Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 11 การพยาบาลเด็กที่ปัญหาทางระบบประสาท, นางสาวสุวิมล เหี้ยมหาญ 36/2…

- - - - Primary febrile convulsion (ไม่มีความผิดปกติของสมอง)
      - Secondary febrile convulsion
        (มีความผิดปกติของสมอง)
    - - ระยะที่กำลังมีอาการชัก
        
        กรณีที่มีการชักเกิน 5 นาที ต้องทำให้หยุดชักเร็วที่สุด โดยให้ยาระงับอาการชัก เช่น diazepam ทางหลอดเลือดดำหรือทางทวารหนัก
        
        2.ให้ยาลดไข้ ร่วมกับ เช่น ตัวลดไข้ (เน้นขณะชักห้ามให้ยาชนิดรับประทาน)
      - ระยะหลังชัก
        
        1.ซักประวัติตรวจร่างกายโดยละเอียด ให้ยาป้องกันการชัก รับประทานทุกวันนาน 1-2 ปี เช่น Phenobarbital , Depakine
  - - - Partial seizure ชักกระตุกเฉพาะที่
      - Generalized seizure
        
        Primary generalized epilepsy
        ไม่มีความผิดปกติในระบบประสาท
        
        Secondary generalized epilepsy
        มีความผิดปกติในระบบประสาท
    - - ได้รับอันตรายจากการคลอด
      - พันธุกรรม
      - Developmental and degenerative disorders
      - โรคติดเชื้อของสมอง
      - รอยโรคในสมองที่ทำให้เซลล์ประสาทหลั่งคลื่นไฟฟ้าสมองผิดปกติ
      - Metabolic และ Toxic etiologies
    - - รักษาโดยการใช้ยาระงับอาการชักและยาป้องกันการชักซ้ำ
      - รักษาตามสาเหตุที่วินิจฉัยได้ เช่น ผ่าตัดเอารอยโรคที่สมองออก
      - รักษาด้วยอาหาร Ketogenic diet คือการจัดอาหารสัดส่วนที่มีปริมาณ
      - ไขมันสูง คาร์โบไฮเดรตต่ำ โปรตีนต่ำ
      - การฝังเครื่องกระตุ้นไฟฟ้า
    - - ให้เด็กรับประทานยากันชักต่อเนื่องทุกวันนาน อย่างน้อย 2 ปี
        
        ห้ามหยุดยาเอง แนะนำวิธีการป้องกันอุบัติเหตุขณะชัก
      - มาตรวจตามนัดเพื่อแพทย์ประเมินอาการและปรับระดับยากันชักให้เหมาะสม
  - - - สาเหตุ
        
        เชื้อแบคทีเรีย (Bacterial meningitis)
        
        เชื้อไวรัส (Viral หรือ Asepitc meningitis)
        
        พยาธิ (Eosinophilic meningitis)
        
        เชื้อรา (Fungal memingitis)
      - Cerebrospinal fluid test
        
        Pressure เด็กโต = 110-150 mmH2O ทารก 100 mmH2O
        
        Red cells ไม่พบ
        
        White cell count ไม่พบ
        
        Glucose 50-75 mg/dl(ครึ่งหนึ่งของน้ำตาลในเลือด)
        
        Protein 14-45 mg/dl
      - อาการและอาการแสดง
        
        อาการที่แสดงว่ามีการติดเชื้อ เช่น มีไข้
        
        ปวดศีรษะมาก ซึมลง กระหม่อมโป่งตึง อาเจียน ชัก
        
        อาการแสดงของการระคายเคืองของเยื่อหุ้มสมอง คือ
        
        คอแข็ง (Stiffness of neck)
        
        Kernig’s sign ได้ผลบวก
        
        Brudzinski’s sign ได้ผลบวก
      - การรักษา
        
        การรักษาเฉพาะ คือ ให้ยาปฏิชีวนะที่สอดคล้องกับผลการเพาะเชื้อน้ำไขสันหลังที่เป็นสาเหตุ
        
        การรักษาตามอาการ ให้ยาลดไข้ ให้ยานอนหลับ ให้ยากันชัก ให้ยาลดอาการบวมของสมอง ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำรักษาภาวะไม่สมดุลย์สารน้ำและอิเล็คโทรลัยท์อาจต้องเจาะคอหรือใช้เครื่องช่วยหายใจในรายที่มีปัญหาการหายใจหรือหมดสติ
        
        การป้องกัน ควรฉีดวัคซีน เช่น Hib vaccine , JE vaccine,BCG
    - - สาเหตุ
        
        เชื้อไวรัส
        
        เชื้อแบคทีเรีย
        
        เชื้อรา
        
        เชื้อปาราสิต
        
        ปฏิกิริยาต่อวัคซีน เช่น วัคซีนป้องกันโรคไอกรน หรือวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า
      - อาการและอาการแสดง
        
