Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การประเมินสัญญาณชีพ - Coggle Diagram

- - - - ชีพจร
      - อุณหภูมิ
      - หายใจ
      - ความดันโลหิต
- - - - ความเครียด
        
        เพิ่มการหลั่ง Nor-epinephrine
        
        เพิ่มอัตราการเผาผลาญภายในcell
        
        เพิ่มการหลั่ง Epinephrine
        
        ทำให้มีการผลิตความร้อนเพิ่มมากขึ้น
        
        กระตุ้นระบบประสาทซิมพาธิติก
    - - เพศหญิงมีการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิร่างกายมากกว่าเพศชาย
      - การมีประจำเดือน จะมีการหลั่งฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนมาก
        
        อุณหภูมิจะเพิ่มภายในร่างกาย
    - - มีการทำงานเพิ่มขึ้นของระบบอื่น
        
        ระบบไหลเวียน
        
        ระบบหายใจ
      - มีผลทำให้ความร้อนสะสมในร่างกายมากขึ้น
      - การคลายตัวของกล้ามเนื้อ
      - อุณหภูมิในร่างกายสูงขึ้น
      - พลังงานความร้อนจะถูกผลิตออกมาจากการหดตัว
    - - เพิ่มหรือลดอุณหภูมิร่างกายได้ถ้าร่างกายสัมผัสอุณหภูมิแวดล้อมที่เย็น หรือร้อนเป็นเวลานานๆ
    - - การเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมจึงมีผลต่อ
        
        อุณหภูมร่างกายเด็ก
        
        ผู้สูงอายุเนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง
        
        ไขมันมีน้อย
      - มีการเปลี่ยนแปลงของหลอดเลือด
        
        เลือดมาเลี้ยงผิวหนังลดลง
        
        ทำให้เสี่ยงต่อภาวะ Hypothermia ได้ง่าย
      - อุณหภูมิร่างกายของเด็กทารกแรกเกิดจะไม่คงที่
    - - คนผอมมากมีเนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง ไขมันน้อน
        
        ทำให้อุณหภูมิร่างกายต่ำได้
      - การรับประทานเครื่องดื่มร้อนหรือเย็น
        
        ทำให้อุณหภูมิในช่องปากเปลี่ยนแปลงได้
    - - ช่วงระหว่างวันอุณหภูมิร่างกายปกติจะมีการเปลี่ยนแปลงตลอดทั้งวัน
  - - - ข้อดี
        
        สามารถวัดได้ทุกช่วงวัย
        
        ปลอดภัยและแพร่เชื้อจุลินทรีย์น้อยกว่าการวัดทางปากและทางทวารหนัก
        
        รบกวนจิตใจน้อยกว่าทางทวารหนัก
      - ข้อเสีย
        
        ถ้าเพิ่งทำความสะอาดรักแร้หรือหลังอาบน้ำให้ยืดเวลาวัดออกไปประมาณ 15-30 นาที
        
        ห้ามวัดอุณหภูมิทางรักแร้ในผู้ป่วยที่มีระบบหารไหลเวียนไม่ดี ผู้ป่วนที่ผอมมากๆ
        
        ต้องใช้เวลานาน5นาที
      - ใช้ในกรณีที่ไม่สามารถวัดอุณหภูมิทางปากและทางทวารหนัก
    - - มักใช้กับในเด็กที่ไม่สามารถถอมปรอทได้ (เด็กอายุต่ำกว่า 3 ปี)
      - ผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัว
      - ห้ามวัดอุณหภูมิทางทวารหนัก
        
        ห้ามวัดอุณหภูมิที่ได้รับการผ่าตัดทางทวารหนัก โรคหัวใจ
        
        ห้ามวัดอุณหภูมิหลังผ่าตัดหัวใจ มีเกล็ดเลือดต่ำ มีก้อนอุจจาระแข็งแน่น
        
        เด็กทารก เด็กเล็ก ที่ท้องเสีย มีรอยโรคที่ทวารหนัก
    - - นิยมใช้มากที่สุด
      - มีชนิดเป็นแท่งแก้วบรรจุปรอท
      - ข้อห้าม
        
