Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่2 ระบบประสาทอัตโนมัติ image005 - Coggle Diagram
บทที่2
ระบบประสาทอัตโนมัติ
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ
1.ยาโคลิเนอร์จิก
(Cholinergic Drugs)
เอนไซม์ที่ทำลาย Ach แบ่งเป็น
1.2 Anticholinesterase agent
ออกฤทธิ์ทางอ้อม
การนำไปใช้ทางคลินิก :star:
ใช้ในการรักษาอาการลำไส้กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
ยา Neostigmine
ใช้ในการรักษาโรค Myasthenia gravis (MS)
ปฏิกิริยากับ nicotinic receptor เพิ่ม Ach ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรงนั้นกลับมีแรงดีขึ้น
Pyridostigmine
Edrophonium จะออกฤทธิ์สั้นเพียง 2-3 นาที
1 more item...
. ใช้ในการยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อกลุ่มที่เป็น Competitive antagonist
เพื่อให้ผู้ป่วยกลับหายใจได้ปกติเร็วขึ้นหลังการผ่าตัดยาที่ใช้
ให้ Atropine ล่วงหน้าเพื่อลดผลข้างเคียง
Pyridostigmine ฉีดทางหลอดเลือดดำ
Neostigmine
รักษา Alzheimer's disease
ยาช่วยปรับปรุงด้านความจำความเข้าใจ (cognitive) ทำให้สมองเสื่อมช้าลง
กลไกการออกฤทธิ์ :explode:
ออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ Acetylcholinesterase (AChE) หรือ Cholinesterase (ChE)ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ทำลาย Ach ผลทำให้ Ach ไม่ถูกทำลาย Ach จึงไปกระตุ้น cholinergic receptors อย่างมาก
การจับเอนไซม์ชั่วคราว
กลุ่ม“ reversible”
การจับเอนไซม์อย่างถาวร
กลุ่ม“ irreversible”
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา :smiley:
ผลต่อ nicotinic receptor
ผลต่อกล้ามเนื้อลายการบีบตัวของใยกล้ามเนื้อทำให้กล้ามเนื้อมีอาการสั่นพริ้ว
ผลต่อ muscarinic receptor คล้ายกับ Cholinergic agonist
ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบและต่อมของกระเพาะอาหารและทางเดินอาหารทางเดินปัสสาวะทางเดินหายใจ
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ :warning::
organophosphate หรือยาฆ่าแมลงเป็นยาที่จับกับเอนไซม์อย่างถาวร (irreversible) เมื่อได้รับสารนี้จะเกิดอาการพิษ
ม่านตาเล็ก หายใจลำบาก หัวใจเต้นช้า ความดันโลหิตต่ำ หน้ามืดเหงื่อออกมาก น้ำลายมาก มีสารคัดหลั่งในทางเดินหายใจมากหลอดลมหดเกร็งปวดท้อง
สาร organophosphate เข้าสมองได้ดี
ทำให้ชักหยุดหายใจและหมดความรู้สึก
รักษาโดยให้ยาต้านพิษ ได้แก่ Atropine และ pralidoxime (2-PAM) เพื่อยับยั้ง Muscarinic effect
1.1 Cholinergic agonist
ออกฤทธิ์โดยตรง
Acetylcholine (Ach)และสารสังเคราะห์ Choline ester
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา :smiley:
ระบบไหลเวียนเลือด
สาร Muscarinic agonist มีผลโดยตรงทำให้ลดความต้านทานหลอดเลือดส่วนปลาย (peripheral vascular resistance) ทำให้หลอดเลือดขยายตัว (vasodilation) ลดความดันโลหิตลดการเต้นของหัวใจ
ระบบหายใจ
ชะลออัตราการเต้นของหัวใจ
ระบบทางเดินปัสสาวะ
ให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหดตัว (detrusor muscle) เพิ่มความดัน กระเพาะอาหาร เพิ่มการบีบตัวของท่อปัสสาวะและการคลายตัวของกล้ามเนื้อหูรูดและ trigone ของกระเพาะปัสสาวะ
ระบบทางเดินอาหาร
เพิ่มการหลั่งสารคัดหลังคือน้ำลายและกรดในกระเพาะอาหารต่อมในต้บอ่อนและลำไส้เล็ก
ฤทธิ์ต่อตา
ทำให้ม่านตาหรี่ (mrosis) เป็นผลจากการหดตัวของกล้ามเนื้อ sphincter muscle ของ iris ลดความดันในเบ้าตา
ระบบประสาทส่วนกลาง
สารมีฤทธิ์กระตุ้นสมองส่วน cortex มีบทบาทเกี่ยวกับการรับรู้ (cognitve function) การเคลื่อนไหว (motor Control) ความอยากอาหาร (appetite) ความปวด
กลไกการออกฤทธิ์ :explode:
ออกฤทธิ์กระตุ้นที่ Muscarinic และ Nicotinic receptor
การนำไปใช้ทางคลินิก :star:
ใช้รักษาต้อหิน (glaucoma)
ยา Pilocalpine ชนิดหยอดใช้ในการรักษาต้อหินเฉียบพลัน
1 more item...
ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ
ยา bethanechol
1 more item...
ใช้รักษาอาการท้องอืดไม่ถ่าย
Bethanechol ใช้รักษาอาการปัสสาวะไม่ออกจากหัตถการผ่าตัด จากการคลอดบุตร หรือโรคเกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวะไม่ทำงาน
1 more item...
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ :warning:
ผลของยาเกิดจากการกระตุ้น muscarinic (Systemic)
Bethanecho
Pilocalpine
2 more items...
ข้อห้ามใช้ :red_cross:
AsthmaหรือCOPDเนื่องจากจะทำให้หลอดลมหดตัว
Peptic ulcer ยากระตุ้นการหลั่งกรดและน้ำย่อยมากบน
ผู้ป่วยลำไส้อุดตันนิ่วทางเดินปัสสาวะ การกระตุ้นการบีบตัวจะก่ออันตรายได้
2.ยาต้านมัสคารินิค(Antimuscarinic drugs)
กลไกการออกฤทธิ์ :explode:
Atropine เป็น muscannic antagonists ออกฤทธิ์แย่งที่กับ Ach ในการจับ Muscarinic receptors แบบแข่งขัน (Competitive inhibition) ทำให้ยามีผลลด parasympathetic tone ในร่างกายส่วนของร่างกายที่ตอบสนองต่อฤทธิ์ยาได้ไวคือต่อมมีท่อต่าง ๆ เช่นต่อมเหงื่อต่อมน้ำลายและต่อมสารคัดหลั่งในทางเดินหายใจ
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา :star:
ระบบตา
ทำให้กล้ามเนื้อเรียบ iris sphincter และ diary muscle ไม่สามารถหดตัวได้จึงทำให้ม่านตาขยาย (nydriasis) ไม่สามารถควบคุมเลนส์ให้มองภาพได้ชัด (loss of accommodation) และทำให้ความดันในลูกตาสูงซึ่งเป็นอันตรายต่อต้อหิน (glaucoma) นอกจากนี้ยังมีผลทำให้ตาแห้งเนื่องจากยาไปยับยั้งการหลั่งน้ำตา
ระบบทางเดินอาหาร
การปิดกั้น muscaninic receptors ทำให้ parasympathetic tone ที่ระบบทางเดินอาหารลดลงดังนั้นจึงลดการบีบตัวของหลอดอาหารไปจนถึงลำไส้ใหญ่เป็นการลดทั้งความแรงและลดการขับเคลื่อนของกระเพาะอาหารและลำไส้
ระบบทางเดินหายใจ
มีฤทธิ์ขยายหลอดลม (bronchoditation) ยับยั้งการหลั่งของสารคัดหลั่ง (secretion) ที่จมูกปากคอและหลอดลมได้นอกจากนี้ยังสามารถลดหดเกร็งของหลอดลม atropine (bronchoconstriction) จากสารต่าง ๆ ในร่างกายเช่น histamine, bradykinin ได้ฤทธิ์ต่อหลอดลมจะเห็นชัดในผู้ป่วยโรคหืด
กล้ามเนื้อเรียบอื่น ๆ
ลดความตึงตัวและความแรงในการบีบตัวของท่อปัสสาวะและกระเพาะปัสสาวะทำให้ปัสสาวะลำบากโดยเฉพาะผู้สูงอายุรวมถึงกล้ามเนื้อเรียบของมดลูก
ต่อมเหงื่อ
atropine ทำให้ร่างกายขับเหงื่อได้น้อยลงส่งผลให้ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนออกทางเหงื่อได้อุณหภูมิของร่างกายจึงสูงเกิดไข้เรียกว่า Atropine fever
. ระบบหัวใจและหลอดเลือด
ผลทำให้หัวใจเต้นเร็ว (tachycardia) เนื่องจากการลด parasympathetic tone ที่หัวใจนอกจากนี้ atropine ยังมีฤทธิ์โดยตรงทำให้หลอดเลือดขยายตัวโดยเฉพาะหลอดเลือดใต้ผิวหนังทำให้บริเวณผิวหนังร้อนหรือแดงรู้สึกวูบวาบตามตัวเรียกว่า Atropine flush
การนำไปใช้ทางคลินิก :star:
Antisecretory
รักษาโรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้โดยอาศัยฤทธิ์ยับยั้งการหลั่งกรดและ น้ำย่อยในกระเพาะอาหาร
