Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การประเมินสัญญาณชีพ - Coggle Diagram

- - - - เพื่อ ตรวจสอบการทำงานของปอด และทางเดินของลมหายใจ
    - - นาฬิกาที่มีเข็มวินาที
      - ปากกาน้ำเงินและแดง
      - กระดาษและแบบฟอร์มการบันทึก
    - - ล้างมือให้สะอาด
      - บอกให้ผู้ป่วยทราบและขออนุญาตจับต้องตัวผู้ป่วย
      - เริ่มนับการหายใจหลังจากการนับชีพจรเสร็จแล้วโดยพยาบาลยังคงจับข้อมือ ผู้ป่วยไว้เสมือนว่ากำลังนับชีพจร เพื่อป้องกันผู้ป่วยเกร็งและควบคุมการหายใจด้วยตนเอง
      - นับอัตราการหายใจ สังเกตความลึก จังหวะ และลักษณะการหายใจในผู้ใหญ่ สังเกตการเคลื่อนไหวของทรวงอก ในเด็กสังเกตการเคลื่อนไหวของท้อง
      - ประเมินการหายใจเต็ม 1 นาที
      - บันทึกลงกระดาษที่เตรียมไว้และบันทึกในแบบฟอร์มต่อไป
      - ล้างมือให้สะอาด
  - - - Trachypnea หายใจมากกว่า 24 ครั้ง/นาที
      - Bradypnea อัตราการหายใจในผู้ใหญ่ น้อยกว่า 10 ครั้ง/นาที
      - Apnea การหยุดหายใจ
    - - จังหวะของการหายใจที่ผิดปกติ
        
        Cheyne stokes เป็นการหายใจเป็นช่วง ๆ ไม่สม่ำเสมอ โดยจะเพิ่มอัตราการ หายใจ หายใจเร็วลึกและตามด้วยช่วงที่หยุดหายใจ แล้วกลับมาหายใจเร็วอีก
        
        Biot เป็นการหายใจปกติสลับกับการหายใจเร็วลึก ไม่สม่ำเสมอเป็นช่วงสั้นๆ 2-3 ครั้ง แล้วตามด้วยหยุดหายใจช่วงสั้น ๆ อีก
      - ปกติจะมีจังหวะการหายใจเข้าและหายใจออก เท่ากันและสม่ำเสมอ
    - - ความลึกของการหายใจที่ผิดปกติ
        
        Hypoventilation เป็นการหายใจช้าและตื้น
        
        Hyperventilation เป็นการหายใจเร็วและลึก
      - สังเกตการเคลื่อนไหวของทรวงอก สามารถบอกได้ว่า หายใจลึกหรือตื้น
    - - เป็นไปโดยสะดวกไม่ต้องใช้แรง ไม่มีเสียง และไม่เจ็บปวด
      - ลักษณะของการหายใจที่ผิดปกติ
        
        Dyspnea หายใจลำบาก ต้องใช้แรงมากกว่าปกติ
        
        Orthopnea เป็นอาการหายใจลำบากในท่านอนราบจะหายใจได้ต้องลุกขึ้นนั่ง หรือยืนเท่านั้น
        
        Paroxysmal nocturnal dyspnea เป็นอาการหายใจลำบากในตอนกลางคืน เกิดอาการหายใจหอบรุนแรงจนต้องลุกนั่งหายใจเข้าลึก ๆ อาการจึงทุเลาลงสาเหตุจากภาวะหัวใจล้มเหลว
        
        Air hunger เป็นการพยายามหายใจโดยใช้ทั้งทางจมูก และปากอย่างรุนแรง พบ ในผู้ป่วยระยะสุดท้ายของชีวิต
        
