Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาที่ใช้ในระบบประสามอัตโนมัติ (Drug used in Autonomic Nervous System) -…

- - - - Alpha
      - Beta
  - - - Muscarinic (M)
      - Nicotinic receptors (N)
- - - - ออกฤทธิ์กระตุ้นที่ Muscarinic และ Nicotinic receptor
    - - ทำให้หลอดเลือดขยายตัว
      - กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมหดตัว พบในผู้ป่วยอาการหืด
      - กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหดตัว กระตุ้นการถ่ายปัสสาวะ
      - มีการเพิ่มสารคัดหลั่งคือ น้ำลาย กรดในกระเพาะอาหาร
      - ม่านต่าหรี่
      - เกิดความอยากอาหาร ความปวด
    - - รักษาทางเดินปัสสาวะ Bethanechol รักษาปัสสาวะคั่ง ปัสสาวะไม่ออกจากการผ่าตัดหรือคลอดบุตร
      - รักษาต้อหิน ยาPilocarpine ชนิดหยอด ใช้รักษาต้อหินเฉียบพลัน เพื่อลดความดันในลูกตา เพื่อใช้ในการเตรียมผู้ป่วยก่อนผ่าตัดหรือตรวจตา
      - รักษาท้องอืด โรคกรดไหลย้อน
    - - ยา Bethanechol และ ยาPilocarpine แบบเม็ด
        
        อาการมึนเวียนศรีษะ(dizziness) คล้ายเป็นลม
        
        อาเจียน ทำให้มีน้ำลาย น้ำมูก เหงื่อออก
        
        ปวดมวนท้อง
      - ยาPilocarpine แบบหยอด
        
        อาการตามัว
        
        ระคายเคือง คันตา ตาแดง น้ำตาไหล
    - - ผู้เป็นโรคหืด (Asthma) ผู้ป่วยCOPD เนื่องจากจะทำให้หลอดลมหดตัว
      - โรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้ เพราะจะกระตุ้นการหลั่งกรดและน้ำย่อย
      - ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน นิ่งทางเดินปัสสาวะ
  - - - ยับยั้งการทำงาน AChE ทำให้ Ach เยอะ ส่งผลให้Ach ไปจับกับอัวยวะเป้าหมาย
      - การจับเอนไซม์แบบชั่วคราว อยู่ในกลุ่ม reversible
        ฤทธิืสั้น ใช้ประโยชน์มางการแพทย์ได้
        
        edrophonium
        
        neostigmine
        
        Pyridostigmine
      - การจับเอนไซม์แบบถาวร เรียก irreversible
        
        Organophosphate compounds ใช้เป็นยาฆ่าแมลง
    - - ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบและต่อมของกระเพาะอาหาร ผลอาจรุนแรงเพราะยานี้มีผลทั่วร่างกาย
        
        หัวใจเต้นช้าลง
        
        ลดCardiac output
        
        ความดันโลหิตลดลง
    - - ยา Neostigmine รักษากระเพาะอาหาร กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
      - รักษาโรค Myasthenia gravis ผู้ป่วยจะมีอาการแขนขาอ่อนแรง หนังตาตก ยาช่วยเพิ่มAch
      - ใช้ยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อ เพื่อให้ผู้ป่วยหายได้ปกติเร็วขึ้น
      - รักษาโรคอัลไซเมอร์ ปรับปรุงความเข้าใจ ความจำ
    - - Organophosphate
        
        รูม่าตาเล็ก หน้ามืด
        
        หายใจลำบาก เหงื่อออกมาก น้ำลายมาก
        
        หัวใจเต้นช้า
      - Organophosphate เข้าสมองได้ดี ทำให้ชัก หยุดหายใจ
- - - - ต่อมเหงื่อ
      - ต่อมน้ำลาย
      - ต่อมสารคัดหลั่งทางเดินหายใจ
  - - - ปากแห้ง
      - คอแห้ง
      - ตาพร่ามัว
      - ท้องผูก
      - ปัสสาวะคั่ง
- - - - กลไกการออกฤทธิ์
        ออกฤทธิ์กระตุ้นทั้งแอลฟ่าและเบต้า ทำลายอย่างรวดเร็วโดย MAO และ COMT
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        มีฤทธิ์แรงในการบีบหลอดเลือดและกระตุ้นหัวใจ มีผลเพิ่มความดันโลหิต
        
        กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหารคลายตัว
        
        กล้ามเนื้อทางเดินหายใจคลายตัว หลอดลมขยายตัว
        
        ในร่างกายทำให้ กลูโคสและแลกโทสในเลือดสูง
        
        ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
      - การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ในภาวะผู้ป่วยหัวใจหยุดเต้น แต่ไม่ใช้ในการรักษาภาวะช้อกจากหัวใจ
        
