Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลทารกที่มีความเสี่ยง, นางสาวนงลักษณ์ อรรถสวัสดิ์ รุ่น 36/1…

- - - - ทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิดต่ำกว่า 2500 กรัม
      - แบ่ง
        
        Very low birth weight
        
        น้ำหนักต่ำกว่า 1500 กรัม
        
        Extremely low birth weight (ELBW)
        
        น้ำหนักต่ำกว่า 1000 กรัม
    - - ทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิด 2500 กรัม ถึง 3800-4000 กรัม
  - - - ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์น้อยกว่า 37 สัปดาห์
    - - ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์ มากกว่า 37 สัปดาห์ ถึง 41 สัปดาห์
    - - ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์มากกว่า 41 สัปดาห์
- - - - ความดันโลหิตสูง
      - รกลอกตัวก่อนกำหนด
      - แท้งคุกคามในไตรมาสแรก
      - มีเลือดออก ไตรมาสที่ 2 หรือ 3
  - - - Hypothermia < 36.5 องศาเซลเซียส
      - ผลกระทบ
        
        การเพิ่มการเผาผลาญและภาวะกรด
        
        น้ำตาลในเลือดต่ำ
        
        ภาวะขาดน้ำ
        
        น้ำหนักลด
        
        ภาวะลำไส้เน่า
        
        ภาวะหยุดหายใจ
        
        ภาวะเลือดออก
        
        อัตราการตายเพิ่มขึ้น
      - ภาวะอุณหภูมิกายต่ำ
        
        การวินิจฉัย
        
        อุณหภูมิแกนกลางของทารก < 36.5 องศาเซลเซียส
        (วัดทางทวารหนัก)
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ใบหน้าแดง ผิวหนังเย็น เขียวคล้ำ หยุดหายใจ หายใจลำบาก ปลายมือปลายเท้าเย็น
        
        ภาวะแทรกซ้อน
        
        น้ำตาลในเลือดต่ำ
        
        ภาวะเลือดเป็นกรด
        
        ความต้องการออกซิเจนเพิ่มขึ้น
        
        น้ำหนักไม่ขึ้น ท้องอืด
        
        เลือดออกในโพราสมอง เลือดออกในปอด
        
        ไตวาย
      - การวัดอุณหภูมิทารก
        
        ทางทวารหนัก
        
        ทารกก่อนกำหนด วัดนาน 3 นาที ลึก 2.5 ซม.
        
        ทารกครบกำหนด วัดนาน 3 นาที ลึก 3 ซม.
        
        ทางรักแร้
        
        ทารกเกิดก่อนกำหนด วัดนาน 5 นาที
        
        ทารกครบกำหนด วัดนาน 8 นาที
      - การดูแล
        
        จัดให้อยู่ในอุณหภูมิเหมาะสม (NTE) 32-34 องศาเซลเซียส
        
        วัดอุณหภูมิเด็ก Body temperature เด็ก 36.8-37.2 องศาเซลเซียส
        
        ใช้ warmer,incubator หรือผ้าห่มห่อตัว
        
        หลีกเลี่ยงอยู่ใกล้แอร์ พัดลม ระวัง "Cola stress"
      - การพยาบาลทารก
        ที่ได้รับการรักษาในตู้อบ
        
        ไม่เปิดตู้อบโดยไม่จำเป็น ให้พยาบาลสอดมือเข้าทางหน้าต่างตู้อบ
        
        ป้องกันการสูญเสียความร้อน (การนำ การพา แผ่รังสี และการระเหย)
        
        ตรวจสอบอุณหภูมิร่างกายทุก 4 ชั่วโมง และปรับให้เหมาะสมกับสภาพของทารก
        
        เช็ดทำความสะอาดตู้ทุกวัน
      - การควบคุมอุณหภูมิทารก
        ที่อยู่ใน Incubator
        
        กรณีทารกอยู่ในตู้ปรับอุณหภูมิด้วยมือ
        หรือ ปรับอุณหภูมิอัตโนมัติ
        
        ปรับอุณหภูมิเริ่มต้นที่ 36 องศาเซลเซียส
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเพิ่มครั้งละ 0.2 องศาเซลเซียส ทุก 15-30 นาที (max 38 ํC)
        
        ถ้าวัดอุณหภูมิกายได้ 36.8-37.2 ํC ติดต่อเป็นเวลา 2 ครั้ง ให้ปรับอุณหภูมิตู้อบตาม NTE แล้วติดตามอุณหภูมิกายต่อทุก 15-30 นาที อีก 2 ครั้ง และต่อไปทุก 4 ชม.
        
