Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัติโนมัติ - Coggle Diagram
ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัติโนมัติ
ยาโคลิเนอร์จิก
กระตุ้นพาราซิมพาเทติก
กลไกล
Cholinergic agonist
ออกฤทธิ์โดยตรง Ach และสารสังเคราะห์ choline ester
Ach จัดเป็นยาต้นแบบแต่ไม่สามารถนำมารักษาโรคเนื่องจากฤทธิ์กระจายมากและออกฤทธิ์สั้นถูกทำลายอย่างรวดเร็ว AChE จึงสังเคราะห์ Choline ester
ออกฤทธิ์กระตุ้นที่ Muscarinic และ Nicotinic receptor
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบไหลเวียนเลือด
มีผลต้านทานหลอดเลือดส่วนปลาย
หลอดเลือดขยายตัว
ลดความดันโลหิต
ลดการเต้นของหัวใจ
ระบบหายใจ
กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมหดตัว
ต่อมในหลอดลมหลั่งสารคัดหลั่งกระตุ้นให้มีอาการคล้ายหืด
ระบบปัสสาวะ
กรเพาพปัสสาวะหดตัว
เพิ่มความดันในกระเพาะปัสสาวะ
คลายตัวของกล้ามเนื้อหูรูด
ระบบทางเดินอาหาร
เพิ่มการหลั่งของสารคัดหลั่ง
น้ำลาย
กรดในกระเพาะอาหาร
ต่อมในตับ
กระตุ้นกล้ามเนื้อทางเดินอาหาร
ฤทธิ์ต่อตา
ทำใหตาหรี่
ระบบประสาทส่วนกลาง
กระตุ้นสมองส่วนcortex
การรับรู้
การเคลื่อนไหว
ความอยากอาหาร
นำไปใช้ทางคลินิก
รักษาระบบปัสสาวะของผูป่วยหลังได้รับหัตถการผ่าตัดหรือโรคเกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวไม่ทำงาน
รักษาต้อหิน ลดความดันในลูกตาเตรีบมผู้ป่วยก่อนผ่าตัด
รักษาอาการท้องอืด ไม่ถ่าย
อาการข้างเคียง
ชนิดเม็ด
อาการมึนเวียนศรีษะ
เป็นลม
อาเจียน
เหงื่อไหล
ปวดปัสสาวะ ปวดท้องมวล
ชนิดหยอด
ตามัว
คันตา
ตาแดง
ข้อห้าม
โรคหืด
แผลในกระเพาะอาหารและใยลำไส้
ลำไส้อุดตัน
Anticholinesterase agent
กลไกลการออกฤทธิ์
ยับยั้งการทำงานของ AChEแต่Achไม่ถูกทำลาย
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ผลต่อ Muscarinic recepotor มีผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ ต่อมของกระเพาะปัสสาวะและทางเดินอาหาร
ผลต่อnictinic receptor ผลต่อกล้ามเนื้อลาย การบีบตัวของกล้ามเนื้อ
นำไปใช้ทางคลินิก
รักษาอาการลำไส้ กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว ได้แก่Neostigmine
ใช้รักษาโรค Myasthenia gravis Ach ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง
ใช้ในการยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อกลุ่ม competitive antagonist เพื่อให้ผู้ป่วยกลับหายใจได้เร็วปกติขึ้น
รักษา Alzheimer's disease ยาช่วยปรับปรุงด้านความจำ
อาการข้างเคียง
รูม่านตาเล็ก
หายใจลำบาก
หัวใจเต้นช้า
ความดันต่ำ
การทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ
Sympathetic nervous system
เป็นการเตรียมตัวของร่างกาย
Parasympathetic nervous system
ยามัสคารินิค
กลไกลการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์แย่งที่กับAchทำให้ยามีผลลด Parasympathrtic tone ในร่างกาย
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบตา
ทำให้กล้ามเนื้อ iris และ ciliary ไม่สามารถหดตัวได้
ระบบทางเดินอาหาร
Parasympathetic tone ที่ทางเดินอาหารลดลง
ระบบทางเดินหายใจ
ขยายหลอดลมยับยั้งการหลั่งของสารคัดหลั่งที่ จมูก ปาก คอและหลอดลม
กล้ามเนื้อเรียบ
ลดความตึงตัวและแรงในการบีบตัวของท่อปัสสาวะ
ต่อมเหงื่อ
atropine ทำร่างกายขับเหงื่อได้น้อยลง
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
