Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ - Coggle Diagram
การทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ
การแบ่งประเภทของ Adrenergic receptor
β1
พบที่หัวใจ
เมื่อถูกกระตุ้น จะเพิ่มแรงบีบ อัตราการเต้นของหัวใจ
β2
พบที่กล้ามเนื้อเรียบหลอดเลือด หลอดลม ทางเดินปัสสาวะ มดลูก
ถูกกระตุ้นจะคลายตัว
α2
พบที่ปลายประสาทซิมพาเทติกที่เนื้อเยื่อต่างๆ และในสมอง
ยับยั้งการหลั่ง NH.
β3
พบที่เซลล์ไขมัน
ถูกกระตุ้น ทำให้เกิดการสลายไขมัน
α1
พบที่กล้ามเนื้อเรียบหลอดเลือด ทางเดินปัสสาวะ มดลูก
ตอบสนองแบบหดตัว
การแบ่งประเภทของ Cholinergic receptor
Nicotinic receptor พบที่ปมประสาท
Muscarinic receptor
M3
พบตามต่อมที่มีท่อต่างๆ
การตอบสนองแบบ Excitation
M4
พบที่ระบบประสาท
การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่ง Dopamine
M2
พบที่หัวใจบางส่วน
ตอบสนองแบบยับยั้ง
M5
พบที่ Dopamine neuron
การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่ง Dopamine
M1
พบที่สมอง
การตอบสนองแบบ Excitation
ยาที่ออกฤกทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ
ยาโคลิเนอร์จิก (Cholinergic Drugs)
Cholinergic agonist
ออกฤทธิ์โดยตรง ได้แก่ Acetylcholineและ choline ester
ออกฤทธิ์กระตุ้นที่ Muscarinic และ Nicotinic receptor
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ออกฤทธิ์กระตุ้น Cholinergic receptor
ยับยั้งเอนไซม์ Acetylcholinesterase
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ฤทธิ์ต่อตา
ทำให้ม่านตาหรี่ (miosis)
iris ลดความดันในเบ้าตา
ระบบหายใจ
กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมหดตัว
ต่อมในหลอดลมหลั่งสารเพิ่มขึ้น
กระตุ้นมากจะทำให้เกิดอาการคล้ายหืด
ระบบไหลเวียนเลือด
ลดความต้านทานหลอดเลือดส่วนปลาย
หลอดเลือดขยายตัว
ลดความดันโลหิต ลดการเต้นของหัวใจ
ระบบทางเดินปัสสาวะ
กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหดตัว
เพิ่มความดันกระเพาะปัสสาวะ เพิ่มการบีบตัวของท่อปัสสาวะ
เพิ่มการคลายตัวของกล้ามเนื้อหูรูด
ระบบทางเดินอาหาร
กระตุ้นกล้ามเนื้อทางเดินอาหาร บีบตัว
กล้ามเนื้อ sphincter คลายตัว
เพิ่มการหลั่งสารคัดหลั่ง
ระบบประสาทส่วนกลาง
มีบทบาทเกี่ยวกับการรับรู้ เคลื่อนไหว ความอยากอาหาร ความปวด
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้รักษาอาการท้องอืด
ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ
ใช้รักษาต้อหิน (glaucoma)
อาการข้างเคียง ความเป็นพิษ
ชนิดเม็ด
ปวดปัสสาวะ ปวดมวนท้อง
เวียนศีรษะคล้ายจะเป็นลม
อาเจียน มีน้ำลาย น้ำมูก น้ำตาไหล เหงื่อออก
แบบหยอด
ตามัว ระคายเคือง คันตา ตาแดง น้ำตาไหล
ข้อห้ามใช้
โรคแผลในกระเพาะอาหาร ลำไส้
ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน นิ่วทางเดินปัสสาวะ
ผู้ที่เป็นโรคหืด/ปอดอุดกั้นเรื้อรัง
Anticholinesterase agent
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการทำงานของ Acetylcholinesterase /cholinesterase
เป็นเอนไซม์ที่ลำลาย Ach
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ผลต่อ muscarinic receptor
ผลต่อ nicotinic rceptor
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้ในการรักษาโรค Myasthenia gravis (MS)
ใช้ในการยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อ
ใช้ในการรักษาอาการลำไส้ กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