        ควรใส่ปรอทสำหรับวัดอุณหภูมิตู้อบ
        
        กรณีทารกอยู่ในตู้อบปรับอุณหภูมิอัตโนมัติ
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเริ่มต้นที่ 36.5 องศาเซลเซียส
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเพิ่มครั้งละ 0.1 องศาเซลเซียส ทุก 15-30 นาที (max 38 ํC)
        
        ติด skin probe บริเวณหน้าท้อง โดยหลีกเลี่ยงบริเวณตับ และ bony prominence
        
        ถ้าวัดอุณหภูมิกายได้ 36.8-37.2 ํC ติดต่อเป็นเวลา 2 ครั้ง ให้ปรับอุณหภูมิตู้อบตาม NTE แล้วติดตามอุณหภูมิกายต่อทุก 15-30 นาที อีก 2 ครั้ง และต่อไปทุก 4 ชม.
    - - APGAR Score
        
        No asphyxia 8-10 คะแนน
        
        Mild asphyxia 5-7 คะแนน
        
        Moderate asphyxia 3-4 คะแนน
        
        Severe asphyxia 0-2 คะแนน
      - Respiratory Distress Syndrome (RDS)
        
        ภาวะหายใจลำบาก เนื่องจากการขาดสารลดแรงตึงผิวของถุงลม
        
        อาการและอาการแสดง
        
        หายใจลำบาก หายใจเร็วมากกว่า 60 ครั้ง/นาที
        
        มีปีกจมูกบาน หายใจมีการดึงรั้งของกล้ามเนื้อทรวงอก
        
        อาการเขียว
        
        ภาพถ่ายรังสีปอด ลักษณะ ground glass appearance
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการพบว่ามีภาวะเลือดเป็นกรด
        
        การป้องกัน
        
        มารดาที่มีความเสี่ยงจะคลอดก่อนกำหนด แต่ถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก ควรได้ antenatal corticosteroids อย่างน้อย 24 ชั่วโมงก่อนคลอด
        เพื่อกระตุ้นการสร้างสารลดแรงตึงผิว และให้ปอดมีความสมบูรณ์มากขึ้น
        
        การป้องกันไม่ให้ทารกขาดออกซิเจนในระยะแรกเกิด ซึ่งทำให้เลือดเป็นกรด ขัดขวางการทำงานในดารสร้างสารลดแรงตึงผิว
        
        การรักษา
        
        การให้ออกซิเจน ตามความต้องการของทารก
        
        ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับออกซิเจน โดยการปรับลดความเข้มข้นและอัตราการไหลของออกซิเจน
        
        ให้สารลดแรงตึงผิว เพื่อทำให้ความยืดหยุ่นของปอดดีขึ้น ลดความรุนแรงของภาวะหายใจลำบาก
        
        รักษาแบบประคับประคอง
      - Apnea of prematurity (AOP)
        
        หยุดหายใจนานกว่า 20 วินาที มี Cyanosis
        
        Central apnea
        
        ภาวะหยุดหายใจที่ไม่มีการเคลื่อนไหวของทรวงอกหรือกะบังลมและไม่มีอากาศไหลผ่านเข้ารูจมูก
        
        สาเหตุ
        
        ศูนย์การหายใจที่บริเวณก้านสมองทำงานได้ไม่ดี
        
        obstruction apnea
        
        ภาวะหยุดหายใจที่มีการเคลื่อนไหวของทรวงอกหรือกะบังลม แต่ไม่มีอากาศไหลผ่นรูจมูก
        
        เกิดจากการงอหรือเงยลำคอมากเกิน
        
        การดูแล
        
        จัดท่านอนที่เหมาะสม ศีรษะสูง เงยคอเล็กน้อย
        
        สังเกตอาการขาดออกซิเจน หายใจเร็ว เขียว ปีกจมูกบาน อกบุ๋ม
        
        Suction เมื่อจำเป็น
        
        ระวังการสำลัก
      - Retinopathy of Prematurity (ROP)
        