หัวใจเต้นเร็ว เนื่องจาก atropine ทำให้หลอดเลือดขยายตัว
การนำไปใช้ทางคลินิก
Antisecretory รักษาแผลในกระเพาะอาหาร
ยาลดการเกร็งและหดของกล้ามเนื้อเรียบในช่องท้อง
ใช้รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวมากเกินไป
จักษุแพทย์ ทำให้รูม่านตาขยาย
ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
ใช้เป็นยาเตรียมผู้ป่วยก่อนการผ่าตัด
ใช้เป็นยารักษาาโรคพาร์กินสัน
รักษาภาวะล้มเหลวของระบบไหลเวียนโลหิต
อาการข้างเคียง
อาการขึ้นอยู่กับขนาดยาที่ใช้ อาการที่พบ ปากแห้ง คอแห้ง ตาพร่ามัว
ยากระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก
กลุ่ม Catecholamines ได้แก่Epinephrine(NE),Dopamine(DA)และ Dobutamine
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบไหลเวียนเลือดกระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบของหลอดให้หดตัว
ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบทำให้หลอดเลือดท่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อลายขยายทำคลายตัวของกล้ามเนื้อหลอลม
ผลกระตุ้นหัวใจ กระตุ้นเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ
กลุ่ม Catecholamines
1.1 Epinephrine
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบไหลเวียนโลหิต บีบหลอดเลือดกระตุ้นหัวใจ เพิ่มความดันโลหิต
ระบบทางเดินอาหารกล้ามเนื้อเรียบกล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหารคลายตัว
ระบบหายใจ กล้ามเนื้อทางเดินหายใจคลายตัว หลอดลมขยายตัว
ผลต่อเมตาบอลิซึม กลูโคสและแลคโตสในเลือดสูง
ยาเข้าสู่สมองได้น้อย
การนำไปใช้ทางคลินิก
ภาวะหัวใจหยุดเต้น กล้ามเนื้อหัวใจเพิ่มออกซิเจนมากขึ้น
ภาวะแอนาฟิแล็กซิส เป็นปฎิกิริยาภูมิแพ้รุนแรงอย่างเฉียบพลัน
ห้ามเลือด
Norepinephrine/Noradrenaline
ทำให้เพิ่มความต้านทานรวมของหลอดเลือดส่วนปลายได้มากขึ้นประโยชน์ทางคลินิก รักษาความดันโลหิตต่ำรุนแรง
Dopamine;DA (Dopaminex,Dopmin,Intropin)
เพิ่มแรงบีบตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ ประโยชน์ทางคลินิกรักษาภาวะช็อคจากหัวในขาดเลือดเฉียบพลัน
Dobutamine
ฤทธิ์โดยรวมทำใหหลอดเลือดขยายตัวจึงไม่ใช่ยาเพิ่มความดันโลหิตเช่นเดียวกับDA
อาการข้างเคียง
อาการทางประสาท
หัวใจเต้นผิดปกติ น้ำท่วมปอด
Alpha-adrenergic agonist
Alph-1 agonist
Phenylephrine
ออกฤทธิ์จำเพาะ ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือหดตัว
เพิ่มความดัน
Midodrine
ทำให้หลอดเลือดหดตัว ส่งผลที่ความดัน
Alph-2 agonist
ลดความดันโลดัน
Beta-adrenergic agonist
ขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้น
ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว
อาการข้างเคียง
ใจสั้น
อาการสั่น
อาการกระวนกระวาย
ยาปิดกั้นอะดรีเนอร์จิครี้เซพเตอร์
a-blocker
ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ a1-receptorที่อยู่เซลล์ของกล้ามเนื้อเรียบ ที่ผนังหลอดเลือด ที่หัวใจ
อาการข้างเคียง ความดันโลหิตต่ำขณะเปลี่ยนอิริยาบถ
ิB-blocker
Non-selective B-blocker
รักษาความดันโลหิตสูง
ลดอาการใจสั่นและมือสั่นในผู้ป่วยที่ต่อมไทรอยด์
ลดอาการตื่นเต้นได้ง่าย
รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
Selective B-blocker
อาการข้างเคียง
ระบบหัวใจและหลอดเลือด ทำให้หัวใจเต้นช้า
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ระบบประสาท