        Paroxysmal dyspnea เป็นอาการหอบอย่างรุนแรง ต้องลุกนั่ง ไอมีเสมหะ ลักษณะเป็นฟองละเอียดออกมา กระวนกระวาย หายใจมีเสียงดังทั้งหายใจเข้าและออก มักมีสาเหตุมา จากภาวะน้ำท่วมปอดเฉียบพลัน (Acute pulmonary edema)
    - - Stridor เสียงฟืด เป็นเสียงที่ได้ยินขณะหายใจเข้า เนื่องจากมีการอุดกั้นใน หลอดลมใหญ่ หรือกล่องเสียง
      - Wheeze เป็นเสียงวี๊ดได้ยินขณะหายใจออก พบในผู้ป่วยที่มีหลอดลมตีบแคบ
    - - Cyanosis พบเยื่อบุและผิวหนังมีสีมีวงคล้ำบ่งถึงการขาดออกซิเจน เนื่องจากปริมาณออกซิเจนในเลือดลดลง
  - - - External respiration การแลกเปลี่ยนก๊าซออกซเิจนและ คาร์บอนไดออกไซด์ ระหว่างปอดกับอากาศภายนอก
      - Internal respirationการแลกเปลี่ยนก๊าซออกซเิจนและ คาร์บอนไดออกไซด์ซึ่งอยู่ในเลือดกับเซลล์ของเนื้อเย่ือต่างๆในร่างกาย
- - - - Systolic pressure เป็นความดันที่เกิดจากการหดรัดตัวของหัวใจห้อง ล่างซ้าย เพื่อฉีดเลือดออกจากหัวใจจึงเป็นความดันที่สูงสุด
      - Diastolic pressure เป็นความดันที่วัดเมื่อหัวใจห้องล่างซ้ายคลายตัวจึง เป็นความดันที่ต่ำสุดและจะอยู่ระดับน้ตีลอดเวลาภายในหลอดเลือดแดง
  - - - ผู้สูงอายุ BP สูงขึ้น เพราะความยดืหยุ่นของหลอดเลือดลดลง ความดัน Systolic ไม่ควรเกนิ 100 + อายุ
      - การพิจารณาว่า BP ผิดปกติหรือไม่ ต้องพิจารณาตามอายุด้วย
      - ผู้ใหญ่ปกติจะมีความดัน
        
        Systolic ระหว่าง 90-140 mm.Hg.
        
        Diastolic ระหว่าง 60-90 mm.Hg.
      - เด็กแรกเกิดจะมีความดัน Systolic 40-70 mm.Hg.
    - - ความเจ็บปวด ตื่นเต้น กลัว โกรธ วิตกกังวล
      - กระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติทำให้หัวใจบีบตัวแรง
    - - หลังจากการเดินออกกำลังใหม่
      - ให้พักอย่างน้อย 5 นาที
      - ท่านั่งและยืน BP สูงกว่าท่านอน
    - - เพศ ผู้ชายมักมี BP กว่าเพศหญิงในวัยเดียวกัน ยกเว้นหญิงในวัยหมดประจำเดือน การเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมน ผลให้ BP สูงกว่าเพศชายในวัยเดียว
      - ยา ยาที่มีผลต่อการหดรัดตัวของหลอดเลือด BP สูง ยาที่มีผลต่อการขยายตัวของหลอดเลือด BP ต่ำ
      - รูปร่าง คนอ้วน BP มักสูงกว่าคนผอม
  - - - วิธี
        
        โดยใส่สายสวนเข้าไป Superior vena cava และใช้เครื่องมือวัดความดันของเลือดที่จะ เข้าหัวใจห้องบนขวา
    - - วัดความดันของหลอดเลือดแดง มี 2 วิธีคือการฟัง และ การคลำ
      - เครื่องมือ
        
        หูฟัง (Stethoscope)
        
        เครื่องวัดความดันโลหิต (Sphygmomanometer)
        
        แบบแท่งปรอท (Mercury column)
        
        แบบดิจิตอล (Digital)
      - วิธีการประเมิน
        
        แจ้งผู้ป่วย
        
        จัดท่า เหยียดแขนข้างที่จะวัด หงายมือขึ้น พับแขนเสื้อ
        
        วางเครื่องวัดอยู่ในระดับเดียวกับหัวใจ เครื่องวัดอยู่ตรงระดับสายตา
        
        ไล่ลมออกจากผ้าพันแขนให้หมด เพื่อป้องกันการอ่านค่าคลาดเคลื่อน
        
        คลำชีพจร
        
        พันรอบแขนเหนือข้อพับขึ้นไป 1 นิ้ว
        
        เหน็บปลายผ้า
        
        ใส่หูฟังและวางแป้นของหูฟังตรงตำแหน่งชีพจรที่คลำได้
        
        บีบลูกยาง ดันให้ปรอทสูงกว่าค่าปกติของความดัน Systolic ประมาณ 20 mm.Hg. (140+20=160 mm.Hg.)
        
