Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัตโนมัติ - Coggle Diagram
ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัตโนมัติ
การทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ
Sympathetic nervous system
ต่อสู้หรือถอยหนี เพื่อการใช้พลังงาน ทำให้หัวใจเต้นเร็ว
เพิ่ม cardiac output หลอดลมขยาย การทำงานของระบบทางเดินอาหารลดลง
Parasympathetic nervous system
เปรียบเสมือนการชะลอหรือห้ามระบบ เพื่อให้พักผ่อนหรือย่อยอาหาร
ลดอัตราการเต้นของหัวใจ หลอดลมตีบแคบลง
การแบ่งประเภทของ Adrenergic receptors
β1 : พบที่หัวใจเมื่อถูกกระตุ้นจะเพิ่มแรงบีบตัว อัตราการเต้นของหัวใจ
β2
ถูกกระตุ้นจะเกิดการคลายตัว
กล้ามเนื้อลายเกิดการสลายไกลโคเจน
พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือด หลอดลม ทางเดินปัสสาวะและมดลูก
α2
พบที่ปลายประสาทซิมพาเทติดที่เนื้อเยื่อต่างๆ และในสมอง
การกระตุ้นจะยับยั้งการหลั่งของ NE
β3 :พบที่เซลล์ไขมันเมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดการสลายไขมัน
α1
เกิดการตอบสนองแบบหดตัว
ยกเว้นระบบทางเดินอาหารทำให้ยับยั้งการเคลื่อนไหว
พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือด ทางเดินปัสสาวะ และมดลูก
ยาออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ
Antimuscarinic drugs
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบทางเดินอาหาร : การปิดกั้น muscarinic receptors ทำให้ parasympathetic tone ที่ระบบทางเดินอาหารลดลง ดังนั้นจึงลดการบีบตัวของหลอดอาหารไปจนถึงลำไส้ใหญ่ เป็นการลดทั้งความแรง และลดการขับเคลื่อนของกระเพาะอาหารและลำไส้
ระบบตา :ทำให้กล้ามเนื้อเรียบ iris sphincter และciliary muscle ไม่สามรถหดตัวได้จึงทำให้ม่านตาขยาย ไม่สามารถควบคุมเลนส์ให้มองภาพได้ชัด และทำให้ความดันในลูกตาสูง เป็นอันตรายต่อต้อหิน มีผลทำให้ตาแห้ง เนื่องจากยาไปยับยั้งการหลั่งน้ำตา
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
ใช้เป็นยาเตรียมผู้ป่วยก่อนการผ่าตัด
ใช้รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวมากเกินไป
กลไกการออกฤทธิ์ : Atropine เป็น muscarinic antagonists ออกฤทธิ์แย่งที่กับ Ach ในการจับ Muscarinic receptor แบบแข่งขัน ทำให้ยามีผลต่อ parasympathetic tone ในร่างกายส่วนของร่างกายที่ตอบสนองต่อฤทธิ์ยาได้ไว คือ ต่อมมีท่อต่างๆ
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
คอแห้ง
ตาพร่ามัว
ปากแห้ง
Cholinergic drugs
Cholinergic agonist
Acetylcholine (ACh)และสารสังเคราะห์ choline ester
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้รักษาต้อหิน
ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
Bethanechol,Pilocarpine ชนิดเม็ด : อาการมึนศีรษะ
Pilocarpine แบบหยอด : อาการตามัว ระคายเคือง คันตา ตาแดง น้ำตาไหล
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบไหลเวียนเลือด :สาร Muscarinic agonist มีผลโดยตรงทำให้ลดความต้านทานหลอดเลือดส่วนปลาย ทำให้หลอดเลือดขยายตัว ลดความดันโลหิต ลดหารเต้นของหัวใจ
กลไกการออกฤทธิ์ : ออกฤทธิ์ที่ Muscarinic และ Nicotinic receptor
Anticholinesterase agent
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ผลต่อ nicotinic receptor ผลต่อกล้ามเนื้อลาย การบีบตัวของใยกล้ามเนื้อ ทำให้กล้ามเนื้อมีอาการสั่นพลิ้ว
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้ในการรักษาโรค Myasthenia gravis
ใช้ในการรักษาอาการลำไส้ กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว ได้แกยา Neostigmine
กลไกการออกฤทธิ์ : ออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ Acetylcholinesterase เป็นเอนไซม์ที่ทำลาย Ach ผลทำให้ Achไม่ถูกทำลาย Ach ไปกระตุ้น Cholinergic receptors อย่างมากทั้ง central และ peripheral nervous system
Adrenoceptor blocking drugs
Alpha-adrenergic antagonists
ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1-receptorในเซลล์กล้ามเเนื้อเรียบผนังหลอดเลือดที่หัวใจ และต่อมลูกหมาก ทำให้เกิดารคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบ
รักษาความดันโลหิตสูงที่มีโรคต่อมลูกหมากโตร่วมด้วย
Prazosin,Doxazosin
Beta-Adrenergic antagonists
Non-selective β-blocker
ลดอการใจสั่น และมือสั่นในผู้ป่วย hyperthyroidism
ใช้รักษษความดันโลหิตสูง ลดการกระตุ้นหัวใจ
ยับยั้งทั้ง β1และ β2 receptor
Propranolol, Timolol,Sotalol
Selective β-blocker
เจ็บหน้าอก ลดความเสี่ยง HR จาก MI
รักษาโรคความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นผิดจังหวะ
Metoprolol และatenolol เป็น selective β1-blocker
ป้องกันไมเกรน
Adrenergic drugs
Beta-adrenergic agonist
Alpha-adrenergic agonist
Indirect-acting and mixed-type adrenergic agonist
catecholamines
การแบ่งประเภทของ Cholinergic receptor
Nicotinic receptor พบที่ปมประสาท
Muscarinic receptor
M3 : พบได้ตามต่อมท่อต่างๆกล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหาร ทางเดินหายใจ กระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบ Excitation
M4 :พบที่ระบบประสาท การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine
M2 : พบที่หัวใจและบางส่วนของ Peripheral neuron กระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบยับยั้ง เช่น หัวใจเต้นช้า
M5 : พบที่ Dopamine neuron กระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine
M1 : พบที่สมอง Peripheral neuron และ Gastric parietal มีการกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนอง Excitation
สารสื่อประสาทและตัวรับในระบบประสาทอัตโนมัติ
สารสื่อประสาทในระบบประสาทพาราซิมพาเทติก Cholinergic agents ได้แก่ Acetylcholine (ACh)
สารสื่อประสาทในระบบประสาทในระบบโซมาติก
สารสื่อประสาทในระบบประสาทซิมพาเทติก Adrenergic agents ได้แก่ Noradrenaline (NE)