ใช้เป็น Antispasmodics
ยาลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบในช่องท้องกระเพาะอาหารและลำไส้
ใช้รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวมากเกินไป (overactive bladder)
เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบของท่อปัสสาวะ
Oxybutynin
Oxyphencyclimine
. 4. ใช้ทางจักษุแพทย์ทำให้รูม่านตาขยาย (mydriasis)
ยาหยอดขยายม่านตาก่อนการตรวจตา แต่ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคต้อหิน
ขี้ผึ้งป้ายตา (eye ointment)
ใช้เป็นยาขยายหลอดลม (bronchodilators)
Atropine ใช้ยับยั้งการหลั่งของ Secretion ในระบบทางเดินหายใจและปฏิกิริยาแพ้
lpratropium bromide
6.. ใช้เป็นยาเตรียมผู้ป่วยก่อนการผ่าตัด (anesthetic prermedication)
Atropine ยับยั้งการหลั่งกรดน้ำย่อยน้ำลายและสารคัดหลั่งในทางเดินหายใจ
ยับยั้ง reflex ที่อาจทำให้หัวใจหยุดเต้นในระหว่างการวางสลบหรือในระหว่างการสอดท่อช่วยหายใจ
ใช้เป็นยารักษาโรคพาร์กินสัน
ยาลดการทำงานของ ACh มีผลทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว
benztropine, trihexyphenidyl
รักษาภาวะล้มเหลวของระบบไหลเวียนโลหิต
Atropine ทำให้หัวใจเต้นช้าลงเล็กน้อยในระยะแรกเมื่อใช้ในขนาดสูงหัวใจจะเต้นเร็วขึ้นใช้ในผู้ป่วยที่หัวใจเต้นช้ากว่าปกติ (bradycardia)
ใช้เป็นยาป้องกันและรักษาอาการเมารถเมาคลื่น (antmotion-sickness)
ตัวยาปิดกั้น M1 receptors ที่ vestibular nuclei
scopolamine ในรูปแผ่นแปะ (transdermal patch)
ใช้เป็นยาต้านพิษ (Antidote)
เกิดจาก organophosphate
ยา Atropine
อาการข้างเคียง :red_cross:
เกิดจากฤทธิ์ anticholinergic อาการรุนแรงมากน้อยขึ้นกับขนาดยาที่ใช้
อาการที่พบ
ปากแห้งคอแห้ง
ตาพร่ามัว
ใจสั่น
ร้อนวูบวาบทางผิวหนัง
ท้องผูก
ปัสสาวะลำบาก
ยากระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก (Adrenergic drugs)
กลุ่ม catecholamines
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา :smiley:
ยาออกฤทธิ์เลียนแบบการกระตุ้นประสาทซิมพาเทติกหรือกระตุ้น Adrenergic receptors มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่เกิดจากการออกฤทธิ์ต่อ α และ β receptor
ประกอบด้วย
ระบบไหลเวียนเลือด
การกระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดให้หดตัว
ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ
รคลายตัวของกล้ามเนื้อหลอดลม (Bronchodilation) ทางเดินอาหารและกล้ามเนื้อมดลูก
ผลกระตุ้นหัวใจ
กระตุ้นเพิ่มอัตราการเต้นและแรงบีบของกล้ามเนื้อหัวใจ
ผลต่อเมแทบอลิซึม
ผลต่อตับเพิ่มการสลาย glycogen และสร้าง glucose จาก lipid
6.ผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง
ทำให้ตื่นตัวและลดความอยากอาหาร
7.ผลต่อตา (Eye efect)
กให้รูม่านตาขยาย
แบ่งเป็น
Dopamine (DA)
ยาออกฤทธิ์ต่อ receptors เมื่อให้ยาต่างขนาดกัน
2) DA ขนาดปานกลาง
กระตุ้น β1 receptor เพิ่มแรงบีบตัวของหัวใจเพิ่มอัตราการเต้นหัวใจเพียงเล็กน้อยทำให้กล้ามเนื้อหัวใจไม่ต้องใช้ออกซิเจนมากขึ้น