        ค่อยๆคลายเกลียวลูกยาง ระดับปรอท ค่อยๆ ลดลงช้าๆ ตั้งใจฟัง เสียงตุบๆ ความดันสูงสุด ขณะที่หัวใจบีบตัวหรือ “ความดันซิสโต ลิค (Systolic)”
        
        ค่อยๆปล่อยลมออกจากลูกยางช้าๆ (Korotkoff’s sound) “ความดันไดแอสโต ลิค (Diastolic)”
        
        เมื่อวัดเสร็จแล้วปล่อยลมออกจากผ้าพันแขนให้หมด
        
        ทำความสะอาดหูฟัง
        
        ล้างมือให้สะอาดป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรคและลดการสัมผัส เชื้อ
        
        บันทึกผลเพื่อประโยชน์ในการวางแผนการดูแลและให้การดูแลได้อย่าง ต่อเนื่อง
    - - ลำของปรอทที่วัดต้องตั้งฉากในขณะอ่านค่าความ ดันโลหิต
      - ขณะวัดความดันโลหิตแขนของผู้ป่วยควรวาง ในระดับเดียวกับหัวใจ
      - เลือกใช้ผ้าพันแขนงให้ถูกขนาดกับผู้ป่วย
      - ควรพิจารณาแขนที่พันผ้าก่อนว่ามีข้อห้ามหรือไม่ ถ้าแขนทั้งสองข้างไม่สามารถใช้วัดความดันโลหิต ได้ ต้องพิจารณาวัดทางขาแทน
      - สายตาควรจับอยู่ที่เครื่องวัดตลอดเวลา ไม่ทันหรืออ่านค่าได้ผิดปกติควรวัดซ้ำ
      - การเก็บเครื่องวัดความดันโลหิต เช็ดเครื่องฟัง ด้วยสาลีชุบ 70% แอลกอฮอล์ ทุกครั้งก่อน และ หลังใช้
      - แนวของสายยางทั้งสอง อยู่ระหว่างตำแหน่งของเส้น เลือดแดงพอดี (ตำแหน่งที่คลำชีพจรได้)
      - ข้อควรระวัง
        
        ตำแหน่งที่ ห้ามวัดความดันโลหิต เนื่องจากมีผลต่อระบบไหลเวียนโลหิต ทำให้ค่าผิดพลาดได้
        
        บรเิวณที่มีการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
        
        บรเิวณที่มี Arteriovenous shunt (สำหรับ ฟอกไตในผู้ที่มีไตเทียม)
        
        แขนข้างที่บาดเจ็บหรือมีพยาธสิภาพ
        
        แขนข้างที่ใส่เฝือกหรือมีผ้าพันแผล
        
        แขนข้างที่ทำผ่าตัดเต้านมหรือรักแร้
        
        การวัดความดันโลหิตที่ขาจะกระทำเมื่อ ไม่สามารถวัดที่แขนได้เท่านั้น
  - - - ความดันโลหิตต่ำโดย systolic ต่ ากว่า 90 mmHgและ diastolic ต่ำกว่า 60 mmHg
    - - ความดันโลหิตตกจากการเปลี่ยนท่าทันที ดังนั้นควรแนะนำให้มีการเปลี่ยนท่าทาง อริยาบถอย่างช้าพอประมาณ
    - - ความดันโลหิตสูง โดย systolic สูงกว่า 140 mmHg และ diastolic สูงกว่า 90 mmHg
- - - - ชีพจร (Pulse)
      - การหายใจ (Respiration)
      - อุณหภูมิ (Temperature)
      - ความดันโลหิต(Blood pressure)
  - - - อายุ
      - เพศ
      - ตรวจในขณะพัก หรือหลังการเคลื่อนไหว
    - - ชีพจร
        
