Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 11การพยาบาลเด็กที่มีปัญหา ทางระบบประสาท, นางสาว ปิยวรรณ แสวงวงษ์…

- - - - Primary febrile convulsion
        
        สมองไม่มีความผิดปกติ
      - Secondary febrile convulsion
        
        สมองมีความผิดปกติ
    - - ระยะที่กำลังชัก
        
        กรณีชักเกิน 5 นาที ต้องให้ยาระงับชัก เช่น diazepam ทาง IV หรือ ทวารหนัก เนื่องจากต้องทำให้หยุดชักให้เร็วที่สุด
        
        ให้ยาลดไข้ + เช็ดตัวลดไข้ (ตอนชักห้ามให้ยากิน)
      - ระยะหลังชัก
        
        ซักประวัติตรววจร่างกายอย่างละเอียด
        
        ให้ยาป้องกันการชัก รับประทานประจำทุกวันนาน 1-2 ปี เช่น Phenobarbital , Depakine
  - - - Generalized seizure
        
        Primary generalized epilepsy ระบบประสาทไม่มีความผิดปกติ
        
        Secondary generalized epilepsy ระบบประสาทมีความผิดปกติ
      - Partial seizure
        
        ชักกระตุกเฉพาะที่
    - - Developmental and degenerative disorders
      - โรคติดเชื้อในสมอง
      - พันธุกรรม
      - รอยโรคในสมองที่ทำให้เซลล์ประสาทหลั่งคลื่นไฟฟ้าสมองผิดปกติ
      - ได้รับอันตรายจากการคลอด
      - Metabolic และ Toxic etiologies
    - - Ketogenic diet จัดอาหารที่มีไขมันสูง คาร์โบไฮเดรตต่ำ โปรตีนต่ำ
      - การฝังเครื่องกระตุ้นไฟฟ้า
      - รักษาตามสาเหตุ เช่นผ่าตัดเอารอยโรคที่สมองออก
      - คำแนะนำผู้ปกครอง
        
        ให้เด็กรับประทานยากันชักทุกวันนาน 2 ปี ห้ามหยุดยาเองและแนำนำการป้องกันอุบัติเหตุขณะชัก
        
        มาตรวจตามนัดเพื่อประเมินอาการและปรับยากันชักเหมาะสม
      - ใช้ยาระงับอาการชักและยาป้องกันการชัก
  - - - การรักษา
        
        รักษาสมดุลของปริมาณน้ำเข้า - ออก ของร่างกาย
        
        ให้สารน้ำทาง IV
        
        ให้O2 ,เจาะคอ ,เครื่องช่วยหายใจ
        
        นอนหลับ
        
        ให้ยาระงับชัก ลดอาการบวมของสมอง
      - อาการและอาการแสดง
        
        หายใจไม่สม่ำเสมอ
        
        กระสับกระส่าย อารมณ์เปลี่ยนง่าย เพ้อ อาละวาด
        
        ไข้สูง
        
        ชัก การเคลื่อนไหวผิดปกติ
        
        ปวดศีรษะ
        
        ซืมลง อาจถึงขั้นโคม่าใน 24-72 ชม.
        
        ปวดบริเวณต้นคอ คอแข็ง (Stiffness of neck)
      - สาเหตุ
        
        เชื้อไวรัส
        
        ปฏิกิริยาต่อวัคซีน เช่น วัคซีนไอกรน หรือ วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า
        
        เชื้อแบคทีเรีย
        
        เชื้อปรสิต
        
        เชื้อรา
    - - การรักษา
        
        การรักษาเฉพาะ การให้ยาปฏิชีวนะที่สอดคล้องกับเชื้อที่เพาะ เชื้อCSF
        
        การป้องกัน
        
        ฉีดวัคซีน เช่น Hib , JE ,BCG
        
        การรักษาตามอาการ
        
        ให้ยาลดไข้
        
        ถ้ามีภาวะหายใจลำบากหรือหมดสติ อาจต้องเจาะคอหรือใช้เครื่องช่วยหายใจ
        
        ภาวะไม่สมดุลย์สารน้ำและอิเล็คทรอไลท์ต้องให้สสารน้ำทางหลอดเลือดดำ
        
        ให้ยานอนหลับ
        
        ให้ยาลดอาการบวมของสมอง
        
        ให้ยากันชัก
      - อาการและอาการแสดง
        
        อาการแสดงการติดเชื้อ เช่น มีไข้
        
        อาการแสดงการระคายเคืองเยื้อหุ้มสมอง
        
        Brudzinski’s sign ได้ผลบวก
        
        Kernig’s sign ได้ผลบวก
        
        คอแข็ง (Stiffness of neck)
        
