข้ากระบอกฉีดยาเท่าปริมาณยาที่ต้องการ
      - ค่อย ๆ ปล่อยนิ้วที่ดันลูกสูบออก น้ำยาจากขวดจะไหลเข้ามาในกระบอกฉีด ยา
      - สวมหัวเข็มสําหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยา บิดหัวเข็มให้แน่น พอประมาณ
      - ตรวจสอบชื่อยาบนขวดยาอีกครั้งหนึ่ง
      - ฉีกซองห่อกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
      - เปลี่ยนเข็มใหม่ เลือกขนาด และความยาวที่เหมาะสมสําหรับการฉีดยานั้น ๆ
      - ทําความสะอาดจุกขวดยาด้วยสําลีชุบ alcohol70% โดยวิธีหมุนจากจุดที่ แทงเข็มวนออกด้านนอกจนถึงคอขวดยา ปล่อยให้ alcohol แห้ง
      - หากเตรียมยาสําหรับฉีดผู้ป่วยหลายคน หรือหลายชนิดพร้อมกัน ควรวาง กระบอกฉีดยา (ที่เตรียมยาแล้ว) บนถาดที่มีผ้าสะอาดปูรอง และแนบการ์ดยาไว้เพื่อป้องกันการนํายาผิด ชนิดไปฉีดให้ผู้ป่วย
      - เขย่าขวดยาเบา ๆ ให้ยาเข้ากัน
    - - ถอนเข็ม และกระบอกฉีดยาออกจากขวดยา นําปลอกเข็มที่ถอดออกมาสวม ครอบเข็มไว้
      - เขย่าขวดให้ตัวทําละลายละลายผงจนหมดเป็นเนื้อเดียวกัน
      - ดูดตัวทําละลายตามปริมาณที่ต้องการ ด้วยวิธีเดียวกับการเตรียมยาฉีดจากยา
      - ทําความสะอาดจุกขวดยาอีกครั้งด้วยสําลีชุบalcoholปล่อยให้ alcohol แห้ง
      - ทําความสะอาดจุกขวดตัวทําละลาย และจุกขวดยาด้วยสําลีชุบ alcohol70% จนถึงคอขวด ปล่อยให้ alcohol แห้ง
      - ใช้กระบอกฉีดยาพร้อมเข็มชุดเดิม ดูดยาออกจากขวดตามปริมาณที่ต้องการ
      - ตรวจดูตัวทําละลาย (น้ำกลั่นหรือน้ำเกลือ) ว่ามีฝุ่นผงหรือไม่ โดยคว่ําขวดยก ส่องดู หากมีฝุ่นผง ไม่ควรนํามาใช้
      - หากยาที่ละลายแล้วใช้ไม่หมด และมีอายุที่จะเก็บไว้ใช้ได้ให้เขียนฉลากติดขวดไว้
- - - - บริเวณหน้าท้องที่อยู่ระหว่างแนวใต้ชายโครงกับแนวของ anterior Superior iliac spine ยกเว้นบริเวณรอบสะดือ 1 นิ้ว เพราะมี pain receptor มาก
      - บริเวณสะบัก
      - บริเวณส่วนกลางของหน้าขา
      - บริเวณต้นแขนส่วนกลางด้านนอก
  - - - ธีหาตําแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อต้นแขน (Deltoid muscle) เป็นบริเวณที่ อยู่ต่ำกว่าขอบล่างของ acronmion process 2 นิ้ว เป็นบริเวณที่มีกล้ามเนื้อมาก ควรฉีดบริเวณส่วนกลาง ของกล้ามเนื้อ ซึ่งมีขอบเขตเป็นรูปสามเหลี่ยม
      - วิธีหาตําแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อสะโพก
        
        วิธีที่ 1 แบ่งสะโพกออกเป็น 3 ส่วนใช้ Landmark 2 แห่ง คือ anterior Superior iliac spine และ COCCyx ลากเส้นสมมุติระหว่าง 2 จุด แบ่งเส้นสมมุติออกเป็น 3 ส่วนเท่าๆ กัน ตําแหน่ง ที่ฉีดยาได้คือส่วนแรกนับจาก anterior Superior iliac spine โดยฉีดต่ํากว่าระดับของ iliac Crest ประมาณ 2-3 นิ้วมือ
        