        การงอกผิดปกติของเส้นเลือดบริเวณรอยต่อระหว่างประสาทตาที่มีเลือดไปเลี้ยง และจอประสาทตาที่ขาดเลือด
        
        ระยะเวลาตรวจหา
        
        ตรวจครั้งแรกเมื่อทารกอายุครรภ์ 4-6 สัปดาห์ หรือเมื่ออายุครรภ์รวมอายุหลังเกิด 32 สัปดาห์
        
        ถ้าไม่พบการดำเนินของโรค ตรวจซ้ำทุก 4 สัปดาห์
        
        ถ้าพบว่ามีการดำเนินของโรค ตรวจซ้ำทุกอาทิตย์ หรือตามแผนการรักษาของแพทย์
        
        ถ้าพบ ROP ควรมาตรวจซ้ำทุก 1-2 สัปดาห์
        
        การวินิจฉัย
        
        3 Zone
        
        Zone I
        
        ระยะวงกลม ซึ่งมีรัศมีเป็นสองเท่าของระยะทางระหว่างขั้วประสาทตา และศูนย์กลางจอประสาทตา
        
        Zone II
        
        จอประสาทตาจากขอบนอกของ Zone I จนถึง nasal oral serrata
        
        Zone III
        
        จอประสาทตาจากขอบนอกของ Zone III จนถึง temporal oral serrata
      - Bronchopulmonary Dysplasia (BPD)
        
        สาเหตุจากการได้รับออกซิเจนเป็นเวลานาน
        
        ใส่ท่อช่วยหายใจเป็นเวลานาน
    - - Necrotizing Enterocolitis
        
        สาเหตุ
        
        เป็นผลมาจากการพร่องออกซิเจน
        
        การได้รับอาหารไม่เหมาะสมเร็วเกินไป
        
        ลำไส้ขาดเลือดไปเลี้ยง
        
        การย่อยและการดูดซึมไม่ดี
        
        การพยาบาล
        
        NPO
        
        ห้ามวัดปรอททางทวารหนัก
        
        แยกเด็กติดเชื้อ/แยกผู้ดูแล
        
        ดูแลให้ยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา
        
        ให้การพยาบาลโดยยึดหลัก Aseptic technique
        
        เฝ้าระวังสังเกตภาวะติดเชื้อ เฝ้าระวังภาวะลำไส้ทะลุ
    - - Patent Ductus Arteriosus (PDA)
        
        การรักษา ด้วยยา Indomethacin
        
        ขนาดที่ให้ 0.1-0.2 มก./กก.ทุก 8 ชม.*3 ครั้ง
        
        ข้อห้ามใช้
        
        BUN >30 mg/dl , Cr >1.8 mg/dl
        
        Plt. < 60000 /mm3
        
        urine < 0.5 cc/Kg/hr
        
        มีภาวะ NEC (ลำไส้เน่า)
        
        การรักษาด้วยยา Ibuprofen
        
        ยับยั้งการสร้าง Prostaglandin
        
        ให้ทุก 12-24 ชม. จำนวน 3-4 ครั้ง
        
        ไม่ให้ยา ในทารกที่มี Cr >1.6 mg/dl และ BUN > 20 mg/dl
    - - IVH (Intraventricular Hemorrhage)
      - Hydrocephalus
    - - NEC (Necrotizing Enterocolitis)
      - GER (Gastroesophageal Reflux)
      - การพยาบาล
        
        ให้อาหารอย่างเหมาะสมกับสภาพของทารก
        
        gavage feeding (OG tube) ในเด็กเหนื่อยง่าย ดูด กลืนไม่ดี
        
        IVF ให้ได้ตามแผนการรักษา
        
        ระวังภาวะ NEC : Observe อาการท้องอืด content ที่เหลือ
    - - ส่งเสริมสายสัมพันธ์พ่อแม่ลูก
        