        ห้ามให้ผู้ป่วยวัดอุณหภูมิทางปากที่เป็นโรคในช่องปาก
        
        ห้ามให้ผู้ป่วยวัดอุณหภูมิทางปากที่ผ่าตัดบริเวณจมูกหรือปาก
        
        ห้ามให้ผู้ป่วยวัดอุณหภูมิทางปากที่เป็นโรคลมซักหรือเกร็ง
        
        ห้ามวัดอุณหภูมิทางปากในผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัว
      - ผู้ป่วยที่ต้องรอประมาณ15-30 นาที ถึงจะวัด
        
        สูบบุหรี่
        
        เคี้ยวหมากฝรั่ง
        
        ดื่มน้ำหรือของเหลวที่ร้อนหรือเย็น
    - - การวัดทางหู
      - การวัดทางผิวหนัง
  - - - การพาความร้อน
        
        การระบายความร้อนโดยอาศัยตัวกลาง
      - การแผ่รังสี
        
        การส่งผ่านความร้อนในรูปของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า
        
        จากพื้นผิววัตถุหนึ่งไปยังพื้นผิวของอีกวัตถุ
      - การนำความร้อน
        
        การระบายความร้อนโดยอาศัยสื่อร่างกาย
        
        สัมผัสโดยตรงกับสิ่งที่เย็นกว่า อาจจะเป็นอากาศรอบตัวหรือวัตถุ
      - การระเหยเป็นไอ
        
        การระบายความร้อนออกมาโดยการระเหยจากพื้นผิวของร่างกาย
        
        การระบายความร้อนออกมาโดยการระเหยของน้ำไปเป็นไอ
        
        การระบายความร้อนได้ 3 คือ
        
        ทางผิว
        
        ทางลมหายใจ
        
        ทางอุจจาระปัสสาวะ
    - - การลดกิจกรรมต่างๆ
      - เพิ่มพื้นที่ผิวให้สามารถระบายความร้อน
      - สิ่งตกแต่งที่ทำให้อุ่น
      - เคลื่อนย้ายไปอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เย็น
      - การถอดเสื้อผ้า
  - - - การลูบตัวลดไข้มี 4 วิธี
        
        การลูบตัวด้วยน้ำเย็นจัด
        
        การลูบตัวด้วยน้ำอุ่น
        
        การลูบตัวด้วยน้ำธรรมดา
        
        การเช็ดตัวด้วยแอลกอฮอร์
      - การพยาบาลผู้ป่วยที่มีอุณหภูมิร่างกายสูงกว่าปกติ
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับออกซิเจนตามแผนการรักษา
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับอาหารที่มีโปรตีน และคาร์โบไฮเดรตสูง
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาปฏิชีวนะ
        
        แนะนำให้ดื่มน้ำมากๆในรายที่ไม่มีข้อห้าม
        
        วัดอุณหภูมิร่างกายหลังเช็ดตัว
        
        บันทึกปริมาณน้ำเข้า-น้ำออก
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาลดไข้ตามแผนการรักษาของแพทย์
        
        ดูแลช่องปากให้เยื่อบุชุ่มชื้นทำความสะอาดช่องปากบ่อยๆ
        
        ดูแลเช็ดตัวลดไข้
        
        เตรียมเสื้อผ้าแห้งให้ผู้ป่วยใส่
        
        จัดสภาพแวดล้อมให้อากาศถ่ายเทได้สะดวก
        
        ติดตามการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิร่างกาย
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยพักผ่อน
        
        ดูแลผู้ป่วยได้รับความอบอุ่นในระยะที่มีอาการหนาวสั่น
      - ไข้แบ่งออกเป็น 3 ระยะ
        
