Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การประเมินสัญญาณชีพ - Coggle Diagram

- - - - การเผาผลาญสารอาหารในร่างกาย
      - อัตราการใช้พลังงานของร่างกายเพื่อดำรงกิจกรรมที่จำเป็น
      - การทำงานของกล้ามเนื้อ
      - การเพิ่มการหลั่งฮอร์โมนไทร็อกซิน
      - ภาวะไข้
      - แบ่งชนิดกลไกของร่างกาย
        
        การนำความร้อน (Conduction)
        
        การระบายความร้อนโดยอาศัยสื่อร่างกายต้องสัมผัสโดยตรงกับสิ่งที่เย็นกว่า
        
        การดื่มน้ำขณะมีไข้เมื่อปัสสาวะน้ำจะนำความร้อนออกจากร่างกายทำให้ไข้ลดลง
        
        การพาความร้อน (Convection)
        
        การระบายความร้อนโดยอาศัยตัวกลาง
        
        การเช็ดตัวขณะมีไข้น้ำจะเป็นตัวพาความร้อนออกจากร่างกายทำให้ไข้ลดลง
        
        การแผ่รังสี (Radiation)
        
        การส่งผ่านความร้อนในรูปของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าจากพื้นผิววัตถุหนึ่งไปยังพื้นผิวของอีกวัตถุหนึ่ง โดยไม่มีการสัมผัสกันของทั้ง 2 พื้นผิว
        
        การยืนผิงไฟจะทำให้ได้รับความร้อนจากการแผ่รังสีความร้อน
        
        การระเหยเป็นไอ (Evaporation)
        
        การระบายความร้อนออกมาโดยการระเหยจากพื้นผิวของร่างกาย
        
        การระบายความร้อนออกมาโดยการระเหยของน้ำไปเป็นไอ
        
        ทางผิวหนัง
        
        ทางลมหายใจ
        
        ทางอุจจาระปัสสาวะ
    - - การถอดเสื้อผ้า
      - สิ่งตกแต่งที่ทำให้อุ่น
      - การลดกิจกรรมต่าง ๆ เพิ่มพื้นที่ผิวให้สามารถระบายความร้อน
      - เคลื่อนย้ายไปอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เย็น
  - - - ระหว่างวันอุณหภูมิร่างกายปกติจะมีการเปลี่ยนแปลงตลอดทั้งวัน
        
        เปลี่ยนแปลงได้มากถึง 2.0˚
    - - อุณหภูมิร่างกายของเด็กทารกแรกเกิดจะไม่คงที่
        
        เนื่องจากศูนย์ควบคุมอุณหภูมิของร่างกายยังทำงานไม่เต็มที่จนกว่าจะถึงวัยผู้ใหญ่
    - - พลังงานความร้อนจะถูกผลิตออกมาจากการหดตัว และการคลายตัวของกล้ามเนื้อ
      - มีการทำงานเพิ่มขึ้นของระบบอื่น ๆ
        
        ระบบไหลเวียน
        
        ระบบหายใจ
    - - ความเครียดจะทำให้ไปกระตุ้นระบบประสาทซิมพาธิติก
        
        เพิ่มการหลั่ง Epinephrine และ Nor-epinephrine
        
        ทำให้มีการผลิตความร้อนเพิ่มมากขึ้น
    - - เพศหญิงมีการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิร่างกายมากกว่าเพศชาย
    - - คนผอมมากจะมีเนื้อเยื่อใต้ผิวหนังและไขมันน้อย
        
        ส่งผลให้อุณหภูมิร่างกายต่ำ
      - การรับประทานเครื่องดื่มร้อนหรือเย็น
        
        ทำให้อุณหภูมิภายในช่องปากเปลี่ยนแปลงได้
    - - แบคทีเรีย
  - - - นิยมใช้มากที่สุด
      - ใช้ปรอทวัดไข้ชนิดอมในปาก
    - - ใช้ในกรณีที่ไม่สามารถวัดอุณหภูมิทางปากและทางทวารหนัก
        
        ผู้ป่วยไม่รู้สึกตัว
    - - ใช้ในกรณีที่ไม่สามารถวัดอุณหภูมิทางปากและทางทวารหนัก
      - ผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัว
    - - การวัดทางหู
        