        = 60-100 ครั้ง/นาที
      - หายใจ
        
        = 12-20 ครั้ง/นาที
      - อุณหภูมิ
        
        = 36.5-37.5 องศาเซลเซียส
      - ความดันโลหิต
        
        Systolic
        
        = 90-140 mmHg
        
        Diastolic
        
        60-90 mmHg
- - - - เมื่ออายุเพิ่มขึ้นอัตราการเต้นของชีพจรจะลดลง ในผู้ใหญ่อัตราการเต้นของชีพจร 60-100 ครั้งต่อนาที (เฉลี่ย 80 ครั้งตอ่นาที)
    - - หญิงจะเร็วกว่าชายเล็กน้อยในช่วงวัยรุ่นและวัยผู้ใหญ่
    - - เพิ่มความ ต้องการออกซิเจน ชีพจรจะเร็วขึ้น
    - - ชีพจรเพิ่มขึ้น เพื่อปรับตัวให้เข้ากับความดันเลือดที่ต่ำลง ซึ่ง เป็นผลมาจากเส้นเลือดส่วนปลายขยายตัวทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น (เพิ่มอัตราการเผาผลาญ)
    - - ยา Digitalis รักษาโรคหัวใจช่วยลด อัตราการเต้นของชีพจร (กระตุ้น Parasympathetic)
    - - ความกลัว ความโกรธ ความวิตกกังวล การรับรู้ความเจ็บปวด จะไปกระตุ้น ระบบประสาทซิมพาเทติกทำให้หัวใจบีบตัวเร็วขึ้น
    - - ท่ายืนหรือนั่งชีพจรจะเต้นเร็วขึ้น ท่านอนชีพจรจะช้าลง
    - - ชีพจร จะเบาเร็ว
  - - - ประเมินอัตรา จังหวะ และความแรงในการเต้นของชีพจรใน 1 นาที
      - ตรวจสอบการทำงานของหัวใจเบื้องต้น
    - - นาฬิกาที่มีเข็มวินาที
      - ปากกาน้ำเงินและแดง
      - กระดาษและแบบฟอร์มบันทึก
    - - ล้างมือให้สะอาด
      - บอกให้ผู้ป่วยทราบและขออนุญาตจับต้องตัวผู้ป่วย
      - พยาบาลวางปลายนิ้วชี้ นิ้วกลาง นิ้วนาง กดลงเบาๆตรง radial artery รู้สึกถึงการหดตัว และ ขยายตัวของหลอดเลือด
      - นับชีพจรใช้เวลา 1 นาที สิ่งที่ต้อง สังเกต อัตรา (จำนวน/ต่อนาที) จังหวะ มีความสม่ำเสมอ ปริมาตร ความแรง (เบาหรือแรง)
      - การนับอัตราการเต้นของหัวใจในเด็กอาจต้องใช้วิธีฟังอัตราการเต้นของหัวใจแทน การคลำชีพจร เพราะในเด็กเล็กคลำชีพจรได้ไม่ชัดเจน
      - บันทึกลงกระดาษที่เตรียมไว้และบันทึกในแบบฟอร์มต่อไป
      - ล้างมือให้สะอาด
    - - พยาบาลไม่ควรใช่นิ้วหัวแม่มือในการคลำชีพจร เพราะหลอดเลือดที่นิ้วหัวแม่มือ เต้นแรงอาจทำให้สับสนกับชีพจรของตนเอง
      - วัดชีพจรผู้ป่วยหลังทำกิจกรรม 5-10 นาที
      - อธิบายแนะนำให้ผู้ป่วยไม่ควรพูดขณะวัดชีพจร เพราะจะรบกวนการได้ยินเสียง ชีพจรและอาจทำให้สับสน
  - - - ภาวะที่อัตราการเต้นของหัวใจในผู้ใหญ่มากกว่า 100 ครั้ง/นาที เรียกว่าTachycardia
      - ภาวะที่อัตราการเต้นของหัวใจในผู้ใหญ่น้อยกว่า 60 ครั้ง/นาที เรียกว่า Bradycardia
    - - ช่วงพักระหว่างจังหวะเท่ากัน ชีพจรเต้นสม่่าเสมอ = Pulse regularis
      - Arrhythmia/Irregular pulse เต้นไม่เป็นจังหวะ ช่วงพักไม่สม่ำเสมอ อาจมีจังหวะการเต้นสม่ำเสมอสลับ กับไม่สม่ำเสมอ
      - ถ้าพบต้องทำการประเมินที่ Apical pulse 1 นาทีเต็ม หรือประเมินด้วย เครื่องตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ(Electrocardiogram; EKG)
      - เต้นไม่เป็นจังหวะ ช่วงพักไม่สม่ำเสมอ อาจมีจังหวะการเต้นสม่ำเสมอ สลับ กับไม่สม่ำเสมอ
    - - ปกติผนังหลอดเลือดจะมีลักษณะตรง และเรียบมีความยืดหยุ่นดี
      - ผู้สูงอายุผนังหลอดเลือดแดง มีความยืดหยุ่นน้อยขรุขระ และไม่สม่ำเสมอ
    - - วัดเป็นระดับ 0 ถึง 4
        