รักษา Alzheimer's disease ยาช่วยปรับปรุงด้านความจำ
อาการข้างเคียง ความเป็นพิษ
organophpsphate /
ยาฆ่าแมลง
รูม่านตาเล็ก หายใจลำบาก หัวใจเต้นช้า ความดันโลหิตต่ำ
หน้ามืด เหงื่อออก น้ำลายมาก สารคัดหลั่งทางเดินอาหารมาก หลอดลมหดเกร็ง ปวดท้อง
ยาต้านมัสคารินิค (Antimuscarinic)
กลไกการออกฤทธิ์
Atropine เป็น muscarinic antagonists
ออกฤทธิ์แย่งที่กับ Ach ในการจับ muscarinic receptor
ร่างกายตอบสนองยาได้ไว้
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบทางเดินหายใจ
มีฤทธิ์ขยายหลอดลม
ยับยั้งการหลั่งของสารคัดหลั่ง
ลดการหดเกร็งของหลอดลม
กล้ามเนื้อเรียบอื่นๆ
ลดควมาตึงตัว ความแรงในการบีบตัว
ในท่อปัสสาวะ กระเพาะปัสสาวะ กล้ามเนื้อเรียบมดลูก
ระบบทางเดินอาหาร
ปิดกั้น muscarinic receptor
parasympathetic tone ลดลง
การบีบตัวของหลอดอาหารถึงลำไส้ใหญ่
ลดความแรง
ลดการขับเคลื่อน
ต่อมเหงื่อ
ร่างกายขับเหงื่อได้น้อยลง
อุณหภูมิร่างกายสูง
ระบบตา
กล้ามเนื้อเรียบไม่สามารถหดตัวได้ดี
ม่านตาขยาย มองภาพไม่ชัด
ความดันในลูกตาสูง
ตาแห้ง
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
หัวใจเต้นเร็ว
ทำให้หลอดเลือดขยายตัว
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
ใช้เป็นยาเตรียมผู้ป่วยก่อนผ่าตัด
ใช้ทางจักษุแพทย์
ใช้เป็นยารักษาโรคพาร์กินสัน
Antisecretory รักษาโรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
รักษาภาวะล้มเหลวของระบบไหลเวียนโลหิต
ใช้เป็น Antispasmodics
ใช้ป้องกันรักษาอาการเมารถ เมาคลื่น
ใช้รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวมากเกิน
ใช้เป็นยาต้านพิษ
อาการข้างเคียง ความเป็นพิษ
อาการขึ้นอยู่กับขนาดยาที่ใช้
ปากแห้ง คอแห้ง ตาพร่ามัว ใจสั่น ร้อนที่ผิวหนัง ท้องผูก ปัสสาวะลำบาก
ยากระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก (Adrenergic drugs)
Alpha-adrenergic agonist
Alpha-1 agonist
phenylephrine
กล้ามเนื้อเรียบหลอดเลือดหดตัว
หลอดเลือดในโพรงจมูกหดรัดตัว
ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1-receptor
ยาหยอดขยายม่านตา
เพิ่มแรงต้านในหลอดเลือด ความดันโลหิต
Midodrine
ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1-receptor
ทำให้หลอดเลือดหดตัว ความดันโลหิตเพิ่ม
ใช้ในผู้ป่วย postural hypotension อาการหน้ามืด
Alpha-2 agonist
ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α2-adrenergic receptor
ประโยชน์
ทำให้ความดันโลหิตลดลง
ใช้เป็นยาลดความดันโลหิต
ลดการหดตัวของหลอดเลือด
ลดความต้านทางของหลอดเลือด
รักษาอาการขาดเหล้า
รักษาอาการร้อนวูบวาบ (สตรีหมดประจำเดือน)
ระงับปวดจากมะเร็ง
ผลข้างเคียง
ท้องผูก
เบื่ออาหาร
ปากแห้ง
เกิดอาการถอนยา
ง่วง ซึมเศร้า
ความดันโลหิตสูงเฉียบพลัน (ถ้าหยุดยาเร็ว)
Beta-adrenergic agonist
β2-adrenergic agonist
ยาขยายหลอดลม ออกฤทธิ์สั้น
กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมคลายตัว
รักษาอาการหลอดลมหดเกร็งเฉียบพลัน
บรรเทาอาการจับหืดเฉีบยพลัน / COPD
ยั้งยังมดลูกบีบตัว
ได้แก่ salbutamol และ Terbutaline
ยาขยายหลอดลม ออกฤทธิ์ยาว
ได้แก่ salbutamol และ formoterol
ใช้บรรเทาอาการ หืด / COPD
อาการข้างเคียงความเป็นพิษ
ใจสั่น อาการสั่น
กระวนกระวาย
วิตกกังวล
หัวใจเต้นเร็ว
β3-adrenergic agonist
ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ β3-receptor
ทำให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสวะคลายตัว
กลุ่ม Catecholamined
