Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัติโนมัติ (Drug used in Autonomic Nervous System) -…

- - - - พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดทางเดินปัสสาวะและมดลูกทำให้เกิดตอบสนองแบบหดตัวยกเว้นระบบทางเดินอาหารทำให้การยับยั้งการเคลื่อนไหว
    - - พบที่ปลายประสาทซิมพาเทติกที่เนื้อเยื่อต่างๆและในสมองการกระตุ้นจะยับยั้งการหลั่งของ Norepinephrine (NE)
    - - พบที่หัวใจเมื่อถูกกระตุ้นจะเพิ่มแรงบีบตัวอัตราการเต้นของหัวใจ
    - - พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหลอดลงทางเดินปัสสาวะและมดลูกเมื่อถูกกระตุ้นจะเกิดการครายตัวและกล้ามเนื้อลายก่อให้เกิดการสลายไกลโคเจน
    - - พบที่เซลล์ไขมันเมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดการสลายไขมัน
  - - - M1
        
        พบที่สมองเมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบ Excitation
      - M 2
        
        พบที่หัวใจและบางส่วนก็กระตุ้น ทำให้เกิดการตอบสนองแบบยับยั้ง
      - M3
        
        พบได้ตามต่อมมีท่อต่างๆกล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหาร
        ทางเดินหายใจ การกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบ Excitation
        เช่นมีการหลั่งโครงต่อมมีท่อมากขึ้นทำให้กล้ามเนื้อเรียบหดตัว
      - M4
        
        พบที่ระบบประสาทกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งDopamine
      - M5
        
        พบที่ Dopamine neuron การกระตุ้น
        ทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine
- - - - ฤทธิ์ยาทางเภสัชวิทยา
        
        ระบบ
        ไหลเวียนเลือด
        
        ทำให้ลดความต้านทานหลอดเลือดส่วนปลาย
        ทำให้หลอดเลือดขยายตัว
        ลดความดันโลหิต
        ลดการเต้นของหัวใจ
        
        ระบบหายใจ
        
        ทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมหดตัว ต่อมในหลอดลมหลั่งสารคัดหลั่งเพิ่มขึ้น ถ้าการกระตุ้นมี มากจะทำให้เกิดอาการคล้ายหืด (Asthma)
        
        ระบบทาง
        เดินปัสสาวะ
        
        ทำให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหดตัว เพิ่มความดันกระเพาะปัสสาวะ เพิ่มการบีบตัวของท่อปัสสาวะ และคลายตัวของกล้ามเนื้อหูรูด
        และ trigone ของกระเพาะปัสสาวะ
        
        ระบบทาง
        เดินอาหาร
        
        เพิ่มการหลั่งสารคัดหลั่งคือ น้ำลายและกรดในกระเพาะอาหาร ต่อมในตับอ่อนและลำไส้เล็ก นอกจากนี้ยังกระตุ้นกล้ามเนื้อทางเดินอาหารบีบตัวและกล้ามเนื้อ sphincter ต่างๆ คลายตัวให้อาหารเคลื่อนตัวผ่านไปได้
        
        ฤทธิ์ต่อตา
        
        ทำให้ม่านตาหรี่ (miosis)
        
        ระบบประสาทส่วนกลาง
        
        มีบทบาทเกี่ยวกับ การรับรู้เคลื่อนไหว
        ความอยากอาหารความปวดและอื่นๆ
      - การนำไปใช้ทางคลินิค
        
        ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ Bethanechol
        
        ใช้รักษาต้อหิน (glaucoma) ยา Pilocarpine
        
        ใช้รักษาอาการท้องอืด ไม่ถ่าย
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        อาการมึนเวียนศีรษะ คล้ายจะเป็นลม อาเจียน ทำให้มีน้ำลาย น้ำมูก
        น้ำตาไหล เหงื่อออก ปวดปัสสาวะ ปวดท้อง
      - ข้อห้ามใช้
        
        ผู้เป็นโรคหืด เนื่องจากจะทำให้หลอดลมหดตัว
        
        โรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
        เนื่องจากยากระตุ้นการหลั่งกรดและน้ำย่อยมากขึ้น
        
        ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน นิ่วทางเดินปัสสาวะ
        เนื่องจากแรงกระตุ้นการบีบตัวจะก่อให้เกิดอันตรายได้
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        การจับกับเอนไซม์ถ้าเป็นชั่วคราว จัดอยู่ในกลุ่ม Reversible
        มีฤทธิ์สั้นใช้ประโยชน์ทางแพทย์ได้ ส่วนสารที่จับกับเอนไซม์แบบถาวร เรียกกลุ่ม Irreversible ซึ่งใบ้เป็นยาฆ่าแมลง
        ซึ่งเป็นพิษต่อร่างกาย
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        มีผลต่อกล้ามเนื้อเรียบและต่อมของกระเพาะอาหารและทางเดินอาหาร ทางเดินปัสสาวะ ทางเดินหายใจ ตา แต่ผลเหล่านี้อาจรุนแรงเนื่องจากยาใช้กลุ่มนี้มีผลทั่วร่างกาย ผลต่อระบบไหลเวียนอาจทำให้หัวใจเต้นช้า ความดันโลหิตลดลง
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ใช้ในการรักษาอาการลำไส้ กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
        
        ใช้ในการรักษาโรค Myasthenia gravis
        
        ใช้ใช้ในการยุติฤทธิ์ ของยาคลายกล้ามเนื้อ
        เพื่อให้ผู้ป่วยกลับมาหายใจได้ปกติเร็วขึ้นหลังการผ่าตัด
        
        รักษาผู้ป่วยที่มีปัญหาเรื่องความจำ ช่วยปรับปรุง
        เรื่องความจำความเข้าใจทำให้สมองเสื่อมช้าลง
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        รูม่านตาเล็ก หายใจลำบาก หัวใจเต้นช้า ความดันโลหิตต่ำ หน้ามืด
        เหงื่อออกมาก น้ำลายมาก มีสารคัดหลั่งในทางเดินหายใจมาก หลอดลมหดเกร็ง ปวดท้อง อาจทำให้ชักหยุดหายใจ และหมดความรู้สึกได้
  - - - ทำให้ยามีผลลด พาราซิมพาเทติกในร่างกาย ส่วนของร่างกายที่ตอบสนองต่อฤทธิ์ยาได้ไว คือ ต่อมมีท่อต่างๆเช่นต่อมเหงื่อ ต่อมน้ำลายและต่อมสารคัดหลั่งในทางเดินหายใจ
    - - ระบบตา
        
        ไม่สามารถหดตัวได้จึงทำให้ม่านตาขยาย ไม่สามารถควบคุมเลนให้มองภาพได้ชัดและทำให้ความดันในลูกตาสูง ซึ่งเป็นอันตรายต่อต้อหิน. นอกจากนี้ยังมีผลทำให้ตายแห้งเนื่องจากยาไปยับยั้งการหลั่งน้ำตา
      - ระบบทางเดินอาหาร
        
        ลดการบีบตัวของหลอดอาหารไปจนถึงลำไส้ใหญ่
        เป็นการลดทั้งความแรงและลดการขับเคลื่อน
        ของกระเพาะอาหารและลำไส้
      - ระบบทางเดินหายใจ
        
        มีฤทธิ์ขยายหลอดลม ยับยั้งการหลั่งของสารคัดหลั่งที่จมูกปากคอและหลอดลมได้ จะเห็นชัดในผู้ป่วยโรคหืด
      - กล้ามเนื้อเรียบอื่นๆ
        
        ลดความตึงตัวและความแรงในการบีบตัวของท่อปัสสาวะและกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะลำบาก
        โดยเฉพาะผู้สูงอายุ รวมถึงกล้ามเนื้อเรียบของมดลูก
      - ต่อมเหงื่อ
        