3) DA ในขนาดสูง
กระตุ้น α1 receptor ทำให้เกิดหลอดเลือดหดตัว (vasoconstriction) เพิ่ม BP และ HR
1) DA ในขนาดต่ำ
กระตุ้น D1- receptors ทำให้เกิด vasoditation ของหลอดเลือดในไต
การนำไปใช้ทางคลินิก :star:
ขนาดต่ำ
ใช้ในผู้ป่วยที่ปัสสาวะออกน้อยเพื่อเพิ่ม renal blood flow และสมอง
ขนาดปานกลาง
เพิ่ม Cardiac our put,CHF,MI
ขนาดสูง
รักษา Septic shock
ผลข้างเคียง :warning:
หัวใจเต้นเร็ว หัวใจเต้นผิดจังหวะ
การรั่วของยาออกนอกหลอดเลือดทำให้เนื้อเยื่อตายได้
Epinephrine
กลไกการออกฤทธิ์ :explode:
เป็นสาร agonist ออกฤทธิ์กระตุ้นได้ทั้ง α ( α1 และ α2) และ β (β1 และ 62) receptor ถูกทำลายอย่างรวดเร็วโดย MAO และ COMT ดังนั้นให้โดยการรับประทานไม่ได้
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา :smiley:
1.CVS: กระตุ้นกล้ามเนื้อหัวใจโดยตรง เพิ่มแรงบีบตัวของหัวใจ เพิ่ม HR และ BP
GI: คลายตัวกล้ามเนื้อหูรูดบีบตัว
RES: หลอดลมขยายตัว
ผลต่อเมตาบอลิซึม: Hyperglycemia
ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
การนำไปใช้ทางคลินิก :star:
ภาวะหัวใจหยุดเต้น (cardiac arest)
Heart block, Ventricular fibrillation ยา epinephrine เป็นยาชนิดแรกที่ควรเลือกใช้
ภาวะแอนาฟิแล็กซิส (anaphylaxis)
ยาลดอาการหดเกร็งของหลอดลม (Bronchospasm) ทำให้หลอดลมขยายและลดการบวมของกล่องเสียง laryngeal edema) หรือใช้ในรายที่หอบหืดได้
ใช้เพื่อห้ามเลือด (Topical hemostasis)
ประคบเฉพาะที่บริเวณเยื่อเมือกลดอาการเลือดออกรขาออกไป
ใช้ผสมยาชาเฉพาะที่
ใช้ใน spinal block เพื่อช่วยให้ออกฤทธิ์นานขึ้นลดการแพร่กระจายของยาชาออกไป
ผลข้างเคียง :warning:
Tachycardia
Arrhythmia s
Hypertension
Norepinephrine
กลไกการออกฤทธิ์ :explode:
ออกฤทธิ์เช่นเดียวกับ epinephrine โดยการกระตุ้นที่ α1 > β1 receptor
การนำไปใช้ทางคลินิก :star:
ความดันโลหิตต่ำรุนแรงที่ไม่ตอบสนองต่อยาอื่นเนื่องจากการทำงานประสาทชิมพาเทติกล้มเหลวเช่นภาวะซื้อกจากการติดเชื้อในกระแสโลหิต (septic shock) เนื่องจากยาออกฤทธิ์ที่หลอดเลือดเป็นหลักโดยเฉพาะในช่วงแรกของภาวะติดเชื้อในกระแสโลหิต (warm shock) ซึ่งหลอดเลือดส่วนใหญ่จะขยายตัว
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา :smiley:
เพิ่มความต้านทานรวมของหลอดเลือดส่วนปลายได้มาก (Total peripheral resistance; TPR) ทำใหเหลอดเลือดหดตัว เพิ่มHR และเพิ่ม cardiac output เพิ่มความดันโลหิตสูงขึ้น :
ผลข้างเคียง :red_cross:
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ความดันโลหิตสูง
การรั่วของยาออกนอกหลอดเลือดทำให้เนื้อเยื่อตายได้
Dobutamine
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
BP สูง
HRเร็วและเต้นผิดจังหวะได้
อาการเจ็บแน่นอกจากกล้ามเนื้อหัวใจตายเพิ่มขึ้น
การออกฤทธิ์ :explode:
ออกฤทธิ์กระตุ้น β 1 receptor ฤทธิ์ต่อ α-receptor มีน้อย
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา :smiley:
กล้ามเนื้อหัวใจบีบตัวแรงขึ้น