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
กระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดให้หดตัว
กล้ามเนื้อ
หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อลายขยาย
กล้ามเนื้อหลอดลมคลายตัว
ทางเดินอาหาร กล้ามเนื้อมดลูกคลายตัว
ผลกระตุ้นหัวใจ
เพิ่มอัตราการเต้นและแรงบีบหัวใจ
เพิ่มความเร็วในการส่งสัญญาณไฟฟ้า
ผลต่อเมแทบอลิซึม
เพิ่มการสลาย Glycogen สร้าง Glucose
เพิ่มการสลายเนื้อเยื่อไขมัน
ตับอ่อนลดการหลัง insulin
ตื่นตัว ลดความอยากอาหาร
รูม่านตาขยาย
Epinephrine (Adrenaline)
สาร Agonist กระตุ้นทั้ง α และ β
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
กล้ามเนื้อหูรูดบีบตัว กล้ามเนื้อเรียบทางเดินอาหารคลายตัว
กล้ามเนื้อทางเดินหายใจคลายตัว หลอดลมขยายตัว
เพิ่มอัตราการเต้นและแรงบีบตัวของหัวใจ เพิ่มความดันโลหิต
กลูโคส lactose ในเลือดสูง
ไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
นำไปใช้ทางคลินิก
ภาวะ anaphylaxis
ใช้ห้ามเลือด
ภาวะหัวใจหยุดเต้น
ใช้ผสมยาชาเฉพาะที่
Norepinephrine / Noradrenaline
หลอดเลือดหดตัว เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ เพิ่ม cardiac output
ประโยชน์ทางคลินิก
รักษาความดันต่ำ
ภาวะหัวใจล้มเหลว
ติดเชื้อในกระแสเลือด
Dopamine (DA)
DA ต่ำ
เพิ่มปริมาณเลือดในไต
เพิ่มการขับโซเดียมทางปัสสาวะ
รักษาภาวะซ็อก
DA ปานกลาง
เพิ่มแรงบีบตัวของหัวใจ
เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ
DA สูง
หลอดเลือดหดตัว
เพิ่มความดันโลหิต
รักษาภาวะซ็อก
Dobutamine
ยากระตุ้นการบีบของหัวใจ เพิ่ม cardiac output
ทำใหเหลอดเลือดขยายตัว
อาการข้างเคียง ความเป้นพิษ
ระบบประสาท
ปวดศีรษะ
อาการสั่น
วิตกกังวล
ระบบไหลเวียน
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ปอดบวมน้ำ
เจ็บหน้าอก
tissue necrosis
หลอดเลือดหดตัว
ยารั่วไปยังหลอดเลือด
Indirect-acting and
mixed-type adrenergic agonist
Amphetamine
Ephedrine and pheudoephedrine
ประโยชน์ทางคลินิกของกลุ่มยา sympathomimetics
คลายกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะ
Asthma , COPD
Anaphylaxis
Glaucoma ลดแรงดันลูกตา
ภาวะซ็อก
α-adrenergic receptor
Dopamine
β-adrenergic receptor
Antihypertensive ลดความดันโลหิต
ภาวะหัวใจหยุดเต้น
ลดการคั่งเนื้อเยื่อในจมูก
ยาปิดกั้นอะดรีเนอร์จิครีเซพเตอร์ (Adrenoceptor blocking drugs)
α-adrenergic antagonists
ยาที่ใช้ในปัจจุบัน selective
เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบ
ลดความต้านทานของหลอดเลือดแดง
ผนังหลอดเลือดขยาย
ลดความดันโลหิต
กล้ามเนื้อเรียบต่อมลูกหมากและท่อปัสสาวะคลายตัว
β-adrenergic antagonists
Non-selective β-blocker
Timolol
Sotalol
Propranolol
ยับยั้ง β1 β2 receptor
ประโยชน์ในการรักษา
ลดอาการใจสั่น มือสั่น
ลดอาการตื่นเต้น
รักษาโรคความดันโลหิตสูง
รักษหัวใจเต้นผิดจังหวะ
selective β-blocker
Metoprolol , Atenolol
รักษาโรคความดันโลหิตสูง
รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ เจ็บหน้าอก
ใช้ลดความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลว
ใช้รักษาผู้ป่วยต่อมไทรอยด์ทำงานมากกว่าปกติ
อาการข้างเคียง ความเป็นพิษ
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ปวดศีรษะ วิงเวียน นอนไม่หลับ เหนื่อยล้า
หลอดเลือดตีบแคบ
เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
หัวใจเต้นช้า