        เป็นวัดอุณหภูมิแกนกลางของร่างกาย
        
        มีข้อห้ามในผู้ป่วยที่แก้วหูทะลุหรือมีรอยแผลที่แก้วหูหรือีขี้หูหรือมีหูน้ำหนวก
      - การวัดทางผิวหนัง
        
        หน้าผาก
        
        หลังใบหู
        
        ซอกคอ
  - - - ภาวะที่ร่างกายมีการผลิตหรือรับความร้อนมากแต่ไม่สามารถระบายความร้อนออกไปนอกร่างกายได้
      - ไข้ แบ่งออกเป็น 3 ระยะ
        
        ระยะเริ่มต้น หรือระยะหนาวสั่น
        
        อัตราการเต้นของชีพจรและการหายใจเพิ่มขึ้น
        
        หนาวสั่น
        
        ผิวหนังเย็น
        
        เหงื่อออกน้อย
        
        ระยะไข้
        
        หน้าแดง
        
        ผิวหนังอุ่น
        
        รู้สึกร้อนหรือหนาว
        
        ระยะสิ้นสุดไข้
        
        ผิวหนังแดงและรู้สึกอุ่น
        
        เหงื่อออก
        
        อาการหนาวสั่นลดลง
        
        การลูบตัวลดไข้มี 4 วิธี
        
        การลูบตัวด้วยน้ำธรรมดา (Tepid sponge)
        
        ลูบตัวเพื่อลดไข้ด้วยผ้าชุบน้ำให้เปียกหมาดๆ
        
        การลูบตัวด้วยน้ำเย็นจัด (Cold sponge)
        
        ลูบตัวด้วยน้ำเย็นจะทำให้อุณหภูมิที่ผิวหนังต่ำ
        
        ช่วยลดอุณหภูมิได้มากที่สุดในทันทีที่เช็ดตัวเสร็จ
        
        ใช้เช็ดตัวผู้ป่วยที่มีอุณหภูมิร่างกายสูงมาก ๆ
        
        การลูบตัวด้วยน้ำอุ่น (Warm sponge)
        
        ลูบตัวเพื่อลดไข้ด้วยน้ำอุ่นที่มีอุณหภูมิประมาณ 40 °C
        
        ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายในขณะเช็ดตัว
        
        ไม่มีปัญหาการปรับตัวเพื่อให้เข้ากับอุณหภูมิของน้ำ
        
        การเช็ดตัวด้วยแอลกอฮอล์ (Alcohol sponge)
        
        ไข้ลดลงอย่างรวดเร็ว
        
        แต่อาจทำให้ผิวหนังแห้งแตกได้
        
        แอลกอฮอล์มีคุณสมบัติละลายไขมัน
    - - อุณหภูมิแกนกลางของร่างกายต่ำกว่าอุณหภูมิปกติ คือต่ำกว่า 36 °
      - ผู้ป่วยอาจมีอาการหนาวสั่นร่วม
        ด้วย
- - - - อุณหภูมิ
      - ชีพจร
      - การหายใจ
      - ความดันโลหิต
  - - - ความรู้สึกตัวลดลง
      - มีความรุนแรงของอาการปวดเพิ่มขึ้น
    - - ก่อนให้ผู้ป่วยที่เดิม Bedrest มีการ ambulate
  - - - อายุ
      - เพศ
      - ตรวจในขณะพัก
      - หลังการเคลื่อนไหว
- - - - เกิดจากการบีบตัวของหัวใจห้องล่างซ้าย
        
        ทำให้คลื่นความดันเลือดไปดันผนังเส้นเลือดแดงให้ขยาย
    - - อายุ
        
        อายุเพิ่มขึ้นอัตราการเต้นของชีพจรจะลดลง
      - เพศ
        
        หญิงจะเร็วกว่าชายเล็กน้อยในช่วงวัยรุ่นและวัยผู้ใหญ
      - การออกกำลังกาย
        
        กล้ามเนื้อต้องการออกซิเจนเพิ่มขึ้น
        
        ทำให้เพิ่มการเต้นของหัวใจเพื่อจะได้นำออกซิเจนไปกับกระแสเลือดเพิ่มขึ้น
      - ภาวะไข้
        