เพิ่ม Cardiac output เช่นเดียวกับ DA แต่ Dobutamine ไม่มีผลต่อ D 1
หลอดส่วนปลายเลือดขยายตัว
การนำไปใช้ทางคลินิก :star:
พิ่ม Cardiac our putในผู้ป่วยหัวใจวาย หรือ Cardiogenic shock
อาหารข้างเคียง
Epinephrine, Norepinephrine, Dopamine และ Dobutamine
ระบบประสาท
วิตกกังวลปวดศีรษะอาการสั่นอาจเกิด cerebral hemorrhage
ระบบไหลเวียน
หัวใจเต้นผิดจังหวะปอดบวมน้ำเจ็บหน้าอก (ความเสี่ยงจะเพิ่มมากขึ้นใน ผู้ป่วยhyperthyroidism)
Tissue necrosis
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Florepinephrine ถ้าฉีดเข้าหลอดเลือดดำรั่วไปเนื้อเยื่อรอบ ๆ จะเกิด vasoponsiriction อย่างมากจนเนื้อตายได้
Alpha-adrenergic agonist
Alpha-2 agonist
ยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้น α2 adrenergic receptor ทำให้เกิดกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว
Clonidine
ใช้รักษา :<3:
ใช้รักษา HT ในสตรีตั้งครรภ์
รักษาอาการขาดเหล้า/อาการถอนพิษสุรา เฮโรอีน
รักษาอาการร้อนวูบวาบในสตรีหมดประจำเดือน
ผลข้างเคียง :warning:
ทำให้ง่วง ซึมเศร้า ปากแห้ง ท้องผูก เบื่ออาหาร
อาจเกิดอาการถอนยา (withdrawal syndrome) คือถ้าหยุดยาเร็วอาจทำให้เกิดความดันโลหิตสูงเฉียบพลัน
Alpha-1 agonist
ยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้น α adrenergic receptor ทำให้เกิดกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว
Midodrine
ทำให้หลอดเลือดหดตัว
ในผู้ป่วยที่มีอาการ postural hypotension หรืออาการหน้ามืดจากความดันโลหิตต่ำเมื่อเปลี่ยนอิริยบถ
Phenytephrine
ยาหยอดขยายม่านตา
nasal decongestant เยื่อเมือกในโพรงจมูกหดตัวใช้เป็นยาบรรเทาอาการคัดจมูก
ผลข้างเคียง :warning:
SE: Rebound congestion
Indirect-acting and mixed-type adrenergic agonist
ยากลุ่มนี้ออกฤทธิ์โดยตรงในการกระตุ้น adrenergic receptors ร่วมกับการกระตุ้นการหลั่ง NE ออกจากปลายประสาทและเป็นกลุ่มที่สามารถผ่านเข้าสมองได้ดี
2.Amphetamine
เป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 1 ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาทส่วนกลางที่มีความแรงสูง
เพิ่มความดันโลหิตและในขนาดสูงมีผลทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ผลเด่นชัดต่อระบบประสาทส่วนกลางผลต่ออารมณ์จิตใจบุคลิกภาพเพิ่มความตื่นตัว
ลดความรู้สึกอ่อนล้าลดความอยากอาหารมีความเชื่อมั่นในตนเองมีอารมณ์ครื้นเครงจนกระทั่งมีอาการเคลิ้มเป็นสุข
อาการข้างเคียง
นอนไม่หลับกระสับกระส่ายอาจก้าวร้าวประสาทหลอนเพ้อคลั่งวิตกกังวลหวาดระแวงอาจทำให้เกิดการติดยาและต้องเพิ่มขนาดขึ้นเรื่อย ๆ
1
Ephedrine & pseudoephedrine
สองออกฤทธิ์ทางอ้อมโดยเพิ่มการปลดปล่อยสาร Catecholamine
ใช้เป็นยาลดน้ำมูกและคัดจมูก
เป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทมีใช้อย่างจำกัดในโรงพยาบาล
ยา Ephedrine ไม่ได้ใช้ทางคลินิกแล้ว
อาการข้างเคียง
ความดันโลหิตสูงนอนไม่หลับหัวใจเต้นเร็ว