        ระยะเริ่มต้น
        
        เกิดกลไกลการผลิตความร้อนของร่างกายพยายามที่จะเพิ่มอุณหภูมิร่างกายให้สูงขึ้น
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ซีด
        
        ผิวหนังเย็น
        
        หนาวสั่น
        
        เหงื่อออกง่าย
        
        อัตราการเต้นของชีพจรและการหายใจเพิ่มขึ้น
        
        ระยะสิ้นสุดไข้
        
        เกิดกลไกลการผลิตความร้อนของร่างกายการทำงานเพิ่มขึ้น
        
        พยายามที่จะลดอุณหภูมิภายในร่างกายไปสู่อุณหภูมิใหม่
        
        อาการและอาการแสดง
        
        มีเหงื่อออก
        
        อาการหนาวสั่นลดลง
        
        ผิวหนังแดงและรู้สึกอุ่น
        
        อาจเกิดภาวะขาดน้ำได้
        
        ระยะไข้
        
        เกิดกลไกลผลิตความร้อนของร่างกายมีอุณหภูมิสูงขึ้น
        
        อาการและอาการแสดง
        
        กระสับกระส่ายหรือง่วงหลับเกือบตลอดเวลา
        
        เบื่ออาหาร
        
        รู้สึกร้อนหรือหนาว
        
        เหงื่อออกง่าย
        
        ปวดศีรษะ
        
        ชีพจรและหายใจเร็ว
        
        ผิวหนังอุ่น
        
        ถ้าอุณหภูมิสูงมากๆจะสับสน
        
        หน้าแดง
        
        ถ้าเป็นในเด็กอาจจะชัก
    - - เกิดจากการสูญเสียความร้อนมากไป
      - การผลิตความร้อนไม่สมดุลกับการสูญเสียความร้อน
      - ศูนย์ควบคุมความร้อนในไฮโปธาลามันเสียหน้าที่
      - ผู้ป่วยอาจมีอาการหนาวสั่น
      - การพยาบาลผู้ป่วยที่มีอุณหภูมิร่างกายต่ำกว่าปกติ
        