        อัตราการเต้นของชีพจรเพิ่มขึ้น เพื่อปรับตัวให้เข้ากับความดันเลือดที่ต่ำลง
      - ยา
        
        ยาบางชนิดลดอัตราการเต้นของชีพจร
      - อารมณ์
        
        กระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติกทำให้หัวใจบีบตัวเร็วขึ้น
      - ท่าทาง
        
        ท่ายืนหรือนั่งชีพจรจะเต้นเร็วขึ้น
        
        ท่านอนชีพจรจะช้าลง
      - ภาวะเสียเลือด
        
        ทำให้เพิ่มการกระตุ้นระบบประสาทซิมพาธิติค ทำให้อัตราการเต้นของชีพจรสูงขึ้น
  - - - Temporal pulse จับที่เหนือและข้าง ๆ ตา บริเวณ Temporal bone
      - Carotid pulse อยู่ด้านข้างของคอ คลำได้ชัดเจนที่สุดบริเวณมุมขากรรไกรล่าง
      - Brachial pulse อยู่ด้านในของกล้ามเนื้อ Bicep คลำได้ที่บริเวณข้อพับแขนด้านใน
      - Radial pulse อยู่ที่ข้อมือด้านในบริเวณกระดูกปลายแขนด้านนอกหรือด้านหัวแม่มือ
      - Femoral pulse อยู่บริเวณขาหนีบตรงกลาง ๆ ส่วนของเอ็นที่ยึดขาหนีบ
      - Popliteal pulse อยู่บริเวณตรงกลางข้อพับเข่า ถ้างอเข่าจะสามารถคลำได้ง่ายขึ้น
      - Dorsalis pedis pulse อยู่บริเวณกลางหลังเท้าระหว่างนิ้วหัวแม่เท้ากับนิ้วชี้
      - Apical pulse อยู่ที่ยอดของหัวใจ หน้าอกด้านซ้ายบริเวณที่ตั้งของหัวใจ
      - Posterior tibial pulse อยู่บริเวณหลังปุ่มกระดูกข้อเท้าด้านใน
  - - - ระบบประสาทพาราซิมพาธิติค
        
        เมื่อถูกกระตุ้นมีผลให้อัตราการเต้นของชีพจรลดลง
      - ระบบประสาทซิมพาธิติค
        
        เมื่อถูกกระตุ้นมีผลเพิ่มอัตราการเต้นของชีพจร
    - - อัตรา (Rate) การเต้นของชีพจร
        
        ภาวะที่อัตราการเต้นของหัวใจผิดปกติ
        
        ภาวะที่อัตราการเต้นของหัวใจในผู้ใหญ่มากกว่า 100 ครั้ง/นาที
        
        Tachycardia
        
        ภาวะที่อัตราการเต้นของหัวใจในผู้ใหญ่น้อยกว่า 60 ครั้ง/นาที
        
        Bradycardia
      - จังหวะ (Rhythm) การเต้นชีพจร
        
        จังหวะของชีพจรปกติ
        
        มีช่วงพักระหว่างจังหวะเท่ากัน ชีพจรเต้นสม่ำเสมอ
        
        จังหวะของชีพจรผิดปกติ
        
        ชีพจรที่เต้นไม่เป็นจังหวะแต่ละช่วงพักไม่สม่ำเสมอ ชีพ
        จรเต้นไม่สม่ำเสมอ
        
        อาจจะมีจังหวะการเต้นสม่ำเสมอสลับกับไม่สม่ำเสมอ
      - ปริมาตรความแรง (Volume)
        
        ขึ้นอยู่กับปริมาตรของเลือดในการกระทบผนังของหลอดเลือดแดง
- - - - การหายใจเพื่อแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ระหว่างปอดกับอากาศภายนอก
        
        การสูดเอาอากาศเข้าไปในถุงลมของปอด เรียกว่าการหายใจเข้า (Inspiration or Inhalation)
        
        มีการยกตัวของกระดูกซี่โครงพร้อมๆกับกระบังลมมีการหย่อนต่ำลงในท้อง
        
        มีการขยายตัวของทรวงอกและหน้าท้อง
        
        ปอดจึงขยายตัวรับอากาศจากภายนอกเข้ามา
        
        การไล่อากาศออกจากปอด เรียกว่าการหายใจออก (Expiration or Exhalation)
        