        ภาวะแอนาฟิแล็กซิส ภูมิแพ้อย่างเฉียบพลัน ลดอาการเกร็งของหลอดลม
        
        ใช้ในการห้ามเลือด ประคบบริเวณเยื่อเมือก
        
        นำไปผสมยาชาฤทะิ์ของยาชาจะนานขึ้นกว่าเดิม
    - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ออกฤทธิ์เหมือนกับEpinephrine
        
        มีความชอบต่อแอลฟ่ารีเซปเตอร์ สูงกว่า ทำให้เพิ่มความต้านทานนวมของหลอดเลือดส่วนปลายมาก ทำให้หลอดเลือดหดตัว
      - ประโยชน์ทางคลินิก
        
        รักษาความดันโลหิตต่ำรุนแรง ที่ไม่ตอบสนองต่อยาอื่น
      - ออกฤทธิ์ที่หลอดเลือดเป็นหลัก
    - - เป็น Neurotransmitter สมอง เมตาโบไลท์จะได้ norepinephrineและepinephrine
      - DA ในขนาดต่ำ (renal dose)
        
        เกิด vasodilation ของหลอดเลือดในไตและหลอดเลือดหัวใจ ทำให้ปริมาณเลือดไปเลี้ยงที่ไตเพิ่ม เพิ่มการขับโซเดียม
        
        รักษาภาวะช็อกที่เกิด Cardiac outputลดลงและการทำงานของไตไม่ดี
      - DA ขนาดปานกลาง
        
        กระตุันเบต้า1 เพิ่มแรงบีบตัวของหัวใจ เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจเล็กน้อย กล้ามเนื้อหัวใจไม่ต้องใช้ออกซิเจนมาก
        
        มีปรัโยชน์ในภาวะหัวใจล้มเหลวและกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
      - DA ในขนาดสูง
        
        กระตุ้น แอลฟ่า 1 เกิดหลอดเลือดหดตัว (vasoconstriction) เพิ่มความดันโลหิต
        
        รักษาภาวะช็อกจากหัวใจ (Cardiogenic shock)
    - - เป็นสารสังเคราะหื มีฤทธิ์กระตุ้นทั้งแอลฟ่าและเบต้า ทำให้หัวใจบีบตัวดีขึ้น ไม่มีผลต่อD1 ที่ไต
      - มีฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดขยายตัว
    - - Norepinephrine ถ้าฉีดเข้าเส้นเลือดดำรั่วไปเนื้อเยื่อจะเกิดหลอดเลือดหดตัว มากจนเนื้อเยื่อตายได้
      - ต่อระบบประสาท มีความวิตกกังวล ปวดศีรษะ มีอาการสั่น อาจเกิด cerebral hemorrhage
      - ต่อระบบไหลเวียน หัวใจเต้นผิดจังวะ เจ็บหน้าอก ปวดบวมน้ำ
  - - - Phenylephrine
        
        ออกฤทธิ์เฉพาะเจาะจงที่แอลฟ่ารีเซปเตอร์1 มีผลให้กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว เพิ่มความดันโลหิต
        
        ยาเป็นแบบพ่นจมูก ทำให้หลอดเลือดมนเยื่อเมือกในโพรงจมูกหดตัว
        และใช้เป็นยาหยอดม่านตา
        
        เป็นยาบรรเทาอาการคัดจมูก (nasal decongestant)
        
        ไม่ใช้ต่อเนื่องเวลานาน ไม่เกิน 1 อาทิตย์
      - midodrine
        
        ออกฤทธิ์มีผลให้หลอดเลือดหดตัว ทำให้ความดันโลหิตเพิ่ม
        
        ออกฤทธิ์นาน 3-4 ชั่วโมง
        
        ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการ postural hypotension หรืออาการหน้ามืดจากความดันโลหิตต่ำเมื่อเปลี่ยนอิริยาบถ
    - - Clonidine
        
        ออกฤทธิ์กระตุ้น alpha2-receptor ที่สมองและหลอดเลือด
        
        ผ่านสมองใช้เป็นยาลดความดันโลหิต
        
        ชนิดทานและแปะผิวหนัง มีผลให้หลอดเลือดหดตัว ลดความต้านทานของหลอดเลือดทำให้ความดันโลหิตลดลง
        
        ประโยชน์ทางคลินิก
        
        รักษาความดันโลหิตสูง
        
        ยาที่เลือกใช้ในสตรีตั้งครรภ์
        
        รักษาอาการขาดเหล้า อาการถอนพิษของสุรา
        
        รักษาอาการร้อนวูบวาบมนผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน
        
        ผลข้างเคียง
        
        ง่วง ซึมเศร้า ปากแห้ง ท้องผูก
        
        ถ้าหยุดยาเร็ว จะทำให้ความดันโลหิตสูงเฉียบพลัน
  - - - ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้น (Short-Acting Beta Agonists' AABAs)
        