        วางกระเป๋าน้ำร้อนหรือผ้าห่มไฟฟ้า
        
        คลุมหรือโพกศีรษะด้วยผ้าขุนหนูผื่นใหญ่
        
        เพิ่มความหนาของผ้าห่ม
        
        ให้ดื่มน้ำหรือเครื่องดื่มอุ่นๆ
        
        จัดสิ่งแวดล้อมให้อบอุ่น
        
        ถูและนวดผิวหนัง
        
        ถ้าเป็นเด็กเล็กอาจใช้การโอบกอด
        
        ให้ความมั่นใจแก่ผู้ป่วย
        
        สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
- - - - Femoral pulse
        
        อยู่บริเวณขาหนีบตรงกลางๆส่วนของเอ็นที่ยึดขาหนีบ
      - Popliteal pulse
        
        อยู้บริเวณตรงกลางข้อพับเข่า
      - Radial pulse
        
        อยู่ที่ข้อมือด้านในบริเวณกระดูกปลายแขนด้านนอก
      - Dorsalis pulse
        
        อยู่บริเวณกลางหลังเท้าระหว่างนิ้วหัวแม่เท้ากับนิ้วชี้
      - Brachial pulse
        
        อยู่ด้านในของกล้ามเนื้อ Bicep
      - Apical pulse
        
        อยู่ที่ยอดของหัวใจ หน้าอกด้านซ้ายบริเวณที่ตั้งของหัวใจ
      - Carotid pulse
        
        อยู่ด้านข้างของคอ
      - Posterior tibial pulse
        
        อยู่บริเวณหลังปุ่มกระดูกข้อเท้าด้านใน
      - Temporal pulse
        
        จับที่เหนือและข้างๆตา
    - - ประเมินอัตรา จังหวะ และควาแรงในการเต้นของชีพจรใน 1 นาที
      - ตรวจสอบการทำงานของหัวใจเบื้องต้น
    - - ประเมินชีพจรใช้เวลา 1 นาที
      - การนับอัตราการเต้นของหัวใจในเด็กอาจใช้
        การเต้นของหัวใจแทนการคลำชีพจร
      - วางปลายนิ้วชี้ นิ้วกลาง นิ้วนาง กดลงเบาๆ
      - บันทึกลงในกระดาษที่เตรียมไว้และบันทึกแบบฟอรืมต่อไป
      - บอกให้ผู้ป่วยทราบและขออนุญาตจับต้องผู้ป่วย
      - ล้างมือให้สะอาด
      - ล้างมือสะอาด
    - - วัดชีพจรผู้ป่วยหลังทำกิจกรรม 5-10 นาที
      - แนะนำให้ผุ้ป่วยไม่ควรพูดขณะวัดชีพจร จะทำให้รบกวนการได้ยินชีพจร
      - ไม่ควรใช้นิ้วหัวแม่มือในการคลำชีพจร เพราะหลอดเลือดที่นิ้วหัวแม่มือเต้นแรง ทำให้สับสนกับชีพจรของตนเอง
  - - - จังหวะการเต้นของชีพจร
        
        ช่วงพักระกว่างจังหวะเท่ากัน ชีพจรเต้นสม่ำเสมอ
        
        จังหวะของชีพจรผิดปกติ
        ชีพจรเต้นไม่เป็นจังหวะแต่ละช่วงพักไม่สม่ำเสมอ
      - ปริมาตรความแรงของชีพจร
      - อัตราการเต้นของชีพจร
      - ความยืดหยุ่นของผนังของหลอดเลือด
    - - ระบบประสาทซิมพาธิติค
        
        กระตุ้นผลเพิ่มอัตราการเต้นของชีพจร
      - ระบบประสาทพาราซิมพาธิติค
        
        กระตุ้นมีผลให้อัตราการเต้นชีพจรลดลง
  - - - เพศ
        
        หญิงจะเร็วกว่าชายเล็กน้อยในช่วงวัยรุ่นและวัยผู้ใหญ่
      - การออกกำลังกาย
        
        กล้ามเนื้อต้องการออกซิเจนเพิ่มขึ้น ทำให้เพิ่มการเต้นของหัวใจนำออกซิเจนไปกับกระแสเลือดเพิ่มชึ้น
      - อายุ
        
        เมื่ออายุเพิ่มขึ้นอัตราการเต้นของชีพจรจะลดลง
      - ภาวะไข้
        
        อััตราการเต้นของชีพจรเพิ่มขึ้น เพื่อปรับตัวให้เข้ากับความดันเลือดที่ต่ำลง
        
        เส้นเลือดส่วนปลายขยายตัวทำให้อุณหภูมิร่างกายสูง
      - ยา ยาบางชนิด
        
        ลดอัตราการเต้นของชีพจร
      - อารมณ์
        
        ความกลัว ความโกรธ จะไปกระตุ้นระบบประสาทซิมพาธิติค
        ให้หัวใจบีบตัวเร็วขึ้น
      - ภาวะเสียเลือด
        
        ทำให้เพิ่มการกระตุ้นระบบประสาทซิมพาธิติค การเต้นชีพจรสูงขึ้น
        
        ลักษณะชีพจรเบาเร็วเป็นอาการช็อค ที่เกิดจากการเสียเลือด
      - ท่าทาง
        
        ท่ายืนหรือท่านั่งชีพจรจะเต้นเร็วขึ้น
        
        ท่านอนชีพจรจะเต้นช้าลง
- - - - เพศ
      - ตรวจในขณะพัก หรือหลังการเคลื่อนไหว
      - อายุ
    - - เป็นเกณฑ์ในการประเมินความผิดปกติของสัญญาณชีพ
  - - - สมอง
      - การทำงานของระบบไหลเวียนเลือด
      - ปอด
      - ระบบหายใจ
      - หัวใจ
    - - ชีพจร
      - การหายใจ
      - อุณหภูมิ
      - ความดันโลหิต
- - - - การหายใจเพื่อแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ ระหว่างปอดกับอากาศภายนอก
        