        มีการหดตัวเข้าหากันของกระดูกซี่โครง
        
        ทำให้หน้าอกบุ๋มลง พร้อม ๆ กับกระบังลมจะดันตัว
        สูงขึ้นไปในช่องอก
        
        ช่องอกแคบเข้า ปอดจะถูกบังคับให้แฟบลง
        
        อากาศถูกขับออกมาทางจมูก
      - การแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ซึ่งอยู่ในเลือด กับเซลล์ของเนื้อเยื่อต่าง ๆ ในร่างกาย (Internal respiration)
        
        ออกซิเจนจากการหายใจเข้าถูกนำไปสู่เซลล์ต่าง ๆ
        โดยเส้นเลือดแดง ส่วนคาร์บอนไดออกไซด์จะซึมผ่านเข้าเส้น
        เลือดดำ
        
        นำกลับไปฟอกที่ปอด
        
        ถุงลมคาร์บอนไดออกไซด์จะซึมออกจากเส้นเลือดดำเข้าสู่ถุงลม
        ในปอด แล้วขับออกพร้อมลมหายใจออก
    - - การเปลี่ยนแปลงของอารมณ์สภาวะแวดล้อม
      - อิทธิพลจากความเจ็บป่วย
  - - - ตรวจสอบการทำงานของปอดและทางเดินของลมหายใจ
  - - - อัตราเร็วของการหายใจ มีหน่วยเป็นครั้งต่อนาทีซึ่งการหายใจ 1 ครั้ง
        
        อัตราการหายใจที่ผิดปกติ
        
        Tachypnea อัตราการหายใจในผู้ใหญ่ มากกว่า 24 ครั้ง/นาที
        
        Bradypnea อัตราการหายใจในผู้ใหญ่ น้อยกว่า 10 ครั้ง/นาที
        
        Apnea การหยุดหายใจ
        
        วัยผู้ใหญ่อัตราการหายใจปกติอยู่ระหว่าง 12-20 ครั้งต่อนาที
        
        หายใจเข้าและหายใจออก 1 รอบ
      - ความลึกของการหายใจ
        
        Hypoventilation เป็นการหายใจช้าและตื้น
        
        Hyperventilation เป็นการหายใจเร็วและลึก
      - จังหวะของการหายใจ
        
        Cheyne stokes
        
        เป็นการหายใจเป็นช่วง ๆ ไม่สม่ำเสมอจะเพิ่มอัตราการ
        หายใจ หายใจเร็วลึกและตามด้วยช่วงที่หยุดหายใจ แล้วกลับมาหายใจเร็วอีก
        
        Biot
        
        เป็นการหายใจปกติสลับกับการหายใจเร็วลึก ไม่สม่ำเสมอเป็นช่วงสั้นๆ
        2-3ครั้ง แล้วตามด้วยหยุดหายใจช่วงสั้น ๆ อีก
      - ลักษณะของการหายใจปกติ (Eupnea)
        
        Dyspnea
        
        เป็นอาการหายใจลำบาก การหายใจต้องใช้แรงมากกว่าปกติ
        
        Orthopnea
        
        เป็นอาการหายใจลำบากในท่านอนราบจะหายใจได้ต้องลุกขึ้นนั่ง
        หรือยืนเท่านั้น
        
        Paroxysmal nocturnal dyspnea
        
        เป็นอาการหายใจลำบากในตอนกลางคืน
        
        หายใจหอบรุนแรงจนต้องลุกนั่งหายใจเข้าลึก ๆ อาการจึงทุเลาลง
        
        เกิดจากภาวะหัวใจล้มเหลว
        
        Paroxysmal dyspnea
        
        อาการหอบอย่างรุนแรง ต้องลุกนั่งไอมีเสมหะ ลักษณะเป็นฟองละเอียดออกมา กระวนกระวาย หายใจมีเสียงดังทั้งหายใจเข้าและออก
        