        ปวดศรีษะ ซึมลง อาเจียน ชัก
      - การตรวจ Cerebrospinal fluid test
        
        การวิเคราะห์ผลการตรวจ CSF
        
        bact
        
        Chemistry
        
        Protein สูง
        
        Glucose ต่ำ
        
        Pressure
        
        ปกติ / เพิ่ม >180
        
        WBC
        
        Type PMN
        
        จำนวน 100-10,000
        
        ลักษณะ
        
        ขุ่น
        
        TB
        
        Chemistry
        
        Protein สูง
        
        Glucose ต่ำ
        
        Pressure
        
        สูง>200
        
        WBC
        
        Type L
        
        จำนวน 25-500
        
        ลักษณะ
        
        ใส เหลืองอ่อน
        
        virus
        
        Chemistry
        
        Protein ปกติ / สูง
        
        Glucose ปกติ
        
        Pressure
        
        ปกติ 110-150
        
        WBC
        
        Type L
        
        จำนวน 10-100
        
        ลักษณะ
        
        ใส
        
        Pressure
        
        ทารก 100 mmH2O
        
        เด็กโต 110-150 mmH2O
        
        Protein
        
        14-45 mg/dl
        
        Red cells
        
        ไม่พบ
        
        Glucose
        
        50-75 mg/dl (ครึ่งหนึ่งของน้ำตาลในเลือด)
        
        White cell count
        
        ไม่พบ
      - สาเหตุ
        
        เชื้อรา (Fungal memingitis)
        
        เชื้อไวรัส (Viral หรือ Asepitc meningitis)
        
        พยาธิ (Eosinophilic meningitis)
        
        เชื้อแบคทีเรีย (Bacterial meningitis)
  - - - ปฏิบัติตัวเมื่อมีไข้
      - การปฏิบัติตัวเมื่อชัก
      - ให้ความรู้เกี่ยวกับโรค
      - การดูแลให้ยากันชักและผลข้างเคียงของยา
  - - - ในปัจจุบันใช้วิธีตรวจหาIgM antibody เฉพาะต่อไวรัสJE ในน้ำไขสันหลังและเลือด
    - - ดูแลเฉพาะ
        
        ให้ยาลดไข้
        
        ลดการบวมของสมอง
        
        ระงับอาการชัก
        
        ดูดเสมหะเพื่อดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง หรือทำการเจาะคอ หรือใช้เครื่องช่วยหายใจ
    - - เริ่มจากมีไข้ ปวดเมื่อย อ่อนเพลีย
      - ปวดศีรษะมากขึ้น อาเจียน ง่วงซึมไม่รู้ตัว
      - บางรายมีอาการเกร้ง ชักกระตุก อาจมีอาการหายใจไม่สม่ำเามอ
      - บางรายรุนแรงจนเสียชีวิตในวันที่ 7-9 ของโรค
    - - หลีกเลี่ยงไม่ให้ยุงกัดโดยเฉพาะเวลาพบค่ำ
      - ไม่ควรเลี้ยงหมูบริเวณใกล้ที่พักอาศัย
      - ฉีดวัคซีน 3 ครั้ง
        
        ครั้ง 1 อายุ 1 ปีครึ่ง
        
        ครั้ง 2 ห่างครั้งแรก 2-4 Wk
        
        ครั้ง 3 หลังจากครั้ง 2 นาน 1 ปี
        
        ควรให้วัคซีนนี้พร้อมกับ booster dose DTP และ OPV
- - - - เป็นสาเหตุของสมองพิการร้อยละ 30
      - สมองขาด O2
      - ได้รับอันตรายจากการคลอด ,รกพันคอ ,คลอดท่าก้น, การใช้คีมดึงเด็ก
    - - สาเหตุของสมองพิการร้อยละ 5
      - ได้รับการกระทบกระเทือนของสมอง
      - แรกเกิดมีตัวเหลือง
      - เส้นเลือดที่สมองมีความผิดปกติ
      - ขาด O2 จากการจมน้ำ
      - การติดเชื้อที่สมอง
      - การได้รับสารพิษ เช่นสารตะกั่ว ยาฆ่าแมลง
    - - มารดาขณะตั้งครรภ์ขาดสารอาหาร
      - มารดามีภาวะชักหรือปัญญาอ่อน
      - การเกิดก่อนกำหนด นน.ตัวน้อย
      - มีเลือดออกทางช่องคลอดในการตั้งครรภ์เดือนที่ 6-9
      - ขณะตั้งครรภ์มารดาใช้ยาบางชนิด
- - - - Ventriculo-peritoneal Shunt (V-P Shunt)
      - ภาวะแทรกซ้อน
        