        . 1.ไข้สูง
        
        ปวดศีรษะ
        
        ปวดบริเวณต้นคอ คอแข็ง (Stiffness of neck)
        
        ซึมลง จนถึงขั้นโคม่าได้ภายใน 24 – 72 ชั่วโมง
        
        ชัก มีการเคลื่อนไหวผิดปกติ
        
        กระสับกระส่าย อารมณ์ผันแปร เพ้อ คลั่ง อาละวาด
        
        การหายใจไม่สม่ำเสมอ
      - การรักษา
        
        ให้ออกซิเจน, เจาะคอ หรือใช้เครื่องช่วยหายใจ
        
        การให้ยา ระงับชัก ลดอาการบวมของสมอง นอนหลับ ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
        
        รักษาสมดุลของปริมาณน้ำเข้า – ออก ของร่างกาย
  - - - เริ่มด้วยมีไข้ ปวดเมื่อย อ่อนเพลีย ต่อไปอาการปวดศีรษะจะมากขึ้น มีอาการอาเจียน ง่วงซึมจนไม่รู้สึกตัว บางรายอาจมีอาการเกร็งชักกระตุกด้วย อาจมีอาการหายใจไม่สม่ำเสมอ ในรายที่เป็นรุนแรงมากจะถึงแก่กรรมประมาณวันที่ 7-9 ของโรค ถ้าพ้นระยะนี้แล้วจะผ่านเข้าระยะฟื้นตัว และมักจะมีความพิการเหลืออยู่
    - - ตรวจแยกเชื้อไวรัส เจอี จากเลือด หรือน้ำไขสันหลังซึ่งพบได้ยาก การวินิจฉัยที่ใช้อยู่ในปัจจุบันคือตรวจหา IgM antibody เฉพาะต่อไวรัส เจอี ในน้ำไขสันหลังและในเลือด
    - - ต้องให้การดูแลรักษาเฉพาะใน Intensive care unit ให้ยาลดไข้ ลดการบวมของสมอง ระงับอาการชัก ดูแลทางเดินหายใจให้โล่งโดยการดูดเสมหะบ่อยๆ ถ้ามีเสมหะมากอาจต้องทำ tracheostomy บางครั้งจำเป็นต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ
    - - 1) หลีกเลี่ยงไม่ให้ถูกยุงกัด ยุงนี้จะกัดเวลาพลบค่ำ
      - 2) ไม่ควรเลี้ยงหมูในบริเวณใกล้บ้านที่อยู่อาศัย
      - 3) ป้องกันโดยการฉีดวัคซีน 3 ครั้ง ครั้งแรกเมื่ออายุ 1 ปีครึ่งครั้งที่ 2 ห่างจากครั้งแรก 2-4 wk แล้วฉีดครั้งที่ 3 หลังจากฉีดเข็มที่ 2 ได้ 1 ปี ควรจะเริ่มให้วัคซีนนี้พร้อมกับการให้ booster dose DTP และ OPV
  - - - ดูแลให้ได้รับยากันชัก ยาคลายกล้ามเนื้อตรงตามแผนการรักษา
      - ดูแลให้ได้รับยาระงับอาการชักตรงตามแผนการรักษาในรายที่มีอาการชักนาน
      - ขณะที่ผู้ป่วยชัก ควรป้องกันอันตรายจากการเกิดอุบัติเหตุ
      - ช่วยแพทย์ในการเตรียมตรวจ และส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ ตามแผนการรักษา
      - ให้การพยาบาลผู้ป่วยด้วยความนุ่มนวล และจัดสิ่งแวดล้อมรอบเตียงให้เงียบและอากาศถ่ายเทได้สะดวก
      - ภายหลังให้การพยาบาลยกไม้กั้นเตียงขึ้นทุกครั้ง และจัดสิ่งแวดล้อมรอบเตียงให้เป็นระเบียบเพื่อป้องกันการเกิดอุบัติเหตุขณะชัก
      - สังเกตและบันทึกลักษณะการชัก และระดับความรู้สึกตัวขณะชัก
      - วัดและบันทึกสัญญาณชีพ อย่างน้อยทุก 4 ชั่วโมง
- - - - Ventriculo-peritoneal Shunt (V-P Shunt)
      - การให้ยาลดการสร้างน้ำไขสันหลัง (Diamox)
  - - - การพยาบาล
        