        ทำให้ร่างกายขับเหงื่อได้น้อย
      - ระบบหัวใจและหลอดเลือด
        
        ทำให้หัวใจเต้นเร็ว โดยเฉพาะหลอดเลือดใต้ผิวหนัง
        ทำให้บริเวณผิวหนังร้อนหรือแดง รู้สึกวูบวาบตามตัว
    - - รักษาโรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
      - ยาลดการหดเกร็งของกามเนื้อเรียบในช่องท้อง
        กระเพาะอาหารและลำไส้หรือมดลูก ใช้รักษาโรคอาการท้องเดิน โรคลำไส้แปรปรวน
      - ใช้รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวมากเกินไป
        หรือกลั้นปัสสาวะไม่ได้
      - ใช้เป็นยาหยอดขยายม่านตา จึงใช้เป็นยาหยอดตา
        แต่ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคต้อหิน
      - ใช้เป็นยาขยายหลอดลมรูปแบบยาสูดดมเข้าทางเดินหายใจโดยตรงในผู้ป่วย COPD และโรคหืด
      - ใช้เป็นยาเตรียมผู้ป่วยก่อนผ่าตัด ยับยั้งการหลั่งกรดน้ำย่อยน้ำลายหรือสารคดหลั่ง ในทางเดินหายใจเพื่อให้สะดวกกับการสอดท่อช่วยหายใจ
      - ใช้เป็นยารักษาโรคพาร์กินสัน
      - รักษาภาวะล้มเหลวของระบบไหลเวียนโลหิต ที่ทำให้หัวใจเต้นช้าลงเล็กน้อยในระยะแรก เมื่อใช้ในขนาดสูงขึ้น
        หัวใจจะเต้นเร็วขึ้นใช้ในผู้ป่วยที่หัวใจเต้นช้ากว่าปกติ
      - ใช้เป็นยาป้องกันและรักษาอาการเมารถ เมาคลื่น
      - ใช้เป็นยาต้านพิษ
    - - ปากแห้ง คอแห้ง ตาพร่ามัว ใจสั่น ร้อนวูบวาบทางผิวหนังท้องผูก ปัสสาวะลำบาก ควรสังเกตและบันทึกปริมาณน้ำดื่มและจำนวนปัสสาวะเพราะยาอาจทำให้ปัสสาวะคั่งได้
  - - - Epinephrine
        
        ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        ระบบไหล
        เวียนเลือด
        
        มีฤทธิ์แรงที่ในการบีบหลอดเลือดและกระตุ้นหัวใจ
        เพิ่มทั้งอัตราการเต้นและแรงบีบตัวของหัวใจมีผลเพิ่ม
        
        ระบบทาง
        เดินอาหาร
        
        ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหารคลายตัว
        กล้ามเนื้อหูรูดบีบตัว
        
        ระบบหายใจ
        
        ทำให้กล้ามเนื้อทางเดินหายใจคลายตัว หลอดลมขยายตัว
        
        ผลต่อเมตาบอลิซึม
        
        ภายในร่างกายทำให้กลูโคสและแล็กโทสในเลือดสูง
        
        ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงมีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
        
        การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        จะเพิ่มอัตราชีพจรทำให้กล้ามเนื้อหัวใจต้องการออกซิเจนมากขึ้น
        
        ยาลดอาการปวดเกร็งของหลอดลม ทำให้หลอดลมขยาย
        และลดบวมของกล่องเสียง หรือใช้ในรายที่หอบหืดได้
        
        ใช้เพื่อห้ามเลือด ประคบเฉพาะที่บริเวณเยี่อกเมือก ลดอาการเลือดออก
      - Norepinephrine
        
        ออกฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดหดตัว เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ
        ประโยชน์ทางคลินิก : รักษาความดันโลหิตต่ำรุนแรงที่ไม่ตอบสนอง
        ต่อยาอื่น เนื่องจากการทำงานประสาทซิมพาเทติกล้มเหลว
      - Dopamine
        
        DA ในขนาดต่ำ
        
        ทำให้เกิด Vasodilation ของหลอดเลือดในไต และหลอดเลือดในหัวใจ coronary มีผลเพิ่มปริมาณเลือดไปเลี้ยงที่ไต เพื่มการขับโซเดียวทางปัสสาวะ จึงมีประโยชน์ในการรักษาภาวะช็อก
        
        DA ขนาด
        ปานกลาง
        
        กระตุ้น Beta1 receptor เพิ่มแรงบีบตัวของหัวใจ เพิ่มอัตราการเต้นหัวใจเพียงเล็กน้อย ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจไม่ต้องใช้ออกซิเจนมากขึ้น
        มีประโยชน์ในภาวะหัวใจล้มเหลวและกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
        
        DAในขนาดสูง
        
        กระตุ้น Beta1 receptor ทำให้เกิดหลอดเลือดหดตัว เพิ่มความดันโลหิตประโยชน์ทางคลินิก : รักษาภาวะช็อกจากหัวใจจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
      - Dobutamine
        
        มีฤทธิ์โดยรวมทำให้หลอดเลือดขยายตัว จึงไม่ใช่ยาเพิ่มความดันโลหิตประโยชน์ทางคลินิกเช่นเดียวกับ DA
        
        ผลข้างเคียง : วิตกกังวล ปวดศีรษะ อาการสั่น
        หัวใจเต้นผิดจังหวะ ปอดบวมน้ำ เจ็บหน้าอก
    - - Alpha -1 agonist
        
