Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัติโนมัติ - Coggle Diagram
ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัติโนมัติ
บทนำระบบประสาทอัติโนมัติ
ระบบประสาทอัติโนมัติ
เป็นระบบประสาทที่อยู่นอกอำนาจการควบคุมของจิตใจ
อัตราการเต้นและแรงบีบของกล้ามเนื้อหัวใจการไหลเวียนเลือดไปส่วนต่างๆ
การทำงานระบบประสาทอัติโนมัติ
ระบบประสาทซิมพาเทติก
ทำงานเพื่อให้สามารถ ต่อสู้หรือถอยหนี
ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
เปรียบเสมือนการชะลอหรือห้ามระบบ เพื่อให้พักผ่อนหรือย่อยอาหาร
สื่อประสาทและตัวรับในประสาทอัติโนมัติ
สื่อประสาทในระบบประสาทซิมพาเทติก เรียกว่า Adrenergic agents
Alpha
Beta
การแบ่งประเภทของ Adrenergic receptors
α1 พบที่กล้ามเนื้อเรียบชองหลอดเลือด
α2พบที่ปลายประสาทซิมพาเทติกที่เนื้อเยื่อต่าง ๆ
β1พบที่หัวใจเมื่อถูกกระตุ้นจะเพิ่มแรงบีบตัว
β2 พบทีกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือด
β3พบที่เซลล์ไขมันเมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดการสลายไขมัน
สื่อประสาทในระบบประสาทพาราซิมพาเทติก เรียกว่า Cholinergic agents
Acetylcholine (ACh)
การแบ่งประเภทของ Cholinergic receptor
Nicotinic receptor พบที่ปมประสาท
Muscarinic receptor
M1 พบที่สมอง
M2 พบที่หัวใจ
M3 พบได้ตามต่อมมีท่อต่างๆ
M4 พบที่ระบบประสาท
M5 พบที่ Dopamine neuron
สารสื่อระบบประสาทในระบบโซมาติก
จะมีเส้นประสาทที่ไปยังกล้ามเนื้อลาย
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ
ยาโคลิเนอร์จิค
เป็นกลุ่มยาที่ออกฤทธิ์คล้ายกับการกระตุ้นระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ผลของยาต่อเนื้อเยื่อระบบต่างๆจะคล้ายกับการกระตุ้นระปบบประสาทพาราซิมพาเทติก
ฤทธิ์ต่อระบบร่างกายที่สำคัญ
ระบบไหลเวียนเลือด
ระบบหายใจ
ระบบทางเดินปัสสาวะ
ระบบทางเดินอาหาร
ฤทธิ์ต่อตา
ระบบประสาทส่วนกลาง
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ Bethanechol ใช้รักษาอาการปัสสาวะไม่ออกาจกหัตถการผ่าตัด
ใช้รักษาต้อหิน
ใช้รักษาอาการท้องอืด
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
ชนิดเม็ด
อาการมึนเวียนศีรษะ
น้ำมูก
น้ำตาไหล
ชนิดแบบหยอด
จะมีอาการตามัว
ระคายเคือง
คันตา
ยาต้านมัสคารินิค
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
Atropine เป็น muscarinic antagonists ออกฤทธิ์แย่งที่กับ Ach ในการจับ Muscarinic receptors แบบแข่งขัน
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบตา
ระบบทางเดินอาหาร
ระบบทางเดินหายใจ
กล้ามเนื้อเรียบอื่นๆ
ต่อมเหงื่อ
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวมากเกินไป
ใช้ทางจักษุแพทย์
ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
ใช้เป็นยาเตรียมผู้ป่วยก่อนการผ่าตัด
ใช้เป็นยานักษาโรคพาร์กินสัน
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
อาการรุนแรงมากน้อยขึ้นอยู่กับขนาดยาที่ใช้
ปากแห้ง
คอแห้ง
ตาพร่ามัว
ใจสั่น
ยากระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก
เป็นสารทำให้เกิดการกระตุ้นของประสาทซิมพาเทติก (Sympathomimetics)