Beta-adrenergic agonist
β2 adrenergic agonist
ใช้เป็นยาขยายหลอดลม สำหรับเกิดหลอดลมตีบแคบในผู้ป่วย Asthma /COPD รูปแบบสูดพ่นเฉพาะที่
การออกฤทธิ์
ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้น (Short-Acting Beta Agonists, SABAs)
ชื่อยา
Terbutalineใช้เวลา 1 ชั่วโมง แบบรับประทานยับยั้งมดลูกบีบตัว
Salbutamol (Ventoline) อกฤทธิ์ได้เร็วภายใน 15 นาที
ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว (Long-acting beta agonists, LABAs)
ชื่อยา
formoterol เป็นยาที่มีระยะเวลาการออกฤทธิ์ยาวนานกว่า 12 ชั่วโมง
Satmeterol มี onset ช้าใข้เวลาหลายชั่วโมง
ผลข้างเคียง :warning:
เกิดจากการกระตุ้น β-receptor
.ใจสั่น กระวนกระวาย วิตกกังวล หัวใจเต้นเร็ว
B3 adrenergic agonist
Mirabegron
เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะต่อ β3-receptor มีผลให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะคลายตัวใช้ในการรักษาอาการกลั้นปัสสาวะไม่ได้ (overactive bladder)
ประโยชน์ทางคลินิก :star:
cardiac arest
fibrillation ยา epinephrine เป็นยาชนิดแรกที่ควรเลือกใช้
anaphylaxis
epinephrine,β2 agonist ขยายหลอดลม
Asthma และ COPD
β2 adrenergic receptor
ภาวะช็อก
กระตุ้น β-adrenergic receptor ,α adrenergic receptor,Dopamine
Glaucoma
α2-agonist ช่วยลดความดันในลูกตา
Antihypertensive
α2- adrenergic agonist เช่น clonidine
nasal decongestion
α adrenergic receptor
overactive bladder
β 3-receptor agonist
ยาปิดกั้นอะตรีเนอร์จิครีเซพเตอร์ (Adrenoceptor blocking drugs)
Alpha-adrenergic antagonists (C-blocker)
α-adrenergic antagonists ได้แก่ Prazosin, Doxazosin
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
การที่ความดันโลหิตต่ำในขณะเปลี่ยนอิริยาบถ (postural hypotension) ซึ่งมักพบบ่อยจากการใช้ยาในระยะแรก ๆ
ออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1-receptor ที่อยู่ภายในเซลล์ของกล้ามเนื้อเรียบที่ผนังหลอดเลือดที่หัวใจและที่ต่อมลูกหมากทำให้เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบ
รักษา
โรคความดันโลหิตสูงที่มีโรคต่อมลูกหมากโต
Beta-adrenergic antagonists (ß-blocker)
Non-selective B-blocker ได้แก่ propranolol, Timolol, Sotalol Propranolol
การรักษา
รักษาความดันโลหิตสูง ลดการกระตุ้นหัวใจ
ลดอาการใจสั่นและมือสั่นในผู้ป่วยhyperthyroidism
ลดHRหรือป้องกันอาการใจสั่นจากสาเหตุต่าง ๆ
ลดอาการตื่นเต้นได้ง่าย
รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
Selective B-blocker ได้แก่ Atenolol, Metoprolol Metoprolol และ Atenolol
ใช้รักษา
โรคความดันโลหิตสูงหัวใจเต้นผิดจังหวะ
เจ็บหน้าอก
ลดความเสี่ยงต่อHFและMI
รักษา Hyperthyroidism
ป้องกันไมเกรน
ข้อห้าม :red_cross:
HR<45 ครั้ง/นาที
การทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ
Sympathetic Nervous System
ต่อสู้หรือถอยหนี
Parasympathetic Nervous Systems.