        Phenylephrine
        
        ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว เพิ่มแรงต้านในหลอดเลือดและเพิ่มความดันโลหิต ยารูปแบบรับประทานหรือแบบพ่นจมูก มีผลให้หลอดเลือดในเยี่อเมือกในโพรงจมูกหดตัว ใช้เป็นยาบรรเทาอาการคัดจมูก นอกจากนี้ใช้เป็นยาหยอดขยายม่านตา
        
        Midodrine
        
        ทำให้หลอดเลือดหดตัว ส่งผลให้ความดันโลหิตเพิ่ม
        ออกฤทธิ์นาน 3ถึง 4 ชั่วโมงใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการ postural hypotension
      - Alpha-2 agonist
        
        Clonidine
        
        ทำให้ลดการหดตัวของหลอดเลือด ลดความต้านทานของหลอดเลือดทำให้ความดันโลหิตลดลง ประโยชน์ทางคลินิก :ใช้รักษาความดันโลหิตสูง เป็นยาที่เลือกใช้ในสตีตั้งครรภ์ รักษาอาการขาดเหล้าหรืออาการถอนพิษของสุรา ถ้าหยุดยาเร็วอาจทำให้เกิดความดันโลหิตสูงเฉียบพลัน
    - - Beta 2 Adrenergic agonist
        
        ยาขยายหลอดลม
        ชนิดออกฤทธิ์สั้น
        (SABAs)
        
        ใช้รักษาอาการหลอดลมเป็นเฉียบพลันและเพื่อขยายหลอดลม
        ออกฤทธิ์ได้เร็วภายใน 15 นาที ยากลุ่มนี้มักใช้เสริมเมื่อมีอาการเฉียบพลัน โดยผู้ป่วยยาที่ออกฤทธิ์ยาวจะเป็นยาหลัก ยับยั้งมดลูก
        บีบตัว ช่วยในการชะลอหรือป้องกันการคลอดก่อนกำหนด
        
        ยาขยายหลอดลม
        ชนิดออกฤทธิ์ยาว
        (LABAs)
        
        เป็นยาที่มีระยะเวลาการออกฤทธิ์ยาวนานกว่า 12 ชั่วโมง รูปแบบยาพ่นช่วยบรรเทาอาการ จึงสามารถใช้รักษาทั้งระยะเฉียบพลันและระยะยาว
        ใช้ในโรคหืดและ COPD และป้องกันอาการหืดเมื่อออกกำลังกาย
      - Beta3 Adrenergic agonist
        
        มีผลให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะคลายตัว
        ใช้ในการรักษาอาการกลั้นปัสสาวะไม่ได้
    - - Ephedrine & pseudoephedrine
        
        เป็นยาที่ฤทธิ์ต่อจิตประสาทมีใช้ในโรงพยาบาลเท่านั้น
        เป็นยาลดน้ำมูกและคัดจมูก อาการข้างเคียงมีมากในผู้ป่วยโรคหัวใจ ได้แก่ ความดันโลหิตสูง นอนไม่หลับ หัวใจเต้นเร็ว
      - Amphetamine
        
        ยามีผลความดันโลหิตและในขนาดสูงมีผลทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ ผลเด่นชัดต่อระบบประสาทส่วนกลาง ผลต่ออารมณ์ จิตใจ บุคลิกภาพ ลดความอ่อนล้า ลดความอยากอาหาร มีความเชื่อมั่นในตนเอง มีอารมณ์คลื้นเครง
  - - - Prazosin,Doxazosin
        
        ลดความดันโลหิตได้ดีและรวดเร็วรวมถึงทำให้กล้ามเนื้อเรียบที่ต่อมลูกหมากและท่อปัสสาวะคลายตัว เปิดทางเดินปัสสาวะ และถ่ายปัสสาวะได้สะดวก ยากลุ่มนี้ไม่แนะนำให้ใช้เป็นยาอันดับแรกในการลดความดันโลหิต แต่อาจใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูงที่มีโรคต่อมลูกหมากโตร่วมด้วย
    - - Propranolol
        
        ใช้รักษาความดันโลหิตสูง ลดอาการใจสั่น ลดอาการตื่นเต้นได้ง่าย
        ทำให้เกิดภาวะสงบ รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
      - Metoprolol และ Atenolol
        
        ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นผิดจังหวะ เจ็บหน้าอกและเป็นยาสำคัญใช้เพื่อลดความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลวจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด แต่ยานี้ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีอัตราการเต้นของหัวใจช้ากว่า 45 ครั้งต่อนาที นอกจากนี้ยังใช้ป้องกันไมเกรน ใช้รักษาผู้ที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากกว่าปกติ