        สาเหตุมาจากภาวะน้ำท่วมปอดเฉียบพลัน
        
        Air hunger
        
        เป็นการพยายามหายใจโดยใช้ทั้งทางจมูก และปากอย่างรุนแรง
        
        พบในผู้ป่วยระยะสุดท้ายของชีวิต
      - ลักษณะเสียงหายใจที่ผิดปกติ
        
        Stridor
        
        เสียงฟืด เป็นเสียงที่ได้ยินขณะหายใจเข้า
        
        เนื่องจากมีการอุดกั้นในหลอดลมใหญ่ หรือกล่องเสียง
        
        Wheeze
        
        เป็นเสียงวี๊ดได้ยินขณะหายใจออก
        
        พบในผู้ป่วยที่มีหลอดลมตีบแคบ
      - สีของผิวหนังที่ผิดปกติ
        
        Cyanosis
        
        พบเยื่อบุและผิวหนังมีสีม่วงคล้ำ
        
        บ่งชี้ถึงการขาดออกซิเจนเนื่องจากปริมาณออกซิเจนในเลือดลดลง
- - - - อายุ
        
        เด็กแรกเกิดจะมี Systolic pressure ประมาณ 40-70 มิลลิเมตรปรอท
        
        ผู้ใหญ่ปกติมี Systolic pressure ระหว่าง 90-140 มิลลิเมตรปรอท
        
        ผู้สูงอายุความดันโลหิตจะสูงขึ้นเนื่องจากความยืดหยุ่นของหลอดเลือดลดลง
      - อิริยาบถขณะวัดความดันโลหิตและการออกกำลังกาย
        
        ควรวัดในขณะที่ร่างกายผ่อนคลาย
        
        การทำกิจกรรมต่างๆ
        
        มีผลทำให้ร่างกายมีการเผาผลาญสูงขึ้น
        
        การสูบฉีดเลือดในร่างกายจะมากขึ้น
        
        ทำให้ความดันโลหิตสูงกว่ายามปกติได้
      - ความเครียดและการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์
        
        ทำให้หัวใจบีบตัวแรงขึ้น
        
        เส้นเลือดหดตัว
        
        ความดันโลหิตจึงสูงขึ้นได้
      - ลักษณะของร่างกายและปัจจัยอื่น ๆ
        
        รูปร่าง
        
        คนอ้วนความดันโลหิตมักสูงกว่าคนผอม
        
        เพศ
        
        เพศชายมักมีความดันโลหิตสูงกว่าเพศหญิงในวัยเดียวกัน ยกเว้นเพศหญิงในวัยหมดประจำเดือน
        
        ยา
        
        ยาที่มีผลต่อการหดรัดตัวของหลอดเลือดจะทำให้ความดันโลหิตสูง
        
        ยาที่มีผลต่อการขยายตัวของหลอดเลือดจะทำให้ความดันโลหิตต่ำ
    - - แรงดันของเลือดที่ไปกระทบกับผนังเส้นเลือดแดง
  - - - การวัดความดันโลหิตโดยทางตรง
      - การวัดความดันโลหิตโดยทางอ้อม
        
        การวัดความดันของหลอดเลือดแดง มี2 วิธี
        
        วิธีการฟัง
        
        วิธีการคลำ
        
        เครื่องมือที่ใช้สำหรับวัดความดันโลหิต
        
        Stethoscope และ Sphygmomanometer
        
        แบบแท่งปรอท (Mercury column)
        
        แบบแป้นกลม
  - - - ความดันโลหิตสูง
        
        Systolic สูงกว่า 140 mmHg และ Diastolic สูงกว่า 90 mmHg
        
        ปวดศีรษะ
        
        ตาพร่า
        
        คลื่นไส้อาเจียน
        
        ชักและหมดสติในที่สุด
    - - ความดันโลหิตต่ำโดย
        
        Systolic ต่ำกว่า 90 mmHgและ Diastolic ต่ำกว่า 60 mmHg
        
        อ่อนเพลีย
        
        ไม่มีแรง
        
        เหนื่อยง่ายกว่าปกติ
        
        เหงื่อออก
        
        ตัวเย็น
    - - ความดันโลหิตตกในท่ายืน
      - การเปลี่ยนจากท่านอนราบเป็นท่ายืนทันที
        
        ทำให้ความดันโลหิตลดต่ำลงทันที