        การสูดเอาอากาศเข้าไปในถุงลมของปอด
        
        การไล่อากาศออกจากปอด
      - การแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ที่อยู่ในเลือด กับเซลล์ของเนื้อเยื่อต่างๆในร่างกาย
    - - การนับการหายใจไม่ควรให้ผู้ป่วยรู้สึกตัว นิยมใช้นับต่อจากการคลำชีพจร
      - การเปลี่ยนแปลงของอารมณ์สภาวะแวดล้อม
      - ความลึกของการหายใจ สามารถควบคุมได้เป็นพักๆ
  - - - การหายใจเข้าและหายใจออก 1 รอบ
      - อัตราการของการหายใจจะแตกต่างกันตามวัยและอายุ
      - สำหรับวัยผู้ใหญ่อัตราการหายใจปกติอยู่ระหว่าง 12-20 ครั้งต่อนาที
      - อัตราการหายใจที่ผิดปกติ
        
        Bradypnea
        
        อัตราการหายใจในผู้ใหญ่ น้อยกว่า 10ครั้ง/นาที
        
        Apnea
        
        การหยุดหายใจ
        
        Tachypnea
        
        อัตราการหายใจในผู้ใหญ่ มากกว่า 24ครั้ง/นาที
      - ความลึกของการหายใจ
        
        การเคลื่อนไหวของทรวอก หายใจลึกหรือตื้น
        
        ความลึกของการหายใจที่ผิดปกติ
        
        Hypoventilation
        
        การหายใจช้าหรือตื้น
        
        Hyperventilation
        
        การหายใจเร็วและลึก
      - จังหวะของการหายใจ
        
        หายใจปกติมีจังหวะการหายใจเข้าและหายใจออกเท่ากันและสม่ำเสมอ
        
        จังหวะของการหายใจที่ผิดปกติ
        
        Cheyne stokes
        
        การหายใจเป็นช่วงๆไม่สม่ำเสมอ หายใจเร็วลึกและตามช่วงที่หยุดหายใจ แล้วกลับมาหายใจเร็วอีก
        
        Biot
        
        การหายใจปกติสลับกับการหายใจเร็วลึก
        ไม่สม่ำเสมอเป็นช่วงสั้นๆ 2-3 ครั้ง แล้วหยุดหายใจช่วงสั้นๆ
      - ลักษณะของการหายใจปกติ
        
        หายใจสะดวกไม่ต้องใช้แรง ไม่มีเสียงและไม่เจ็บปวด
        
        ลักษณะของการหายใจที่ผิดปกติ
        
        Orthopnea
        
        อาการหายใจลำบากในท่านอนราบ หายใจได้ต้องลุกขึ้นนั่งหรือยืนเท่านั้น
        
        Paroxysmal nocturnal dyspnea
        
        อาการหายใจลำบากในตอนกลางคืน หายใจหอบรุนแรง
        ต้องลุกนั่งหายใจเข้าลึกๆอาการจะลุเลาลง
        
        Dyspnea
        
        อาการหายใจลำบาก หายใจใช้แรงมากกว่าปกติ
        หายใจเร็วลึกและตามด้วยช่วงหยุดหายใจ
        
        Paroxysmal dyspnea
        
        อาการหอบอย่างรุนแรง หายใจเสียงดังทั้งหายใจเข้าและหายใจออก
        
        Air hunger
        
        พยายามหายใจโดยใช้ทั้งทางจมูกและปากอย่างรุนแรง
      - ลักษณะเสียงหายใจที่ผิดปกติ
        
        Stridor
        
        เสียงฟืด เกิดจากการอุดกั้นในหลอดลมใหญ่ หรือกล่องเสียง
        
        Wheeze
        
        เสียงวี๊ดได้ยินขณะหายใจ
      - สีของผิวหนังที่ผิดปกติ
        
        การขาดออกซิเจนเพื่องจากปริมาณออกซิเจนในเลือดลดลง
- - - - ใช้เครื่องมือวัดความดันของเลือดที่จะเข้าหัวใจห้องบนขวา
      - ใส่สายสวนเข้าไปใน Superior vena cava
    - - การวัดความดันของหลอดเลือดแดง มี 2 วิธี
        