เพื่อพักผ่อน/ย่อยอาหาร
สารสื่อประสาทและตัวรับในระบบประสาท
สารสื่อประสาทในระบบประสาทซิมพาเทติกเรียกว่า Adrenergic agents
Noradrenaline (NE) และจับกับตัวรับเฉพาะที่เรียกว่า Adrenergic receptor มีชนิด Alpha (α) และ Beta (β)
สารสื่อประสาทในระบบประสาทพาราซิมพาเทติกเรียกว่า Cholinergic agents
Acetylcholine (ACh) และจับกับตัวรับเฉพาะที่เรียกว่า Cholinergic receptor มีทั้งชนิด Muscarinic (M) ที่ Nicotinic receptors
สารสื่อระบบประสาทในระบบโซมาติก
มีเส้นประสาทที่ไปยังกล้ามเนื้อลายซึ่งหลั่ง Ach ออกฤทธิ์ Nicotinic receptors กล้ามเนื้อลาย
การแบ่งประเภทของ Adrenergic receptors
α1 พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดทางเดินปัสสาวะและมดลูกทำให้เกิดตอบสนองแบบหดตัวยกเว้นระบบทางเดินอาหารทำให้การยับยั้งการเคลื่อนไหว
α2 พบที่ปลายประสาทซิมพาเทติกที่เนื้อเยื่อต่าง ๆ และในสมองการกระตุ้นจะยับยั้งการหลั่งของ norepinephrine (NE)
β1 พบที่หัวใจเมื่อถูกกระตุ้นจะเพิ่มแรงบีบตัวอัตราการเต้นของหัวใจ
β2 พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหลอดลมทางเดินปัสสาวะและมดลูกเมื่อถูกกระตุ้นจะเกิดการคลายตัวและกล้ามเนื้อลายก่อให้เกิดการสลายไกลโคเจน
β3 พบที่เซลล์ไขมันเมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดการสลายไขมัน
การแบ่งประเภทของ Cholinergic receptor
Nicotinic receptor
พบที่ปมประสาท
Muscarinic receptor
แบ่งเป็น
M1 พบที่สมอง
Peripheral neuron และ Gastric parietal เมื่อมีการกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบ Excitation
M2 พบที่หัวใจและบางส่วนของ Peripheral neuron
การกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบยับยั้งเช่นหัวใจเต้นช้ายับยั้งการหลั่ง Ach ออกจากปลายประสาทซิมพาเทติก
M3 พบได้ตามต่อมมีท่อต่าง ๆ
กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหารทางเดินหายใจการกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบ Excitation เช่นมีการหลั่งของต่อมมีท่อมากขึ้นทำให้กล้ามเนื้อเรียบหดตัว
M4พบที่ระบบประสาท
การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine
M5พบที่ Dopamine neuron
การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine ผลโดยตรงของการกระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติต่อเนื้อเยื่อของบางอวัยวะ