แบ่งได้ 4 กลุ่ม
กลุ่ม catecholamines
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่เกิดจากการออกฤทธิ์ต่อ αและβ-receptor
ระบบไหลเวียนเลือด
ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ
ผลกระตุ้นหัวใจ
ผลต่อระบบต่อมไร้ท่อ
Epinephrine
กลไกการออกฤทธิ์
เป็นสาร agonist ออกฤทธิ์กระตุ้นได้ทั้งα, β ถูกทำลายอย่างรวดเร็วโดย MAO , COMT
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบไหลเวียนโลหิต
ระบบทางเดินอาหาร
ระบบหายใจ
การนำไปใช้ทางคลินิก
ภาวะหัวใจหยุดเต้น
ภาวะแอนาฟิแล็กซิส
ใช้เพื่อห้ามเลือด
ใช้ผสมยาเฉพาะที่
Norepinephrine
ออกฤทธิ์เช่นเดียวกับ epinephire ทำให้เพิ่มความต้านทานรวมของหลอดเลือดส่วนปลายได้มาก
Dopamine
เป็น Neurotransmitter ในสมอง
Dobutamine
เป็นการสังเคราะห์มีโครงสร้างคล้าย DA เป็นยากระตุ้นการบีบตัวของหัวใจ
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
ระบบประสาท
3 more items...
ระบบไหลเวียน
2 more items...
Alpha-adrenegic agonist
ออกฤทธิ์กระตุ้นที่สมองและหลอดเลือด สามารถผ่านสอมงใช้เป็นยาลดความดันโลหิต
เป็นยาที่เลือกใช้ในสตรีตั้งครรภ์
รักษาอาการขาดเหล้า
Beta-adrenergic agonist
ยาในกลุ่มนี้อาจแบ่งกลุ่มเป็นกลุ่มที่มีความจำเพาะกับไม่จำเพาะ
นิยมใช้ยาร่วมกับ corticosteroid ลดการอักเสบทางเดินหายใจ
Indirect-acting and mixed-type adrenergic agonist
ยากลุ่มนี้ออกฤทธิ์โดยตรงในการกระตุ้น adrenergic receptors
กลุ่มที่สามารถผ่านเข้าสมองได้ดี
Ephedrine , pseudoephedrine
ยา Ephedrine ไม่ได้ใช้ทางคลินิกแล้ว
ยา pseudoephedrine
1 more item...
Amphetamine
เป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 1
ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาทส่วนกลางที่มีความแรงสูง
ออกฤทธิ์โดยตรง
ประโชยน์ของยากลุ่มนี้
ภาวะหัวใจหยุดเต้น Epinephrine
ใช้ในภาวะหัวใจหยุดเต้นมีผลเพิ่มความดันโลหิต
เพิ่มเลือดไปเลี้ยงหัวใจ
ภาวะช็อก
Anaphylaxis
Asthma , COPD
ยาปิดกั้นอะดรีเนอร์จิครีเซะเตอร์
ยาในกลุ่มนี้เรียกว่า Adrenergic blocker หรือ ยาsympatholytic
แบ่งเป็น 2 ชนิด
Alpha-adrenergic antagonists
ได้แก่ Prazosin , Doxazosin
ยาที่มีใช้ในปัจจุบัน คือ selective α1-antagonist ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1-receptor
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
การที่ความโลหิตต่ำในขณะเปลี่ยนอิริยาบถ ซึ่งมักพบบ่อยจากการใช้ยาในครั้งแรก
Beta-adrenergic antagonists
ยากลุ่ม β-blocker มีความหลากหลายในคุณสมบัติ
ความจำเพาะต่อ receptor subtype หรือฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาอื่นๆ
Non-selective β-blocker
ได้แก่ propranolol
จัดเป็นยาต้นแบบของ β-blocker ยับยั้งทั้ง β1-β2
แต่มี forst-pass metabolism สูง
3 more items...
selective β-blocker
Atenolol , Metoprolol
ใช้รักษาความดันโลหิตสูง
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
เจ็บหน้าอก
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
4 more items...