        วิธีที่ 2 แบ่งสะโพกออกเป็น 4 ส่วน
        
        ด้านล่าง มีขอบเขตตามแนวของก้นย้อย (glutealfold)
        
        ด้านใน (medial) มีขอบเขตตามแนวแบ่งครึ่งจากกระดูก Coccyx ขึ้นไปตาม แนวแบ่งครึ่งของกระดูก sacrum
        
        ด้านบน มีขอบเขตตามแนวของ iliac Crest
        
        ด้านนอก (ateral) มีขอบเขตตามแนวด้านข้างของต้นขาและสะโพก
        
        วิธีที่ 3 ลากเส้นจาก posterior superior iliac spine ไปยังปุ่มกระดูกต้นขา (greater trochanter of the femur) เส้นนี้จะขนานกับ sciatic never ตําแหน่งที่ฉีด คือ ส่วนบนด้าน นอกของเส้น ต่ําจากขอบกระดูกเชิงกราน 2-3 นิ้วฟุต
      - วิธีหาตําแหน่งฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ Vastus lateralis (กล้ามเนื้อหน้าขา)
        
        วิธีการฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ
        
        ยึดหัวเข็มและกระบอกฉีดยาให้มั่นคง (ไม่โยกไปมา และไม่เลื่อนขึ้นลง)
        
        เมื่อยาหมดให้ใช้สําลีกดตําแหน่งแทงเข็ม ขณะที่ถอนเข็มออกด้วยความรวดเร็ว
        
        แทงเข็มด้วยความเร็วและมั่นคง แทงเข็มทํามุม 90 องศา
        
        คลึงบริเวณฉีดยาเบา ๆ เพื่อช่วยให้ยาดูดซึมได้เร็วขึ้นและลดอาการเจ็บปวดได้ ด้วย (ยกเว้นยาที่มีส่วนประกอบของโลหะหนัก)
        
        ถือกระบอกฉีดยาด้วยมือข้างถนัด ส่วนมือข้างไม่ถนัดทําผิวหนังบริเวณฉีดยาให้ ตึง โดยใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้กางออกขณะกดลงบนผิวหนัง
        
        ปลดเข็มออกจากกระบอกฉีดยา แยกเข็มฉีดยาทิ้งในชามรูปไต
        
        ถอดปลายเข็มออก จับกระบอกฉีดยาตั้งขึ้น ไล่อากาศ
        
        จัดเสื้อผ้าผู้ป่วยให้เรียบร้อย และจัดให้อยู่ในท่าที่สบาย
        
        ล้างมือให้สะอาด
        
        าความสะอาดผิวหนังบริเวณที่จะฉีดยาด้วยสําลีชุบ alcohol70%
        
        หมายเหตุ : จํานวนยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อสะโพก หรือหน้าขาแต่ละครั้งได้ไม่เกิน 5 ml ถ้าฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ต้นแขน ฉีดครั้งหนึ่งไม่เกิน 2 ml
        
        การบรรเทาความเจ็บปวดจากการฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ
        
        จัดท่าให้ผู้ป่วยผ่อนคลายที่สุด จะช่วยบรรเทาความเจ็บปวดและไม่สุขสบายลงได้
        
        อย่าฉีดยาบริเวณที่เนื้อเยื่อแข็งตัวหรือกดเจ็บ
        
        ใช้ Z-track technique ในการฉีดยาเข้าชั้นกล้ามเนื้อ จะทําให้ผู้ป่วยเจ็บปวดน้อยลง กว่าวิธีฉีดเข้ากล้ามเนื้อแบบดั้งเดิม
        
        แทงเข็มและดึงเข็มออกจากเนื้อเยื่ออย่างรวดเร็ว ในทิศทางเดียวกัน
        
        ข็มที่ใช้ฉีดยาจะต้องไม่มียาเคลือบอยู่ภายนอก เพราะยาจะระคายเคืองเนื้อเยื่อที่เข็มแทง
        
        จับกระบอกฉีดยาให้อยู่กับที่ขณะฉีด
        
        เลือกเข็มเบอร์เล็กที่สุดที่เหมาะสมกับชนิดของยาและตําแหน่งที่จะฉีดยา
        
        ดินยาช้าๆ เพื่อให้ยากระจายไปรอบๆ เนื้อเยื่อได้ดี กดบริเวณที่ฉีดเบาๆ หลังฉีดยา