        ประเมินอาการความดันในกระโหลกศีรษะสูง
        
        วัดเส้นรอบวงศีรษะทุกวันเวลาเดียวกัน
        
        จัดท่านอนศีรษะสูง 15-30 องศา
    - - การพยาบาล
        
        จัดให้นอนบนที่นอนนุ่มๆ ใช้หมอนนุ่มรองศีรษะไหล่
        
        เปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ
        
        รักษาความสะอาดของผิวหนัง
        
        จัดปูที่นอนให้เรียบตึง
        
        ตรวจสอบประเมินการเกิดแผลกดทับสม่ำเสมอ
    - - การพยาบาล
        
        ดูแลให้รับนมน้ำครั้งละน้อยๆโดยแบ่งให้บ่อยครั้ง
        
        ขณะให้นมอุ้มท่าศีรษะสูงเสมอ
        
        หลังให้นมจับเรอไล่ลม
  - - - 1.การติดเชื้อที่แผลผ่าตัด
      - 2.การระบายน้ำไขสันหลังเร็วเกินไป (เน้นนอนราบหลังผ่าตัด ใน 24 ชม.แรก
    - - 1.การติดเชื้อของสายระบายน้ำในโพรงสมอง
      - 2.การทำงานผิดปกติของสายระบายน้ำในโพรงสมอง
      - 3.การอุดตันของสายระบายน้ำในโพรงสมอง
      - ภาวะโพรงสมองตีบแคบ
      - ภาวะเลือดออกในศรีษะเนื่องจากการผ่าตัด
      - เกิดแผลเป็นที่สมอง
- - - - การมีเลือดออกทางช่องคลอดของมารดาช่วงระหว่างการตั้งครรภ์เดือนที่6-9 มารดาขณะตั้งครรภ์ขาดสารอาหาร มารดามีภาวะชักหรือมีภาวะปัญญาอ่อน การเกิดก่อนกำหนด การเกิดน้ำหนักตัวน้อย มารดาขณะตั้งครรภ์มีการใช้ยาบางชนิดทำให้
    - - เป็นสาเหตุของสมองพิการร้อยละ 30 ได้แก่ สมองขาดออกซิเจน ได้รับอันตรายจากการคลอด คลอดยาก รกพันคอ คลอดท่าก้น การใช้คีมดึงเด็ก
    - - เป็นสาเหตุของสมองพิการร้อยละ 5 ได้แก่ การได้รับการกระทบกระเทือนที่ศีรษะ ตัวเหลืองเมื่อแรกเกิด เส้นเลือดที่สมองมีความผิดปกติ การขาดออกซิเจนจากการจมน้ำ
        
        การติดเชื้อบริเวณสมอง
        
        เยื่อหุ้มสมองอักเสบ
        
        ฝีที่สมอง
        
        การได้รับสารพิษ
        
        สารตะกั่ว
        
        ยาฆ่าแมลง
- - - - การพยาบาล
        
        1.จัดท่านอนตะแคงหรือนอนคว่ำ
        
        ดูแลถุงน้ำให้ชุ่มชื่น ระวังไม่ให้เกิดแผล
        
        ไม่นุ่งผ้าอ้อม
        
        ประเมินการติดเชื้อ
        
        หมั่นตรวจสอบการฉีกขาด รั่ว
    - - การพยาบาล
        
        ทำ Crede’manuever ทุก 2-4 hr
        
        2.ทำความสะอาดทุกครั้งหลังขับถ่าย
        
        3.ให้ยา Antibiotic ตามแผนการรักษา
    - - การพยาบาล
        
        1.ทำ Passive Exercise ให้ผู้ป่วย
        
        สังเกตอาการอ่อนแรงของแขนขาการควบคุมการขับถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ
        
        สอนผู้ปกครองในการกระตุ้นการเคลื่อนไหวของผู้ป่วย
  - - - การพยาบาลหลัง
        ผ่าตัด
        
        มีโอกาสติดเชื้อบริเวณแผลผ่าตัดได้ง่ายจากการปนเปื้อนอุจจาระปัสสาวะ
        
        การพยาบาล
        
        จัดท่านอนตะแคงหรือคว่ำไม่นุ่งผ้าอ้อม
        
        ดูแลทำความสะอาดแผล
        
        3.ดูแลให้ยา Antibiotic / check V/S
        
        เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัดไม่นุ่งผ้าอ้อม
        
        การพยาบาล
        
        1.ตรวจสอบสัญญาณชีพ อาจทุก 2-4 hr
        
        2.เฝ้าระวังและสังเกตภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญคือ แผลติดเชื้อ และ Hydrocephalus
        
        3.วัดเส้นรอบศีรษะทุกวันเพื่อประเมินภาวะHydrocephalus
        
        4.บริหารแขนขา/ เปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ
- - - - การรักษาแต่เนิ่นๆ ภายใน2-4 สัปดาห์หลังจากเริ่มมีอาการครั้งแรกจะสามารถช่วยชีวิตได้เร็วขึ้น