        Obstruction
        
        Infection
  - - - วัดเส้นรอบศีรษะทุกวันเวลาเดียวกัน
      - จัดท่านอนศีรษะสูง 15-30 องศา
      - ประเมินอาการความดนในกะโหลกศีรษะสูง
    - - รักษาความสะอาดของผิวหนัง
      - จัดผ้าปูที่นอนให้เรียบตึง
      - เปลี่ยนท่านอนทุก 2 ชม.
      - ประเมินการเกิดแผลกดทับสม่ำเสมอ
      - จัดให้นอนบนที่นอนนุ่มๆ รองศีรษะ ไหล่
    - - อุ้มทารกศีรษะสูงขณะให้นม
      - จับเรอไล่ลมหลังให้นม
      - ดูแลให้ได้รับนมครั้งละน้อยๆโดยให้บ่อยครั้ง
  - - - การอุดตันของสารระบายน้ำในโพรงสมอง
      - ภาวะโพรงสมองตีบแคบ
      - ภาวะเลือดออกในศีรษะเนื่องจากการผ่าตัด
      - ที่สมองเกิดแผล
      - การติดเชื้อของสายระบายน้ำในโพรงสมอง
      - การทำงานผิดปกติของสารระบายน้ำในโพรงสมอง
- - - - ดูแลถุงน้ำให้ชุ่มชื้น ระวังไม่ให้เกิดแผล
      - ตรวจสอบการฉีกขาด รั่ว
      - ไม่นุ่งผ้าอ้อม
      - ประเมินการติดเชื้อ
      - จัดท่านอนตะแคงหรือนอนคว่ำ
    - - ทำความสะอาดทุกครั้งหลังขับถ่าย
      - ให้ยา Antibiotic ตามแผนการรักษา
      - ทำ Crede’manuever ทุก 2-4 hr
    - - สอนผู้ปกครองในการกระตุ้นการเคลื่อนไหวของผู้ป่วย
      - สังเกตอาการอ่อนแรงของแขนขา
      - ทำ Passive Exercise ให้ผู้ป่วย
  - - - ไม่นุ่งผ้าอ้อม
      - ดูแลให้ยาปฏิชีวนะ
      - จัดท่านอนตะแคงหรือคว่ำ
      - Check V/S
    - - เฝ้าระวังและสังเกตภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ คือแผลติดเชื้อ และ Hydrocephalus
      - วัดเส้นรอบศีรษะทุกวันเพื่อประเมินภาวะ Hydrocephalus
      - บริเวณแขนขา / เปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ
      - ตรวจสอบสัญญาณชีพ ทุก 2-4 ชม.
- - - - กล้ามเนื้ออ่อนแรง อาการอัมพาตใน GBS จะเริ่มต้นที่ขาชา และลุกลามขึ้นที่แขนและลำตัว กล้ามเนื้อหน้าอก อาจทำให้หายใจล้มเหลวได้ แต่ถ้ารายไม่รุนแรงอาจมีแค่ปลายเท้าตกเท่านั้น
    - - ประสาทสมองคู่ที่ 7 ใบหน้า มีอัมพาตใบหน้า ตาปิด ปากไม่สนิท การแสดงสีหน้าผิดปกติ เส้นประสาทคู่ที่ 10 มีการกลืน พูดหายใจลำบาก
    - - เริ่มมีอาการเหน็บชา เจ็บ และปวดปลายแขนขา ไหล่ สะโพก โคนขา อาการคล้ายตะคริวส่วนปลาย แล้ว มีอาการอ่อนแรง ชา สูญเสียreflex
    - - การเต้นของหัวใจผิดจังหวะ ความดันโลหิตไม่คงที่ หัวใจเต้นช้าหรือเร็ว หน้าแดง เหงื่ออก ปัสาวะคั่ง ท้องอืด
- - - - ตาเข
      - ต้อกระจก ต้อหิน
      - สายตาสั้น
    - - ช่องรูหูเล็ก
      - มีปัญหาการได้ยิน