        Eye to eye contact
        
        Skin to skin contact
- - - - หลีกเลี่ยงการเหยียดแขนขา พยายามให้ทารกอยู่ในท่าแขน ขา งอเข้าหากลางตัว
      - ห่อตัวทารกให้แขนงอ มือทั้งสองข้างอยู่ใกล้ๆปาก หลีกเลี่ยงการห่อตัวแบบเก็บแขน
      - ใช้ผ้าอ้อมหรือผ้าห่มผืนเล็กม้วนๆ วางรอบๆกายของทารกเสมือนรังนก
    - - จับต้องทารกเท่าที่จำเป็น ให้การพยาบาลด้วยความนุ่มนวล ควรสัมผัสทารกก่อนการจับต้อง
- - - - ทารกสร้างบิลิรูบินมากกว่าผู้ใหญ่ เนื่องจากเม็ดเลือดแดงอายุสั้นกว่า และ ความไม่สมบูรณ์ในการทำงานของตับ
      - พบในช่วงวันที่ 2-4 หลังคลอด หายไปเองใน 1-2 สัปดาห์
    - - ภาวะที่ทารกมีบิลิรูบินในเลือดสูงมากผิดปกติ และเหลืองเร็ว ภายใน 24 ชั่วโมงแรกหลังเกิด
      - สาเหตุ
        
        มีการดูดซึมขของบิลิรูบินจากลำไส้เพิ่มขึ้น
        
        ตับกำจัดบิลิรูบินได้น้อยลง
        
        มีการสร้างบิลิรูบินเพิ่มขึ้นกว่าปกติ
  - - - Breastfeeding jaundice เกิดจากการได้น้ำนมช้า ไม่เพียงพอ
      - Breastmilk jaundice syndrome
  - - - ระดับบิลิรูบิน
      - หมู่เลือด ABO Rh
      - Direct Coombs'test เพื่อดู blood group incompatibility
      - CBC เพื่อดูการติดเชื้อ
      - G-6-PD เพื่อดูภาวะพร่องเอนไซต์
      - peripheral blood smear เพื่อดูลักษณะของเม็ดเลือดแดง ที่ผิดปกติและดูการติดเชื้อ
  - - - ภาวะแทรกซ้อน
        
        Increases metabolic rate
        
        Increased water loss / dehydration
        
        Diarrhea
        
        Retinal damage
        
        Bronze baby หรือ tanning
        
        Disturb of mother-infant interaction
        
        Thermodynamic unstable
        
        non-specific erythrematous rash
      - การพยาบาล
        
        ปิดตาทารกด้วยผ้าปิดตา เพื่อป้องกันการระคายเคืองของแสงต่อตา
        
        ถอดเสื้อผ้าทารกออกและจัดให้ทารกอยู่ในท่านอนหงายหรือนอนคว่ำ และเปลี่ยนท่านอนทุก 2-4 ชั่วโมง เพื่อให้ผอวทุกส่วนได้สัมผัสแสง
        
        ดูแลให้ทารกนอนบริเวณของแผงไฟ ในระยะห่างจากหลอดไฟ 35-50 Cm.
        
        บันทึกและรายงานการเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพทุก 2-4 ชม.
        
        สังเกตลักษณะอุจจาระ บันทึกลักษณะและจำนวนอุจจาระ เพื่อประเมินภาวะสูญเสียน้ำ และดูแลอย่างเหมาะสม
        
        ดูแลให้ทารกได้รับการตรวจเลือดหาระดับบิลิรูบินอย่างน้อยทุก 12 ชั่วโมง เพื่อติดตามความก้าวหน้าของโรค
    - - การพยาบาล
        
        อธิบายให้บิดามารดาทราบ
        
        เตรียมอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพให้พร้อม
        
        ในขณะเปลี่ยนถ่ายเลือด ต้องบันทึกปริมาณเลือดเข้า ออก ตรวจวัดสัญญาณชีพ
        
        สังเกตภาวะแทรกซ้อน
        
        ภายหลังการเปลี่ยนถ่ายเลือด ตรวจวัดสัญญาณชีพ ทุก 15 นาที ทุก 30 นาที จนกระทั่งคงที่
- - - - แรกเกิด-อายุ 4 ชัวโมง ให้นมภายใน 1 ชั่วโมงแรก
        ติดตามระดับน้ำตาลในเลือด 30 นาที หลังให้นม
      - อายุ 4-24 ชั่วโมง ให้นมทุก 2-3 ชั่วโมง ติดตามระดับน้ำตาลในเลือดก่อนมื้อนม ถ้าระดับน้ำตาลน้อยกว่า 35 mg/dl ให้นมและติดตามระดับน้ำตาลในเลือด 1 ชั่วโมง