        ยา Salbutamol และยา Terbutaline
        
        ยาจำเพาะ Beta2-receptor มีผลให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมคลายตัว
        
        ใช้รักษาอาหารหลอดลมหดเกร็งเฉียบพลัน
        
        Salbutamol ออกฤทธิ์เร็วภายใน 15 นาที Terbutaline ออกฤทธิ์ 1 ชั่วโมง
        
        มักใช้เสริมเมื่อมีอาการเฉียบพลัน ให้ตามอาการของผู้ป่วย
        
        Terbutaline ชนิดรับประทาน ยับยั้งมดลูกบีบตัวในการชะลอหรือป้องกันการคลอดก่อนกำหนด
      - ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว (Long-acting beta agonists' LABAs)
        
        ใช้ได้วันละครั้ง
        
        ยา Salmeterol และยา formoterol เป็นยาที่ออกฤทธิ์ยาว นานกว่า 12 ชั่วโมง
        
        ยาพ่นช่วยบรรเทาอาการหืด
        
        Salmeterol มี onset ช้าใช้เวลาหลายชั่วโมง
        
        formoterol ออกฤทธิ์เร็วกว่า สามารถใช้ได้ทั้งระยะเฉียบพลันและระยะยาว ใช้ในโรคหืด และCOPD ป้องกันอาการหืดเมื่ออกกำลังกาย
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ใจสั่น
        
        มักเกิดในผูป่วยโรคหัวใจ
        
        อาการกระวนกระวาย
        
        หัวใจเต้นเร็ว
        
        อันตรายอย่างยิ่งที่ใช้รับประทาน
  - - - Ephedrine ไม่ได้ใช้ทางคลินิก
      - pseudoephedrine ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทมีใช้อย่างจำกัดในโรงพยาบาล ใช้เป็นยาลดน้ำมูก คัดจมูก
      - ทั้ง2อย่าง ออกฤทธิ์ทางอ้อม ปล่อยสาร catecholamine
      - อาการข้างเคียงมีมากในผู้ป่วยโรคหัวใจ
        
        ความดันโลหิตสูง
        
        นอนไม่หลับ
        
        หัวใจเต้นเร็ว
      - พบมากในผู้ป่วยโรคหัวใจเต้นเร็ว
    - - เป็นยาเสพติดให้โทษชนิดที่ 1
      - ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาทส่วนกลางที่มีความแรงสูง ออกฤทธิ์ทั้งโดยตรงและทางอ้อม
      - ยามีผลเพิ่มความดันโลหิต
      - ผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง
      - ผลต่ออารมณ์ พิ่มความตื่นตัว ลดความรู้สึกอ่อนล้า ลดความอยากอาหาร มีอารมณ์ครื้นเครง
      - อาการข้างเคียง นอนไม่หลับ กระสับกระส่าย ประสาทหลอน เพ้อคลั่ง
- - - - อยู่ที่หัวใจ ต่อมลูกหมาก ทำให้เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบ ลดความต้านทานของหลอดเลือดแดง
      - ผนังหลอดเลือดขยาย
      - ทำให้ลดความดันโลหิตได้ดีและรวดเร็ว
      - มีผลให้ กล้ามเนื้อเรียบที่ต่อมลูกหมากและท่อปัสสาวะคลายตัว
      - ไม่แนะนำให้ใช้ยานี้เป็นอันดับแรกในการรักษาความดันโลหิต
      - ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูงที่มีโรคต่อมลุกหมากโตร่วมด้วย
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ความดันโลหิตต่ำในขณะเปลี่ยนอิริยาบถ พบบ่อยจากการใช้ยาระยะแรกๆ
  - - - propranolol
        
        ยับยั้งทั้ง Beta1และBeta2 receptor ถูกดูดซึมได้ดีมาก มีfirst-pass metabolism สูง
        
        ใช้รักษาความดันโลหิตสูงใช้ร่วมกับยาขับปัสสาวะหรือยาขยายหลอดเลือด
        
        ลดอาการตื่นตัวได้ง่ายทำให้เกิดภาวะสงบ
        
        รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
    - - ยา Metoprolol และ Atenolol
      - เป็น Selective Beta1-blocker
      - ยาสำคัยใช้เพื่อลดความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลวจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
      - ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีอัตราการเต้นของหัวใจช้ากว่า 45 ครั้ง/นาที
      - ใช้ป้องกันไมเกรน
      - ใช้รักษาผู้ป่วยต่อมไทรอยด์ทำงานมากกว่าปกติ
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ทำให้หัวใจเต้นช้า
        
        หลอดลมตีบแคบ ผู้ป่วยโรคหอบหืดไม่ควรใช้
        
        อาจพบอาการปวดศรีษะ วิงเวียน นอนไม่หลับ เหนื่อยล้า
        
        อาจเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