        ระดับ 1 Thready มีลักษณะชีพจรแผ่วเบา
        
        ระดับ 2 Weak ชีพจรแรงกว่าระดับ 1 ค่อนข้างเบา
        
        ระดับ 0 ไม่มีชีพจร คลำชีพจรไม่ได้
        
        ระดับ 3 Regular ลักษณะชีพจรเต้นจังหวะสม่ำเสมอ
        
        ระดับ 4 Bounding pulse ลักษณะชีพจรเต้นแรง
- - - - กลไกของร่างกาย
        
        การนำความร้อน (Conduction)
        
        อาศัยสื่อ ร่างกายต้องสัมผัสโดยตรงกับสิ่งที่เย็นกว่า
        
        การดื่มน้ำขณะมีไข้ เมื่อปัสสาวะน้ำจะนำความร้อนออกจากร่างกายทำให้ไข้ลดลง
        
        การพาความร้อน(Convection)
        
        อาศัยตัวกลาง
        
        การเช็ดตัวขณะมีไข้
        
        การแผ่รังสี (Radiation)
        
        การส่งผ่านความร้อนในรูปของคลื่น แม่เหล็กไฟฟ้า โดยไม่มีการสัมผัสกันของทั้ง 2 พื้นผิว
        
        การยืนผิงไฟ
        
        การระเหยเป็นไอ (Evaporation)
        
        การระบายความร้อนออกมาโดยการระเหยของน้ำไปเป็นไอ
        
        ทางลมหายใจ ร้อยละ 10.7
        
        ทางอุจจาระปัสสาวะ ร้อย ละ 1.7
        
        ทางผิวหนัง ร้อยละ 87.5
      - กลไกของการเกิดพฤติกรรม
        
        การกระทำเมื่อรู้สึกร้อน/หนาว
        
        ลดกิจกรรมต่างๆ
        
        เพิ่มพื้นที่ผิวให้สามารถระบายความร้อน
        
        ใส่สิ่งตกแต่งที่ทำให้อุ่น
        
        เคลื่อนย้ายไปอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เย็น
        
        ถอดเสื้อผ้า
  - - - ความเครียด
        
        กระตุ้นระบบประสาทซิมพาธิติก (Sympathetic nervous system)
        