        วิธีการคลำ
        
        วิธีการฟัง
      - เครื่องมือที่ใช้สำหรับวัดความดันโลหิต
        
        Stethoscope
        
        Sphygmomanometer
      - เครื่องมือที่ใช้สำหรับวัดความดันโลหิตมี 2 ชนิด
        
        แบบแป้นกลม
        
        แบบแท่งปรอท
      - ขั้นตอนในการปฏิบัติ
        
        ไล่ลมออกจากผ้าพันแขนให้หมด
        
        คลำชีพจรที่ข้อพับแขนด้านใน
        
        วางเครื่องวัดให้อยู่ในระดับเดียวกับหัวใจของผู้ป่วย
        
        พันผ้าพันรอบแขนเหมือนข้อพับขึ้นไป1 นิ้ว ไม่ให้แน่นหรือหลวมจนเกินไป
        
        จัดท่าให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าสบาย
        
        เหน็บปลายผ้าให้เรียบร้อย
        
        แจ้งให้ผู้ป่วยทราบว่าจะวัดความดันโลหิตที่บริเวณใด
        
        ใส่หูฟังและวางแป้นของหูฟังตรงตำแหน่งชีพจรที่คลำได้
        
        บีบลูกยางด้วยอุ้งมือให้ลมเข้าไปในผ้าพันแขน
        
        ค่อยๆควายเกลียวลูกยางปล่อยลมออกจากผ้าพันแขน
        
        ค่อยๆปล่อยลมออกจากลูกยางช้าๆ
        
        วัดเสร็จแล้วปล่อยลมออกจากผ้าพันแขนให้หมด
        
        ทำความสะอาดหูฟังและแป้นของหูฟังด้วยสำลีชุบด้วย 70% แอลกอฮอล์
  - - - Systolic pressure
        
        ความดันที่เกิดจากการหดรัดตัวของหัวใจห้องล่างซ้าย เพื่อฉีดเลือดออกจากหัวใจจึงเป็นความดันที่สูงสุด
      - Diastolic pressure
        
        ความดันที่สัดเม่อหัววใจห้องล่างซ้ายคลายตัวเป็นความดันที่ต่ำสุดและอยู่ระดับี้ตลอดเวลาภายในหลอดเลือดแดง
    - - อิริยาบถขณะวัดความดันโลหิตและการออกกำลังกาย
        
        ควรวัดในขณะที่ร่างกายผ่อนคลาย
        
        การทำกิจกรรมต่างๆทำให้ร่างกายมีการเผาผลาญสุง
        
        ท่านัาง นอน ยืน ยังมีส่วนสัมพันธุ์ให้ค่าความดันโลหิตต่างกันได้
        
        การวัดความดันโลหิตในท่านั่งและยืน ค่าความดันโลหิตของร่างกายสูงกว่าท่านอน
      - ความเครียดและการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์
      - อายุ
        
        ผู้ใหญ่
        
        มี Systolic pressure ระหว่าง 90-140 มิลลิเมตรปรอท
        
        มี Diastolic pressure ระหว่าง 60-90 มิลลิเมตรปรอท
        
        ผู้สูงอายุ มี Systolic pressure ของผู้สูงอายุไม่ควรเกิน 100+อายุ
        
        เด็กแรกเกิด มี Systolic pressure ประมาณ 40-70 มิลลิเมตรปรอท
      - ลักษณะของร่างกายและปัจจัยอื่นๆ
        
        เพศ
        
        ยา
        
        รูปร่าง