        เพิ่มการหลั่ง Epinephrine และ Nor-epinephrine
        
        เพิ่มอัตราการเผาผลาญ ภายในเซลล์ (BMR)
    - - เพศหญิงมีการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิร่างกายมากกว่าเพศชาย
      - ในรอบ ของการมีประจำเดือน
      - การหลั่งฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนมากในระยะที่มีการตกไข่ (Ovulation)
    - - พลังงานความร้อนจะถูกผลิตออกมาจากการ หดตัว และการคลายตัวของกล้ามเนื้อ
      - มีการทำงานเพิ่มขึ้นของระบบอื่น ๆมีผลทำให้ความร้อนสะสมในร่างกายมากขึ้น อุณหภูมิในร่างกายจึงสูงขึ้น
    - - เพิ่มหรือลดอุณหภูมิของร่างกายได้ ถ้าร่างกายสัมผัสอุณหภูมิแวดล้อมที่เย็น หรือร้อนเป็นเวลานานๆ
    - - การเปล่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมมีผลต่ออุณหภูมิ ร่างกายเด็ก
      - ผู้สูงอายุเนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง และไขมันมีน้อยมีการเปลี่ยนแปลงของหลอดเลือดเลือดมา เลี้ยงผิวหนังลดลง ทำให้เสี่ยงต่อภาวะ Hypothermia ได้ง่าย
      - อุณหภูมิร่างกายของเด็กทารกแรกเกิดจะไม่คงที่
    - - คนผอมมาก
      - การรับประทานเครื่องดื่มร้อนหรือเย็น
    - - เปลี่ยนแปลงได้มากถึง 2.0˚ C (3.6˚F) ระหว่างช่วงเช้าและช่วงบ่าย ๆ
      - อุณหภูมิ สูงสุดระหว่าง 20.00 และ 24.00 น.
      - ต่ำสุดช่วงที่นอนหลับ 04.00-06.00 น.
    - - แบคทีเรีย
  - - - การวัดทางหู เป็นวัดอุณหภูมิแกนกลางของร่างกาย
      - การวัดทางผิวหนัง
    - - อุปกรณ์
        
        นาฬิกาที่มีเข็มวินาที
        
        ภาชนะใส่สำลีและกระดาษชำระที่สะอาด
        
        วาสลินสำหรับหล่อลื่น
        
        ชามรูปไต
        
        ถาดพร้อมแก้วที่บรรจุปรอท น้ำสบู่ และน้ำยาฆ่าเชื้อ ตามลำดับ
        
        ปากกาน้ำเงินและแดง
        
        เทอร์โมมิเตอร์
        
        กระดาษบันทึก
      - วิธีการ
        
        ล้างมือให้สะอาด
        
        บอกให้ผู้ป่วยทราบ
        
        ตรวจสอบการทำงานของปรอท
        
        จัดท่าของผู้ป่วย
        
        วัดอุณหภูมิร่างกาย
        
        ทางทวารหนัก
        
        ทางผิวหนัง
        
        ทางหู
        
        ทางรักแร้
        
        ทางปาก
        
        เอาเทอร์โมมิเตอร์ออก เช็ดด้วยกระดาษทิชชูจากบนลงปลายด้วยวิธีการหมุน
        
        อ่านค่าอุณหภูมิที่ได้
        
        นำอุปกรณ์ไปล้างให้สะอาดและเก็บเข้าที่
        
        บันทึกลงกระดาษที่เตรียมไว้
      - ข้อควรระวัง
        
        เทอร์โมมิเตอร์ทางปากและทางทวารหนักให้แยกภาชนะ
        
        ถ้าใช้เทอร์โมมิเตอร์วัดทางรักแร้ ต้องเช็ดรักแร้ให้แห้งเสียก่อน หนีบให้แน่น
        
        ห้ามนำเทอร์โมมิเตอร์ที่วัดทางปากไปวัดทางทวารหนัก/ทางทวารหนักไปวัดทางปาก
        
        ถ้าใช้เทอร์โมมิเตอร์วัดทางทวารหนัก ต้องทาวาสลินให้ลื่น
        
        ไม่ควรวัดอุณหภูมิทางปากหลังจากดื่มน้ำเย็นหรือร้อน รออย่างน้อย 15 นาที
        
        สลัดเทอร์โมมิเตอร์ให้ต่ำกว่าระดับ 35˚ C หรือ 95˚ F ก่อนวัดทุกครั้ง
        
        เช็ดเทอร์โมมิเตอร์ด้วยสำลี หรือกระดาษชำระทันทีเมื่อเอาออกจากผู้ป่วย
        
        ห้ามนำเทอร์โมมิเตอร์ไปวางไว้นอกภาชนะที่ใส่เทอร์โมมิเตอร์
        
        ถ้าอุณหภูมิที่วัดได้สูงหรือต่ำกว่าปกติมาก ให้วัดซ้ำ ถ้าผิดปกติรายงานให้หัวหน้าเวร
        
        ต้องบันทึกผลการวัดของผู้ป่วยแต่ละคนลงในสมุดบันทึกทันทีเพื่อป้องกันการลืม
  - - - มากกว่า 37.5˚C (99.4˚F) เรียกว่าเป็น “ไข้”
        
        ระยะไข้
        
        หน้าแดง ผิวหนังอุ่น รู้สึกร้อนหรือหนาว
        
        กระสับกระส่าย หรือง่วง หลับเกือบตลอดเวลา
        
        เบื่ออาหาร เหงื่อออกมาก ปวดศีรษะ
        
        ชีพจรและหายใจเร็ว ถ้าอุณหภูมิสูงมากๆ จะ สับสน ถ้าเป็นในเด็กอาจจะชัก
        
        ระยะสิ้นสุดไข้
        
        ผิวหนังแดงและรู้สึกอุ่น
        
        มีเหงื่อออก อาการหนาวสั่นลดลง
        
        เกิดภาวะขาดน้ำได้
        
        ระยะเริ่มต้น หรือระยะหนาวสั่น
        
        หนาวสั่น ซีด ผิวหนังเย็น
        
        เหงื่อออกน้อย
        
        อัตราการเต้นของชีพจรและการ หายใจ เพิ่มขึ้น
    - - การลูบตัวด้วยน้ำธรรมดา (TEPID SPONGE)
        
        เช็ดตัวด้วยผ้าเปียกจะทำให้หลอดเลือดบรเิวณ ผิวหนังขยายตัว
        
        เลือดจะพาความร้อนมายังผิวหนังมากขึ้น
        
        น้ำเย็นเกินไป(ต่ำกว่า 15 °C) จะทำให้หลอดเลือดหดตัว
        
        ผิวหนังเปียกน้ำมีการระเหยออก
        
        ลูบตัวด้วยน้ำอุณหภูมิประมาณ 30 °C
        
        ใช้กระเป๋าน้ำแข็งหรือผ้าเปียกประคบผิวหนังร่วมด้วย บรเิวณศีรษะ ซอกคอ รักแร้ ขาหนีบ มือและข้อพับ ทำให้การระบายความร้อนออกจาก ร่างกายได้ดีขึ้น เพราะมีหลอดเลือดใหญ่ไหลผ่าน
        
        ใช้กรณีที่มีอุณหภูมิร่างกาย สูงกว่า 38 °C
      - การลูบตัวด้วยน้ำเย็นจัด (COLD SPONGE)
        
        ความร้อนภายในร่างกายจะถ่ายเทที่ผิวหนังเพิ่มขึ้น และผิวหนังก็จะ ระบายความร้อนออกจากร่างกายโดยอาศัยน้ำเป็นตัวกลาง
        
        ลูบตัวกรณีที่มีอุณหภูมิร่างกายสูงมากเกิน 40°C ต้องการให้ไข้ลดลงเร็ว
        
        ลูบตัวด้วยน้ำเย็น (ต่ำกว่า 15 °C)
        
        ใช้น้ำแข็งผสมน้ำให้เย็นในอัตราส่วน 1:1 15 °C
        
        ใช้หลักการเช็ดตัวเดียวกันกับ (Tepid sponge)
      - การลูบตัวด้วยน้ำอุ่น (WARM SPONGE)
        
        น้ำอุ่นทำให้หลอดเลือดขยายตัว
        
        ระเหยได้เร็วกว่าใช้น้ำธรรมดา จึงพาความร้อนได้เร็ว
        
        ลูบตัวด้วยน้ำอุ่น อุณหภูมิประมาณ 40 °C
        
        ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสบาย ขณะเช็ดตัว ไม่มีปัญหาการปรับตัวมากเพื่อให้ เข้ากับอุณหภูมิของน้ำเหมือนกับ การเช็ดตัวด้วยน้ำเย็นจัด
      - การเช็ดตัวด้วยแอลกอฮอล์ (ALCOHOL SPONGE)
        
        ไม่ควรเช็ดบริเวณใบหน้า เพราะผิวหนังละเอียด น้ำยาอาจเข้าตาได้
        
        ไม่นิยมใช้วิธีนี้
        
        ให้ไข้ลดลงอย่างรวดเร็ว เนื่องจากแอลกอฮอล์ระเหยได้ง่ายสามารถพาความ ร้อนออกได้เร็ว
        
        ผู้ป่วยบางรายอาจรู้สึกเหม็นแอลกอฮอล์
        
        ลูบตัวด้วยแอลกอฮอล์ 25%
        
        เด็กไม่ควรเช็ดตัวลดไข้ด้วยแอลกอฮอล์เนื่องจากอาจได้รับอันตรายจากการ หายใจเอาแอลกอฮอล์ ที่ระเหยเข้าไป ท าให้เด็กเกิดอาการเป็นพิษ หมดความรู้สึกและถึงแก่กรรมได้
    - - ดูแลให้ผู้ป่วยพักผ่อน ควรจัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมแก่การพักผ่อน
      - จัดสภาพแวดล้อมให้อากาศถ่ายเทได้สะดวกเพื่อเพิ่มการระบายความร้อนโดยการ พาความร้อน (Convection)
      - เช็ดตัวลดไข้ (tepid sponge bath) เมื่อไข้สูง 38.0°C
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาลดไข้ตามแผนการรักษาของแพทย
      - วัดอุณหภูมิร่างกายภายหลังการเช็ดตัว หรือหลังให้ยาลดไข้ 30 นาที
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษาของแพทย์เพื่อทำลายเชื้อจุลชีพ
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับออกซิเจนตามแผนการรักษา
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับความอบอุ่นในระยะที่มีอาการหนาวสั่น
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับอาหารที่มีโปรตีน และคาร์โบไฮเดรตสูง อาหารอ่อนย่อยง่าย เพื่อ เพิ่มพลังงานเพิ่มอัตราการเผาผลาญอาหารภายในเซลล
      - แนะนำให้ดื่มน้ำมาก ๆ ในรายที่ไม่มีข้อห้าม
      - บันทึกปริมาณน้ำเข้า-น้ำออก (I/O) เพื่อดูความสมดุลของสารน้ำในร่างกาย
      - ดูแลช่องปากให้เยื่อบุชุ่มชื้นทำความสะอาดช่องปากบ่อย ๆ ในกรณีที่ผู้ป่วยปาก แห้ง เนื่องจากการสูญเสียน้ำ
      - เตรียมเสื้อผ้าแห้งให้ผู้ป่วยใส่เพื่อให้สามารถระบายความร้อนได้ดีโดยการนำความ ร้อน (conduction)
      - ติดตามการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิร่างกาย
    - - ภาวะที่อุณหภูมิแกนกลางของร่างกายต่้ากว่า 36 °C (97° F) เรียกว่า Subnormal temperature เกิดจากร่างกายสูญเสียความร้อนมากเกินไป
      - การผลิตความร้อนไม่สมดุลกับการสูญเสียความร้อน
      - ศูนย์ควบคุมความร้อนเสียหน้าที่ จะมีอาการหนาวสั่นร่วมด้วย
      - การพยาบาลผู้ป่วยที่มีอุณหภูมิร่างกายตำ่กว่าปกติ
        
        เพิ่มความหนาของผ้าห่มหรือเพิ่มจำนวนผ้าห่มให้เกิดความอบอุ่นเพิ่มขึ้น
        
        วางกระเป๋าน้ำร้อนหรือผ้าห่มไฟฟ้า เพื่อเพิ่มความอบอุ่น ระวังอันตรายจากไฟฟ้า
        
        จัดสิ่งแวดล้อมให้อบอุ่น ปิดเครื่องปรับอากาศหรือปรับอุณหภูมิสูงขึ้น
        
        คลุม/โพกศีรษะด้วยผ้าขนหนูผืนใหญ่ เพื่อป้องกันการสูญเสียความร้อน
        
        ให้ดื่มน้ำ/เครื่องดื่มอุ่นๆ
        
        ถูและนวดผิวหนัง จะช่วยเพิ่มความร้อน ให้กับผิวหนังโดยการเสียดสี
        
        เด็กเล็กอาจใช้การโอบกอด เพื่อได้รับไออุ่นจากผู้สวมกอด
        
        ให้ความมั่นใจแก่ผู้ป่วย โดยการอยู่กับผู้ป่วย เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความวิตกกังวล
        
        สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด ค้นหาสาเหตุของอาการหนาวสั่น